Morgunblaðið - 11.01.1959, Blaðsíða 16

16
noncvnntAnirt
Sunmjdagur 11. jan. 1959
Valgarður
heildsali
Aímælisrabb
Á ANNAN dag jóla átti mætur
og kunnur borgari þessa bæjar
sextugsafmæli. Hér er um að
ræða Valgarð Stefánsson heild-
sala, frá Fagraskógi. Ýmissa hluta
vegna er þetta rabb síðbúið. Bæði
er að sjálfur er afmælisdrengur-
inn ekki fyrir að koma sér á
prent og svo hitt að timinn er
engan veginn heppilegur fyrir
birtingu afmælisgreina, að ég tali
nú ekki um hver óþægiadi móðir
hans hefur haft af þessu fyrir 60
árum með 4 börn hangandi í pils-
unum. Sem sagt 2. jóladagur er
einkar hentur til þess að halda af
mælisfagnað, því þá fagnar mað-
ur hvort sem er, en hann er jafn
óhentugur til þess að birta af-
mælisgrein. Þess vegaa er afmæl-
isbarnið komið þetta á 61. árið
þegar við hann birtist afmælis-
rabb.
Og eins og ég veit að afmælis-
barnið er, hreinn og beinn og
biátt áfram, laus við allar vífi-
lengjur og útmálanir, spurði ég,
hann tafarlaust að því hvaðan
og hverra hann væri og hy^r
hann hefði alizt upp, jafnvel þótt
nokkuð af þessu væri þegar kunn
ugt. Hann er sonur Stefáns Stef-
ánssonar bónda og alþingismanns
í Fagraskógi og konu hans Ragn-
heiðar Davíðsdóttur. Valgarður
ólst upp í föðurgarði til 13 ára
aldurs eða þar til tími var til
kominn að hann settist á skóla-
bekk. I þann mund veiktist hann
að illkynjaðri liðagigt og varð því
ekki af skólagöngu að sinni svo
sem um eldri bræður hans, sem
báðir fóru í Menntaskólann, sem
Stefánsson
sextugur
þá var nefndur Gagnfræðaskóli.
Nýlega fermdur gerðist Val-
garður sendill hjá Þorvaldi Sig-
urðssyni í Verzlun Sigurðar Sig-
urðssonar. Ævi sendla var þá önn
ur en nú. í dag heimta þeir sinn
kaffitíma og engar refjar, hvað
mikáð sem á liggur, og mikinn
hluta dagsins sleikja þeir kók-
flöskustúta, og ekki nóg með það,
heldur fussa þeir við 1700 króna
kaupi á mánuði. í þá daga þurftu
sendlarnir að vera vaknaðir kl.
hálf átta á morgnana til þess að
kveikja upp í búðinni og skúra
gólfin. Síðan þurftu þeir dag út
og dag inn að draga á eftir sér
handvagna, þvi þá var allur verzl
unarflutningur þannig fluttur.
Verzlua Sigurðar Sigurðssonar
var úti við Torfunef, en þá var
ekki önnur bryggja hér í bæ en
inni við Höepfner. Pósthúsbrekk-
an var þá ekki neitt íérlega þægi
leg, ef þungt var á vagninum.
(Pósthúsið var þá skammt þaðan,
sem nú er samkomuhús bæjar-
ins). En Verzl. Siguiðar þurfti
að koma miklu af vörum að og frá
bryggjunni því hún höndlaðimest
með vörur, er við komu sjávarút-
vegi. Vinnudagurinn stóð svo til
8 og 9 á kvöldin og mun þá send-
illinn hafa verið feginn hvíldinni.
Ekki hélzt Valgarður í þeirri vist
nema 7 mánuði og mun margt
hafa borið til. Hann hafði kr.
50,00 í kaup á mánuði, en dvöl
hans hér i bæ kostaði 51 kr.
fyrir sama tíma. Eitthvað þurfti
hann svo að hafa þess utan. Svo
mikið var víst að þegar vistinni
lauk varð faðir hans að greiöa
35 krónur í tap á dvölinni.
Árið 1915 tekur Valgarður svo
Valgarður Stefánsson
sæti í Verzlunarskóianum og út-
skrifast þaðan 1918. Eftir þ_að
vann hann hjá Eimskipafélagi fs-
lands í 7 ár fyrir 240 kr. á mán-
uði fyrst og 350 siðast og þótti
það gott kaup. Næst gerðist hann
sölumaður hjá Johnson og Kaab-
er og er þar við góð kjör í 4 ár.
Þar naut hann nákvæmni og
vinnuhörku, en reglusemi og skil
vísi var með afbrigðum. Sú dvöl
var því góður skóli ungum manni,
sem síðar hugðist halda út á braut
verzlunarmannsins.
Þessu næst siglir Valgarður ut
an til þess að kynna sér verzl-
un um skeið. Síðan tók hann sér
umboð fyrir ýmis heildsölu- og
framleiðslufyrirtæki í Reykjavík
og ferðaðist víðs vegar um land-
ið í 2 ár. Kom hann í þeim ferð-
um á 56 hafnir og kynntist
flestum eða öllum verzlunum, er
starfræktar voru með ströndum
landsins. Komu þau kynni sér
einkar vel fyrir hann, þegar hann
setti á stofn eigin heildverzlun
hér á Akureyri 1933.
Þessi heildverzlun Valgarðs
var 25 ára í fyrra. Valgarður
byrjaði með einn sendil, en nú
eru starfsmenn jafnan 7, sem
vinna við verzlunina á sumrin,
en 6 á vetrum. — í fyrstu var
verzlunin eingöngu umboðsverzl-
un fyrirtækja í Reykjavík, en nú
er um 1/3 vöruverzlunarinnar
beinn innflutningur.
Rekstur heildverzlunar er ekki
auðveldur á Akureyri. Allt þarf
að sækja til Reykjavíkur, sem til
slíks þarf. Innflutningsyfirvöldin
eru þar, svo og gjaldeyrisyfir-
völd. Annað tveggja þarf verzl-
unin að eiga fastan fulltrúa fyrir
sunnan, eða hún verður að halda !
uppi stanzlausum símahringing-
ingum suður. Hvort tveggja er
mikill fjárhagslegur baggi.
Þrátt fyrir þetta hefur Valgarði
tekizt að efla verzlun sína og
auka. Hann byrjaði hér með tvær
hendur tómar, en ofurlítið lán frá
ættingjum sínum í Reykjavík.
Þannig hafa margir dugnaðar- og
athafnamenn feyrjað lífsstarf sitt
og orðið vel reiðfara. Eitt er það
sem Valgarður lætur aldrei fara
saman við verzlunarháttu sína,
og það eru stjórnmálaskoðanir
viðskiptavinanna. — Stjórnmála
skoðanir koma viðskiptavinunum
ekki beint við, segir Valgarður.
Þar gildir góð framkoma og skil-
vísi. Hitt er svo annað mál, að
Valgarður hefur jafnan verið öt-
ull Sjálfstæðismaður og lagt
flokknum drjúgt og dáðríkt lið,
en það er annar kafli ævisögu
hans óháður verzluninni.
Valgarður hefur jafnan verið
hjúasæll. Sá starfsmaður hahs,
sem lengst hefur starfað hjá hon-
um, og starfar enn, hefir verið
þar í 14 ár, annar í 10, hinir skem-
ur; Hann kveður gott starfslið
hafa verið eitt sitt mesta lán og
þakkar því af alúð góða sam-
vinnu.
Eitt er það enn, sem ég veit að
Valgarður hefur látið sig skipia,
en það er efling ýmissa nýjunga
hér í bænum, sem auðga mættu
athafnalí-fið hér. Hann var meðai
stofnenda klæðagerðarinnar Am-
aró, Efnagerðar Akureyrar, átti
hluti í Prentsmiðju Björns Jóns-
sonar og fleiri fyrirtækjum. Svo
bezt er hagur fólksins góður, að
athafnalifið sé fjölbreytt, segir
Valgarður og brosir við.
Á næstsíðasta tug fyrri aldar
j keypti faðir Valgarðs Fagraskóg,
i sem þá var smábýli með tveggja
kúa túni. Valgarður ólst upp við
það að sjá kotið verða að stór-
býli. Síðar bætti bróðir hans við
jörðina, sem nú framfleytir 25
kúm og 175 fjár. Þessi uppbygg-
ing og sókn fram á við var því
eitt höfuðeinkennið sem Valgarð
ur drakk í sig þegar á æskuskeiði.
í lífsstarfinu hefur þetta einnig
verið eitt af höfuðeinkennum
hans. — Að efla og auka það
verk, sem hann hefur tekið að sér,
að ávaxta sitt pund.
Enn í dag er Valgarður bjart-
sýnn á framtíðina. Hann trúir, að
hægt sé að reka heildverzlun
utan Reykjavíkur, þótt samtals
muni þær ekki vera nema þrjár
eða 4 á öiiu landinu. Hann kveðst
treysta stjórnarvöldunum til þess
að hafa þá víðsýni, að þau með
viðskiptahöftum og valdníðslu
haldi ekki svo á málum, að þeir
sem hafa hug á að lifa lífinu ann-
ars staðar en á Reykjanesskaga
geti það.
Að síðustu vil ég óska eigin-
konu Valgarðs, frú Guðmundu
Stefánsdóttur, dætrum þeirra
hjóna, tengdafólki og vinum til
hamingju með sinn sextuga strák
og værj'ti þess, að hann megi njóta
velfarnaðar á seinni áfanga lífs-
leiðarinnar.
Skrifað síðasta dag jóla.
vig.
*
LESBÓK BARNANNA
LESBÓK BARNANNA
S
Frd yngstu höfundunum:
— Ritgerðasamkeppni —
4. Sumar á Akureyri
ÉG Á HEIMA á Akureyri
og að mínum dómi er
hann fallegasti bær á
landinu. Ég hef komið til
flestra kaupstaða lands-
ins, en samt finnst mér
enginn bær bera af Ak-
ureyri. Öllum finnst ef-
laust sinn bær fallegur,
það efast ég ekki um. En
enginn bær er eins til-
komumikill, en samt ró-
legur bær eins og Akur-
eyri.
Þeir, sem til Akureyr-
ar koma, ættu ekki að
láta hjá líða að skoða
lystigarð Akureyrar, einn
af fallegustu görðum
landsins. Þar hafa konur
unnið að góðu starfi í
fegrun bæjarins. Akur-
eyringar mega vera þeim
konum þakkiátir, sem
byrjuðu á þessu góða
starfi. Rétt fyrir utan
garðinn blasir við
Menntaskóli Akureyrar,
fallega menntasetrið, þar
sem margir landsfrægir
menn hafa átt sín beztu
og skemmtilegustu ár í
góðum og göfgandi skóla
í friðsælum bæ. Eflaust
á margur góðar minning-
ar þaðan.
Nú skulum við ganga
svolítinn spotta norður á
Andapollur-
inn á Akur-
eyri.
— — Tignar-
ieg svanahjon
synda í sól-
skininu og
endurnar með
unga sína
leika sglað-
ir og áhyggju-
lausar. — —
5. Kisa í veiðiferð
brekkuna og staðnæmast
við andapoll Akureyrar.
Þar sjáum við fallega
sjón. Tignarleg svanahjón
synda í sólskininu og end-
urnar með unga sína
leika sér giaðar og á-
hyggjulausar. Ósjálfrátt
dettur manni í hug kvæð-
ið eftir Þorstein Erlings-
son: „Þér frjálst er að sjá
hvar ég bólið mitt bjó.“
Nú skulum við halda
niður í bæinn. Engin, sem
til Akureyrar kemur, ó að
fara fram hjá Akureyr-
arkirkju, eða Matthiasar-
kirkju eins og hennar
rétta nafn er, eftir skáld-
inu þjóðfræga, Matthíasi
Joehumssyni. Þetta er
stór og mikil bygging,
fögur og stílhrein utan og
innan.
Og nú förum við niður
1 miðbæ. Þar er allt ið-
andi af fólki á þessum
tíma ársins, og ferðafólk-
ið er í meirihluta. Það
lítur út fyrir að því leið-
ist, er sjálfsagt að bíða
kvöldsins og ballsins, sem
það á von á. En það er
margt skemmtilegra en
þessi blessuð böll, og ó-
þarfi að láta sér leiðast
á Akureyri. "Skoðið bæ-
inn og þá mun ykkur eins
og mér finnast hann fall-
egur og skemmtilegur.
Eg vonast eftir mörgum
til Akureyrar á komandi
árum og óska þeim. sem
þangað koma, goðrar
skemmtunar.
EINU sinni var lítil kisa.
Hún átti heima í litlum
bæ, sem stóð á fallegum
bæjarhól. Það var turn á
húsinu, sem kisa bjó í.
Kisa fór oft upp í turn-
inn, því að þar var mikið
af smáfuglum. Það voru
maríuerlur og sólskríkj-
ur. Kisa var heldur en
ekki glöð. Hún stökk á
smáfuglana og ætlaði að
hremma þá. Þeir sluppu
allir undan henni, nema
einn. Hann ætlaði hún sér
að éta.
Þegar hún ætlaði að
opna ginir til að gleypa
hann, þá brá henni held-
ur í brún. Það var kom-
inn til hennar stór maður
með hund. Maðurinn hélt
á rifli og ætlaði að skjóta
kisu, ef hún lofaði ekki
Heimakær.