Morgunblaðið - 04.06.1958, Blaðsíða 2

2
MORCUNBT 4 ÐIÐ
Miðvik'udagur 4. júní 1958
Á ellefta þúsund nem-
enda í barna- og gagn-
frœ&askólum bœíarins
Bæta þarf við sjö kennslustofum
i sumar til oð mæta aukningu
SÍÐASTLIÐINN vetur voru um
106G0 nemendur í barna- og gagn-
fræðaskólum bæjarins, að því er
fræðslustjórinn í Reykjavík, Jón-
as B. Jónsson, tjáði fréttamönn-
um í gær. Þar af voru 7553 við
nám í barnaskólunum í 289 deild-
um og 3106 í gagnfræðaskólunum.
Á síðastliðnu ári fjölgaði nem
endum á barnaskólastiginu um
280 eða nálægt 4%, og nemend-
um á gagnfræðastigi um 354 eða
tæp 13 %. Ef reiknað er með svip-
aðri aukningu á næsta ári, þarf
nú að bæta við 7 nýjum kennslu-
stofum, auk annars húsnæðis sem
þeim verður að fylgja. í barna-
skólunum eru nú í notkun 130 al-
mennar skólastofur, en 75 í gagn-
fræðaskólunum.
Árið 1960 er gert ráð fyrir að
tala nemenda í skólum bæjarins
verði komin upp í 12600. Þetta
táknar það, að á næstu þremur
sumrum verður að byggja 38—40
kennslustofur til að mæta þeirri
aukningu sem verður. En til að
losa skólana úr öllu leiguhúsnæði,
þyrfti að bæta við 25 almennum
kennslustofum á ári.
Það hefur því verið sótt um
fjárfestingarleyfi fyrir skóla-
byggingum til viðbótar. Fengið
er leyfi til að halda áfram með
Breiðagerðisskóla, ljúka við
fyrsta hlutann af Réttarholtsskóla
og fyrir 8 kennslustofum í Voga-
skóla. Ekki hefur enn fengizt
svar við umleitununm um fjár-
festingarleyfi til að halda áfram
með Hagaskóla, til að byggja 8
kennslustofur í Hlíðunum og
hefja byggingu nýs skóla við
Laugalæk, en hlutaðeigandi aðil-
ar eru vongóðir um að það muni
fást.
Undir lokapróf barnaskóla
gengu að þessu sinni 1160 börn.
Og við barnaskólana störfuðu
alls 219 fastráðnir kennarar og
32 stundarkennarar.
Heilsufar var yfirleitt gott, að
undanskildum innflúenzufaraldri
þeim, er geisaði í skólabyrjun.
Um 3200 börn fengu gert við
tennur hjá tannlæknum barna-
skólanna, 1505 börn fengu ijós-
böð, 133 stunduðu sjúkraleikfimi
og 206 fótaæfingar. Það síðast-
talda fór fram í íþróttahúsi Jóns
Þorsteinssonar og undir stjórn
hans. Talkennslu vegna málgalla
og lestrarörðugleika nutu 100
börn og önnuðust tveir sérmennt
aðir kennarar þá kennslu. Heima
kennslu og sérkennslu vegna
veikinda og annarra ástæðna
fengu 36 börn. í heimavistarskól-
anum á Jaðri voru 26 drengir og
í heimavist Laugarnesskólans 20
teipur, sem vegna veikinda og
annarra örðugleika gátu ek'ki
sótt skóla heiman að frá sér.
í vetur var farið með öll 12
ára börn á skiði á kostnað skól-
anna og þeim veitt nokkur til-
sögn. I sumum skólanna var líka
farið með 10 og 11 ára börn. öll-
um sem á þurftu að halda voru
lánuð skíði og skíðaeign skólanna
var talsvert aukin. Auk þess
fengu þau börn, sem luku barna-
prófi og fóru að venju í ferðalag,
nokkurn styrk til þess. Börn á
skólaskyldualdri, sem sækja
þurftu skóla langt að, fengu ann
aðhvort ókeypis strætisvagna-
miða eða voru flutt í sérstakri
skólabifreið.
Þess má geta, að í fjórum skól-
anna voru starfræktar barnales-
stofur 2—3 tíma hvern skóladag
og var bókakostur þeirra mikið
notaður af nemendum. Haft var
samstarf við foreldra, gefin út
skólablöð, starfrækt lúðrasveit
drengja, haldið uppi músik- og
danskennslu o. fl.
Á þessu vori þreyttu 270 nem-
endur gagnfræðaskólanna lands-
próf og 265 gagnfræðapróf. Við
skólana störfuðu 120 fastráðnir
kennarar og 70 stundakennarar.
Nokkrir nemendur, sem eigi gátu
sótt skóla vegna veikinda, fengu
sérstaka kennslu. Einnig var starf
rækt sérstök deild fyrir nemend-
ur á gagnfræðastigi, sem dregizt
höfðu aftur úr í námi.
Þess skal að lokum getið, að
hér á landi eru nemendur til-
tölulega fáir í hverri deild, mið-
að við það sem annars staðar er,
eða aðeins 26,5 að meðaltali í
hverri deild.
Sæmdur fálkaorðunni.
FORSETl ÍSLANDS sæmdi í gær,
að tillögu orðunefndar, Thorvald
Larsen, leikhússtjóra, stórriddara
krossi hinnar íslenzku fálkaorðu.
Friðrík Einarsson ver
dokforsrifgerð
KOMIN er út á ensku doktors-
ritgerð eftir Friðrik Einarsson
lækni. Læknadeild Háskóla ís-
lands hefur tekið ritgerð þessa
gilda til doktorsprófs við Há-
skólann og mun Friðrik væntan-
lega verja hana laugardaginn 14.
júní. Andmælendur verða þeir
læknarnir Snorri Hallgrímsson,
forseti læknadeildar, og Bjarni
Jónsson.
Doktorsritgerð Friðriks Ein-
arssonar fjallar um upphandleggs
brot og heitir á ensku „Fracture
of the Upper End of the Hum-
erus“. Hún er byggð á athugun-
um á 302 tilfellum. Bókin er gef-
in út af bókaforlagi Ejnars Munks
gaards í Kaupmannahöfn.
Burguiba biður de Caulle
að skýra stefnu sína
TÚNIS, 3. júní. — Bourguiba for
seti Túnis, hefur farið þess á leit
við de Gaulle, forsætisráðherra
Frakklands, að hann skýri frá
stefnu hinnar nýju, frönsku
stjórnar gagnvart Túnis. —
1 bréfi sínu segir forset-
inn ennfremur, að hann sé sér
þess fyllilega meðvitandi, hver
vandi de Gaulle er á höndum.
Þetta bréf forsetans er svar
við bréfi de Gaulles, sem hann
sendi í gær til Bourguiba. í því
segir forsætisráðherrann, að hann
óski þess, að samkomulagið milli
Túnisa og Frakka batni. Tekur
forsetinn undir þá ósk í bréfi
sínu í dag. En áður en svo getur
orðið, verða ríkisstjórnir beggja
landanna að skýra frá stefnu
Togari á slldarver-
tíðina nvrðra
STYKKISHÓLMI, 2. júní. — Tog
arinn Þorsteinn þorskabítur kom
í höfn á sjómannadaginn, með
220 tonn af ísvörðum fiski, eftir
10 daga veiðar og er verið að losa
aflann í dag. Á morgun eða næsta
dag fer hann á sildarvertíð
nyrðra. Fer togarinn fyrst til
Akureyrar en Guðmundur Jör-
undsson fyrum eigandi og skip-
stjóri togarans mun verða með
skipið yfir síldarvertíðina.
—Árni.
60 ára minning Soffíu
Guðlaugsdótfur leikkonu
FOSTUDAG 6. þ. m. er 60 ára
afmælisdagur frú Soffíu sál. Guð
laugsdóttur leikkonu, og þes >a
dagana eru liðin tíu ár síðan hún
lék í síðasta sinn, og þá i gesta-
leik með Poul og Önnu Borg
Reumert á leiksviðinu í Iðnó. En
frá starfsárum hennar á gamlá
Stjórnaíliðið vill ekki ákveða stofnun
shóia þjóðkirkjaanai á Löngaiaýrí
Á MIöVIKUOAG var tekið fyrir
í efri deild Alþingis frumvarp
það, sem þingmenn Skagfirðinga
fiuttu, um að hin almennu
ákvæði iaga um launagreiðslur
til kennara og um greiðslu
rekstrarkostnaðar húsmæðra-
skóla, skyldu gilda um fyrirhug-
aðan kvennaskóla þjóðkirkjunn-
ar að Löngumýri. — Hefur Ingi-
björg Jóhannsdóttir, eigandi og
skólastjóri Löngumýrarskólans,
boðizt til að gefa þjóðkirkjunni
hús og skólabúnað þar á staðnum
með því skilyrði m. a., að kirkjan
reki þar skóla áfram.
Hermann Jónasson, forsætis-
ráðherra, kvaddi sér hljóðs og
taldi fljótfærnislegt að sam-
Barizt allvíða í Líbanon
Stjórnarherinn hefur i fullu tré
við uppreisnarmenn
BEIRUT, 3. júní. — Fréttamenn
síma frá Beirut, að enn hafi
komið til átaka í dag milli her-
sveita stjórnarinnar og uppreisn-
armanna. Þó hafa ekki verið lát-
lausir bardagar eins og áður,
heldur hafa þeir blossað upp við
og við og á ólíkustu stöðum. Þá
herma fregnir, að stjórnarher-
irnir í suðurhluta landsins hafi
umkringt flokka uppreisnar-
manna og vinni nú að því, að upp
ræta þá, í tilkynningu herstjórn-
arinnar, sem gefin var út síð-
degis í dag, segir að uppreisnar-
menn hafi viða unnið skemmd-
arverk í gær. Þeir hafa komið fyr
ir vítisvélum í veitingahúsum o.
s. frv. og allmargir látið lífið í
sprengingum.
Flugher Líbanons bar í dag til
baka fyrri fregnir pess eínis, að
flugvellinum i Beirut hefði verið
lokað og hann yrði ekki opnaður
fyrr en eftir marga daga Segir
flugherinn, að aldrei hafi komið
til mála að loka vellinum Aftur
á móti hefur veginum út á vtíll-
inn verið lokað og eftiriit er haft
með allri umferð þangað. m. a.
til að koma í veg fyrir að upp-
reisnarmenn geti unnið skemmd
arverk a farþegaveium.
þykkja frumvarpið. Sagði hann,
að húsmæðraskóli hefði ekki ver-
ið starfræktur á Akureyri um
árabil, þar sem nemendur hefðu
ekki gefið sig fram. Einnig hefði
legið við borð, að hætt hefði ver-
ið við starfsrækslu skólanna að
Staðarfelli og Hallormsstað, þar
sem tala nemenda hefði verið
undir lögákveðnu lágmarki. Þá
kvað ráðherrann heildarendur-
skoðun skólakerfisins standa fyr-
ir dyrum og væri óeðlilegt að
taka ákvörðun um stofnun nýs
húsmæðraskóla, meðan henni
væri ólokið.
Gunnar Thoroddsen minnti á,
að mál þetta hefði verið sam-
þykkt í neðri deild að einróma
tillögu menntamálanefndar deild-
arinnar. Menntamálanefnd efri
deildar hefði einnig mælt með
frumvarpinu í einu hjóði og loks
hefði biskupinn yfir íslandi lagt
til, að skólinn yrði settur á fót.
Ræðumaður kvað endurskoðun
skólalöggjafarinnar geta tekið
mörg ár, svo að ekki væri unnt að
bíða eflir niðurstöðum hennar.
Þá benti hann á, að Löngumýrar-
skólinn hefði verið fullskipaður
undanfarin ár, svo að ekki væri
um það að ræða, að hin aðalrök-
semd ráðherrans ætti þar við.
Nokkur frekari orðaskipti urðu
um málið.. M. a. sagði Friðjón
Þórðarson, að Staðarfellsskólinn
hefði átt í erfiðleikum af tiltekn-
um ástæðum um skeið, en í vet-
ur hefði bót verið á ráðin og væru
þar nú fleiri námsmeyjar en áð-
ur. —
Að lokum var gengið til
atkvæða og tillaga Ilermanns
Jónassonar, um að vísa málinu
til ríkisstjórnarinnar samþykkt
með 10 atkvæðum gegn 6.
leiksviðinu þar eiga fjölmargir
reykviskir leikhúsgestir mikmn
fjölda góðra minninga um lrst
hinnar mikilhæfu og gáfuðu
leikkonu.
í minningu hennar sýnir Leik-
félag Reykjavíkur sjónleikinn
„Nótt yfir Napoli“ á föstudags-
kvöld í Iðnó.
Skömmu eftir andlát frú Soffíu
stofnuðu nokkrir ættingja henn-
ar og vina minningarsjóð um
hana, til þess að verðlauna „bezta
leik ársins" að dómi stjornar
sjóðsins. Til þess að votta m.rn-
ingu frú Soffíu verðskulda*an
heiður og efia sjóðinn leika leik-
arar ókeypis þetta kvöld, en á-
góði sýningarinnar rennur í
minningarsjóðinn.
Er ekki að efa, að gamlir leik-
hússgestir frú ’Soffíu og aðrir
muni fjölmenna í Iðnó á föstu-
dagskvöldið.
49 farast
NEW YORK, 3. júní. — Mexí-
könsk farþegaflugvél rakst á fjall
skammt frá Mexico City í morg-
un og fórust 49 manns. Flugvélin,
sem var á leið til Mexico City
var af Constellation-gerð. Leit-
armenn hafa séð flakið úr lofti,
en ekkert lif var að sjá í kring-
um það.
Skólaslit í Stykkis-
hólmi
STYKKISHÓLMI, 2. júní. —
Störfum 3. bekkjar Miðskólans
hér í Stykkishólmi lauk í gær.
Fjórtán nemendur luku miðskóla
prófi, þar af stóðust tveir lands-
prófið. Á miðskólaprófi hlaut
Hermann Guðmundsson hæsta
einkunn 7,90. Skóslit fór fram í
gær í barnaskólanum og skóla-
stjóri flutti ávarp, afhenti próf-
skírteini og verðlaun. Forseti
Rotaryfélagsins, Ólafur P. Jóns-
son héraðslæknir, afhenti bóka-
verðlaun frá Rotaryfélaginu og
ávarpaði nemendur. —Árni.
sinni, segir í boðskap Túnisfor-
seta.
— Eldhúsdagurinn
Framh. af bls. 1
Tók við blómlegu búi
Ingólfur Jónsson talaði í 2.
ræðuumferð. Hann kvað núver-
andi rikisstjórn hafa tekið við
blómlegu búi, en á valdatíma
hennar hefði alltaf sigið á ógæfu
hliðina. Benti hann á, að gjald-
eyrisaðstaða þjóðarinnar væri
nær 600 millj. kr. lakari í apríl-
lok 1958 en hún var í apríllok
1956, þegar erlendar lántökur
væru reiknaðar með. Hann kvað
„bjargráða“-frumv. ríkistjórnar-
innar aðeins vera til bráðabirgða,
þörf yrði nýrra aðgerða á kom-
andi hausti. Auðsætt væri, að
nýtt verðbólguflóð væri fram-
undan. Ingólfur Jónsson kvað
mjög þröngvað kosti landbúnað-
arins og bændastéttarinnar með
þessu frumvarpi. Eftir að vinstri
stjórnin hefði tekið við hefði visi
talan hækkað um 21 stig og niður
greiðslur á verðlagi stórauknar.
Ingólfur Jónsson kvað rikisstjórn
ina nú standa uppi ráðþrota og
væri þjóðinni lífsnauðsyn að fá
nýja og ábyrga forystu.
Leikur með fjöregg þjóðarinnar
Gunnar Thoroddsen talaði síð-
astur af ræðumönnum Sjálfstæð-
ismanna. Vakti hann athygli á
því, að á sama tíma sem stjórn-
arflokkarnir töluðu um nauðsyn
einingar í landhelgismálinu hefði
þeim ekki einu sinni tekizt að
komast að samkomulagi sin á
milli um það stóra mál. Harðar
deilur hefðu meira að segja stað-
ið um það milli ráðherranna í eld-
húsdagsumræðunum. Mætti segja
að ráðherrarnir hentu nú á milli
sín fjöreggi þjóðarinnar.
Hann kvað Alþýðuflokkinn
og Framsóknarflokkinn hafa
lofað því, að kommúnistar
skyldu aldrei fá að koma ná-
lægt utanríkismáiastjórn lands
ins. Engu að síður hefði þeitn
verið falin forysta í viðkvæm-
asta og stærsta utanríkismáli
þjóðarinnar.
Þegar Gunnar Thoroddsen
ræddi um efnahagsmálin komst
hann þannig að orði, að einn af
leiðtogum verkalýðssamtakanna
hefði nýlega sagt, að Fram-
sóknarflokkurinn væri aðal efna
hagsvandamál þjóðfélagsins.
Gunnar Thoroddsen kvað engan
þurfa að undra, þótt slíkur
flokkur sem Framsóknarflokkur-
inn ætti erfitt með að ná sam-
komulagi við aðra um skynsam-
legar ráðstafanir í efnahagsmál-
um. Þingmaðurinn ræddi siðan
ýtarlega afstöðu Sjálfstæðis-
flokksins til efnahagsvandamál-
anna.
Hann kvað það mestu umbót-
ina, sem hægt væri að fram-
kvæma í íslenzkum efnahagsmál-
um nú, að þjóðin fengi rikis-
stjórn, sem hún treysti. Sú stjórn,
sem nú færi með völd, hefði á
sér vantraust alls almennings.
Ræður stjórnarliðsins
Af hálfu Alþýðuflokksins töl-
uðu þeir Pétur Pétursson, Bene-
dikt Gröndal og Emil Jónsson.
Af hálfu Framsóknarflokksins
talaði Eysteinn Jónsson, sem
reiddist Jóni Pálmasyni ákaflega
fyrir ummæli hans um fjármála-
stjórnina. Ennfremur talaði Karl
Kristjánsson fyrir Famsóknar-
flokkinn.
Af hálfu kommúnista töluðu
þeir Karl Guðjónsson, Hannibal
Valdimarsson og Lúðvík Jósefs-
son.
Lúðvik Jósefsson kvað ýmis-
legt hafa mistekizt hjá stjórninni,
m.a. ætti hún ennþá eftir að efna
það loforð sitt að reka varnar-
liðið úr landi. Þyrfti almenning-
ur að knýja á stjórnina um efndir
þess loforðs og myndi Alþýðu-
bandalagið þá reyna að fylgja
þeirri kröfu eftir.