Morgunblaðið - 17.10.1958, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 17. okt. 1958
Utg.: H.í. Arvakur. Reykjavlk.
Framkvæmdastióri: Sigfús Jónsson.
Aðamtstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Viffur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 33045
Auglýsmgar: Arni Garðar Knstinsson. i
Ritstjórn: Aðalstrætí 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480 j
Askriftargjald kr 35.00 á mánuði innaniands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintaki*
ÞÝÐING TOGARAÚTGERÐARINNAR
FYRIR ÞJÓÐARBÚSKAPINN
UTAN UR HEIMI
Beers fjölskyldan
Vísindamaðurinn elskaði ekkjuna
og vildi ekki fara heim
Avaldatímabili kinnar fyrstu
vinstri stjórnar Hermanns
Jónassonar, á árunum
1934—1939, gekk fiskiskipatloti
Islendinga mjög úr sér, til dæmis
hrörnaði togaraflotinn svo, að
það mátti kallast kraftaverk, að
sjómennirnir skyldu geta siglt
honum til Bretlands öll stríðs-
árin.
Það varð eitt fyrsta verk rikis-
stjórnar þeirrar, sem Sjálfstæðis-
menn mynduðu, haustið 1944, að
undirbúa uppbyggingu togara-
flotans. Hluti þeirra gjaldeyris-
sjóða sem þjóðin hafði eignazt á
styrjaldarárunum var notaður til
þess að kaupa fyrir nann nýja
og fullkomna togara.
Sjálfstæðismenn höfðu for-
ystu um að undirbúa þessi
togarakaup. Var mjög til þess
undirbúnings vandað og gekk
bygging skipanna greiðlega
samkvæmt áætlun. Keyptir
voru fyrst í stað rúmlega 30
nýir togarar og 12 síðar.
Nýr tími
sigldi í höfn
Með komu nýsköpunartogar-
anna sigldi nýr tími í höfn á
íslandi. Þessi skip voru vönduð-
ustu fiskiskip, sem íslendingar
höfðu nokkurn tíma eignazt,
bæði að því er snerti tæknilegan
útbúnað, möguleika til aukinnar
framleiðslu og alla* aðbúnað að
sjómönnunum.
Sjálfstæðismen* höfðu for-
göngu um það, að margar þrótt-
miklar verstöðvar úti á landi
fengu togara og hófu útgerð
þeirra. Varð að því stórkostleg
atvinnubót í öllum landshlutum.
Afleiðing þess að togaraútgerð
var hafin úti á landi varð síðar
stórfelld aukning hraðfrystiiðn-
aðar og annarrar fiskiðju. En
það eru einmitt hraðfrystihúsin
og fiskiðjuverin, sem eru aðal-
atvinnuveitendur almennings í
hverjum einasta kaupstað og
sjávarþorpi landsins.
Framsóknarmenn skömmuðu
Sjálfstæðismenn ákaflega fyrir
endurnýjun togaraflotans og fyr-
ir að hafa varið nokkrum hluta
af gjaldeyrissjóðum styrjaldarár-
anna til þessarar uppbyggingar
við sjávarsíðuna. Þrátt fyrirþað
tóku þeir þátt í því með Sjálf-
stæðismönnum í næstu ríkis-
stjórn, að kaupa inn 12 nýja
togara til landsins. Hinir síðari
nýsköpunartogarar voru eins og
hinir fyrri seldir verstöðvum
víðs vega'r um land.
Sjálfstæðisflokkuri*n sýndi
mikla framsýni og skilning á
hagsmunum fólksins við sjávar-
síðuna og þjóðarinnar í heild með
forystu sinni um uppbyggingu
nýs togaraflota. En því miður
tókst ekki að tryggja heilbrigð-
an rekstur hinna nýju og glæsi-
legu framleiðslutækja. Komm-
únistar og bandamenn þeirra
töldu þjóðinni stöðugt trú um
það, að framleiðslukostnaðurinn
skipti í raun og veru engu máli.
Ef tækin ekki bæru sig sjálf yrði
ríkið að borga mismuninn. Af
þessari óheillastefnu og falskenn-
ingu kommúnista sýpur öll þjóð-
in seyðið í dag. liin giæsilegu
nýju framleiðslutæki eru sokkin
í hallarekstur framleiðslukostn-
aðar, sem ekki er í neinu sam-
ræmi við afraksturinn af rekstri
þeirra. Þess vegna verður al-
menningur að borga á annan
milljarð króna í nýjum álögum
á ári, sem vinstri stjórnin hefur
lagt á þjóðina. Slíkt skipulag er
vitanlega ekki til frambúðar.
Framleiðslutækin verða að geta
borið sig hallalaust í meðalár-
ferði.
Endurnýjun
togaraflotans nú
En nú er að því komið, að end-
urnýja þarf og auka togaraflota
þjóðarinnar, sem er stórvirkasta
framleiðslutæki hennar og hefur
geysilega þýðingu fyrir atvinnu
og afkomu almennings um land
allt. Vitanlega er ekki hægt að
láta aukningu og endurnýjun
togaraflotans undan fallast vegna
þess að skipi* séu rekin með tapi.
Öll þgu framleiðslutæki, sem ís-
lendingar eiga og standa undir
útflutningsframleiðslunni í dag
eru rekin með tapi. Þrátt fyrir
það verða íslendingar auðvitað
að endurnýja og auka framleiðslu
tæki sín. Þjóði*ni fjölgar og kröf-
ur hennar til lífsins gæða auk-
ast. Þess vegna er óhjákvæmi-
legt að auka framleiðslutækin og
freista þess að hafa þau sem
fullkomnust og afkastamest á
hverjum tíma. Jafnhliða hljóta
ráðstafanir að verða gerðar til
þess að skapa þeim heilbrigðan
rekstrargrundivöll.
Svik og uppgjöf
vinstri stjcrnarinnar
Núverandi ríkisstjórn hefur
ekki reynzt þess megnug að leysa
það vandamál. Hún hefur einnig
svikið það loforð sitt að beita
sér fyrir aukning* togaraflotans.
Hún hefur fengið samþykkt lög,
sem heimila henni að láta byggja
15 nýja togara. En hún hefur
ekki samið um smíði eins ein-
asta þeirra. Þrátt fyrir stórfelld-
ar erlendar lántökur hefur hún
ekki fengið eina eyri að láni til
togarakaupanna. Og allt er í ó-
vissu um komu hinna 12 250
tonna skipa, sem stjórnin hafði
samið um kaup á i Austur-Þýzka-
landi. Að vísu mun gert ráð fyr-
ir, að eitt þeirra komi til larids-
ins í næsta mánuði. En ekkert
liggur fyrir ur* það, hvenær hin
skipin koma til landsins, eða
hvaða aðilar eigi að gera þau út.
Vinstri stjórnin hefur þess
vegna staðið sig fádæma lélega
að því er varðar endurnýjun
og aukningu togaraflotans. En
hér er um verkefni að ræða,
sem ekki má vanrækja til
lengdar. Það verður að t>-> «rr>*
togaraflotanum skapiegan
rekstrargrundvöll, þannig að
þessi afkastamiklu tæki skapi
þann arð og þá atvinnu, sem
þa» *eta skapað og nauðsyn-
legt er að þa« skapi. Togara-
ú»rerð og vélbátaútgerð verð-
ur að haldast í hendur á ís-
laixfl Hvorugan þessara þátta
Ú14—rAnrimiar má vanrækja.
ÞETTA er um ástina, hvernig
ástin getur sett allt á annan end-
ann í jafnstórrí borg og London
er. Og tilefnið var aðeins
það, að George Beers fór að elska
frú Lockie, unga og fjöruga
ekkju. Beers er Bandaríkjamað-
ur, hann er giftur, en lét kon-
una sína auðvitað halda heim-
leiðis strax rig ástin til ekkjunn-
ar fór að loga í brjósti hans. En
svo kom að því, að Beers skyldi
sjálfur fara heim. Ungar ekkjur
eru heillandi og þess vegna fór
Beers ekki hænufet, hann fór í
felur — og gaf aðeins eina skýr-
ingu — hann „elskaði frú Lockie“
Scotland Yard fór þegar á stúf-
ana, orðsendingar fóru á milli
bandariska sendiráðsins í London
og utanríkisráðuneytisins í Wash
ington, fréttamenn og ljósmynd-
arar heimsóttu frú Lockie í Lon-
don og frú Beers í Washington
— en á meðan fór Beers huldu
höfði og hafði símasamband við
heitmey sína með stuttu miliibili.
Svona er ástin sterk.
★
En hver «r þessi George Beers,
sem var í aðalfyrirsögnum Lund-
únablaðanna eftir helgina? Hann
er enginn venjulegur maður, því
auk þess að vera óvenjugrann-
ur og væskilslegur, er hann vís-
indamaður, mjög fær í sinni
grein, og hann talar fjöldann ali-
an af tungumálum — þar á meðal
rússnesku.
★
Undanfarna mánuði hefur
Beers unnið í brezka hermála-
ráðuneytinu ásamt nokkrum
brezkum og bandarískum vísinda
mönnum við mjög dularfullar
og leyndar rannsóknir. Enda
þótt konan hans væri hin mesta
skrafskjóða, var henni leyft að
koma til Englands ásamt manni
sínum. Hann var bundinn þag-
mælskuheiti varðandi starf sitt.
Hann var því jafnan fámáll, tók
starfið mjög alvarlega, fór
snemma að heiman og kom seint
heim. Frúin spurði einskis. Hún
undi sér vel í London, það gerðu
börnin þeirra líka, George (14
ára) og Marilyn (11 ára). Það
eru ekki alSir Bandaríkjamenn,
sem eiga þess kost að búa tíma-
korn í London og segja sögur
þaðan, heima í Bandarikjunum.
★
En fyrir mánuði hélt frú Beers
heimleiðis. Hún fór með börnin
til þess að koma þeim í skóla —
og skúra og þurrka af áður en
húsbóndinn kæmi heim — eftir
mánuð. Frú Beers óttaðist mest,
að maður hennar yrði einmana
eftir að hún var farin. En hún
vissi ekki, að George Beers hafði
síðastliðna 18 mánuði þekkt-unga
og lífsglaða ekkju, sem var að-
eins 36 ára, tveimur árum yngri
en hann, og var nýbúin að missa
manninn. Og þau voru hamingju
söm, því hann var bundinn þagn
arheiti um starf sitt.
*
Hafskipið „New York“ lét úr
höfn í Southamton á laugardag
Frú Lockie
á leið vestur um haf. Far-
þegalistinn var langur og ofar-
lega á blaði var George nokkur
Beers. Það vill stundum brenna
við, að ferðalangar gleymi tösk-
um sínum á hafnarbakkanum.
Sjaldnar er það, að töskurnar
gleymi ferðalöngunum og sigli
sinn sjó. Svo var með töskur
Beers. Þær voru komnar um
borð, þegar skipið blés til brott-
farar, en ekki bólaði á Beers.
Hafskip bíða hvorki eftir honum
né öðrum. Það hefði líka verið
tilgangslaust. Beers lá í einhverju
skúmaskoti í London, hugsaði til
konu sinnar, sem mundi standa
fremst á hafnarbakkanum, þegar
skipið kæmi til New York, fannst
hann sjálfur hólpinn að vera ekki
á skipsfjöl, en bað fyrir tösKurn-
ar.
★
Öll þesai saga var meira en
lítill matur fyrir stórblöðin
beggja vegna hafsins — og reynd
ar fyrir fleiri blöð.
Og ekki varð sagan ómerkari,
þegar Beers tókst að nafa tal af
fréttaritara eins stórbiaðanna án
þess að lögreglan hefði hendur í
hári hans. Hann sagði fréttarit-
aranum sögu sína, söguna um
það hvernig ástin gæti gripið al-
saklausa harðgifta menn.
Landvistarleyfi hans í Eng-
landi var útrunnið, hann átti að
fara til New York og hefja síðan
störf sín vestra. En hann var stað
ráðinn í því að fara ekki úr landi
fyrr en hann hefði fengið trygg-
ingu fyrir að mega koma aftur
til Englands til þess að sækja
heitmey sína, þegar hann væri
búinn að koma skilnaði sínum
vestra í kring.
★
Þess vegna hafði hann haldið
í innanríkisráðuneytið í London,
sagði frá óhamingjusömu hjóna-
bandi og ungu ekkjunni. En ráðu
neytisstarfsmenn hrifust ekkert,
þeir höfðu heldur ekki séð frú
Lockie. Beers var sagt, að ekki
væri hægt að veita honum neina
tryggingu fyrir því að hann
fengi að koma aftur til Englands.
Málið yrði að ræða betur, þegar
hann væri kominn vestur um
haf. Þetta var allt og sumt. Ár-
angurinn varð enginn.
★
„En ekkert getur skilið mig frá
þeirri konu, sem er mér meira
virði en lífið, hún er stúlkan mín
— og skal verða það framvegis“,
sagði hann.
„Ó, hann er svo sætur“, sagði
hún.
Og litli sæti George Beers er
enn í Englandi í mestu vandræð-
um. Hann getur hvorki verið um
kyrrt né farið. Annars vegar eru
innflytjendayfirvöldin í Eng-
landi og hins vegar konan hans
á hafnarbakkajRum vestra.