Morgunblaðið - 03.04.1958, Blaðsíða 8

>
8
MORCVlSTtJ 4 fí 1Ð
Fimmtudagur 3. apríl 1958
legt mannvirki. Hún lýsir miklum
stórhug og dugnaði.
75.000 tonn á ári
Ársframleiðslan af sementi
verður a. m. k. 75 þús. tonn. Er
þá miðað við að verksmiðjan vinni
nótt sem dag. Þar sem flutningur
á efni er svo veigamikið atriði í
framleiðslunni, verða alls staðar
þar, sem því verður komið við,
höfð flutningabönd og öflugar
lcftdælur, sem flytja hráefnin,
hálfunnin efnin og fullunnið
sementið, frá einum stað til ann-
ars, eftir því, sem með þarf. En
geysimikill krani verður hér einn
ig að verki, og er nú verið að
setja hann upp. Hann mun færa
til yfir 200 þúsund tonn efnis á
ári.
Verksmiðjan þarf þar alls um
50 manns til að vinna beint að
sjálfri sementsframleiðslunni í
vélasölum verksmiðjunnar. En
sleppt er efnafræðingi, starfs-
fólki í rannsóknarstofum, skrif-
stofufólki og fleira. Alls munu
vinna við verksmiðjuna 70—80
manns, þegar vinnsla er hafin af
fullum krafti.
Horft í land af þilfari Akraborgar. Turnbyggingin lengst til hægri
hússins er skrifstofu- og rannsóknarstofubyggingin.
er sementsgeymsla. Byggingin milli hans og stóra geymsiu-
(Ljósmyndir: Gunnar Rúnar Ólafsson)
FYRIR um tveimur árum var á
Akranesi byrjað að grafa fyrir
•hinni miklu Semeiitsverksmiðju
ríkisins. Hún er mesta mannvirki,
sem byggt hafur verið fyrir Is-
lendinga, og hún verður stærsta
iðnfyrirtæki landsins. Verksmiðj-
an, er um langt árabil, hefur ver-
ið einn hinna mörgu óskadrauma
framsýnna íslendinga, á vafalít-
ið eftir að renna stoðum undir
enn meiri framfarir í landinu, og
mætti þar til nefna vegagerð. —
Steinsteypt bílabraut milli Reykja
víkur og Akureyrar, er ef til vill
ekki svo ýkjalangt fram undan.
Við munum sjálfir framleiða allt
það sement, sem þarf til húsbygg-
inga í landinu, hvort heldur er
til íbúða- eða vegna atvinnuveg-
anna. Þannig mætti lengi upp
telja. Það er áætlað, að senmei.-s-
verksmiðjan muni kosta kringum
120 milljónir króna.
1 marzmánuði 1956 tókst þáver
andi forsætis- og atvinnumálaráð
herra, Ólafi Thors, að afla fjár
til meginhluta hins erlenda kostn-
aðar til sementsverksmiðjunnar.
Og í framhaldi af því vo£U í apríl
mánuði það sama ár, gerðir samn
ingar um vélakaup verksmiðjunn-
ar. Og það var svo í maílok 1956
að byggingarframkvæmdir hófust
fyrir alvöru við verksmiðjuna. Áð
ur hafði ráðherranum tekizt að fá
nokkurt fjármagn til byggingar-
innar, svo að hægt var þá að hef ja
undirbúningsfrámkvæmdir, þar
á meðal fé til sandtöku úr Faxa-
flóa, en það tókst með ágætum
árangri þegar árið 1953.
Vélakostur sementverksmiðjunn
ar er allur smíðaður í Danmörku
Tanuhjóiið sera snýr kvcrnunum er engin smásraiði
sem fyrir
heimsfrægð
nýtni véla
hjá vélaverksmiðju,
löngu hefur hlotið
fyrir gerð, gæði og
sinna. Þetta fyrirtæki, sem hefur
útibú víða um heim, er nú að
byggja senmentsverksmiðjur í 30
til 40 löndum. Er hér um að ræða
hið risastóra verksmiðjufyrirtæki
F. L. Smidth & Co í Kaupmanna-
höfn.
Farið upp á Akranes
Einn af tíðindamönnum Mbl.
brá sér upp á Akranes um dag-
inn ásamt Gunnari Rúnari Ólafs-
syni ljósmyndara, til þess að sjá
hversu áfram miðar byggingar-
vinnunni við sementsverksmiðj-
una. Dr. Jón Vestdal, fram-
kvæmdastjóri verksmiðjunnar,
var ekki staddur þar efra í það
skiptið, en hann hefur haft yfir-
umsjón með öllum byggingarfram
kvæmdunum, allt frá því fyrst
var hafizt handa.
Það munu ýmsir hafa velt því
fyrir sér hvað valdið hafi því, að
sementsverksmiðjan hkyldi stað-
sett á Akranesi. Þar mun hafa
ráðið algerum úrslitum, hversu
vel staðurinn liggur við skelja-
sandtöku til verksmiðjunnar úti
í Faxaflóa, og líparítsnámsins í
Hvalfirði.
Sementsverksmiðjan er kipp-
korn fyrir austan sjálft hafnar-
svæði Akraness, og er komið að
blágrárri nýtízkulegri skrifstofu-
byggingu verksmiðjunnar, þegar
ekið er eftir Mánabraut. — Allar
hinar feikilegu byggingar sements
verksmiðjunnar og athafnasvæði
hennar, sem liggur meðfram sjón-
um, á um það bil 70 metra breiðri
spildu, er alls kringum 4 hektar-
ar, en að auki er svo útskipunar-
bryggja um 200 metra löng.
Rætt við verkfræöing frá F.D.S.
Hvert sem litið var, mátti sjá
verkamenn og iðnaðarmenn að
störfum. Danskan verkfræðing
frá sementsvélaverksmiðjunni F.
L Smidth,, Henriing Winther að
nafni, hittum við í skrifstofu
sinni. Þar hafði hann beðið iengi
morguns áiangursiaust eftir sím-
tali við Kaupciannahöfn. Hinn
ungi verkfræðingur kom hingað
frá Póllandi fyrir tæpu ári. Þar
hafði hann einnig annast upp-
setningu á vélum í stórri verk-
smiðju. Þar kynntist hann hinni
pólsku konu sinni. 1 Varsjá fædd
ist rúmlega dtsgömui hnáta þeirra
hjóna. Winthex verkfræðingur
rabbaði við okkur nokkra stund,
og gekk hann með okkur um vinnu
svæðið og byggingarnar, sem í
smíðum eru. Hér hafa menn lát-
ið hendur standa fram úr erm-
um, sagði hann.
Sementsframleiðsla er orðið
gömul og gróin. Næsta sumar, þeg,
ar við verðum væntanlega byrjað I
ir hér í sementsverksmiðjunni að
framleiða sement, verður sements
verksmiðja ein austur í Póllandi
100 ára. Grundvallaratriði í se-
mentsframleiðslunni hafa lítið
breytzt á þessari öld. Það, sem
breytzt hefur og það stórkostlega,
eru framleiðsluhættir.
Sjáið þið til, sagði verkfræð-
ingurinn. — Aðalatriðið við se-
mentsframleiðsluna er sem skjót-
astur og öruggastur flutningur
efnis til verksmiðjunnar og síðan
innan veggja hennar sjálfrar á
hinum ýmsu stigum framleiðsl-
unnar.
Þessi sementsverksmiðja hér á
Akranesi verður ekki stór á al-
þjóðlegan mælikvarða. En eftir
hérlendum aðstæðum er hún feiki-
Yður er að sjálfsögðu kpnnugt
um það, sagði Winther verkfræð-
ingur, er við vorum komnir út að
hinum mikla skeljasandsþyng, að
efnið í sementið er allt innlent, að
slfepptu gipsi, sem mun verða
keypt í Póllandi. 1 þessum skelja
sandsbyng, sem hingað var dælt
fyrir nokkrum árum, má ég segja
að sé um 200 þús. tonn af skelja
sandi. Það magn mun vera álíka
mikið og allir „Fossarnir" ykkar
flytja af vörum yfir árið. Þessi
sandur á að nægja til svo sem 18
mánaða framleiðslu yerksmiðjunn
ar. Uppi í Hvalfirði, að norðan-
verðu við fjörðinn, nokkurn spöl
frá olíustöðinni, austan Blá-
skeggsáls, eru líparítnámur fyrir
verksmiðjuna. Þar eru bygginga-
framkvæmdir í fullum gangi, og
innan skamms verður farið að
koma mulningsvélum þar fyrir.
Henning Winther, verkfræðingur frá F. D. S. — Reykháfurinn
mikli í baksýn. Þegar verið var að ljúka við að steypa reyk-
háfinn upp, var fárviðri svo að hann rambaði til og frá í
veðrinu. Einn mannanna sem þar var uppi varð all-lasinn af
„sjóveiki“ þegar þetta gerðist. Mun það vafaiaust vera fátítt að
menn fái aðkenningu af sjósótt á þurru landi.