Morgunblaðið - 24.08.1958, Blaðsíða 2

MORCVNBLAÐIL
Sunnudagur 24. ágúst 1958
— LandhelgJsmálið
Framh. af bls. 1
því að þaðan sé ekki styrks að
vænta. Af því sýnist þá leiða, að
hann væri þeim mun fúsari að
ræða málið við þá, sem okkur
eru sammála og líklegir til að
veita okkur atbeina um fram-
'ang málsins.
En það er eitthvað annað, því
að hinn 20. ágúst segir í t»jóð-
viljanum um samtal blaðsins við
Lúðvík:
„ — Víða hefur verið minnzt
á, hvort þú hafir rætt iandhelgis-
málið í Moskvu?
•— Já, heyrt hefi ég það, en fyr
ir því er enginn flugufótur. t»að
ræddj ég ekki í Sovétríkjunum,
enda er það mál ekkert vandamál
milli íslands og Sovétríkjanna.
Það liggur ljóst fyrir, hver af-
staða Sovétríkjanna er til ákvörð
unar okkar um stækkun íslenzku
fiskveiðilandhelginnar, eins og
kunnugt er. hefur ambassador
þeirra hér á landi tilkynnt að
Sovétríkin fallizt fyrir sitt leyti
á 12 mílna fiskveiðilandhelgi við
ísland."
Með þessum orðum á að telja
mönnum trú um, að hann hafi
ekki minnzt á málið í Moskvu af
því að það sé ekkert vandamál
milli Islands og Hússa, en daginn
áður hafði ráðherrann sagt, að
hann vildi alls ekki ræða málið
við þá, sem það er vandamál við!
Um ósamræmið hér þarf ekki
að fjölyrða. Skýringin er sú, að
því i-niður er ekki af fullum heil-
indum mælt, af ráðherranum.
Trúj því hver sem trúa vill, að
hann hafi ekki einu sinni þakkað
Rússum stuðninginn. En hann
segist alls ekki hafa á málið
minnzt!
Lúðvík þverneitar því, sem
hinir játa
í gær segir Þjóðviljinn eftir
Lúðvík Jósefssyni:
„íslendingar eiga ekki og munu
ekki eiga í neinum samningum
um málið og engin málamiðlun
kemur til greina".
Sama dag sagði Alþýðublaðið,
málgagn utanríkisráðherra:
„Leyniviðræðurnar hjá NATO
í París, sem taldar eru eiga sér
stað um landhelgismálið, ná senni
lega hámarki sínu næstu daga,
segir í fregn frá París í dag, og
er hún höfð eftir góðum heim-
ildum. Búist er við, að gefin
verði út tilkynning um viðræð-
urnar í byrjun næstu viku. Haft
er eftir ábyrgum mönnum hjá
NATO að ekki sé aætlað að Atl-
antshafsráðið taki máiið til með-
ferðar. Nokkrir sérfræðingar
hafa setið á rökstólum og reynt
að finna lausn í deilunni. Það
er og haft eftir góðum heímildum,
að góðar vonir séu taldar á því
að leysa deilumálið fyrir 1. sept-
ember. Það er útbreidd skoðun
í París, að hér sé of mikið í húfi
til að leyfa deilunni að þróast
í þá átt, að meðlimalönd Atlants-
hafsbandalagsins berjist innbyrð
is.“
Hinn 20. ágúst birti Tíminn
fregn sína um „viðræður innan
Atlantshafsbandalagsins um mála
miðlunarlausn deilunnar um fisk
veiðimörk íslendinga" Hefur sú
fregn blaðsins ekki verið borin
til baka, þrátt fyrir ærið tilefni.
Var sú fregn og mjög í samræmi
við það, sem Tíminn skrifaði hinn
15. og aftur 17. ágúst, þegar hann
þreifaði fyrir sér um samninga
í landhelgismálinu og sagði:
„Allt annað, ef að hinir erlendu
aðilar bæðu ísland um slíkt
leyfi“, sams konar og Rússar
veittu Bretum. Ekki varð misskil
ið, hvað Tíminn var að fara^með
þessum skrifum. Það var alveg
gagnstætt því, sem sjávarútvegs-
máiaráðherrann síðast í gær full-
yrðir um stefnu stjórnarinnar.
Yfirlýsingar Lundúna-sendi-
herrans gagnstæðar um-
mælum tveggja ráðherra
Hér bætast enn við yfirlýsing-
ar dr. Kristins Guðmundssonar,
sendiherra íslands í Lundúnum,
er hann gaf hinn 22. ágúst.
Þá ræddi hann „möguleika á
því að leysa deiluna með inála-
miðlun með þeim hætti, að Biet-
ar viðurkendu 12 mílna íiskveiði-
lögsögu við ísland, en fengju
heimild til þess að stunda veiðar
innan þeirra takmarka'*. Þessi
yfirlýsing er alveg gagnstæð
þeirri, sem sjávarútvegsmálaráð-
herrann gaf samtímis í Reykja-
vík og hefur Vísir það enn eftir
honum í gær af þessu tilefni „að
ekki kæmu til greina neinir samn
ingar um þessi mál“.
Önnur yfirlýsing dr. Kristins
hefur þó vakið enn meiri atnygii.
Hann sagði:
„Já, ísland kynni að neyðast
til þess að segja si„ úr Atlants-
hafsbandalaginu", ef Bretar færu
svo fram, sem manni skilst nú
ráðgert.
Óneitanlega er einkennilegt, ef
sendiherra úti í löndum gefur
slíka stórpólitíska yfirlýsingu.
Enn merkilegra verður það
þó, þegar haft er í huga, það, sem
utanríkisráðherra sagði strax
sama dag við Morgunblaðið, þeg-
ar það spurði hann um þessa
yfirlýsingu sendiherrans:
„Kvaðst utanríkisráðherra ekki
getað sagt annað um þessa
yfirlýsingu en það, að hann hefði
ekki heyrt minnzt á þetta fyrr
og engum hér heima hefði komið
slíkt til hugar“.
Dr. Kristinn ber til baka
Mun fátítt, að sendiherra verði
að una því að fá svo greinilega
ofanígjöf frá yfirmanni sínum, og
er óhjákvæmilegt annað en þetta
hafi frekari afleiðingar.
Eftir hina skeleggu yfirlýsingu
utanríkisráðherra hefur sendi-
herrann lýst yfir því, að um-
mælin séu rangt eftir sér höfð.
Auðvitað getur slíkt komið fyrir.
En ábyrgðarhlutur er að hafa
sendiherra, sem ekki getur gert
sig skiljanlegan, þegar hann ræð-
ir þetta stórmál. Þvílík afneitun
ummæla er og stundum kattar-
þvottur. Vonandi er ekki svo hér.
En ekki er hægt að komast hjá
því að benda á, að dr. Kristinn
Guðmundsson er sérstakur skjói-
stæðingur og raunar málpípa Her
manns Jónassonar. Hefur hann
ætíð skilið hlutverk sitt í utan-
ríkismálum svo, að hann segði
það eitt, sem Hermann mælti
fyrir um. Að óreyndu skal þó
ekki gert ráð fyrir, að svo sé í
þessu tilfelli, enda er engin regla
án undantekninga.
Hitt verður að segja eins og er,
að Þjóðviljinn hefur hvað eftir
annað skrifað um málið á þann
veg, að ekki hefur dulizt, að ætl-
unin er að nota það til að gera
erfiðara um sambúð okkar við
önnur aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins og helzt neyða okk-
ur til að hverfa úr bandalaginu.
Utanríkisráðherra sýnist því hafa
tekið of sterklega til orða, er
hann sagði, „að hann hefði ekki
heyrt minnzt á þetta fyrr og
engum hér heima hefði komið
slíkt til hugar“. Þetta er áreið-
anlega ekki hans vilji, en er víst
að aðrir í ríkisstjórninni stefni
ekki markvisst að þessu, sem
haft var eftir sendiherranum?
Allir íslendingar eru sammá'.a
um meginefni landhelgismálsins.
En meirihluti þeirra vill áreiðan-
lega ekki láta blanda inn í það
annarlegum sjónarmiðum, með
þeim hætti sem ekki verður dul-
izt, að sumir stjórnarliðar sækja
mjög fast eftir.
Það má ekki lengur dragast, að
ríkisstjórnin komi sér saman um
meðferð málsins og gefi út um
það tæmandi skýislu svo, að al-
menningur geti sannfærzt um, að
með málið sé farið af fullum
heilindum á þann veg að þjóðin
öll megi vel við una.
Myndin hér er af nýju frí-
merki, sem gefið verður út í
næsta mánuði. Halldór Pét-
ursson hefur teiknað það.
Greta Andersen sigr-
aði glæsilega
DOVER, 23. ágúst — í Reutersskeyti segir, að Greta Andersen hafi
strax tekið forystuna í kappsundinu yfir Ermarsund — „og synt.i
hún eins og selur“, segir í skeytinu. Sundið hófst frá Griz Nez
í Erakklandi í morgun. í því taka þátt 30 sundmenn frá 13 löndum,
j.ar af fjórar konur.
í fyrra sigraði Greta, sem er dönsk, en býr nú í Bandaríkjun-
um, og þótti hún synda alla leiðina með miklum glæsibrag.
Vill vera hamingjusamur
Skömmu eftir að keppnin
hófst var tilkynnt, að 3 sund-
menn hefðu gefizt upp. Einn
þeirra, Erik Martin, 55 ára gam-
Sleitulaus ótíÖ á Norður-
og Austurlandi
SÍÐUSTU sex til sjö vikurnar
hafa verið sleitulausar rigningar
á Norður- og Austurlandi og
hefur varla náðst strá í hlöðu á
þessum tíma. Jafnframt hefur
verið versta kuldatíð og er háar-
spretta því mjög léleg víða í þess
um landshlutum. Fréttaritari
Mbl. á Akureyri símaði í gær
að þar um slóðir væri haust-
veðrátta, kuldi og leiðindaveður.
Kvað hann menn þar nyrðra
orðna leiða og úrilla yfir tíðar-
farinu sem vonlegt er. Síldar-
skipin hafa verið að koma inn til
Akureyrar undanfarið til að bú-
ast til heimferðar. í gær var tog-
arinn Þorsteinn þorskabítur þar
staddur á heimleið af vertíðinni.
Frá Húsavík var símað í gær,
að í Þingeyjarsýslum hefði verið
þurrkalaust og ömurlegt undan-
farinn mánuð. Há sprettur þar
ekki sakir kulda. í gær og fyrra-
dag var mikið vatnsveður á Húsa
vík og í grennd. Bændur í Þing-
eyjarsýslum eru orðnir lang-
þreyttir á því að fá aldrei sunnan
átt, en þar hefur ekki blásið á
sunnan síðan einhvern tíma í vet-
ur. Útlit er sæmilegt með
kartöflusprettu ef gras fellur ekki
því fyrr. Einnig leit vel út með
berjasprettu, en dregið hefur úr
henni upp á síðkastið vegna
sólarleysis.
Ekkert þakjárn
SELFOSSI, 23. ágúst. — Allvíða
hér í sveitum hafa bændur reist
nýjar hlöður í ár. Hafa margar
þeirra verið teknar í notkun. En
nú hafa bændur þessir miklar
áhyggjur af því, að strax með
haustrigningunum liggi heyið
undir skemmdum.
Það sem þessu veldur er að bænd
unum hefur ékki tekizt að fá
keypt járn á hlöður sínar, þvi
landið hafi verið þakjárnslaust
um langt skeið.
Gafst upp eftir 22 klsf.
LUNDÚNUM, 23. ágúst. — Bert
Thomas, 33 ára gamall sjóliði,
hefur undanfarnar klukkustund-
ir gert tilraun til að verða fyrst-
ur manna til að synda fram og
aftur yfir Ermarsund í einum á-
BONN, 22. ágúst — Reuter —
Yfirvöldin í stærsta fylkinu í
Vestur-Þýzkalandi, Nordrhein-
Westfalen, kváðu hafa í hyggju
að ákveða hámarkshraða í akstri
á steyptum þjóðvegum. Um 36
ratsjárstöðvum vf rður komið upp
til að fylgjast með meðalhraða a
vegunum, og niðurstöður þeirra
athugana verða hafðar til hiið-
sjónar, ef ákveðinn verður há-
markshraði.
EM í bridgc
í SJÖTTU umferð í opna flokkn-
um á Evrópumeistaramótinu í
Ósló sigraði íslenzka sveitin þá
írsku með 64:40. Hefur íslenzka
sveitin þá unnið einn leik, gert
tvö jafntefli og tapað þrem leik-
um. önnur úrslit úr þeirri um-
ferð urðu að Ítalía vann Dan-
mörk; Austurríki vann Spán; Eg
yptaland vann Þýzkaland; Frakk
land vann Svíþjóð; Hoiland gerði
jafntefli við Finnland; Noregur,
England og Belgía sátu hjá.
í sjöundu umferð fóru leikar
þannig, að Frakkland varin
Belgíu; Svíþjóð vann Egyptaland;
Danmörk vann Spán; Finnland
vann írland; ítalia vann England;
Austurríki og Þýzkaland gerðu
jafntefli. ísland, Noregur og Hol-
land sátu hjá.
í fimmtu umferð í kvenna-
flokki fóru leikar þannig, að
Noregur vann Þýzkaland; Sví-
þjóð vann Finnland; FrakJtland
vann England; Danmörk vann
Belgíu; Austurríki vann írlar.d;
ísland sat hjá.
Leikar standa nú þannig í
opna flokknum að mestar líkur
eru til að annaðhvort Frakk-
land eða Ítalía sigri. Frakkland
hefur ekki tapað leik, en hefur
gert eitt jafntefli og hefur m.a.
leikið við ítaliu og England. Ítalía
tapaði fyrir Frakklandi, en hefur
unnið aðra leiki. England hefur
eitt tap og eitt jafntefli.
í kvennaflokknum standa leik-
ar þannig að Noregur og Svíþjóð
; hafa ekki tapað leik, en hafa
Ibæði gert eitt jafntefli.
fanga. 1 morgun var hanri tekinn
upp í fyigdarbátinn með maga-
krampa. Hafði hann þá verið 22
klst. í sjónum og var á leið yfir
til Frakklands aftur. Hann hafði
drukkið talsvert af sjó, þegar
hann gafst upp.
Þegar Bert kom til Bretlands-
strandar, var margmenni þar til
að fylgjast með ferðum hans.
Hann gaf því lítinn gaum, fékk
sér sígarettu, en hélt svo áfram
með þeim ummælum, að hann
gæti „því miður ekki dvalizt hér
lengur".
all Svíi, sem hætti fyrstur, sagði:
„Ég vil vera hamingjusamur, en
ekki óhamingjusamur, þegar ég
syndi, en myrkrið gerði mig
óhamingjusaman. Þetta er í
fyrsta skipti, sem ég hef synt í
myrkri og sú er ástæðan til þess.
að ég gafst upp“.
Þegar Greta hafði verið á
sundi í 7 klst., sagði aðstoðar-
maður í báti hennar: „Eg hef
aldrei séð neitt þessu líkt — húr.
hefur nálgazt ensku ströndina
á ótrúlega skömmum tíma“.
Þegar sundmennirnir lögðu af
stað, var afargott veður, en um
fjórum klukkustundum síðar,
tók að hvessa, og dimmviðri var
mikið. Ekki alllöngu síðar höfðu
14 sundmannanna gefizt upp.
★
Síðustu fregnir herma, að
Greta Anderson hafi orðið fyrst
og munaði litlu, að hún hnekktí
gamla Ermarsundsmetinu, sem
er 10 klst. og 50 mín., sett fyrir
átta árum af Egyptanum Hannas
Abdel Rehim. — Skömmu áður
en Greta kom til Englands, sagði
maður hennar, sem var í fylgdar-
bátnum, að hún gæti vel snúið
við og synt aftur til Frakklands.
Greta synti alla leiðina mjög
rösklega, eins og sjá má af því,
að hún tók að meðaltali 56—60
sundtök á minútu. Hún sló gamla
kvennametið á þessari vegalengd
um 1 klst. og 42 mín. Það átti
brezka stúlkan Brenda Fisher.
Greta Andersen fær nú fyrstu
verðlaun, sem eru samtals
£1500. Þess má geta, að Greta
er þrjátíu ára gömul.
Annar í Ermarsundskeppninni
varð Haldun Ismen frá Tyrk-
landi og Pakistansmaðurinn Bro-
jan Das varð þriðji.
Þegar Greta kom í land, datt
hún á hálum klettunum. Hún gat
þó staðið á fætur og féll í fangið
á manni sínum, sagði: „Mér
þykir leitt, elskan, að ég skuli
hafa orðið af metinu“. Hann svar
aði: „Það gerir ekkert“, og
kyssti hana. „Kannski næst?“ og
leit á hana spurnaraugum. „Ég
hnekki metinu næsta ár“, sagði
hún ákveðin, og bætti við: „Ég
hef orðið fyrir vonbrigðum, en
mér tókst þó að slá kvennamet-
ið“.
Jón Jónsson boðvöiður sjötugui
ÞANN 10. ágúst síðastliðinn átti
Jón Jónsson, baðvörður í Sund-
höllinni 70 ára afmæli. Jón er
fæddur að Brekknakoti í Reykja-
hverfi árið 1888.
Hann aflaði sér meiri menntun
ar, en þá var títt um unga menn.
Var hann 3 verarparta í ungl-
ingaskóla í Mývatnssveit. Einnig
nam hann orgelleik einn vetur.
Veturinn 1913—14 var hann
óreglulegur nemandi í Kennara-
skóla íslands. Hann gerðist síð-
an barnakennari í Reykjahverfi
og hafði þann starfa á hendi í
nokkra vetur, en hóf þá búskap.
Fyrst bjó hann að Saltvík í
Reykjahverfi, en síðan að Kald-
bak í sömu sveit, til ársins 1949.
Þá fluttist hann til Reykjavíkur
og hefur starfað í Sundhöllinni
síðan. — Auk þeirra starfa, sem
nú hefur verið greint frá, vann
Jón mörg störf fyrir sveit sína og
samfélag. Hann var t. d. lengi
organisti og söngstjóri í Nes-
kirkju í Aðaldal.
Jón var kvæntur Snjólaugu
Egilsdóttur frá Laxamýri. Börn
þeirra hjóna eru mörg og öll
mannkostafólk. Eina dóttur sína
misstu þau í flugslysinu mikla í
Héðinsfirði. Snjólaug er nú látin
fyrir 4 árum.
Þjóðlíf okkar byggist á starfi
margra manna og kvenna. Það er
ekki svo mikið talað um þetta
fólk, sem starfar og lifir — án
þess • að birtast í sviðsljósum
frægðar né frama, en trúmennsk
an, hófsemin og lítillætið er að-
all þess og auður.
Jón Jónsson er traustur og trúr,
en jafnframt glaður og reifur og
á yngri árum var hann ágætur
léttleika- og íþróttamaður. —
Hann hefur yndi af söng og
músik og vill jafnan vera þar í
flokki sem gleðskapur ríkir.
Ég óska Jóni heilla á þessum
merku tímamótum. — Ég veit að
hann klífur léttilega hvern hjalla,
sem honum mætir. Ég vona að
hann eigi eftir að starfa lengi
enn og lifa vel.
— Æskan í sál mannsins er
ekki háð tölu þeirra ára sem
hann hefur lifað. Sumir eru öld-
ungar í hugsun strax á unga
aldri, en aðrir njóta æskunnar til
elliára. Jón Jónsson er einn af
þeim mönnum, sem varðveitt
hafa hana í hjarta sínu.
— K.