Morgunblaðið - 21.06.1958, Side 1
16 síður og Lesbófc
45. árgangur
137. tbl. — Laugardagur 21. júní 1958
Prentsnúðia MorgunblaTtsiiu
Kommúnisminn á íslandi er ekkert írá-
brugðinn kommúnismanum í heimalandi
mínu tyrir valdaránið
Fjölmennasti mótmælafundur, sem haldinn hefur ver/ð á
islandi, lýsir harmi vegna atburbanna / Ungverjalandi
í GÆR minntust Reykvíkingar
Ungverjanna fjögurra, sem tekn-
ir voru af lífi fyrir skömmu
vegna baráttu sinnar fyrir frelsi
Ungverjalands. Fánar blöktu í
hálfa stöng um alla borgina, á
íbúðarhúsum, verzlunar- og iðn-
aðarhúsum og á opinberum bygg
ingum: m.a. Alþingishúsinu,
dómshúsi Hæstaréttar og stjórn-
arráðinu. Um hálfsexleytið í gær
var skýjað loft en mildur and-
vari og þá söfnuðust margar þús-
undir manna saman á Lækjar-
torgi, þar sem samtök mennta-
manna og fulltrúaráð hinna
þriggja lýðræðislegu þingflokka
efndu til fjöldafundar. Það varð
fjölsóttasti mótmælafundur,
sem haldinn hefur verið á ís-
landi, og þúsundirnar stóðu i
hálfa aðra klukkustund og
hlýddu þögular á ræðurnar,
Pólitískar ofsókn-
ir á Spáni
BARCELONA, 20. júní. — Her-
réttur í Barcelona dæmdi í dag
24 manns, þeirra á meðal tvær
konur, í fangavist allt upp í sjö
ár fyrir tilraun til að endurskípu
leggja sameinaða sósíalistaflokk-
inn í Katalóníu, sem Franco
bannaði þegar hann hrifsaði
völdin. Fyrir réttinum voru alls
48 manns, en 24 voru sýknaðir.
nema þegar þær tóku undir ein-
stök ummæli ræðumanna.
Áður en fundurinn hófst gekk
flokkur nýútskrifaðra stúdenta
með hvítar húfur á torgið. Stú-
dentarnir báru ungverska og ís-
lenzka fána með sorgarblæjum
og auk þess svarta borða, þar
sem á voru letruð nöfn hinna líf-
látnu: Imre Nagy, Pal Maleter,
Miklos Gimes, Josef Sizilagy.
Ræðupallur hafði verið reistur
nyrzt á torginu og klæddur
svörtum dúk ásamt ungverskum
fánaborðum. Þar tóku stúdentarn
ir sér stöðu, en síðan gekk fram
Tómas Guðmundsson skáld og
setti fundinn. Ræðumenn voru
sjö.
Þetta litla torg og þetta litla
land, sem góðu heilli er fjarri
vettvangi þeirra atburða, sem
eru mesta blygðunarefni þessar-
ar kynslóðar, hefur m.a. eitt
fram yfir sum önnur og meiri
torg og víðari lönd: Það er óhætt
að tala hér. Þannig komst séra
Sigurbjörn Einarsson að orði í
fyrstu ræðunni á fundinmu.
Kommúnisminn á íslandi er
ekkert frábrugðinn kommúnism-
anum eins og hann leit út í heima
landi mínu fyrir valdarán komm
únista sagði ungverski stúdent-
inn Miklós Tölgyes.
Nú stendur fyrir dyrum ferð
islenzkra Alþingismanna til Rúss
lands, sagði Helgi Sæmundsson
ritstjóri. Ég legg til, að þeir for-
fallist frá að sækja Rússa heim.
— Undir þessi ummæli tóku
fundarmenn með langvinnu lófa-
taki.
Bjarni Benediktsson ritstjóri
sagði í lok síðustu ræðunnar á
fundinum:
Og loks þurfum við að muna
eftir að gera hreint í okkar eigin
húsi: Tryggja, að hér verði aldrei
slíkar aðfarir sem í U/gverja-
landi og biðja þess, að atburðirn
ir þar megi leysa þá landa okkar,
sem helteknir hafa verið af trú
MOSKVU, BELGRAD, BÚDA-
PeST, 20. júni — NTB-Reuter —
Ungverska stjórnin hefur nú
skýrt frá því, að réttarhöldin yfir
Imre Nagy og félögum hans, sem
drepnir voru á dögunum, hafi
farið fram í Búdapest og staðið
yfir í 12 daga. Hins vegar vildi
talsmaður stjórnarinnar, sem í
þessu tilfelli var Geza Szenasi
ríkissaksóknari, ekki segja hve-
nær réttarhöldin fóru fram. Hann
kvað þau hafa verið leynileg til
á úreltar kennisetningar, úr
villu. Þeir eru ekki verri menn
en við hinir. Ógæfa þeirra er sú,
að þeir trúðu, að til blessunar
mundi verða sú kenning, sem
reynzt hefur mestur bölvaldur
okkar tíma. Nú mega þeir ekki
lengur láta blindast, héðan af
leyfist þeim ekki að loka augun-
um fyrir sannleikanum. Við
skulum vona, að þeir hafi þrek
til að mótmæla réttarmorðunum.
Héðan í frá skulum við íslend.
ingar allir vinna eftir íslenzkum
reglum með hagsmuni íslands
eins fyrir augum.
í fundarlok var samþykkt
eftirfarandi ályktun, sem var
borin fram af fundarboðendum:
„Fjölmennur fundur, haldinn i
Reykjavík hinn 20. júní 1958 að
að koma í veg fyrir að vestræn
ríki skærust i leikinn eða sköp-
yðu óróa í landinu. „Auk þess
hafa gerðir hlutir alltaf róandi
áhrif á fólk“, bætti Szenasi við.
Júgóslavar undirbúa mótmæli
í Belgrad var tilkynnt að júgó-
slavneska stjórnin sé að undir-
búa mótmælaorðsendingu til ung-
versku stjórnarinnar vegna af-
tökunnar á frelsishetjunum.
frumkvæði stúdenta, mennta-
manna og hinna þriggja lýðræð-
islegu þingflokka, lýsir sárum
harmi yfir þeim hryðjuverkum,
sem enn á ný hafa átt sér stað í
Ungverjalandi, þar sem leynileg-
ur dómstóll hefur verið látinn
standa að morðum fjögurra föð-
urlandsvina.
Verður ekki hjá því komizt að
lýsa meginábyrgð á þessum
hörmulegu atburðum á hendur
Sovétstjórninni, sem með her-
valdi braut niður frelsisbaráttu
ungversku þjóðarinnar og held-
ur henni í heljargreipum.
Ennfremur skorar fundurinn á
alla íslendinga að láta jafnvo-
veiflegt dæmi um pólitískt sið-
leysi og mannkynsfjandskap
Framh. á bls. 2.
Rússar gera aðsúg að Dönum
f Moskvu urðu í dag óeirðir
við danska sendiráðið í mótmæla-
skyni við atburðina sem gerðust
við rússneska sendiráðið í Höfn
í fyrradag. Voru borin kröfu-
spjöld með ýmsum niðrandi áletr
unum um dönsku þjóðina. Kastað
var grjóti og eggjum að sendi-
ráðsbyggingunni og flestar rúð-
ur brotnar. Rússnesk stjórnar-
völd segjast harma atburðinn!
Glæpur gegn mannkyninu
Utanríkismálanefnd franska
þingsins samþykkti í dag yfir-
lýsingu þess efnis, að af-
Framh a bls. 15.
Um allan heim eru aftökurnar
í Ungverjalandi fordæmdar
En ungversk stjórnarvöld hælast um
af verknadinum
0