Morgunblaðið - 17.06.1958, Síða 18

18
MOPnrvnr 4fíiÐ
Þriðjudagur. 17. júni 1958

Norska skógræktaifólkið og aðrir gestir í garði norsku sendiherrahjónanna í gærdag.
Norðmenn eru hrifnir af skógrœkf-
aráformum okkar
Hópurinn heldur heim i dag
HINUM gagnkvæmu heimsókn-
um norskra og íslenzkra skóg-
ræktarmanna lýkur í dag. Þá
fara Norðmennirnir héðan, en
heim koma íslendingarnir, sem
dvalizt hafa í Noregi við skóg-
ræktarstörf að undanförnu.
Norðmennirnir hafa verið aust
ur í Haukadal og unnið þar að
trjágróðursetningu í stórum stíl.
Þeir voru hér í bænum í gærdag.
Hafði sendiherra Norðmanna
hér, Anderson-Rysst, siðdegisboð
inni fyrir landa sína á heimilí
sínu að Fjólugötu 23. Voru þar
einnig ýmsir forvígismenn skóg-
ræktarinnar, og allmargir Norð-
menn búsettir hér í Reykjavik.
Norðmennirnir voru ákaflega
ánægðir með þessa íslandsreisu.
Áttu tæplega orð til þess að lýsa
því, hve vel heppnuð förin hefði
verið, kynnin af landi og þjóð í
senn fróðleg og skemmtileg.
í stuttu samtali við Hans Berg,
forstjóra skógræktarstöðvarinnar
í Örstavik, sem hefur á liðnum
árum öðlast mikla þekkingu á
íslandi og íslendingum við lestur
ferðabóka og íslandslýsinga,
kvað landið ekki hafa komið sér
á óvart frá landfræðilegu sjónar-
miði, en gestrisni landsmanna
virðist lítil takmörk sett.
Hans Berg hefur ferðazt nokk-
uð um landið
tii þess að
kynna sér skóg
ræktarmál ís-
lendinga, og
kvaðst vera
stórhrifinn af
pessu nýja
ameiginlega á-
hugamáli
andsmanna. —
Hér er um að
ræða verkefni,
sem krefst mikillar vinnu
og öflugrar skipulagningar. —
Hann kvaðst álíta að forvígis-
mönnum ísl. skógræktarmála
hafi tekið þetta stórmál réttum
tökum. Nafn Hákonar Bjarna-
sonar ber hæst í þessum hópi Is-
lendinga.
Eitt þeirra vandamála, sem
taka verður tillit til hér á landí,
og þið hafið gert, sem skiptir
aíar miklu máli, en það er að
gera sér fulla grein fyrir því
hvaða trjátegundir eiga heima á
hverjum stað. Þessu hefur skóg-
ræktarstjórinn ykkar gert sér far
um að kynnast. Náið hefur hann
kynnzt þessu heima í Noregi. Tel
ég að þær miklu skógræktaráætl-
anir sem þið íslendingar hafið nú
á prjónunum, um að taka þau
svæði til gróðursetningar sem
bezt liggja við, hórrétta. Næsta
skrefið í þessa átt, þarf að byggja
á ýtarlegum rannsóknum. Úr því
minnzt er á þetta, þá virðist mér
heillavænleg sú stefna, sem hér
ríkir að leggja megi áherzlu á
sitkagrenið frá Alaska, í vænt-
anlegum nytjaskógum. — En
sitka er vandmeðfarið fyrstu
sex árin eða svo, það þekkjum
H. Berg.
við lika heima í Noregi. En þeg-
ar þetta öndvegistré hefur náð
sex ára aldri, þá er það gjörsam-
lega ódrepandi.
En svo vikið sé aftur að þess-
ari íslandsför, þá hefur hún ver-
ið í alla staði hin ánægjulegasta.
Um það erum við öll innilega
sammála. Ég hefi því miður ekki
komið því við heilsa upp á marga
af kunningjum mínum hér á
landi eins og t.d. sr. Jón ísfeld,
sem ég vildi biðja Mbl. að senda
kveðjur mínar, og annarra góðra
vina, sagði Hans Berg að lokum.
Anderson-Rysst, sendiherra
óvarpaði skógræktarfólkið. Lagði
hann áherzlu á gildi gagn-
kvæmra heimsókna norskra og
íslenzkra skógræktarmanna.
Hann kvað nauðsynlegt að þess-
um skiptum yrði áfram haldið.
— Þið, sem nú hafið verið hér,
eigið að hafa forustu um næstu
íslandsför að þrem árum liðnum,
sagði sendiherrann. Hann kvaðst
vilja .nota tækifærið til þess að
tilnefna mann í slíka undirbún-
ingsnefnd, sem hann og gerði.
Var þessari uppástungu sendi-
herrans tekið með lófataki. Að
lokum bað sendiherrann landa
sína um kveðjur heim til Noregs,
um leið og hann óskaði því farar-
heilla og kvaðst vona að endur-
minningin um íslandsför þessa
mætti lengi lifa með þeim.
Fararstjóri Norðmanna Lars
Haugland tók þessu næst til máls
og ávarpaði Anderson-Rysst
sendiherra. Kvað hann starf
sendiherrans í
því að efla
kynnin milli
íslands og
Noregs hafa
orið mikil og
áhrifa þeirra
myndi lengi
gæta í báðum
löndunum.
Sendiherrann
var sá sem átti
frumkvæðið að þessum skiptum,
lagði þar grundvöllinn að afar
merkilegu starfi, sem borið hefur
mikinn og góðan árangur. Fyrir
þetta og störf hans í þágu norsk-
íslenzkra samskipta, kvaðst Haug
land fararstjóri vilja færa sendi-
herranum þakkir þeirra Norð-
manna sem þar væru staddir. —
Fararstjórinn kvaðst og vilja
nota tækifærið til að þakka
ógleymanlegar móttökur send-
herrahjónanna. Var undir þetta
tekið með lófataki.
Séra Haral Hope var meðal
gestanna og gerðist hann for-
söngvari er hópurinm söng: „Mili
on bakkar og berg“, sem er þjóð-
lag sem allir Norðmenn þekkja
L. Haugland
eins vel og íslendingar „Yfir
kaldan, . .
Síðan tóku Norðmennirnir upp
léttara hjal, rifjuðu upp skemmti
leg atvik frá dvölinni austur í
Haukadal og fleira og var glatt
á hjalla á heimili norsku sendi-
herrahjónanna að Fjólugötu 23.
Jainlounaneind
skipnð
SAMKVÆMT ályktun Alþingis
frá 30. apríl 1958 skipaði félags-
málaráðherra hinn 21. maí s. 1.
fimm manna Jafnlaunanefnd. í
nefndinni eiga sæti: Snorri Jóns-
son, formaður, Hulda Bjarnadótt-
ir, Herdís Ólafsdóttir, Valborg
Bentsdóttir og Sigríður J.
Magnússon.
Hlutverk nefndarinnar er að
athuga að hve miklu leyti konum
og körlum eru raunverulega
greidd sömu laun fyrir jafn verð-
mæta vinnu. Athugun þessi skal
bæði taka til launagreiðslna hjá
hinu opinbera, þar sem launa-
jafnrétti á að ríkja samkvæmt
landslögum, og þeirra almennu
kjarasamninga, sem í gildi eru
um kaup kvenna í ýmsum starfs-
greinum. Ennfremur skal nefnd-
in gera tillögur um ráðstafanir
til að tryggja fullkomið launa-
jafnrétti. Nefndin geri ríkisstjórn
inni grein fyrir störfum sínum
og sjái hún um birtingu álitsgerð-
ar nefndarinnar.
(Frá félagsmálaráðuneytinu).
— Blaðamótið
Framhald af bls. 6.
Gang í Osló og Kurt Walles blaða
fulltrúi hjá upplýsingaskrifstofu
sænska ríkisins.
Sigurður Bjarnason minntist
þá blaðamanna, sem látizt hafa,
síðan blaðamót síðast var haldið.
Gat hann sérstaklega Hauks
Snorrasonar ritstjóra, sem átti
sæti í íslenzku mótsnefndinni. —
Fundarmenn risu úr sætum í
virðingarskyni við hina látnu.
Síðan hófust umræður.
Blöðin og meiðyrðalöggjöfin^
Fyrsta umræðuefnið var blöð-
in og meiðyrðalöggjöfin og hafði
Bjarni Benediktsson aðalrit-
stjóri framsögu. Hann sagði
m. a.:
Sagt hefur verið, að eitt helzta
einkenni lýðræðisins væn, að
þar væri stjórnað með umræð-
um. Ritfrelsi er því ekki aðeins
nauðsynlegt vegna blaðanna
sjálfra, heldur vegna heildar-
innar.
En ekkert frelsi getur staðizt
án ábyrgðar og takmörkunar.
Til eru þjóðfélagshagsmunir, sem
ber að vernda, og hafa í för með
sér vissar takmarkanir á prent-
frelsinu. Hver einstaklingur á
þannig rétt til friðhelgi persónu
sinnar og þar með verndar fyr-
ir æru sína. Lögfræðinga greinir
á um, hvað í ærunugtakinu fel-
izt og er ekki um það að vill-
ast, að það er mjög háð tíma,
umhverfi, aðstöðu og jafnvel
stöðu aðila.
Einhverjir kynnu að halda því
fram, að vegna réttaröryggis og
góðrar norrænnar samvinnu væri
hér verkefni til að setja sameig-
mlegar reglur um. En laganefnd
Norðurlandaráðsins komst þó að
gagnstæðri niðurstöðu á fundi
sinum fyrir nokkrum dögum,
enda gerir hið afstæða hugtak
æra slíka sameiningu reglna
vart framkvæmanlega.
Engu að síður eru nokkur
atriði, sem eðlilegt er að blaða-
menn íhugi sérstaklega. Þeirra á
meðal má geta þessara:
1. Er heimild til sönnunar ásök
unum, sem telja má til ærumeið-
inga, of takmörkuð?
2. Er tekið nægilegt tillit til
þess hlutverks, sem gagnrýnin
hefur í opinberum umræðum, —
og þá einkum í blöðunum — ekkí
aðeins varðandi stjórnmál held-
Nokkrir af gestum við setningu blaðamótsins.
ur og t. d. vísindakenningar og
listaverk.
Ég get tekið undir tillögur,
sem Gunnar Thoroddsen bar
fram fyrir nokkrum árum í er-
indi. Hann taldi, að ummæli ættu
ag vera vítalaus, þótt ekki tækizt
að færa fullar sönnur að þeim,
er þessum skilyrðum væri full-
nægt:
a. Þau séu sett fram vegna op-
inberra hagsmuna.
b. Unnt sé að færa sæmileg og
sennileg rök fyrir staðhæfing-
unni, svo að ljóst sé, að hún sé
ekki úr lausu lofti gripin.
c. Menn trúi því sjálfir, að
ummæli þeirra séu sönn.
d. Ummælin séu ekki móðg-
andi eða meiðandi en nauðsyn
krefur til að ná þeim tilgangi,
sem hinir opinberu hagsmunir
krefjast.
3. Þá eiga blaðamenn kröfu
til þess, að eðlilegur fréttaflutn-
jngur, einkum af opinberum
fundum og athöfnum, verði ekki
talinn til meiðyrða af þeirra
hálfu, ef rétt ummæli eru eftir
höfð. ’
4. Eðlilegt er, að blaðamenn
spyrji, hvort refsingar við meið-
yrðum séu ekki of strangar, eink-
um að því leyti, sem þær heimila
frelsissviptingu.
5. Þá hefur þótt orka tvímælis,
hvort þörf sé sérreglna. sem
heimila að ganga alltaf að á-
kveðnum aðila um ábyrgð á efni
blaða og tímarita.
. Ég hef aðeins bent hér á við-
fangsefni. Réttarreglurnar á
Norðurlöndum eru misjafnar um
þessi efni. og eru þau þó öll jafn-
góð lýðræðisríki. Sannleikurinn
er sá, að réttarreglurnar eru hér
aðeins öryggisreglur, sem sára-
sjaldan er gripið til, og mikill
vafi er á, hvort meiðyrðamál
verða yfirleitt þeim til gagns,
sem höfðar. Oftast er það svo,
að þau vekja athygli miklu fleiri
á meiðyrðum en ella hefðu haft
hugmynd um þau. Hér á Islandi
eru og meiðyrðamál milli blaða
svo til horfin úr sögunni. Það
voru ekki refsingarnar, sem
verkuðu til siðbótar. Meldur auk-
inn þroski, víðsýni og réttur
skilningur á því, að ekkert er
eðlilegra en að menn greini á
og sitt sýnist hverjum.
Að ræðu framsögumanns lok-
inni hófust frjálsar umræður. —
Fyrstur tók til máls Terkel M.
Terkelsen aðalritstjóri við Ber-
linske Tidende í Kaupmannahófn.
Hann kvaðst álíta ógerlegt að
setja samnorræna meiðyrða regl-
ur. Slíkar regiur væru tengdar
tóninum í þeim opinberu umræð-
um, sem fram fara í hverju landi.
Terkelsen kvað danska meiðyrða
löggjöf milda. Blær opinberra
kappræðna væri því ekki mót-
aður af henni heldur af venju
blaðanna. Hefðu dönsku blöðjn
komizt að þeirri niðurstöðu á und
anförnum árum, að áhrifin af orð
um þeirra yrðu ekki síðri, þótt
mælt væri af kurteisi. Hins veg-
ar kæmi fyrir, að blöðin brygðu
af vana sínum og þá krefðist al-
menningur oft strangari réttar-
reglna. Það taldi Terkelsen illa
farið og spurði, hvort ekki væri
ástæða til að semja siðaskrá blaða
mennskunnar og koma upp blaða
ráði til að fjalla um mál af þessu
tagi.
Ivar Hallveg framkv.stj. blaða-
útgefendasambandsins sænska
lýsti sænskum réttarreglum um
þessi efni og helztu atriðum, sem
rætt er um í sambandi við frv.
um breytingar á þeim, sem nu er
unnið að. Meðal atriða, sem þar
hafa komið til álita, ert hvort
heimila skuli að færa sönnnur að
ummæium, en það hefur ekki ver
ið unnt, skv. sænsxum rétti til
þessa. Einnig er rætt um að setja
reglur um meiðyrði um félög
og stofnanir og loks eru umræð-
ur um ábyrgð á efni blaða.
Per Monsen sagði frá tillöugm,
sem refsilagaráðið norska gerði
nýlega um breytingar á hegning-
arlögum ríkisins. Önnur fjallaði
um að herða á reísingum fyrir
mistök í sambandi við fréttir af
gerðum dómstóla og annarra op-
inberra aðila. Blaðasamtökin
töidu of langt gengið og að beit-
ing reglnanna um frásaginr af
ýmsum staðbundnum yfirvöld-
um t. d. gæti staðið í vegi fyrir
eðlilegrf fréttaþjónustu. Dóms-
málaráðuneytið féllst á sjónar-
mið blaðasamtakanna. Einnig var
horfið frá að bera fram aðra til-
lögu um að gera minni kröfur til
hugrænna refsiskilyrða.
Blaðamannanámskeiðið í Arósum
Að umræðunum um meiðyrða
löggjöfina loknum flutti N. Chr.
Christensen þingmaður, aðalrit-
stjóri við Horsens Folkeblad,
skýrslu um blaðamannanámskeið,
sem haldið var í vetur. Stóð það
yfir frá 1. febrúar til 30. apríl og
var tengt kennslu í blaðamennsku
við Árósaháskóla. Til námskeiðs-
ins var efnt í samvinnu við b>aða
samtök á Norðurlöndum, og (yrir
frumkvæði Norðurlandráðsins.
Norðurlandaríkin styrktu narn-
skeiðið. Sextán blaðamenn voru
valdir til þátttöku úr hópi 39 um-
sækjenda, voru fimm frá Noregi
og jafnmargir frá Danmörku og
Svíþjóð, einn var frá Finnlandi,
en enginn frá íslandi.Fræðsla var
veitt um ýmis dorræn málefni og
um sérfræðileg atriði varðandi
blaðamennsku. Stjórnarnefnd
skipuð fulltrúum frá öllum Norð
urlöndunum stóð fyrir námskeið
um og gera menn sér vonir um,
að önnur slík verði reglulega á
næstu árum.
Umræðum um þetta mál var
frestað. Kl. 5 í gær höfðu forseta-
hjónin boð inni fyrir mótsfólkið
og í gærkvöldi sat það veizlu £or-
sætisráðherra og ;,onu i.