Morgunblaðið - 17.10.1958, Blaðsíða 2

2
IMORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 17. okt. 1958
%
Lagt til að skattheimta
ríkisins sé lagfœrð
Abending frá Jóhanni Hafstein
Jóhann Hafstein kvaddi sér
hljóðs utan dagskrár á fundi
neðri deildar Alþingis í gær og
gerði skattheimtu ríkisins að um-
talsefni:
£.agði hann til, að skattheimtan
yrði nokkuð milduð frá þvi sem
nú er, og um leið komið í hent-
ugra form.
Gerði þingmaðurinn grein fyr-
ir því, að í fyrra hefði sá háttur
verið upp tekinn hjá ríkinu, með
reglugerð sem fjármálaráðherra
hefði sett í júlí 1957 — að inn-
heimta skattana á fleiri gjald-
dögum og þá fyrri helming árs-
ins miðað við skatta, síðastliðins
árs, — en síðari helming ársins
vaeri skattheimtan jöfnuð miðað
við skattana, eins og þá lægi fyr
ir, að þeir hefðu verið á lagðir.
Áður voru gjalddagar ríkisskatta
miðaðir við greiðslu á manntals-
þingum.
Ræðumaður gat þess að um
lengri tíma hefðu útsvör í Reykja
vík verið innheimt á fleiri gjald-
dögum, þ.e. 1. marz, 1. apríl, 1.
maí og 1. júní, miðað við helm-
ing skatta síðasta árs. Síðan félli
innheimtan niður í júlí. Þar næst i
væri innheimt 1. ágúst, 1. sept., 1.
okt. og 1. nóv. En eftirstöðvar í
jan. og febrúar næsta árs. Með
þessu væru útsvörin innheimt á
10 gjalddögum mánaðarlega —
en úr félli desember (jólamán-
uðurinn) og júlí, en um það leyti
væru flestir í sumarfríum.
Jóhann Hafstein taldi til bóta
að innheimta útsvör og skatta í
fleiri áföngum. Hins vegar taldi
hann að ríkið gengi of hart að
með því að innheimta allt á 8
mánuðum. Sérstaklega væri
þetta áberandi nú, þegar verðlag
færi svo mjög hækkandi — en
launafólk fengi ekki hækkaða
vísitöluuppbót fyrr en í desem-
ber. Mjög nærri mörgum væri
gengið og sumir launamenn
fengju litla sem enga útborgun
launa mánaðarlega, þegar allir
skattar væru frá dregnir. Beindi
ræðumaður því til hæstv. fjár-
málaráðherra, að hann breytti
reglugerðinni um innheimtu
skatta þannig, að menn gætu lok
ið skattgreiðslunum í janúar og
febrúar næsta ár í stað 1. nóv-
ember eins og nú væri að stefnt.
Með þessu færðist skattheimtan
almennt í hentugra form, að
skattarnir eins og útsv. greidd-
ust mánaðarlega á 10 mánuðum,
en innheimta felli niður í desem-
ber og júlí.
Kvaðst Jóhann Hafstein
treysta því, að fjármálaráðherra
mundi fús til að framkvæma
þessa leiðréttingu.
Eysteinn Jónsson, fjármála-
i ráðherra, tók næstur til máls.
Hann viðurkenndi sjónarmið
þau, sem fram höfðu komið. Áð-
ur hefði gjalddagi skatta verið
einn, eins og Jóhann Hafstein
benti á. Til bóta væri að fjölga
gjalddögum. En betur þyrfti að
athugast hvort fært þætti að láta
innheimtuna dragast fram á
fyrstu mánuði næsta árs, eins og
5. þingmaður Reykvíkinga hefði
lagt til.
Áfengisverzlun opnuð á
Keflavíkurflugvelli
Tollfrjálsar vín- og tóbaksvörur
KEFLAVÍKURFLUGVELLI, 13.
okt. — í gærkvöldi var opnuð
áfengis- og tóbaksverzlun í Flug-
stöðvarbyggingunni í Keíiavík.
Eru þar seldar tollfrjálsar vín-
og tóbaksvörur til flugfarþega,
sem leið eiga inn völlinn. Fyrir-
komulag mun vera svipað og á
þeim alþjóða-flugvöllum, svo
sem Shannon á írlandi, þar sem
verzlun með tollfrjálsar vörur
hefur verið rekin um árabil og
skilað góðum hagnaði.
Áfengisverzlunin mun hafa á
boðstólum um 50 tegundir á-
fengra drykkja, svo sem koníak,
kampavín, viskí, létt vín. að ó-
gleymdri hinni íslenzku fram-
leiðslu, ákavíti og „svarta dauða“.
Verðlagi virðist mjög stiiit í hóf,
samkvæmt verðlista verzlunar-
innar, kostar ein flaska af
„Icelandic Acrobat Sr>aps“ $1,50,
sii það er hið íslc a bitter-
brennivín, sem hlotið hefur
þetta einkennilega heiti. Flestar
tegundir af „Skota“ kosta $2,75,
Aquavit $1,75, Gin $2,00 og lengj-
an af amerískum vindlingum frá
$1,40 til 1,75. Sé verðlisti Áfengis-
verzlunarinnar borinn saman við
verðlista frá Shannon, kemur í
ljós að mjög lítill munur er á
verðlagi á þessum tveimur stöð-
um.
| Fyrsta flugvélin, sem lenti í
| Keflavík, eftir að verzlunm var
' opnuð, var frá Capitol Airways,
en skömmu síðar komu flugvélar
frá Pan American og Lufthansa.
Virtust farþegar og áhafnir vera
hinir ánægðustu yfir þessari ný-
breytni og var talsverð sala strax
fyrstu nóttina.
Forstjóri hinnar nýju verzlun-
ar er Ólafur Tordersen, en alls
mun starfslið vera 5 manns.
— B. Þ.
Vegalög opnuð í efri
deild í gœr
FUNDIR voru settir í báðum
deildum Alþingis kl. 1,30 í gær. Á
dagskrá neðri deildar var eitt
mál, frumvarp til laga um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina að inn-
heimta ýmis gjöld 1959 með við-
auka. Fylgdi fjármálaráðherra
frumvarpinu úr hlaði með nokkr
um orðum, en aðrir kvöddu sér
ekki hljóðs. Var samþykkt með
samhljóða atkvæðum að vísa mál
inu til annarrar umræðu og fjár-
hagsnefndar.
Eitt mál var á dagskrá efri
deildar. Var það frumvarp um
breytingu á vegalögum, flutt af
Sigurði Bjarnasyni, þar sem
lagt er til að 3 vegir i Lorðuv-
ísafjarðarsýslu verði teknir í þjóð
vegatölu. Gerði flutniag-ma" ur
grein fyrir frumv. með stuttri
ræðu. Sagði hann að það væri
flutt samkvæmt ósk hreppsnefnd
ar í ýmsum hreppum sýsiunnar
og enn vantaði mikið á að allar
sveitir héraðsins væru komnar
í vegasamband. Væri það til ó-
hagræðis, bæði fyrir bændur og
eins fyrir markaðssvæði þeirra í
sjávarþorpunum við ísafjarðar-
djúp, en greiðar samgöngur væru
hyrningarsteinn atvinnulífsins,
ekki sízt í sveitunum. Þá sagði
Sigurður Bjarnason að þetta frum
varp væri nú flutt í þriðja skipti
á Alþingi. Kvaðst hann vænta
þess fastlega að það yrði sam-
þykkt og taldi ástæðu til að opna
vegalög. Er Sigurður hafði lokið
máli sínu tók til máls 1. þing-
maður Norð-Mýlinga Páll Zophón
íasson. Óskaði hann eftir því, að
samgöngumálanefnd færi þess á
leit við vegamálastjóra, að hún
gæfi yfirlit yfir einstaka vegi í
hinum dreifðu byggðum landsins.
1. þingmaður Eyfirðinga Bern-
harð Stefánsson tók undir þessi
orð Páls en auk þeirra tók til
máls þingmaður Barðstrendinga,
Sigurvin Einarsson.
I grend viff St. Andreasber í Vestur-Þýzkalandi stunda þeir sem vilja skiffaferðir, jafnvel í hin-
um mestu sumarhitum. Á 300 m kafla í brekku einni hefur verið borinn sandur og fingerff möl.
OIíu er heilt ofan í sandinn og þegar svo er komiff er hægt aff ná næstum sömu ferff á skíff-
um í þessari oliubornu brekku og á snæviþöktu landi.
Guðmundur J. þagði um „sví-
virðilegt athæfi" í tvær vikur
Furðuleg vinnubrögð kommunista
i bæjarstjórn
Á BÆJARSTJÓRNARFUN»I í
gær kvaddi Guðmundur J. Guð-
mundsson sér hljóðs utan dag-
skrár. Sagði hann, að um síðustu
mánaðarmót hefði verið sagt upp
milli 20 og 30 verkamönnum hjá
Hitaveitu Reykjavíkur. Kvað
hann suma þeirra hafa unnið hjá
Hitaveitunni allt að 13 ár. Flutti
Guðmundur tillögu um, að þess-
ar uppsagnir yrðu rannsakaðar.
Forseti bæjarstjórnar leitaði af-
brigða til að taka tillögu þessa
til umræðu og var það samþykkt
með öllum atkvæðum.
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri tók fyrstur til máls um
tillöguna og sagði, að bæjar-
stjórn hefði ekki talið rétt að
synja um afbrigði hennar vegna.
Hins vegar kvað hann vinnu-
brögð Guðmundar J. Guðmunds-
sonar í sambandi við flutning
þessarar tillögu mjög einkenni-
leg. Hefði hann annað hvort átt
að koma fram með málið það
snemma að það kæmist inn á
dagskrá þessa fundar eða þá að
koma því inn í bæjarráð gegnum
fulltrúa flokksins þar. Það eru
verkstjórar og Ráðningastofa, er
hafa með þessar uppsagnir að
gera og ef Guðm. J. hefði minnst
á málið í tæka tíð fyrir fund,
hefði verið hægt að veita full-
komnar upplýsingar um þetta
mál hér á fundinum. Borgar-
stjóri kvað ekki ná nokkurri átt,
að krefjast þess að hafin yrði
rannsðkn og gefa með því í skyn,
að óreyndu, að eitthvað saknæmt
hefði átt sér stað. Þá taldi hann,
að þeim sem sagt hefði verið upp,
mundi einnig hafa verið tilkynnt
að þeir mundu teknir í vinnu hjá
Hitaveitunni aftur, strax þegar
meiri verkefni lægju fyrir. Að
lokum lagði borgarstjóri til að
þessari tillögu yrði vísað til bæj-
arráðs.
Þá tók til máls Þórður Björns-
son, sem nú var aftur mættur til
starfa í bæjarstjórninni eftir 2i»
mánaða sumarfrí. Flutti hann
langt erindi um Hitaveituna og
varpaði að lokum fram þeirri fyr
irspurn, hvort nokkur bæjarfull-
trúi vissi til þess að Hitaveitan
væri að draga saman starfsemi
sína. Þá flutti Þórður einnig
langt mál um fundarsköp bæjar-
stjórnar, sem hann taldi ýmislegt
til foráttu.
Þá stóð Guðmundur J. aftur
upp, velti hann vöngum og sagði,
að það hefði auðvitað verið æski-
legra að koma þessari tillögu
fram fyrir mánudag, en fólk
hefði nú haft í ýmsu að snúast
um síðustu helgi.
Næstur tók til máls Ingi R.
Helgason og þakkaði hann Þórði
Björnssyni fyrir að minnast á
fundarsköp bæjarstjórnar. Þá
kvaddi Geir Hallgrímsson sér
hljóðs. Vék hann að tillögu Guð-
mundar J. Guðmundssonar um
rannsókn á uppsögn Hitaveitunn-
ar Vitnaði hann til ummæla
borgarstjóra, að það væri ein-
kennilegt að Guðmundur skyldi
ekki hafa komið þessari tillögu
fram fyrir mánudagskvöld. Nú
hefði Guðmundur gefið skýringu
á því í síðari ræðu sinni. Hann
hefði átt svo annríkt í kosning-
unum að annað hefði ekki komizt
að. Þá sagði Geir, að mönnum
mætti ljóst vera hve mikið alvöru
mál þessari uppsagnir væru Guð-
mundi. Hann hefði sagt í seinni
ræðu sinni að hér væri um „sví-
virðilegt athæfi“ að ræða af hálfu
Hitaveitunnar en þó hefði hann
ekkert gert í málinu í hálfan mán
uð. Nú kæmi hann hins vegar
fram með málið til þess að slá |
því nnp í blaði sínu að fundinurn
loknum en exki vegna umnyggju
fyrir þeim mönnum sem sagt
hefði verið upp. Ef hann hefði
haft þrek til að ranka við sér,
hefði verið auðvelt fyrir hann að
koma tillögu sinni á framfæri
fyrir mánudagskvöld eða fyrr en
bíða ekki í tvær vikur. Með að-
gerðarleysi sínu hefði Guðmund-
ur dregið málið á langinn. Geir
kvað Þórð Björnsson hafa notað
þessa tillögu Guðmundar til að
koma að fyrirspurnum sínum um
Hitaveituna og fundarsköp. Minnt
ist hann á að fyrir nokkrum ár-
um hefði verið komin ringulreið
á fundarhætti bæjarstjórnar og
vitnaði í því sambandi í ummæli
tyrrverandi bæjarfulltrúa Sig-
urðar Sigurðssonar og Jóhanns
Hafsteins. Kvað hann svo langt
hafa gengið, að bæjarfulltrúar
minni hlutans hefðu hripað niður
tillögur á fundum og hent þeim
fram í mesta flýti til þess eins
að slá þeim upp daginn eftir.
Hefði því verið nauðsyn að endur
skoða fundarsköp og væri nú
unnið að því en jafnframt hafði
þá fyrir einu ári verið gerð bráða
birgðabreyting á fundarsköpum,
sem hefði gefizt vel hingað til.
Þá svaraði Geir fyrirspurn
Þórðar Björnssonar um fram-
kvæmdir Hitaveitunnar. Sagði
hann nú svo langt komið hita-
veitu í Hlíðunum og Túnunum
að mönnum væri einfaldlega sagt
upp af þeim orsökum.
Að lokum sagði Geir, að ekki
virtist fylgja hugur máli hjá
kommúnistum og Þórði, þegar
þeir bæru fram tillögur um end-
urskoðun fundarskapa, en virtu
engin fundarsköp, eins og glöggt
hefði komið fram í málflutningi
þeirra á þessum fundi.
Þórður talaði aftur, en að máli
hans loknu kvaddi borgarstjóri
sér hljóðs. Kvað hann bæjarfull-
trúa meirihlutans hafa undrast
það, hvað orðið væri af Þórði
Björnssyni, en þeir hefðu saknað
hans í síðustu tvo mánuði. Hefðu
menn verið farnir að velta því
fyrir sér, hvort hann væri fallinn
í ónáð hjá sínum flokki, en öllum
til mikillar gleði væri hann nú
kominn aftur.
Borgarstjóri sagði, að hann og
fleiri myndu hafa óskað þess að
ýmsar framkvæmdir Hitaveit-
unnar hefðu gengið hraðar en
raun hefur orðið á. í Hitaveitu-
málum hefði nú skapazt ýmis ný
viðhorf. Boranir hér í bæjarland-
inu og í Hveragerði hefðu leitt i
ljós orku, sem gæfi mikla mögu-
leika um stórfellda stækkun
Hitaveitunriar á næstu árum.. —
Gufuborinn kemur hingað aftur
eftir nokkrar vikur, sagði borg-
arstjórinn og verður þá ákveðið,
hvar hann verður látinn bora.
Hann er svo mikið tæki og dýr
í rekstri, að hann verður ekki
látinn bora nema þar sem fær-
ustu sérfræðingar leggja til.
Þá vék borgarstjóri að fundar-
sköpum bæjarstjórnar. Sagði
hann að nú væri unnið að end-
urskoðun á margháttaðri starf-
semi bæjarins á vegum Hagsýslu
Stofunnar, og varðandi æðstu
stjórn bæjarmálanna hefði margt
verið athugað að undanförnu. —
Hann kvaðst verða að viður-
kenna, að hann hefði ekki talið
breytingar á fundarsköpum bæj-
arstjórnar mest aðkallandi þess-
ara mála, en að þeim kæmi þó
áður langt liði.
Var nú gengið til atkvæða um
tillögu Guðmúndar J. Guðmunús
sonar og samþykkt með 10 atkv.
gegn 4 að vísa henni til bæjar-
ráðs. .