Morgunblaðið - 17.10.1958, Blaðsíða 20

V EÐRIO
SA hvassviðri og rigning
Stóru flugvélarnar
Sjá grein á bls. 11.
237. tbl. — Föstudagur 17. október 1958
Biskup megi sitja í embætti
til 75 ára aldurs
Frumvarp þess efnis lagt fram á Alþingi
i gœr
í GÆR var lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um breyting
á lögum nr. 21 27. júní 1921, um
biskupskosningu. — Flutnings-
menn eru þeir Bjarni Benedikts-
son og Ólafur Thors.
1. gr.
Á eftir 4. gr. laganna bætist
ný gr., sem verður 5. gr., svo
hljóðandi:
Nú verður biskup fslands sjötiu
ára að aldri, og skal hann þá, ef
aðrar ástæður valda ekki, halda
embætti sínu, þar til hann verð-
ur 75 ára, ef % þeirra, sem at-
kvæðisrétt hafa við biskupskjör,
bera fram ósk um það.
2. gr.
Lög þessi öðtast þegar gildi og
ná til núverandi biskups fslands.
f greinargerð segir svo:
Úrskurðað hefur verið, að
biskup íslands megi ekki vegna
ákvæða 13. gr. laga nr. 38 14.
apríl 1954, um réttindi og skyld-
ur starfsmanna ríkisins, og 1. gr.
laga nr. 27 9. jan. 1935, utn aldurs
hámark opinberra embættis- og
starfsmanna, sitja lengur í em-
bætti en til sjötugs. Um þá túlk-
un skal ekki deilt, þó að hún
brjóti í bága við það, sem gert
var um hinn eina biskup, sem
þar til nú hefur náð sjötugsaldri,
eftir að lögin frá 1935 tóku gildi,
en engin efnisbreyting hefur'orð-
ið að þessu leyti frá því, sem í
þeim lögum var ákveðið.
Ef réttur skilmingur laganna
er sá, sem nú hefur verið úr-
skurðað, er rík istæða til að
breyta þessu lagaboði. Sízt eru
minni rök til, áð maður haldi
embætti biskups fram til 75 ára
aldurs, en þeir, sem til starfs eru
kosnir almennri kosningu, eins
og sóknarprestar, ef kjósendur
æskja þess. Prestastéttinni er
fulltreystandi til þess að óska
ekki eftir því, að maður verði
áfram biskup, neima hann sé að
öllu leyti fær um a# gegna starf-
inu.
í frv. er lagt til, að % hlutar
kjósenda biskups, þ. e. þjónandi
prestar og prófastar þjóðkirkj-
unnar sem og guðfræðikennarar
háskólans, þurfi að bera fram ósk
um, að biskup haldi embætti
sínu. Er það himn sami meiri
hluti og áskilinm er til þess, að
biskup sé í upphafi rétt kjörinn.
Óráðlegt er af ríkisvaldinu að
ganga gegn jafn-eindregnUm ósk-
um prestastéttarinnar. Hitt er
sjálfsagt, að biskup verði að láta
af embætti eins og aðrir, ef sér-
stakar ástæður, svo sem elliglöp,
koma til. Um það haggar nýmæli
frv. engu frá því, sem nú er.
Mestu máli skiptir, að maður,
sem fullfær er til að gegna hinu
vandasama og virðulega embætti
biskups, sé ekki skyldaður til að
láta af störfum, í meðan svo er.
Munu þeir fáir, sem ekki .viður-
kenna sérstöðu biskupsembættis-
ins einmitt að því er aldurshá-
mark varðar. En einnig má á það
minna, að safnast þegar saman
kemur í útgjöldum ríkisins, og
ef stöðugt er haldið áfram að
bæta við þau að óþörfu, verður
ekki hjá því komizt, að bagginn
verði býsna þungur að lokum.
Hjónavígslum fækkar
Fæðingarhlutfallið /957 sama og
Héraðsmót Þor-
steins Ingólfssonar
HÉRAÐSMÓT Þorsteins Ingólfs-
sonar verður haldið í Hlégarði
laugardaginn 1. nóvember kl. 9
eftir hádegi.
Verður það með svipuðu sniði
og venjulega, vandað mjög til
skemmtikrafta og reynt að gera
bæði eldri og yngri til hæfis.
Héraðsmótin eru með vinsælustu
og fjölmennustu skemmtunum,
sem haldnar eru í sýslunni.
á metárinu
í NÝJUM Hagtíðindum er að
finna ýmsan fróleik varðandi
hjónavígslur, fæðingar og mann-
dauða hér á landi árið 1957.
Þar segir um hjónavígslurnar
að þær hafi verið 1326 það árið.
Segja Hagtíðindin að miðað við
áætlaðán mannfjölda á miðju
ári 1957, sem var 164.766 hat'i
komið 8 hjónavígslur á hvert
þúsund landsmanna. Hafi þetta
hlutfall farið lækkandi síðan
1954, en þá hefur það orðið hæst,
og voru hjónavígslurnar 1417 eða
9,2 af þúsundi.
Asíðastliðnu ári var 115 hjóna-
böndum slitið við lögskilnað, eða
0,7 af þúsundi.
Þá segja Hagtíðindin frá því að
tala lifandi fæddra barna 1957
hafi verið 4726, eða 28,7 á hvert
þúsund landsmanna og síðan
segja Hagtíðindi um þetta orðrétt
á þessa leið: „Er það sama fæð-
ingarhlutfall og á árinu 1950, og
hefur það ekki orðið hærra neitt
ár síðan um aldamót." Geta má
þess að hlutfallstalan var árið
1956 28,3 af þúsundi.
Tala andvana fæddra barna
1957 var 65, eða 1,4 af hundraði.
Enn fjalla Hagtiðindin um
fæðingarnar og skiptingu milli
skilgetinna og óskilgetinna barna.
Árið 1957 fæddust 1192 óskilgetin
börn, eða 24,9% . Er það lægri
hundraðshluti en verið hefur um
nokkur undanfarin ár.
Hér á landi dóu árið 1957
1157 hanns, eða 7 af hverju þús-
undi landsmanna, segja Haglíð-
indin og er það álíka manndauða-
hlutfall og verið hefur undan-
gengin ár. Tíðindin geta þess að
innan 1 árs aldurs hafi dáið 80
börn síðasta ár.
Um mannfjölgunina segja Hag-
tíðindin að tala fæddra umfram
dána hafi orðið 3569. En á árinu
1957 hafa flutzt til landsins 562
umfram þá sem flutzt hafa frá
því.
Aðsókn er mikil að hinni amerísku bókasýningu í Liverpools-
húsinu við Laugaveginn. Þessi mynd var tekin þar á sýn-
ingunni um daginn, er biskupinn yfir íslandi, dr. Ásmundur
Guðmundsson, kom þangað, en með honum var prófessor Sig-
urbjörn Einarsson.
Tala íbúa í sveitum lækkar enn
og er nú tæpl. 34,000
Fleiri konur en karlar eru i Reykjavik
4 herskip yfir
9 veiðiþjófura
í GÆRKVÖLDI voru 9 brezkir
togarar að veiðum innan fisk-
veiðitakwiarkanna út af Vest-
fjörðum og gættu þeirra 4 brezk
herskip, freigáturnar Russel,
Palliser, Blackwood og Hardy.
— Ennfremur var birgðaskip
þeirra, Waverule, á svipuðum
slóðum.
Skip þessi voru fremur dreifð
og á allstóru svæði. Þá voru og
12 brezkir togarar að veiðum ut-
an fiskveiðitakmarkanna á þess-
um slóðum, flestir langt utan
markanna. Hefur erlendum tog-
urum við Vesturland því fækk-
að heldur síðustu dagana.
Af öðrum fiskislcðum um-
hverfis landið er það að segja,
að ekki er annars staðar kunn-
ugt um togara að veiðum innan
12 sjómílna markanna. — (Erá
landhelgisgæzlunni).
HAGTÍÐINDI skýra frá því að
hinn 1. desember 1957 hafi íbúar
kaupstaðanna í landinu verið
110,130, en landsmenn allir voru
þá 166,831, þannig að í sýslum
landsins búa 56,701.
Hagtíðindin gera enn nánari
grein fyrir mannfjöldanum, er
þau upplýsa að konur séu nú
82,678 á móti 84,153 körlum. I
Reykjavík eru konur þó nokkru
fleiri en karlar, en þær eru
34,819 á móti 32,770 körlum.
Birt er tala íbúa kaupstaðanna
og sýslnanna og hljóðar hún svo:
Kaupstaðir 1957
Reykjavík .............. 67,589
Kópavogur .............. 4,827
Hafnarfjörður ........... 6,400
Keflavík ................ 4,128
Akranes ................. 3,577
ísafjörður ............. 2,708
Sauðárkrókur ........... 1,125
Siglufjörður ........... 2,758
Ólafsfjörður ............. 885
Akureyri ................ 8,302
Húsavík ................ 1,397
Seyðisfjörður ............ 730
Neskaupstaður ........... 1,372
Vestmannaeyjar ......... 4,332
Sýslur
Gullbringusýsla
5,003
Frá Albingi
FUNDIR eru boðaðir í báðum
deildum Alþingis í dag. Á fundi
neðri deildar er eitt mál á dag-
skrá, biskupskosning, og er það
fyrsta umiæða um málið.
Á fundi efri deildar er og eitt
mál á dagskrá, bifreiðaskattur o.
fl., einnig til 1. umræðu.
Nœr 5700 laxar úr 7 lax-
veiðiám i
VEIÐIMAÐURINN, blað stanga-
veiðimanna, er nýlega komið út.
Hefst olaðið á grein eftir rit-
stjórann: Að liðnu sumri. — 1
blaðinu er skýrt frá því hvernig
veiðin hafi verið í sumar, í óm
og vötnum, byggðum á upplýs-
ingum frá veiðimálaskrifstof-
unni. Segir Veiðimaðurinn m. a.
að laxveióin í sumar hafi verið
í góðu meðallagi og aðeins minni
en í fyrra, en laxinn aftur á móti
frekar vænn. Bezt hafði veiðin
verið í Miðfjarðará, en blaðið
birtir síðan yfirlit um veiðarnar
og er svona:
Elliðaárnar ......... 950 laxar
Laxá í Kjós ......... 805 —
Bugða ............... 173 —
Meðalfellsvatn .... 9 —
Laxá í Leirársveit .. 431 —
Norðurá ............. 786 —
Miðfjarðará ........ 1418 —
Laxá í Aðaldal .... 1120 —
Samkvæmt þessu yfirliti hafa
komið á land úr þessum ám 5691
lax.
Síðan er rætt stuttlega um
veiöarnar og gagn þeirra.
í Veiðimanninum eru ýmsar
læsilegar greinar að vanda, inn-
lendar og erlendar frásagnir af
veiðiferðum.
Kjósarsýsla .............. 2,123
Borgarfjarðarsýsla ....... 1,472
Mýrasýsla ................ 1,822
Snæfellsnessýsla ......... 3,471
Dalasýsla ................ 1,110
A-Barðastrandarsýsla .. 598
V-Barðastrandarsýsla .. 1,902
V-ísafjarðarsýsla ........ 1,817
N-ísafjarðarsýsla ........ 1,836
Strandasýsla ............. 1,639
V-Húnavatnssýsla ......... 1,369
A-Húnavatnssýsla ......... 2,275
Skagafjarðarsýsla ........ 2,721
Eyjafjarðarsýsla ......... 3,8i4
S-Þingeyjarsýsla ......... 2,773
N-Þingeyjarsýsla ........ 1,996
N-Múlasýsla .............. 2,492
S-Múlasýsla .............. 4,212
A-Skaftafellssýsla ....... 1,243
V-SkaftafeUssýsla ........ 1,425
Rangárvallasýsla ......... 3,088
Arnessýsla ............... 6,500
I eftirmála segja Hagtíðindi
m. a. frá því að við útreikning-
ana hafi komið í ljós að hin eig-
inlega tala íbúa í sveitum hafi
verið 33,901 1957 á móti 33,963
árið áður.
Bœr brennur til ösku
vestur við Djúp í gœr
ÞÚFUM, N-ÍS, — Bærinn að
Látrum í Reykjafjarðarhreppi,
brann til kaldra kola í kvöld, og
tókst engu út að bjarga af inn-
anstokksmunum, en slys varð
ekki á heimilisfólki. Brunatjón
bóndans er mjög tilfinnanlegt.
Það var um klukkan 5 síðdegis
að eldur kom upp í hinu gamla
bæjarhúsi. Sigmundur Sigmunds
son, bóndi, var fyrir nokkru far-
inn að heiman og ætlaði á næsta
bæ. Kona hans var heima með
þrjú börn þeirra hjóna og einnig
var þar unglingspiltur, bróðir
Sigmundar. Sími er á bænum og
símaði húsmóðirin í skyndi eftir
hjálp. Menn brugðu skjótt við
og á leiðinni mættu þeir Sig-
mundi og sögðu honum tíðindin.
Þegar menn komu til hjálpar,
var bæjarhúsið að mestu hrunið,
enda búið að loga í húsinu í fulla
klukkustund.
Vindur, sem var hægur, stóð
af fjósi og öðrum útihúsum, svo
þau skemmdust ekki. En úr bæ
Sigmundar tókst engu að bjarga.
Innanstokksmunir ásamt húsi
voru tryggðir. En fyrir Sigmund
er tjónið mjög tilfinnanlegt, því
hann er með gott bú, er sjálfur
ungur, dugandi nóndi, sem þrátt
fyrir þessa erfiðleika mun ekki
láta hendur falla í skaut, heldur
mun hann hafa íullan hug á að
koma upp húsi yfir sig og sína
hið fyrsta. Kona hans fór með
börnin yfir fjörðinn að Skálavík
til Ólafs Ólafssonar, en þar var
hún í heimili áður en hún hóf
búskapinn að Látrum. — P.P.