Morgunblaðið - 20.06.1958, Blaðsíða 8

8
m(t fi(, v i\ ni ao:ð
Föstuclagur 20. júní 1958
I

tTtg.: H.í- Arvakur, Reykjavllt.
Framkværndastjóri: bigtus Jónsson.
Aðanrtstgorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Viffur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Oia, sími 33045
Augiysingar: Arni Garðar Kristmsson
Rustjörn: Aðaistræti t
Auglýs'ngar og aígieiðsla: Aðalstrætí 6 Sími 22480
Askriftargjalci kr 30.00 á manuði innaniands.
1 lausasolu kr. 1.50 eintakið.
HRÆSNI OG FLÁTTSKAPUR
Á HÁSTÓLI
ir
■ NDANFARNA mánuði
hafa leiðtogar kommún-
istaflokksins rússneska
haldið uppi stöðugum áróðri fyr-
ir fundi „æðstu manna“. Hafa
jþeir látið, sem sovétstjórnin
væri nú einkar áhugasöm um að
leysa öll ágreiningsefni á sviði
alþjóðamála, eyða áhrifum
„kalda stríðsins" og leggja grund
völl að varanlegum friði og ör-
yggi í heiminum.
Undir þessa „friðarsókn" sovét-
stjórnarinnar hafa svo leiðtogar
kommúnista um allan heim tekið.
★
Forystumenn lýðræðisþjóð-
anna hafa verið nokkuð á báðum
áttum gagnvart tillögum komm-
únista um fund æðstu manna.
Þó virðist, sem þeir hafi almennt
talið reynandi að efna til slíks
fundar. Hefur þá það sjónarmið
verið lagt til grundvallar að
einskis mætti láta ófreistað til
þess að styrkja friðinn og vinna
að bættu samkomulagi í alþjóða-
málum. Lýðræðisþjóðirnar hafa
talið, að rétt væri enn að reyna,
hvort um nokkur skoðanaskipti
væri að ræða hjá leiðtogum
Sovétríkjanna og hvort hugsan-
legt væri að þeir vildu í raun og
sannleika hverfa til' nýrra og
friðsamlegri vinnubragða.
Af þessum orsökum hefur hug-
myndinni um nýjan fund „æðstu
manna“ ekki verið tekið óvin-
samlega af mörgum leiðtogum
lýðræðisþjóðanna. Þeir hafa í
lengstu lög viljað byggja nokkr-
ar vonir á friðarhjali kommún-
ista.
Morðin í Ungverjalandi
En svo gerist það. að Moskvu-
stjórnin og leppar hennar í
Búdapest láta myrða tvo af leið-
togum ungversku þjóðarinnar í
uppreisn hennar gegn hinni rúss-
nesku harðstjórn haustið 1956.
Þeir Imre Nagy, fyrrverandi for-
sætisráðherra, og Pal Maleter,
hershöfðingi, eru leynilega dæmd
ir til dauða og líflátnir ásamt
tveimur ungverskum blaðamönn-
um, sem einnig höfðu túlkað
málstað þjóðar sinnar og tekið i
þátt í uppreisninni.
★
Á sama tíma, sem sovét-'
stjórnin er að básúna út fríð- >
arvilja sinn og áhuga á fundi!
æðstu manna til eflingar j
heimsfriðnum, er hún að iáta
leppa sína í Búdapest myrða
frelsishetjur ungversku þjóð-
arinnar.
★
Hvernig er hægt að taka frið-
artal slíkra manna alvarlega?
Hver getur trúað því að sovét-
stjórnin vilji í raun og veru taka
upp heilbrigðari afstöðu gagn-
vart heimsfriðnum og frelsi og
öryggi þjóðanna?
Getur haft örlagaríkar
afleiðingar
Hér skal engu spáð um afleið-
ingar morðanna í Búdapest. —
Auðsætt er að það eru Rússar og
leiðtogar þeirra, sem bera á þeim I
höfuðábyrgðina. En ekki er ólík- '
legt að þetta atferli, þessi hyl-
djúpa sviksemi og fyrirlitning
fyrir heiðarleika og réttlæti, eigi
eftir að hafa örlagaríkar afleið-
ingar. Allur heimurinn sér það
nú betur en nokkru sinni fyrr,
að í Moskvu situr hræsnin og
fláttskapurinn á hástóli. Sovét-
stjórnin þykist sífellt vera að
berjast fyrir eflingu heimsfriðar-
ins. En á sama tíma lætur hún
leppa sína myrða frelsishetjur
hinnar kúguðu þjóðar. Og komm-
únistadeildirnar um víða veröld
eru látnar syngja þessum myrkra
verkum lof og dýrð.
★
En úlfshár hins alþjóðlega
kommúnisma verða ekki dul-
in. Allur hinn frjálsi heimur
sér, að fjandskapur kommún-
ista við frelsi og mannréttindi
er taumlausari í dag en
nokkru sinni fyrr. Fyrirlitn-
ing þeirra 4Pyrir heilbrigðri
dómgreind fólksins á sér eng-
in takmörk.
Morðin á ungversku frelsis-
hetjunum munu enn opna
augu margra. Hinn alþjóðlegi
kommúnismi er stöðugt að
grafa sína eigin gröf.
AÐ „FRIÐLÝSA LÖNDIN".
KOMMÚNISTADEILDIN á
íslandi segist nú hafa
mikinn áhuga á því að
„friðlýsa fsland“. Þessi friðlýs-
ing á að vera í því fólgin að
reka varnarliðið burtu og láta
ísland segja sig úr Atlantshafs-
bandalaginu.
★
Kommúnistar hafa nú verið
nær tvö ár í rikisstjórn. Aður
en þeir tóku sæti í henni lofuðu
þeir að láta það verða sitt fyrsta
verk að koma hernum úr landi.
En raunin varð sú, að eitt fyrsta
verk vinstri stjórnarinnar var að
semja um áframhaldandi dvöl
hins ameríska varnarliðs um ótil-
tekinn tíma. Fyrir þetta fékk
vinstri stjórnin meira að segja
ríflega borgun í dollurum. Báru
ráðherrar kommúnista fulla
ábyrgð að lögum á þessum stjórn-
arathöfnum. Þar af leiðandi bera
þeir fulla ábyrgð á dvöl varn-
arliðsins á íslandi i dag.
Þannig hafa þá kommúnistar
„friðlýst ísland" síðan þeir komu
í ríkisstjórn.
En hvernig fara kommúnistar
þá að því að „friðlýsa“ önnur
lönd?
Nýjasta dæmið um það getur
að líta í Ungverjalandi. Þar
„friðlýsa" kommúnistar landið
með því að láta taka frelsishetj-
ur þjóðarinnar af lífi. Mennirn-
ir, sem börðust fyrir frelsi ung-
versku þjóðarinnar haustið 1956
og setið hafa í tukthúsum komm-
únista síðan eru nú myrtir.
Þannig fara kommúnistar að því
að „friðlýsa löndin“.
★
Það eru einfaldir og aumk-
unarverðir menn, sem láta komm
únistadeildina á íslandi teyma
sig út í baráttu fyrir því, sem
hinn fjarstýrði flokkur kallar
„friðlýst land“!
UTAN UR HEÍMI
Baðdísir i Brighton í Englandi í byrjun sl. aldar. Þær afklædd-
ust í „baðvélum“ og syntu í baðmullarkjólum.
Á 6. öld klæddusf íþrótta-
konur á Sikiley bikinibahfötum
BAÐSTRÖND Reykvíkinga í
Nauthólsvíkinni fer nú að verða
fjölsótt í góðu veðri, enda er það
skemmtilegt og hressandi tóm-
stundágaman að fá sér sólbað og
sjóbað. Ekki er svo ýkjalangt
síðan sólböð og sjóböð komust í
tízku, og því eiga baðfötin sér
skemmri sögu í tízkuheiminum
en flestar aðrar flíkur. En saga
baðfatanna hefir verið viðburða-
rík, þó að hún sé stutt. I fyrst-
unni voru baðfötin efnismikil,
enda var tilgangurinn þá að hylja
mestan hluta líkamans. En nú
eiga baðföt framar öllu að vera
efnislítil ,svo að hægt sé að sýna
sem bezt fallegan vöxt og fallega
húð.
Þess má þó geta, að baðfötin,
sem kennd eru við Bikini eru
ekki uppgötvun nútímans. A
Sikiley hefir fundizt mósaíkmynd
frá því á 6. öld, og sýnir mynd-
in íþróttakonu í „bikinibaðföt-
um“. Er fornleifafræðingar rann
sökuðu rómverskar rústir, er
fundust í Lundúnum 1953, urðu á
vegi þeirra „bikinibaðföt“, sem
varðveizt höfðu í brunni, sem var
fullur af vatnsósa leir. A þeim
tímum, er Rómverjar herjuðu á
Bretlandseyjum, munu „bikini-
föt“ ekki hafa verið notuð sem
sundföt heldur mun þetta hafa
verið vinnuklæðnaður ambátta.
c
Eitthvað munu menn hafa tekið
að iðka sjóböð t.d. á Bretlands-
eyjum snemma á 18. öld. í fyrst-
unni var hér ekki um neina
skemmtun að ræða heldur voru
menn að leita sér lækninga við
sjúkdómum, og margir trúðu því,
að með sjóböðum mætti lækna
margs konar óskylda sjúkdóma,
t.d. heyrnarleysi og geðveiki.
Læknar ráðlögðu þessu fólki að
baða sig í köldu veðri. Það var
því ekki að undra, þó að konur
þess tíma færu í sjóinn í síðum
baðmullarkjólum. Kjólar þessir
voru háir í hálsinn, og hálsmálið
vandlega hnýtt saman undir hök-
unni. En er konurnar voru komn
ar út í sjóinn, lyftust pilsin upp
á yfirborðið og breiddu þar úr
sér. Það hlýtur að hafa verið
skringileg sjón að sjá þessar
vatnadísir busla í sjónum í baðm
ullarsloppum.
I Scarborough í Bretlandi höfðu
karlmennirnir þann sið að fara á
bátum spölkorn út á sjó og baða
sig þar naktir. En síðar kom „bað-
vélin“ til sögunnar. Var það klefi
á hjólum, sem hesti var beitt fyr-
ir og látinn draga út í sjó. Síðan
var eins konar sóltjaldi komið
fyrir við yfirborð sjávarins, svo
að hægt væri að synda í friði
fyrir augum forvitinna áhorf-
enda.
Snemma á 19. öld munu menn
hafa tekið upp á því að afklæð-
ast á ströndinni. Vakti þetta
mikla athygli, og víða er kvartað
undan því á prenti, að ekki sé
um annað að ræða en beita það
fólk hörðu, sem þrjózkulega haldi
því fram, að sjórinn sé öllum
frjáls og menn eigi að geta baðað
sig hvar sem, hvernig sem og
hvenær sem þeim þóknast. Enn
í dag er víða mikið deilt um það,
hvort leyfa megi mönnum að af-
klæðast á baðströndum.
•
Ekki leið á löngu þar til augu
kvennanna opnuðust fyrir því, að
baðmullarkjólarnir væru ekki
mjög klæðileg baðföt, og nú kom
ust í tízku víðar hálfsíðar buxur
og ermalangar blússur, skreyttar
blúndum og böndum. Þessi
skringilega baðfatatízka hélzt
alveg fram til loka 19. aldarinn-
ar.
Smám saman með vaxandi
frelsi kvenna og aukinni þátttöku
þeirra t.d. í íþróttum, tók bað-
fatatízkan að breytast og verða
æ djarfari. Einnig hafði það sín
áhrif, að í stað „baðvélanna"
komu nú baðklefar á ströndinni,
svo að ganga þurfti spölkorn nið-
ur að sjónurn,, og baðdísirnar
vildu gjarna vera smekklega
klæddar. Nú tók einnig að bera á
því, að ungar stúlkur komu á
baðströndina án þess að bleyta
sig nokkuð að ráði í sjónum til
að eyðileggja ekki hárlagning-
una og lágu í sólbaði undir sól-
hlífum til að sólbrenna ekki!
•
Skömmu eftir 1920 óx sóldýrk
endum mjög fiskur um hrygg.
Einkum voru sólböð mikið iðkuð
í Þýzkalandi, og það er raun-
veruleg orsök þess, að baðfötm
verða æ efnisminni. Nú þótti
það ekki lengur tiltökumál, að
handleggir og fótleggir væru
naktir, og sundfötin flegin í háls
málið. Og upp úr 1930 eru sund-
Framh. á bls. 14
Sagan endurtekur sig. Nútímastúlka í bikinibaðfötum er eins
klædd og íþróttakonur, sem uppi voru á Sikiley fyrir 14. öldum.