Morgunblaðið - 17.10.1958, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAD1D
Fostudagur 17. okt. 1958
Bréf:
Meðferð hesta ábótavant
HINU mikla móti Landssam-
bands hestamanna lauk 20. júlí
sl. Um það er að vísu ekki annað
en gott að segja, að hestamanna-
íélög hafi með sér Landssam-
band. En öll hestamannafélög og
þá einnig samband þeirra, ættu
og þyrftu einnig að vera hesta-
vinafélög. Á því virðist mér nokk
ur vafi leika, hvert sem er, eítir
þeim anda, sem fram kemur í
ræðum og ritum sumra þeirra
manna, sem framarlega stanaa í
þeim félagsskap. Efalaust hefur
það verið óblandið gleðiefni öli-
um hestavinum, þegar vélaaflið
var tekið í notkun og leysti
„þarfasta þjóninn" undan þeim
píslum, er hann hafði um alda-
raðir orðið að þola í þarfir mann-
anna, oft að vísu af því, að ekki
varð hjá því komizt, en einnig
stundum vegna hugsunar- eða
skeytingarleysis þeirra manna,
sem hlut áttu að máli, ef ekki
beinlínis fyrir fantaskap og fúl-
mennsku.
Ég er uppalinn 1 Öxnadal, þar
sem aðallandleiðin milli suður-
og norðurlands hefur legið um
í langan aldur, var ég í dalnum
fyrstu 50 æviár mín að undan-
skildum 6 árum, lengst að vest-
anverðu í dalnum, þar sem þjóð-
vegurinn blasir við á 10 km kafla
þ. e. a. s. á svæðinu milli Bægis
ár og Þerár, en einnig mörg ár
að austan, þar sem þjóðvegurinn
lá 10—20 metra frá bæjarveggn-
A ungum aldri fór ég að taka
eftir „mannaferðum um hérað-
ið“ eins og haft var að orðtaki
á þeim árum, og sá illa útlítandi
hesta og illa meðfarna, bæði í
þeim ferðum og eftir þær. Lengri
eða skemmri tíma á hverju sumri
brunuðu stórir og smáir hopar
hesta og manna fram eða niður
dalinn. Stóru hestahóparnir komu
ætíð að vestan, þar voru venju-
lega fjórir til sex menn sem með
hundum og svipusmellum þeyttu
á undan sér mörgum tugum ef
ekki hundruðum hrossa — það
voru sagðir vestanmenn að reka
markaðshross, eða hross tii sölu
austur í sýslur, aftur á móti voru
litlu hóparnir annaðhvort rnenn,
sem voru að ferðast erinda sinna
eða skemmtiferðafólk, en undan-
tekninga lítið fóru þessir hópar
jafnt smáir sem stórir ahgeyst
yfir og jafnt hvert þeir fóru upp
eða niður dalinn. Þau ár, er ég
var að austanverðu í dalnum
hafði ég alveg sérstaklega góða
aðstöðu til að athuga meðferð
og útlit hesta í þessum ferðum
og var því hvort tveggja oft all-
mjög ábótavant (því miður) ættu
raunar allir hugsandi menn að
geta nærri um það, hvernig
hungruðum, sveittum og þreytt-
um hesti muni líða, ef honum
er sleppt að kvöldi, — þó á góðan
haga sé, þegar á eftir fer köld eða
vot nótt, sem mjög oft getur
komið fyrir og það jafnt í hvaða
mánuði sumars sem er. Þegar
svöngum og þreyttum hestum er
sleppt lausum á sæmilega góðan
haga, eru þeir búnir að fylla sig
að nokkru eftir fáa klukkutíma
og þurfa þá að liggja og hvíla sig,
en hvíldin verður þeim ekki góð
þegar kalt er, t. d. um eða neðan
við frostmark, eða þá súld og
svali. Þó er til annað enn
verra, sem margar skráðar
og óskráðar sagnir herma
og henti oft í fjalla- og
öræfaferðum, að ekki var annar
kostur fyrir hendi, þegar nátt-
staður var tekinn og tjaldað, en
að binda hestana á streng og láta
þá standa þannig af nóttina í
hvaða illviðri sem var, jafnvel
stórhríðum með margra stiga
írosti. Þeim, sem nú hafa uppi
áróður fyrir því, að teknar séu
upp að nýju fjalla- og öræfaferðir
og aðrar langferðir á hestum;
vildi ég mega benda á allt það
sem látið hefur verið á þrykk út
ganga um meðferð á hestum í því
sambandi, og þá hættu, sem ávallt
getur verið á að slíkt kæmi fyrir
jafnvel þrátt fyrir góðan vilja
til úrbóta af hendi hlutaðeigenda
Þegar ég er að krifa þessar linur
berst mér Morgunblaðið frá 3
ágúst sl. Rendj ég augum yfir
blaðið og.sá fljótlega stóra feit
letraða fyrirsögn: „Riðið norðan
Kjöl“. Ég lagði frá mér pennann
og fór að lesa, en þetta var ekki
nema hluti ferðasögunnar, og ég
varð að bíða, bíða allt til 8. ágúst
eftir framhaldi sögunnar. Og hví
lík sönnun, sem hún er, einmitt
fyrir því, sem ég vildi benda á
þ. e. a. s. hættunni á því að illa
verði farið með hesta í fjalla-
og öræfaferðum, jafnvel þrátt
fyrir það, þótt þeir menn, sem
í hlut eiga reyndu að gera sitt
bezta, til að afstýra því. Þokan
sem skall svo snögglega yfir þá
félaga við Ströngukvísl gat eins
verið undanfari slyddu og hriðar
með frosti á eftir, sem er allþekkt
á fjöllum uppi og kom einnig í
þetta sinn, ekki alllöngu síðar.
Ekki nefnir „vig.“ það, hvort hagi
var fyrir hestana í girðingunni
ef svo var ekki, má nærri geta
hvernig þeim hefur liðið, að
’ standa þar um nóttina, svöngum,
þreyttum og sveittum a. m. k.
þeir sem báru menn eða annan
burð. Mér þykir ekki ólíklegt, að
eitthvað hafi flögrað að Vigni um
líðan hestanna þessa nótt, þó
hann nefni það ekki. En það var
einmitt önnur mesta heppni hans
í þessari ferð, að sú nótt va.-ð
ekki margfalt verri, bæði honum
og hestunum. Hin stærsta heppni
hans eða þeirra félaga var, að
ekki varð stórslys á hestum og
jafnvel mönnum kvöldið í
Haukadal, það er eitthvað það
alvarlegasta, sem fyrir getur kom
ið í svona ferðum, ef fælni kemur
að hestum, sem margir eru saman
komnir, þá æsir hver annan og
hafa af slíku hlotizt slys, ekki
sízt ef sú fælni orsakazt af því,
að einhverjir lausir hlutir, vír-
flækur eða annað slíkt festast í
töglum hesta, eða um fætur
þeirra. Eitt með því ljótasta, sem
ég hefi séð af því tagi, var að
hestur, sem festi afturfótinn í
vír, að vísu gaddavír, sem dróst
til framan á fætinum móts við
konungsnef, hljóp ekki langt áð-
ur en fóturinn aðeins hékk á taug
og var hesturinn að sjálfsögðu
skotinn nær því samstundis og
nokkrum sinnum hef ég séð hesta
slasast á gaddavír þannig, að tví-
sýnt hefur verið um lækningu
þótt dýralæknir hafi komið til.
Að ekki tókst verr til í þetta sinn
getur að einhverju leyti hafa ver
ið því að þakka að hestarnir hafa
verið orðnir slæptir og sljóir og
mennirnir liðgóðir, og brugðið
fljótt við. Víst er um það, að við
flesta noktun hesta þarf bæði ná-
kvæmni, tillitssemi og aðgæzlu
og jafn víst er hitt, að á það
hefur mjög oft mikið skort. Ekki
er líklegt að sú kynslóð, sem nú
er alin upp á þessari öld.hraðans
myndi sýna hestinum meiri vægð
eða tillitssemi, ef nú væri al-
mennt farið að taka upp lang-
ferðir á hestum, þungan drátt,
svo sem: plóg, herfi, kerrur eða
vagna hlaðna þungavöru og ann-
að þ. u. 1. Nei. En þökk og heiður
sé öllum þeim, bæði einstakling-
um og félögum, sem gengist hafa
fyrir því, að halda uppi ferðum
á bifreiðum jafnt um fjöll sem
flatlendi, og gefið þar með ölJ-
um þeim, sem langar til að skoða
landið sitt kost á góðum og þægi-
legum fararskjóta, sem ekki þarf
að óttast um ofþjökun eður iila
meðferð á, þótt veður spillist og
lítið sé um haglendi eða húsa-
skjól.
Ólafur Jónsson
frá Skjaldarsioðum.
Þessi mund var tekin nýlega á Quemoj og sýnir hún nokkra eyjaskeggja hjá vörubifreið, sem
annast birgðaflutninga um eyjuna, en sem kunnugt er, varð mikill skortur á ýmiss konar vistum,
á meðan skothríð kommúnista stóð sem hæst.
Frumvarp um Ráðningarstofu Reykj-
avíkur samþykkt í bœjarstjórn
Cuðmundur J. hefur brugðizt trúnaði
verkamanna
Á BÆJARSTJÓRNARFUNDI í
gær var til 2. umræðu frumvarp
tíl breytinga á reglugerð nr. 180
frá 1952 og reglugerð nr. 174 frá
1954 fyrir Ráðningastofu Reykja
víkurbæjar. Fyrstur tók til máls
Ingi R. Helgason og endurtók
hann það sem hann hafði sagt
síðasta fundi og kom ekkert
nýtt fram í ræðunni. Þá kvaddi
Magnús Ástmarsson sér hljóðs og
bar fram 3 breytingartillögur.
Hann kvaðst ekki geta fallizt á
athugasemdir þær sem Ingi hefði
gert við frumvarpið og væru þær
byggðar á misskilningi. Næstir
töluðu Guðmundur J. Guðmunds
son og Þórður Björnsson. En að
loknu máli þeirra tók til máls
Magnús Jóhannesson (S). Sagði
hann að af málflutningi Guð-
mundar J. Guðmundssonar
mætti ætla að með þessu frum-
varpi væri verið að taka af hon-
um eitthvert vald. Raunin væri
þó hið gagnstæða. Þar sem frum-
varpið gerði ráð fyrir fulltrúa
frá verkalýðsfélögunum í stjórn
Ráðningarstofunnar, vildi G. J.
G. aðeins hafa valdalausan ráðu-
naut. Það væri eingöngu van-
rækslu hans sjálfs að kenna, að
hann hefði ekki látið sig mál
Ráðningarstofunnar skipta síð-
ustu tvö ár. Sagði Magnús það
ljóst af málflutningi Guðmund-
ar, að annað vekti fyrir honum
en standa á rétti verkamanna.
Vitnaði hann í því sambandi í
málflutning Guðmundar fyrr á
fundinum í sambandi við upp-
sögn í Hitaveituvinnunni.
Keppni UMF Snœfells
og UMF Reykdœla
HIN árlega keppni í frjálsíþrótt-
um milli Umf. Snæfells í Stykkis-
hólmi og Umf. Reykdæla í Borg-
arfirði fór fram í Stykkishólmi
Snæfell sigraði með
tveggja stiga mun eftir jafna og
skemmtilega keppni.
100 m hlaup
Karl Torfason, S, 11,6
Kristján Torfason, S, 12,0
Hinrik Guðmundsson, R, 12,1
Magnús Jakobsson, R, 12,2
400 m hlaup
Karl Torfason, S, 54,9
Hannes Gunnarsson, S, 57,3
Hinrik Guðmundsson, R, 57,5
Haukur Engilbertsson, R, 58,9
1500 m hlaup
Haukur Engilbertsson, R, 4:16,6
Vigfús Pétursson, R, 4:42,6
Hannes Gunnarssen, S, 4:56,0
Hermann Guðmuudsson, S, 5:10,0
4x100 m boðhlaup
Sveit Reykdæla 48,2
Sveit Snæfells 48,8
Langstökk
Jón Blöndal, R, 6,42
Magnús Jakobsson, R, 6,16
Kristján Torfason, S, 6,13
Jón Lárusson, S, 5,69
Hástökk
Þorbergur Þórðarson, R, 1,69
Karl Torfason, S, 1,64
Jón Þórisson, R, 1,59
Hildim. Björnsson, S, 1,54
Þrístökk
Jón Blöndal, R, 12,99
Bjarni Guðráðsson, R, 12,86
Kristján Torfason, S, 12,65
Hildim. Björnsson, S, 12,34
Kúluvarp
Bjarni Guðráðsson, R, 12,54
Sigurður Helgason, S, 12,28
Jenni Ólason, S, 12,22
Þorbergur Þórðarson, R, 11,74
Krínglukast
Sigurður Helgason, S, 38,20
Óskar Eiríksson, S, 36,24
Bjarni Guðráðsson, R, 32,13
Vigfús Péturssnn, R, 24,23
Spjótkast
Hildim. Björnsson, S, 46,00
Óskar Eiríksson, S, 45,30
Þorbergur Þórðarson, R, 44,10
Jón Blöndal, *, 43,34
KONUR
80 m hlaup
Þórhildur Magnúsdóttir, S, 11,4
Svala Lárusdóttir, S, 11,7
Elín Björnsdóttir, R, 11,7
Aðalheiður Helgadóttir, R, 11,9
Síðasta
söngskemmtuii
Stefáns Islandi
STEFÁN ÍSLANDI hélt í gær-
kvöldi söngskemmtun í Gamla
Bíó og var söngvaranum vel tek-
ið í kvöld heldur hann sína síð-
ustu söngskemmtun að þessu
sinni, því að hann fer utan á
morgun. Verður það síðasta
tækifærið til að heyra til þessa
vinsæla söngvara að sinni.
Ingi R. Helgason tók næstur
til máls og bar fram tillögu þess
efnis, að frumvarpinu og breyt-
ingatillögunum yrði vísað til hag
sýslustjóra.
Þá kvaddi borgarstjóri sér
hljóðs. Kvaðst hánn ekki hafa
miklu við það að bæta, sem sagt
hefði verið á fundinum og hann
hefði sagt á síðasta fundi. Hann
sagðist undrandi yfir málflutn-
ingi kommúnista og mætti helzt
ætla af ræðum þeirra, að verið _
væri að setja Ráðningastofunni
nýja stjórn, en engar breytingar
á stjórn hennar lægju fyrir. —
Kvað hann erfitt að átta sig á,
hvað kommúnistar væru að fara
með málflutningi sínum og efa-
mál, að þeir vissu það sjálfir.
Fullyrðingar Inga R. um lögleys-
ur í þessu sambandi eru gersam-
lega út í loftið, sagði borgar-
stjóri.
Hins vegar er ágreiningur um
það, hvort Ráðningarskrifstofan
skuli hafa samskonar stjórn og
verið hefur. Við- Sjálfstæðis-
menn teljum rétt að hafa þessa
stjórn áfram, en kommúnistar
vilja hins vegar rýra þau ítök
sem verkamenn hafa haft í stjórn
Ráðningarstoíunnar. Þá sagði
hann, að kommúnistar hefðu
kvartað undan þvi, að þeir ráðu
nautar, sem eru lögskipaðir, en
ekki hafa neitt vald. hefðu ekki
verið kvaddir til funda. Ekkert
íyrirmæli væri í lögum um það,
hversu oft þeir skyldu kallaðir.
Hins vegar hefði verið í lófa lag-
ið fyrir kommúnista að láta fé-
lagsmálaráðherra setja inn í
reglugerð ríkisins, ákvæði um
hversu oft þessir menn skyldu
kallaðir til fundar.
Þá sagði borgarstjóri, að hinn
kosni ráðunautur verkalýðsfélag-
anna í stjórn Ráðningarstofunn-
ar, Guðmundur J. Guðmundsson
hefði undanfarin tvö ár algerlega
brugðizt þeim trúnaði, sem hon-
um hefði verið sýndar með
þeirri kosningu. Hann hefði getað
fylgzt með málum Ráðningar-
stofunnar og mátt ganga í skjöl
hennar, en ekki haft manndóm
í sér til að gera neitt í þessum
málum. Nú leyfði hann sér eftir
þessa vanrækslu hans sjálfs að
koma með ásakanir vegna þess
að ekki hefði verið kallað á hann.
Að ræðu borgarstjóra lokinni
sagði G. J. G. nokkur orð en síð-
an var gengið til atkvæða um
frumvarpið. Var fyrst feld gegn
4 atkvæðum (Þórðar og komm-
únista) tillaga Inga R. um að
vísa frumvarpinu með breytingar
tillögunum til hagsýslustjóra.
Breytingartillögur Magnúsar Ást
marssonar voru samþykktar og
einnig breytingartillaga frá borg-
arstjóra um að fella niður laun
stjórnarmanna Ráðningarstofunn
ar. Að öðru leyti var frumvarpið
samþykkt óbreytt.