Morgunblaðið - 31.08.1958, Qupperneq 10

10
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 31. ágúst 1958

(Jtg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastióri: Sigíus Jónsson
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarm Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Knstinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
AsKnftargjald kr 35.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 2.00 eintakið.
UTAN UR HEÍMI
París hefir orðið:
Boðorðtízkunnar1959
FISKIMIÐIN OG FRAMTIÐIN
Á HVERJU hausti gefa tízkuhús-
in í París út nýja dagskipun, og
samstundis byrjar klæðaburður
kvenna um allan heim að breyt-
ast, jafnvel hér norður á Islandi.
Er þess skemmst að minnast að
pokatízkan fór sem eldur í sinu
um klæðaskápa kvenþjóðarinn-
SÚ staðreynd stendur óhögg
uð í íslandssögunni, að
hin mikla uppbygging
íandsins á 20. öld rekur rætur
sínar fyrst og fremst til þeirra
auðæva, sem þjóðin hefur sótt í
skaut Ægis á fiskimiðin við
strendur þess. En meðan íslend-
ingar áttu aðeins litla árabáta
til þess að sækja á sjó. gátu þeir
ekki hagnýtt fiskimiðin sín eins
og skyldi. Þeir urðu hins vegar
um langt skeið að horfa upp á
það, að grlendar þjóðir sóttu á
þessi mið á miklu stærri og full-
komnari fiskiskipum en þeir
sjálfir áttu. En um' leið og fs-
lendingar geta farið að sækja
á djúpmið sín, fyrst á litlum segi
þilskipum, en síðan á togurum
og vélskipum, heldur nýr tími
innreið sína í þjóðlífið. Arðurinn
af starfi þjóðarinnar eykst og
fjármagn skapast til fjöimargra
nauðsynlegra framkvæmda.
Áhrif tækninnar
En þótt íslenzk fiskimið hafi
verið auðug, hlaut sú hætta þó
að skapast, að þeim yrði ofboðið.
Hin gífurlega ásókn stórvirkra
veiðitækja á þessi mið fól í sér
mikla hættu á eyðingu fiski-
stofnana. Þetta vai ð íslendingum
ljóst fyrstum manna. Þeir áttu
mest undir því komið, að gull-
kista þeirra yrði ekki tæmd á
skömmum tíma. Þess vegna hófu
þeir baráttuna gegn rányrkjunni.
Þessa baráttu hafa íslendirigar
háð á grundvellj raka og skyn-
semi. Árið 1948 setti Alþingi lög
um vísindalega verndun fiski-
miða landgrunnsins. í þeirri lög-
gjöf voru stjórn landsins veittar
heimildir til þess að færa fisk-
veiðitakmörkin út í því skyni að
vernda grunnmiðin.
Enda þótt íslendingar eigi sjálf-
ir togara og þeir séu eitt stór-
virkasta og bezta framleiðslu-
tæki þeirra, viðurkenna þeir hætt
una sem stafar af ofveiði botn-
vörpunnar á grunnmiðunum.
Landgrunnslögin frá 1948 hafa
verið hagnýtt til þess að færa
fiskveiðitakmörkin út. Flóum og
fjörðum var lokað árið 1952 fyr-
ir botnvörpuveiðum og fjögurra
mílna fiskveiðitakmörk sett.
Enda þótt formælendur hinnar
gömlu og úreltu þriggja mílna.
landhelgi hafi barizt harðskeyttri
baráttu gegn hinum íslenzku frið-
unarráðstöfunum 1952, er nú svo
komið að þriggja mílna reglan
er úr sögunni. Enginn trúir leng-
ur á hana sem alþjóðareglu um
víðáttu landhelgi.
12 mílna fiskveiði-
Iandhelgi
fslenzka þjóðin fagnar því, hve
giftusamlega tókst til með að
afla viðurkenningar á friðunar-
ráðstöfunum þeirra árið 1952. En
síðan hefur verið unnið þrotlaust
að því af hálfu fulltrúa okkar á
alþj óðavettvangi að skapa skiln-
ing á nauðsyn íslendinga á frek-
ari útfærslu fiskveiðitakmark-
anna. í þessari viðleitni hefur
okkur mikið orðið ágengt. Kom
það greinilega í ljós á Genfarráð-
stefnunni sl. vetur, þegar meiri-
hluti fékkst fyrir tillögu um 12
mílna fiskveiðilandhelgi. Með
henni fékkst að vísu ekki sá j
meirihluti sem tilskilinn var til i
þess að samþykkt ráðstefnunnar
teldist bindandi. En atkvæða-
greiðslan um hana sýndi greini-
lega að 12 mílna landhelgin naut
fylgi meirihluta þjóðanna. Að
þessari staðreynd hlýtur okkur
fslendingum að vera mikill sið-
ferðislegur styrkur, þegar við
færum fiskveiðitakmörk okkar
nú út í 12 sjómílur.
Forysta Sjálfstæðis-
manna
Sjálfstæðismenn fagna því, að
flokkur þeirra hefur á undan-
förnum árum borið gæfu til þess
að hafa forystu um hinar raun-
hæfu ráðstafanir til verndunar
íslenzku fiskimiðunum. En þeir
harma það, að núverandi ríkis-
stjórn hefur ekki haldið eins vel
og skyldi á málstað ísla.nds í
þessu stóra máli. íslenzka þjóðin
hefur verið sammála um þau
skref, sem stigin hafa verið og
einnig þau, sem nú á að stíga. En
vinstristjórnin hefur logað að inn
an af sundurlyndi í marga mán-
uði í þessu stærsta utanríkismáli
þjóðarinnar. Hún var nærri því
klofnuð á þessu máli sl. vor. Sjálf
málgögn ríkisstjórnarinnar lýstu
því yfir, að hún mundi segja af
sér á tilteknum degi vegna ágrein
ings í landhelgismálinu. Forusta
slíkrar ríkisstjórnar um þetta
mikla mál hlaut að verða veik og
haltrandi. Af því hefur svo leitt
stórkostlega hættu á óþarfa hindr
unum á framkvæmd 12 mílna fisk
veiðitakmarkanna. íslendingar
vona að þessum hindrunum verði
rutt úr vegi og að áform þeirra
um 12 mílna fiskveiðilandhelgi
verið virt af öllum þeim þjóð-
um, sem hingað sækja til fisk-
veiða.
Útrelt stefna
Hótanir þær, sem Bretar hafa
haft í frammi undanfarið, um
beitingu vopnavalds til þess að
brjóta á bak aftur friðunarráð-
stafanir íslendinga, er greinileg-
ur vottur þess, að hin gamla og
úrelta yfirgangs- og nýlendu- ;
stefna á ennþá formælendur í
heiminum. En hún á áreiðanlega
lítið fylgi. Jafnvel meðal brezku
þjóðax-innar heyrast raddir, þar
sem ofbeldisráðagerðir brezkra
togaramanna og stjórnarvalda ,
eru harðlega fordæmdar.
íslendingar líta á hótanir
Breta sem bergmál frá liðnum
tíma, þegar stórþjóðir töldu sér
sæma að kúga smáþjóðir með
vopnavaldi. En á slíkum aðferð-
um verða viðskipti þjóðanria ekki
byggð í dag. í dag byggir heim-
urinn von sína um frið og ör-
yggi á alþjóðlegri samvinnu,
virðingu þjóðanna fyrir sjálf-
stæði og rétti hver annarra.
íslenzka þjóðin vonar að hin
stóra veröld byggi afstöðu sína til
verndunar íslenzkra fiskimiða á
þeim grundvelli. Framtíð íslands
og þjóðar þess er fyrst og fremst
undir því komin að okkur takist
að Iiindra sókn rányrkjunnar og
hagnýta þau náttúruauðæfi lands
okkar, sem fólgin er í miðum
þess.
Kápa frá Lavin-Castillo með
stórum kraga og háfsíðum
ermum, eins og flestar tízku-
kápurnar eru núna.
Undanfarin ár virðist slagur-
inn aðallega hafa staðið um
mittið og pilsfaldinn. Upp hieð
pilsfaldinn — niður með pilsfald-
inn, upp með mittið — niður með
mittið — ekkert mitti, þannig
hafa skipanirnar hljóðað á víxl.
Og þær sem hafa viljað teljast
menn með mönnum, eða réttara
sagt, konur með konum, hafa
1 samstundis nlýtt,
Á þessu hausti kvað mittið eiga
að færast upp, jafnvel alla leið
upp undir brjósin. Munið þið eft-
ir myndunum af Jósefínu keis-
arafrú, konu Napoleons, í fínu,
flegnu kjólunum sínum með
mittinu upp undir bringspölum?
Það er eitthvað svipað því sem
tízkudömurnar eiga að klæðast í
framtiðinni. En eiginlega er
ekkert gaman að því að uppvekja
þennan gamla stíl, nema karl-
mennirnir klæði sig líka til sam-
ræmis við það. Ef þeir vilja vera
svo nærgætnir, þurfa þeir aðeins
að fá sér gulleitar buxur með
mjóum skálmum, himinbláan
„sjakket“-jakka, stutt flosvesti
og skó, sem eru opnir langt fram
á ristina.
Mittið á sem sagt að færast
upp, og oft eru notuð breið belti.
Aftur á móti stendur talsverður
styrr um pilsfaldinn. St.-Laur-
ent, ungi maðurinn, sem tók við
tízkuhúsi Diors, hefur síkkað
pilsin frá í fyrra um 13 sm, allir
aðrir tízkufrömuðir hafa pils-
faldinn rétt neðan við hnéskel-
ina, eins og í fyrra. Og nú er eftir
að vita hvort tízkuhús Diors hef-
ur eins mikil áhrif undir stjórn
St-Laurents eins og þegar gamli
maðurinn var þar sjálfur við
völd og síkkaði og stytti pils
tízkukvenna um allan heim að
Svört og hvít tweeddragt með
minkaskinnkraga frá Dior. —
Fyrirferðarmiklir kragar á káp
um og útidrögtum eru nú mik-
ið í tízku.
Síður kjóll í empirestíl með
rós frá Pierre Cardin.
vild sinni. Þær, sem ekki eru
búnar að sytta kjólana sína, ættu
að hinkra við. Það gæti svo farið
að þær spöruðu sér heilmikla
vinnu með því.
1 drögtum hefur kómið fram
nýjung, sem vekur athygli. Pils-
in eru slétt niður, en þó með ein-
hvers konar ópressuðum felling-
um, og með þeim eru notaðir
stuttir bolerojakkar, víðir í bak-
ið og hnepptir að framan með
einum hnapp upp undir brjóst-
um. Allir jakkar erU heldur síð-
ari, en ná þó sjaldan niður fyrir
mittið.
Auðvitað voru haustsýningar
tízkuhúsanna að ýmsu leyti ólík-
ar. Hjá Dior voru t. d. gífurlega
skrautlegir kvöldkjólar, með glit
saumi og paljetum. Patou vildi
draga athygli að svokallaðri K-
línu, og hugsaði sér þá konuna
séða frá hlið, þannig að beina
línan væri að framan, víkkandi
pils að aftan myndi neðri álm-
una í K-inu og vítt bak ofan við
beltið þá efri. Cardin, sem yfir-
leitt hefur verið talinn hættuleg-
asti keppinautur St.-Laurents
um yfirráðin í tízkuheiminum,
hafði orð á því að tízkudömurn-
ar skyldu héðan í frá líkjast
svömpum, ekki þó venjulegum
baðsvömpum — guði sé lof, held-
ur hattsveppum, mjóar uppeftir
og með gríðarmikla yfirbygg-
ingu.
Kjóll í empirestíl frá Laroche.
En allir komu þeir sér víst
saman um að árið 1959 skyldu
konur klæðast kjólum í empire-
stíl, með flegnu hálsmáli og háu
mitti, stuttum dragtarjök.kum og
kápum með gríðarlega fyrir-
ferðarmiklum krögum.
Fréttaritari Reuters í Paris og
fréttaritarar flestra Norðurlanda
blaðanna, sem sáu sýningar stóru
tízkuhúsanna, sögðu hiklaust:
Skyrtukjólarnir, trapezekjólarn-
ir og pokakjólarnir eru nú alveg
úr sögunni, en empirestíllinn er
að taka við.
Á þessari mynd sést vei hvern-
ig bolerojakkar eru notaöir
með kjólum. Síðdegiskjóll frá
Manguin.