Morgunblaðið - 05.03.1959, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 5. marz 1959
N.L.F.-BtJÐIN auglýsir
Handsnúnir
Grænmetisraspar
N. L. F. húðin
Sími 10263.
Gufusuðugrindúr
N. L. F. búðin
Sími 10263.
Grænmetishnifar
með þykktarstil'lingu.
N. L. F. búSin
Sími 10263.
Hunang
í % og 1/1 kg.
glösum
N. L. F. búðin
Sími 10263.
Steinarúsinur
og lausar, í lausri vigt.
N. L. F. búSin
Sími 10263.
DÖblur
í lausri vigt og pökkum.
N. L. F. búSin
Sími 10263.
Gráfikjur
spænskar og amerískar, —
í lausri vigt.
N. L. F. búSin
Sími 10263.
Sveskjur
8 mínútna, í pökkum.
N. L. F. búSin
Sími 10263.
Krúska
með rúsínum (blandað 4 korn-
tegundir).
N. L. F. búðin
Simi 10263.
Krúskakom
frá Skodsborg
N. L. F. búðin
Sími 10263.
Hýðishrisgrjón
Hýðisbaunir 1/1
Sojubaunir
Hveiliklíð
N. L. búðin
Týsgötu 8.
Sími 10202 og 10263.
Nú er tækifærið til að eignast
góða
kjötsög
Sími 449B.
Vélstjóri
óskar eftir atvinnu í landi. —
Margt kemur til greina. Uppl.
i síma 50730 í kvöld og næstu
kvöld. —
TIL SÖLU:
24 ha Jhonson
utanborðsmótor
Upplýsingar í stnia 12443, milli
kl. 6 og 9 e.b. næstu daga.
Góð bújörð
Góð bújörð í Árnes- eða Kang-
árvallasýslum, óskast til leigu
frá næstkomandi fardögum. Tlla
hýst jörð kemur ekki til greina.
Tilboðum með ýtarlegum upp-
lýsingum, sé skilað á afgr.
blaðsins fyrir 15. marz n. k.,
merkt: „Góð bújörð — 59“.
Hjólbarðar
825x20
750x20
700x20
450x17
Loftmælar í tveimur stærðum.
BARÐINN h.f.
Skúlagötu 40 og Varðarhúsinu,
Tryggvagötu.
Símar 14131 og 23142.
Stúlka
óskast á fámennt heimili, í einn
til tvo mánuði. Titboð ásamt
upplýsingum, sendist blaðinu
fyrir föstudagskvöld, merkt:
„6. marz“. —
Gólfteppi
úr íslenzkri uM, nýlegt, til sölu.
Stærð 3x4 metrar. Tækifæris-
verð. — Upplýsingar í síma
34900. —
Laghentan mann
vantar vinnu á kvöldin og um
helgar. Margs konar vinna kem
ur til greina. Tilboðum sé skil-
að til afgr. Mbl., fyrir kl. 12 á
laugardag, merkt: „Aukavinna
— 5253“.
Ljós-jarpur
hestur
dökkur á tagl og fax. (Mark:
Fjöður aftan hægra og sílt
vinstra), hefur tapast. Finn-
andi vinsamlega geri aðvart í
síma 32861.
Gisli Sveinsson, kirkjuráðsmaður:
Passíus
i
Loksins. Það örlar þó á því nú
að einhverir meðal fólksins gefi
alvarlega gaum að föstuflutningi
Passíusálmanna í útvarpinu.
Þessa dagana hafa raddir um
þetta komið fram í fleirum af
dagblöðum bæjarins og er þar
drepið á málið frá nokkuð mis-
munandi sjónarmiðum, en eng-
inn virðist þó fullánægður með
ástandið eins og það er nú eða
hefur verið undanfar.’ð. Er þetta
vel, því að ég hefi iengi verið
þeirrar skoðunar, að hér þyrfti
að breyta til, og hefi ég borið
fram tillögur um það við út-
varpsráð, sem að vísu hafa ekki
fundið náð fyrir þess augum hing
að til, og eins hefi ég birt nokk-
uð um þetta á prenti fyrir tveim
árum. Loks fór ég með málið á
héraðsfund Reykjavíkurprófasts-
dæmis i fyrra, en þar hefi ég um
hríð átt sæti sem s£.fnaðarfull-
trúi dómkirkjusafnaðarins. Fund
urinn var ákveðinn í því að sinna
málinu og var sú samþykkt ger,
að kjörnir skyldu tveir menn
með dómprófasti sr. Jóni Auðuns,
þeir Gísli Sveinsson og sr. Jakob
Jónsson, til þess að fjalla um
málið til frekari undirbúnings,
með aðstoð biskups Ásmundar
Guðmundssonar og í samráði við
hljómlistarráðunaut ríkisútvarps
ins dr. Pál ísólfsson, en umræðu-
efnið var, að söngur Passísusálma
kæmi að meira eða minna leyti
í staðinn fyrir lestur þeirra í út-
varpinu. Þessir menn komu síðan
saman á biskupsskrifstofunni
fyrri part þessa vetrar og urðu
þeir ásáttir um að leggja til við
útvarpsráð, að breytt yrði nú til
(aðallega eftir tillögu dr. Páls)
um flutning sálmanna, sem til-
raun þannig, þótt þeir yrðu lesn-
ir, að á hverju kveldi yrðu sung-
in tvö fyrstu og tvö síðustu vers
hvers sálm, svo að séð yrði,
hversu það félli hlustendum í
geð. Um þetta var svo sent bréf
til útvarpsins, en Jak. J. var þá
forfallaður og hafði beðið G. Sv.
að greina frá sinni skoðun í mál-
inu. Þessu svaraði útvarpsráð 26.
janúar sl. með endurriti úr gerða
bók ráðsins, þar sem greindi, að
tillagan hefði verið rædd, „en
hlaut ekki stuðning útvarpsráðs",
stóð þar; kvaðst það vilja halda
sama hætti og áður.
Nú taldi ég, sem var upphaís-
maður þessa máls, að eigi væri
lengur til setunnar boðið að
skýra afstöðu mína enn á ný fyr-
ir útvarpsráði, sem mér hafði satt
að segja lengi þótt harla áhuga-
lítið um þetta efni, en hátt á
annan tug ára mun nú vera síð-
an er þessi sálmalestur hófst og
alltaf hjakkað í sama farið. Varð
þá að samráði milli mín og þess,
að ég kæmi á fund með því til-
tekinn dag, sem og varð (1. febr.
sl.) að viðstöddum útvarpssjóra,
enda var þá líka kominn þar dr.
Páll ísólfsson. „Var s kipzt á
skoðunum og fóru fram gagnleg-
Vil kaupa
Trillumótor
6—8 ha
Tilboðum skijað til afgreiðslu
Mbl., fyrir sunnudag, merkt:
„5250“. —
Geymslu eða
iðnaðarhúsnæði
til leigu, bjart og með hita, í
nánd við Miklatorg. Stærð ca.
60 ferm. Upplýsingar í síma
14929, í dag og næstu daga, frá
kl. 10 f.h. til 2 e.h.
álmar í
ar viðræður", eins og stundum
heyrist nú annara á milli, og má
þá geta sér til um árangur. Voru
sumir þar mér sammála í aðal-
atriðum tða einhverjum atriðum,
en aðrir lítt til þess búnir, og
Gisli Sveinsson
mourstaoan varð að svo vöxnu
engin önnur en aö íhugað skyldi
málið áfram. Hafði ég þá og þar
nokkuð rannsakað hjörtu og nýru
ráðsmanna, sem ég óskaði þó, að
mætti „fara batnanda“. Skildu
svo sáttir að kalla.
II.
Tel ég nú rétt að skýra frá því
í fám orðum, hvað á undan var
gengið þessari síðustu atrennu í
Passíusálma-málinu.
Fyrir 4—5 árum hóf ég máls
á því, að gefnu tilefni, við full-
trúa útvarpsráðs, hvort ekki
myndi rétt fyrir ráðið að sinna
því, sem ég vissi að var ósk eigi
fárra í landinu, að nú yrði um
sinn horfið frá lestri sálmanna,
en þeir sungnir í þess stað. Höfðu
og jafnvel prestvígðir menn haft
þau orð um í mín eyru, að þeir
og fleiri væru orðnir „dauðleið-
ir“ á þessum þululestri sálmanna
allan föstutímann. Þar sem þetta
varð ekki að neinu, sendi ég út-
varpsráði skriflegt erindi um
málsástæður dags. 8. marz 1955,
og set ég hér úr því fáeina kafla,
til þess að menn glöggvi sig bet-
ur á viðhorfi málsins í heild .—
og rízt hefur það breytst síðan til
batnaðar. Eru þeir á þessa leið:
„Þar sem mér hefur fundist —
svo sem ég hefi einnig látið í
ljósi við hlutaðeigendur —, að
vandi allmikill sé ríkisútvarpinu
á höndum í meðferð Passisusálm-
anna á föstunni, sem sé um lest-
ur þeirra......vil ég leyfa mér
að leiða athygli að eftirfarandi
vegna framtíðarinnar: Ég hefi í
raun réttri ávallt verið þeirrar
skoðunar, að æfðir klerkar lesi
sálmana, ef þá skal lesa í alþjóð-
aráheyrn. Þegar á allt er litið
mundi almenningur una því vel,
og þeir ættu einnig að hafa einna
bezt skilyrði til Jýtalauss flutn-
ings, eftir því sem verða má, enda
ófært að taka til þess hina og
aðra, þótt úr góðum leikmanna-
hópi sé, stundum ef til vill eftir
geðþótta einstakra manna, sem
hér um eiga að fjalla. Allir palla
dómar um þetta eru hvimleiðir.
— Hjá þeim mætti væntanlega
komast og annari óánægju út af
þessu efni til frambúðar með
tvennum hætti, að ég hygg —
annað hvort 1) með því að góður
lestur sé geymdur á þræði og
úfvarpi
notaður oftar sem föstulestur, en
eins og menn vita er þetta nú
hvort sem er talað inn á þráð,
eins og svo margt annað, og þyrfti
að ganga svo frá, að geymdist
vel og óskaddað .... Það er líka
sýnu betra að endurtaka það, sem
vel er, heldur en flytja nýjan
lestur misjafnan eða að einhverju
leyti misheppnaðan. — Eða 2) að
hætta blátt áfram að „lesa“ Pass-
úisálmana, en syngja þá heldur.
Á því þætti mér fara bezt. —
„Undir öllum kringumstæðum,
þar því varð við komið, voru
sálmarnir sungnir með þjóðinni
um ár og aldir, þótt oft væri
sjálfsagt af veikum mætti, en nú
gæti öll alþýða þessa lands notið
þeirra vel sunginna í útvarpinu
.... Væri það hið ákjósanlegasta,
og hið þjóðlega endurtekið á nú-
tíma vísu og ágallarnir þar með
úr sögunni. Hæfilegur söngkór
(kirkjukór) — ef ekki einsöngv-
arar — syngi sálmana inn á þráð
eða plötur, og þetta síðan notað
föstu eftir föstu, meðan vel end.
ist. Yrði þetta að sjálfsgögðu
einnig ódýrara til lengdar en hinn
hátturinn, en flutningurinn tæki
(alls) vart lengri tíma en hann
gerir nú og vinsældir hans myndu
aukast og ánægja fólksins, enda
með því allt gert hátíðlegra og
hugðnæmara". — Svo hijóðaði
sá pistill, en hann endaði með
þessum orðum: „Leyfi ég mér að
vænta þess, að ráðamenn útvarps
ins taki þessar athuganir mínar
til velviljaðrar meðferðar".
Við þetta hefur nú setið öll
misserin síðan. Fjögur ár. Ekki
andsvar frá útvarpsins hálfu, fyrr
en ef nú er að komast nokkur
hreyfing á málið!
III.
Sú tilbreyting hefur að vísu
ger verið þessa yfirstandandi
föstu, að leikið er á organ „gam-
alt lag“ á undan og eftir lestri.
Hafðj safnað þessum forngripum
hinn ágæti söngstjóri og tónsnill-
ingur S. Þ. og var það tilkynnt
með nokkurri viðhöfn fyrir hlust-
endum og í blöðum, en þessu
fylgdi þó sú leiða missögn, að
Passíusálmarnir hefðu ávallt ver-
ði „lesnir" á heimilum á liðnum
tímum, hvernig sem á þeirri
fullyrðing stendur, því að þessu
var vissulega öfugt farið, eins
og kunnugt mætti vera. Um list-
gildi þessara laga get ég ekki
dæmt, en hitt staðhæfi ég, að
fæstir (ef nokkrir að ráði) geta
ekki notið þeirra sem eigandi við
sálmana nú á tímum, á móts við
hin venjulegu lög. Sök sér væri
þó að gera sér rétta grein fyrir
þessu, ef lögin þessi væru sungin
(eða rauluð, eins og líka má
segja) fyrir fólkið. Mætti og
kynna ágrip af þeim með þessum
hætti og sér í lagi eitthvert kvöld
ið, hlustendum væntanlega til
ánægju, en ekki held ég, að þau
geti fylgt Passíusálmunum héðan
af, og verður hinn mikilsvirti
höfundur að virða mér þetta álit
mitt til vorkunnar, enda munu
fleiri en ég undir þá sök seldir.
Vitaskuld á lítill kór, t. d. hluti
úr dómkirkjukórnum (í dóm-
kirkjunni) að syngja Passíusálm-
ana á föstunni, og bókina geta
menn haft við höndina, svo og
greinist orðaskil, enda er það ekki
óþekkt undir sálmasöng. Og ekki
er þess að dyljast, að vel getur
komið til mála að velja úr hverj-
um sálmi ákveðin vers að „beztu
manna ráði“ til þess að fara með
hverju sinni, en sleppa alveg sum
um versunum o. s. frv. Myndu
þó nútímamenn ef til vill betur
geta notið bæði listar og betrun-
ar af flutningi hinna dýru sálma.
Hirði ég eigi að rökstyðja sér-
staklega þetta síðastgreinda um
sinn — og lýk máli mínu. Aðrir
segja þá sína skoðun ,ef vilja,
enda engin goðgá, þótt „sínum
augum líti hver á silfrið“ í þessu
efni sem öðrum.