Morgunblaðið - 17.10.1958, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Föstudagur 17. okt. 1958
TÍÐIN
FRA S. U. S.
RITSTJORAR: HORÐUR EINARSSON OG STYRMIR GUNNARSSON
... en spíri -þoð er óhœfa!
Rætt við ungan farmann um vatnsbusl
undir vopnavernd, spirasmygl og fleira
ÍSLENZKIR farmenn hafa tals-
vert komið við sögu í fréttum
blaða og útvarps að undanförnu
vegna hins stórkostlega áfengis-
smygls nokkurra skipverja á
Tungufossi. Það hefur lengi verið
vitað, að talsverð smyglstarfsemi
færi fram á kaupskipaflotanum,
en fáir hafa orðið uppnæmir yfir,
enda fslendingar umburðarlyndir
þegar um er að ræða slík lögbrot,
og má raunar segja, að ríkisvald-
ið eigi meginsök á, að landsmenn
eru ekki löghlýðnari en raun ber
vitni. Nokkuð öðru máli gegnir
um hið stórkostlega spírasmygl
þeirra Tungufossmanna. í því
máli hefur almenningsálitið snú-
ist gegn lögbrjótunum, enda get-
ur hér verið um lífshættulegan
vökva að ræða. Af þessum sökum
hafa farmenn verið gagnrýndir
harðlega og þeir taldir misnota
freklega aðstöðu sína, þar sem
þeir fá hluta launa Sinna greiddan
í erlendri mynt.
Fréttamenn síðunnar brugðu
sér því um borð í hið fræga skip
Tungufoss í því skyni að ná þar
tali af einhverjum skipverja, og
forvitnast nokkuð um hagi og
störf skipverja á kaupskipum
okkar. Við hittum þar að máli
ungan háseta, Eggert Þorsteins-
son að nafni, og biðjumst viðtals.
Eggert þvertekur í fyrstu fyrir
slíkt en lætur þó tilleiðast, er við
sverjum og sárt við leggjum, að
spíri og smygl verði ekki nefnt
á nafn.
— Hvenær fórstu í fyrsta skipti
á sjó, Eggert?
— Það var fyrir um það bil
þrem árum, fyrst sem 2. kokkur,
en nú hef ég hækkað talsvert í-
tign, er semsé orðinn fullgúdur
háseti.
— Og hefurðu alltaf verið á
Tungufossi?
— Já, ég hef verið á Tungufossi
þessi þrjú ár, að undanskildum
stuttum tíma, sem ég var í landi.
— Hvernig fellur þér far-
mennskan?
— Prýðilega, starfið er
skemmtilegt, ég kann ágætlega
við mig á sjónum. Manni gefst
gott tækifæri til þess að sjá sig
um í veröldinni, kynnast öðrum
löndum og þjóðum.
— Til hvaða landa hafið þið
aðallega siglt?
— Við höfum einkum siglt til
Norðurlanda, Þýzkalands og
annarra Vestur-Evrópulanda. Nú
í sumar komum við ennfremur til
Gdynia í Póllandi.
Okkur fýsir mjög að heyra
meira um þá för, enda þykir
mönnum vestan járntjalds alltaf
forvitnilegt að hafa fregnir sjón-
arvotta af ástandi mála austur
þar. Við biðjum Eggert því að
segja lesendum síðunnar nánar
frá komu Tungufoss til Gdynia.
— Það, -sem vakti sérstaka at-
hygli okkar í Gdynia, segir Egg-
ert, var hið stranga eftirlit, sem
haft var á öllu og öllum. Meðan
skipið lá í höfn voru þrír voprað-
ir verðir um borð, einn frammi
í stafni, annar aftur í skut og sá
þriðji í brúnni. Allt hafnar-
svæðið var afgirt með hárri girð-
ingu, og við hliðin voru varðturn-
ar, þar sem verðir, vopnaðir vél-
byssum, stóðu og grandskoðuðu
landgöngupassa hvers og eins, en
við þurftum að fá sérstaka land-
gö'ngupassa til þess að komast í
land.
— Hvernig leizt þér á þig í borg
inni?
— Ég sá heldur lítið af henni,
enda var staðið stutt við. En það,
sem ég sá af henni þótti mér
heldur tilkomulítið. Jafnvel
helztu götur borgarinnar voru
myrkar og drungalegar, er
skyggja tók, og húsakostur al-
mennings virtist ekki góður,
menn bjuggu þarna í hálfgerðum
timburkofum. Á hinn bóginn var
mér sagt, að mun betur væri búið
að hermönnunum, a. m. k. í þess-
um efnum.
— Ber mikið á hermönnum á
götum borgarinnar?
— Já, það úir og grúir allt af
þeim, og þeir setja mikinn svip á
borgarlífið.
— Gátuð þið verzlað mikið?
— Nei, vöruúrvalið í búðunum
er mjög lítið, en það, sem til er,
er bæði dýrt og stendur langt að
baki Vestur-Evrópu að gæðum.
Verzlanirnar eru líka mjög ó-
vistlegar og minna helzt á kram-
búðir.
— Kynntust þið nokkuð borg-
arbúum?
— Nei, það var nú heldur lítið.
Bæði var naumur tími til kynna,
og svo eru menn ekkert fýsnir
í að láta sjá sig á tali við útlend-
inga, það er öruggast.
— Maður heyrir svo oft eftir
mönnum, sem ferðast hafa áustur
fyrir tjald, að þeir hafi lítinn frið
fyrir innfæddum, þeir vilji festa
kaup á öllu, sem hönd á festir.
Varðst þú mikið var við þetta?
— Ðálítið varð ég var við þetta.
1 Einkum fannst mér þeir þó sækj -
ast eftir sígarettum. Einnig er er-
lendur gjaldeyrir mjög eftirsótt-
ur. (Það er hann reyndar á ís-
landi líka). Annars ræddum við
talsvert við verkamennina, sem
unnu á skipinu. Þegar þeir koma
tii vinnu, verða þeir að afhenda
varðmönnunum, sem ég minntist
á áðan, sérstök skírteini, sem þeir
fá svo aftur þegar þeir hverla frá
vinnu. Mun þetta gert til þess að
tryggja, að enginn verði eftir á
skipinu og laumist úr landi. Það
vakti líka sérstaka athygli okk-
Við látum þetta nægja
um Pólland og snúum okku.v að
öðru.
— Og hvert fóruð þið svo, þeg-
ar þið fóruð frá Gdynia?
— Við fórum beint til Þýzka-
lands. Það voru mikil viðbrigði,
eins og fara frá helvíti til himna-
ríkis.
— Þið skemmtið ykkur náttúr-
lega mikið, þegar þið komið í er-
lendar hafnir?
— Eggert brosir og segir, að
viljum við fræðast eitthvað um
St. Pauli og Herbertsstrasse, þa
skulum við saúa okkur til ein-
hvers annars, hann ætli ekki að
láta hafa neitt eftir sér á prenti
um þá mætu staði. Hann slær því
yfir í aðra sálma og segir:
— Annars komumst við
nokkrir á heimssýninguna í
Briissel. Við komum í höfn í
Rotterdam í Hollandi, ókum yfir
til Belgíu og vörðum einum degi
til þess að líta á sýningarhallir
nokkurra stærstu þjóðanna, en
okkur hefði sjálfsagt ekki veitt
af þremur vikum til þess að geta
skoðað sýninguna að einhverju
gagni.
— Hver sýningin fannst ykkur
bezt?
— Tja, af þeim, sem ég sá.
fannst mér sú bandaríska
skemmtilegust, en á hinn bóginn
var ég ákaflega hrifinn af sjálfri
sýningarhöll Rússanna, hún er
stórkostleg — að utan.
Eggert virðist hér nokkuð á
annarri skoðun en flestir þeir,
sem Brussel sækja um þessar
mundir, því að sú skoðun virðist
í sjógangi á hafi úti.
ar, að flestir verkamannanna
voru menn nokkuð við aldur. Við
spurðum hvernig á þessu stæði
og fengum þau svör, að mikill
hluti hinna yngri manna værj í
herþjónustu eða við önnur stórf
líks eðlis.
— Og hvernig virtust þér lífs-
kjörin?
— Ef dæma má eftir skrínu-
kosti verkamannanna, húsakosti
og klæðaburði fólksins, eru þau
vægast sagt mjög bágborin.
Verkamennirnir virust t. d. ekki
borða nema brauð eitt og drekka
eitthvert lap með. Þeir sögðu
I okkur, að þeir brögðuðu t. d.
aldrei smjör nema rétt um jólin.
Og styngjum við að þeim ein-
hverju matarkyns eða gæfum
þeim þó ekki væri nema kaffi-
sopa urðu þeir mjög hræðir og
táruðust jafnvel.
— Og en'ginn ljós blettur?
— Jú, þeir eiga þarna ágæta
baðströnd, og þar má fá leigða
báta til þess að sigla dálítið
um víkina, en þar sem annars
staðar eru vopnaðir varðmenn,
sem sigla um í hraðbátum og
gæta þess að menn fari ekki of
langt frá landi. Mér finnst „ura-
hyggjan“ fyrir öryggi þegnanna
vera farin að ganga nokkuð langt,
þegar þeir geta ekki einu sinni
skólpað af sé skítinn nema undir
vopnaðri „vernd".
nokkuð almenn, að rússneska
sýningarhöllin sé ljótt ferlíki,
enda hefur hún hlotið viðurnefn-
ið „ísskápurinn", en hins vegar
sé rússneska sýningin mjög
áhrifamikil. En látum Eggert
halda áfram.
— Það, sem ég hafði mest gam-
an af sjá þar, var Spútnik-sýning
Rússanna, en þar var sýnt iíkan
af Spútnik þeim, sem flutti tíkina
Laiku upp í háloftin.
— Hvað fannst þér um aðrar
sýningar?
— Mér fannst enska sýningin
mjög glæsileg, og sú þýzka var
afbragðs vel skipulögð og
skemmtilega komið fyrir.
Nú viljum við vita, hvort Egg-
ert hafi lent í sjávarháska eða
öðrum svaðilförum á sjóferðum
sínum. Eggert skellihlær.
— Þið athugið ekki, segir hann,
að ég er bölvaður landkrabbi enn
þá. Reyndar lentum við í tals-
verðum sjó við Vestmannaeyjar
síðastliðinn vetur.
Svo sýnir hann okkur myndir,
sem honum tókst að ná í sjógang-
inum. Við stingum þeim umsvifa
laust á okkur til birtingar á síð-
I unni.
— Hvað viltu segja okkur um
kjör ykkar farmanna, Eggert. Nú
eru margir, sem telja ykkur búa
við alltof góð kjör í samanburði
við aðra launþega.
— Frá mínum káetudyrum séð,
þá er hásetakaupið nægilegt fyrir
einhleypan maitn, en alls ekki
meir. Sérstaklega fóru síðustu
ráðstafanir stjórnarinnar illa með
okkur, því að nú verðum við að
borga 55% yfirfærslugjald af
þeim hluta kaupsins, sem við fá-
um greitt í erlendri mynt.
Nú hafði okkur tekizt að hafa
svo mikinn og margvíslegan fróð
leik upp úr Eggert, að við tök-
um í okkur kjark, brjótum öll
okkar fyrri loforð og spyrjurn
ósköp hæversklega, hvort hann
fáist ekki til að segja eitthvað
um smygl — svona almennt. Það
lá við að okkur yrði fleygt á
dyr. En þar sem við erum slíkir
séntilmenn, þá látum við ekki
koma til þess, heldur kveðjum
með virktum og þökkum fyrir
okkur. En um leið og við smjúg-
um út úr káetudyrunum kallar
Eggert til okkar:
— Sko, sjáið þið til, strákar.
í raun og veru er ósköp sakiaust
að taka með sér í land dálítið
af nælonsokkum, skóm og þess
háttar, — ekki satt? — en spíri
— það er óhæfa!
Ritstjóraskipti
Þ EIR Ólafur B. Thors stud. jur. og Sigmundur
Böðvarsson stud. jur. láta nú af ritstjórn síðunnar,
en þeir hafa annazt hana um skeið.
Þeim eru hér með færðar þakkir fyrir vel unnin
störf.
Til lesenda
SUS-síðan er vettvangur ungra Sjálfstæðis-
manna. Hér gefst þeim tækifæri til að koma á fram-
færi skoðunum sínum og hugleiðingum. Reynslan
hefur hins vegar orðið sú, að ritstjórar á hverjum
tíma, hafa orðið að sjá um efni síðunnar að mestu
leyti.
Við viljum eindregið hvetja unga Sjálfstæðis-
menn um land allt til þess að senda síðunni greinar
um atvinnuiíí og þau mál, sem efst eru á baugi á
hverjum stað.
Ennfremur tökum við fegins hendi ljósmyndum
til birtingar.
Ritstj.