Morgunblaðið - 14.03.1959, Blaðsíða 3

Laugardagur 14. marz 1959
MORGVNBLAÐIB
3
Okkur fundust rökin fyrir útfærslu
landhelginnar sannfærandi
sagði Sven Sandstedt blaðamaður við
Svenska Dagbladet í samtali við MbL
EINN sænsku blaðamannanna,
sem dvalizt hafa hér á iland
þesa viku, er Sven Sandstedt
blaðamaður við Svenska Dag-
bladet í Stokkhólmi. Tíðinda-
maður Mbl. hitti hann snöggv-
ast að máli í gær og spurði hann
um dvölina og hvernig þeim blaða
mönnum hefði litizt á landið.
— Ég get sagt það strax, að
við erum stórhrifnir af því, sem
við höfum séð. Við höfum fyrst
og fremst kynnt okkur atvinnu-
vegina og þá einkum sjávarút-
veginn. Fórum í því skyni upp_
á Akranes strax á mánudag og
heimsóttum Harald Böðvarsson.
Þar nutum við mikillar gestrisni
og fengum að fara í róður. Veðrið
var ekki að öllu leyti hagstætt
og stærsti fiskurinn, sem dreginn
var, var 150 kg. stórlúða, djúp-
fryst. Það var gert eingöngu fyr-
ir ljósmyndarann og sögðu karl-
Tónleikar Hljómsveitar
útvarpsins í Háskólanum
HLJÓMSVEIT Ríkisútvarpsins
hefur í vetur leikið vikulega í
dagskrá útvarpsins, svo sem
kunnugt er, undir stjórn austur-
ríska hljómsveitarstjórans Hans
Antolitsch. — Nú frá þessum
sunnudegi verður aftur tekinn
upp sá háttur, sem hafður var á
í fyrravetur, að hljómsveitin
leikur endrum og eins opinber-
lega fyrir almenning, jafnframt
því sem útvarpað verður beint
frá tónleikunum. — Verða fyrstu
tónleikarnir á vetrinum í hátíða
sal Háskólans í kvöld kl. 20,15.
— Á efnisskránni verða fjögur
tónverk: Fyrst ballett-svíta eftir
franska tónskáldið André Grétry,
í útsetningu Felix Mottl. — Þá
fiðlurómansa nr. 1 í G-dúr op.
40 eftir Beethoven. — Einleikari
í því verki er ungur danskur
fiðluleikari, Anker Buch, sem ný-
lega hefur verið ráðinn til starfa
við hljómsveitirnar hér. — Þriðja
verkið á tónleikunum er sinfónía
nr. 5 í B-dúr eftir Franz Schu-
bert. — Schubert var aðeins 19
ára, þegar hann samdi þessa sin-
fóníu árið 1816. — Er verkið
létt og skemmtilegt, þrungið
æskufjöri og ber glöggt vitni
þeim anda, sem ríkti 1 Vínar-
borg í byrjun 19. aldar. — Fjórða
og síðasta viðfangsefnið á tón-
leikum Hljómsveitar Ríkisút-
varpsins í kvöld, er svo „Prezi-
osa“-forleikurinn eftir Carl
Maria von Weber.
Næstu opinberu tónleikar
hljómsveitarinnar munu að öllu
forfallalausu verða í hátíðasal
HúsoiæSrafræðsla
Kron
DAGANA 16: febrúar til 3. marz
gekkst Kron fyrir átta fræðslu-
fundum fyrir konur félagsins.
sóttu þessa fundi um 400 konur.
Forsaga húsmæðrafræðslu Kron
er sú, að á aðalfundi félagsins
1957, kom fram tillaga um það,
að kvenfulltrúar þeir, sem sæti
áttu á fundinum, mynduðu nefnd
til þess að vinna að sánara sam-
starfi við húsmæður innan félags-
ins. — Strax þá um haustið voru
haldnir 6 fræðslufundir fyrir
húsmæður. — Síðasti aðalfund-
ur fól svo kvennanefndinni að
halda þessu starfi áfram.
Fundirnir hófust með ávarpi
Kjartans Sæmundssonar, kaupfé-
lagsstjóra. Síðan sýndi O'lga
Ágústsdóttir myndir og tal
aði um næringarefnafræði. Vil-
borg Björnsdóttir, húsmæðra-
kennari, hafði sýnikennslu í mat-
reiðslu og bökun brauða og loks
var vörusýning.
Háskólans 5. apríl n.k. — Meðal
annarra tónverka, sem þá verða
flutt, er cellókonsert í a-moll op.
129 eftir Schumann, en Einar
Vigfússon fer þar með einleiks-
hlutverkið.
Tónleikar Hljómsveitar Ríkisút
varpsins í hátíðasal Háskólans í
kvöld hefjast kl. 20,15. — Að-
gangur er ókeypis og öllum heim
ill meðan húsrúm leyfir.
arnir að þeir hefðu aldrei innbyrt
kaldari fisk.
— Hér í Reykjavík skoðuð-
um við fiskiðjuverin og sáum m.
a. er landað var úr togaranum
Neptúnusi. Þótti okkur mikið til
koma hve fljótt það gekk fyrir
sér. Þá hittum við einnig fiski-
fræðingana dr. Hermann Einars-
son og dr. Jón Jónsson og fræddu
þeir okkur um árangur fiskirann-
rannsókna, hafstrauma og margt
fleira.
Þá höfum við einnig fengið
ítarlegar upplýsingar um hina
stórpólitísku þýðingu íslenzku
fiskimiða ma. í gær gaf Guð-
mundur f. Guðmundsson, utan-
ríkisráðherra, okkur greinagott
yfirlit yfir gang landhelgismáls-
ins og skýrði okkur frá ástæð-
unum fyrir útfærslu landhelg-
innar. Þau rök, sem hann færði
fyrir málinu þóttu okkur í senn
sannfærandi og mjög skýrt fram
sett, en fram til þessa höfum við
haft nokkuð einhliða upplýsingar
um landhelgisdeiluna.
— Vita Svíar lítið um ísland?
— Við vitum miklu minna um
fsland eins og það er í dag, en
eins og það var til forna. Við
þekkjum fornbókmenntirnar,
börn frá 7 til 10 ára lesa t. d.
Njálu jafnhliða ævintýrum Nils
Sven Sandstedt
Holgersens eftir Selmu. Þá erum
við einnig vel heima í Háva-
málum og bókmenntir okkar haia
sótt mikið í íslenzku fornbók-
menntirnar. Við Svíar dáumst að
íslandi vegna sögu þess og for-
tíðar.
— En það er einnig nóg til að
dást að á íslandi í dag, og það
vildum við gjarnan að sem flestir
Svíar gætu séð með eigin augum.
Við blaðamennirnir munum gera
okkar bezta til að koma löndum
okkar í skilning um að það borgi
sig að gera ferð sína til íslands
og sjá þá grósku velmegunar og
blómlegs atvinnulífs, sem hér
ríkir, sagði Sandstedt að lokum,
JHA.
Blesi og Bleiksokka gerðu mikla
lukku á lögreglustöðinni
HAAG, 12. marz. — Frjálslyndir
hafa unnið á í þingkosningum í
HollandL
DALÍTIÐ undarlegt mál hefur
skotið upp kollinum hér í bæ. —
Stefán Vilhjálmur Jónsson kom
inn á ritstjórnarsk^rifstofur blaðs-
ins í gærdag í fylgd með Andrési
Valberg fasteignasala og voru
þeir daufir í dálkinn.
— Hvað leggst svona þungt á
þig, Andrés minn, spurðum við.
— Ja, það er hann Stefán hérna,
sagði Andrés og benti á förunaut
sinn. Þekkiði hann ekki?
— Nei.
— Hann er tónskáld og list-
málari og sonur Jóns í Möðrudal
— Nú-já. En hvað getum við
við gert fyrir 'Stefán?
— Ja, þeir tóku málverkin mín,
sagði Stefán og lyfti hattinum.
Og þeir hafa ekki skilað þremur
aftur, tvö seldu þeir á uppboði
og eitt gerðu þeir upptækt.
— Já, skaut Andrés inn í, Stef-
án var að selja málverk á Lækj-
artorgi í gær og þá kom lög-
reglan og rak hann burtu.
— Og tók málverkin, sagði
Stefán. Fyrst kom einn og spurði,
hvort ég hefði fengið leyfi til að
selja á Lækjartorgi, svo kom ann-
ar og ítrekaði spurninguna og
loks komu fjórir í viðbót og
sögðu, að ein myndanna væri
hneykslanleg. Ég yrði að að koma
niður á lögreglustöð.
— Og mótmæltir þú ekki,
spurði Velvakandi, sem var kom.
inn á vettvang og stóð álengdar
eins og ein heljarstór hneyklis-
hlust.
— Jú, auðvitað, svaraði Stefán
og kvaddi Andrés Valberg með
þéttu handabandi.
— Þið réttið hlut hans, kallaði
Andrés og veifaði til okkar.
— Hvað heitir hneykslismynd-
in, spurðum við.
— Hún heitir Blesi og Bleik-
sokka. Það má kannski líka kalla
hana Vorleik.
— Nú, og hvað er svona hneyksl
anlégt við myndina?
— Jú, sjáiði til, hún er af hest-
um, sem eru að, ja eins og hestar
á vorin, já þeir eru að ieika sér
sko eins og hestar gera á vorin.
— Nú, og hvað gera hestar á
vorin?
— Þeir leika sér.
— En hvað fannst lögreglunni
hneykslanlegt við þennan leik?
— Ég veit það ekki, ég held að
þeir hafi nú misskilið þetta eitt-
hvað, jú sjáiði til þetta var málað
í sama lit og hófskeggið á hest-
inum, dálítið ljósara en liturinn
á skrokknum. Glófextir hestar,
sem eru Ijósari á hófskeggi en
skrokkinn, geta líka verið ljósari
á kviðinn. En það skilja löreglu-
menn ekki. Þeir héldu þetta væri
sko, þeir héldu þetta væri eitt-
hvað hneykslanlegt, en það er nú
eitthvað annað. Ég hélt mennirnir
væru vanir þessu úr sveitinni.
— En þótti þeim ekkert
hneykslanlegt við hryssuna?
— Nei, það held ég ekki. En
það er ómögulegt að vita, hvað
lögregluþjónar hugsa undir húf-
unni.
— Nei, það er ekki gott. En
segðu okkur, Stefán, hvers vegna
fórstu að mála þessa ástarsenu?
— Þetta er engin ástarsena,
þetta er bara mynd af vini mín-
um. Ég reyndi að breyta honum
dálítið, svo hann þekktist síður,
og gerði bæði faxið og taglið
svolítið dekkra en það er, en samt
held ég nú hann þekkist á*eyr-
unum. Sumir þekkjast á eyrun-
um, eins og þið vitið.
Nú branaði Velvakandi aftur
fram á sviðið með forvitnis-
glampa í augunum og sagði:
— En þú ert ekki búinn að
svara því, hvers vegna þú mál-
aðir svona mynd.
— Ja, bara til að fá svolitla
tign í hana, svaraði Stefán án
þess að láta sér bregða. Það er
eins og öll reisn Möðrudalsfjalla
sé í augum skepnanna á þessari
mynd minni. Undarlegt, að lög-
regluþjónarnir skyldu hafa séð
þetta. Þeir gerðu myndina upp-
tæka bara til þess að fá hana
fyrir lítið. En mér voru boðnar
í hana 17 þúsund krónur á Lækj-
artorgi og þeir skulu ekki fá
hana fyrir minna. En eitt var
dálítið skrítið. Þegar þeir voru
búnir að læsa myndirnar inni í
skáp, voru þeir alltaf að laum-
ast til að skoða Blesa og Bleik-
sokku og sýna hana hver öðrum,
eins og þeir yrðu aldrei þreyttir
á því. Dálítið skrítin náttúra
það, finnst ykkur ekki?
— Ojú, svöruðum við og brost-
um, þó að alvaran ætti betur við
á þessari stund, því Stefán sagði
.okkur frá því, að hann hefði
ekkert borðað í sólarhring og
því síður hefði hann sofið,
allt af eintómum eltingarleik við
lögregluna og hugarvíli, sem því
fylgdi.
Stefán bætti við: — Svo hafa
þeir stórskemmt fyrir mér mynd-
irnar, sagði hann, því þær voru
allar málaðar undanfarinn hálfan
mánuð og voru ekki orðnar þurr-
ar á léreftinu.
— Hvað voru þær eiginlega
margar?
— Ja, þær voru ekki margar.
Ég held þær hafi verið tíu eða
tólf.
— Og ertu búinn að fá þær
allar aftur nema Blesa og Bleik-
sokku?
— Nei, lögreglumennirnir
keyptu tvær myndir fyrir 100
krónur. Þeir buðu þær nefnilega
upp í Kjallaranum held ég og
þessar tvær myndir fóru á 50
krónur hvor. Það er ekki stór
peningur, nei það er það ekki.
Auðvitað varð ég reiður. Ég hef
ákaflega næmar taugar síðan ég
lá úti í Möðrudalsfjallgarði í 62
klukkustundir. Það var ákaflega
fræg „útilega“ á sínum tíma.
Það var 15., 16. og 17. febrúar
1936. Þá tognaði ég á taugum í
höfðinu á mér og hef aldrei beð-
ið þess bætur. Þó er ég þolinn
í lund svona yfirleitt. En sumum
finnst ég víst vera smáskrítinn
með köflum, en ég hef ekki fund
ið til þess sjálfur. Mér finnst ég
eiginlega alltof lítið skrítinn, því
ef ég væri dálítið undarlegri en
ég er, þá mundi mér kannski
ekki líða ver en hinum. En ég
er annars alveg hissa á því, sagði
Stefán að lokum, að lögreglu-
þjónarnir skyldu ekki hafa rænu
á því að næla í myndina, sem
ég hef kallað Skreið, því hún
er ákaflega merkileg og stór-
falleg. Hún er af blímum sem
vaxa upp úr saltfiski og hún hef-
ur þá undraverðu náttúru, að
karlmaður heldur á fiskinum á
daginn, en kvenmaður á nótt-
unni.
★
Þegar Stefán var farinn hringdi
lögfræðingur hans, Guðlaugur
Einarsson, til blaðsins og skýrði
frá því, að hvorki lögreglustjóri
né fulltrúar hans hefðu átt þátt
í „vorleik" lögregluþjónanna.
------------
STAKSTEIiyiAR
Ræður Ölafs
og Hermanns
Tíminn kvartar mjög undan
þvi í gær, að Morgunblaðið skyldl
ekki strax í fyrraðag birta lands-
fundarræðu Ólafs Thors, for-
manns Sjálfstæðisflokksins. Hins
vegar lætur hann sér í léttu rúml
Iiggja, þótt ræða Hermanns Jón-
assonar, sem flutt var sama dag
og ræða Ólafs Thors, hafi ekkl
enn, þegar þetta er ritað, komið
á prenti. En raunum Tímans yfir
þessu hlýtur nú að vera af hon-
um létt, því eins og kunnugt er,
birtist ræða formanns Sjálf-
stæðisflokksins í heild hér í blað-
inu i gær. Ættu Tímamenn því að
hafa fengið tóm til þess að lesa
hana og læra af henni margt og
mikið um íslenzk stjórnmál og
atburðarás þeirra síðustu árin.
Annars sýna umkvartanir Tím-
ans yfir því að það dróst einn
dag að birta ræðu Ólafs Thors í
heild mjög vel sálarástand Fram-
sóknarmanna um þessar mundir.
Hin hrikalega uppgjöf vinstri
stjórnarinnar og skipbrot Her-
manns Jónassonar hefur gert
hina gömlu maddömu óstyrka og
óvissa um framtíð sina. Mitt i
raunum sínum sækja Tímamenn
eftir allt saman einhverja fróun
í það að Iesa útmálun andstæð-
inganna á hrakfallagöngu henn-
ar.
,, Sky nsemisskikk j an
fyrirfinnst engin“
Bragi Sigurjónsson, ritstjórl
Alþýðumannsins á Akureyri, hef-
ur nýlega ritað grein í blað sitt
um rökvillur Framsóknarflokks-
ins í kjördæmamálinu og rekur
þær í stuttu máli. Ályktunarorð
hans eru á þessa leið:
„Framsóknarflokkurinn er í
þeirri hlálegu aðstöðu að berjast
fyrir sérréttindum, sem hann veit
með sjálfum sér, að eru ranglát
og hamast gegn breytingum og
leiðréttingum, sem hann skilur
og finnur að eru réttlætismál, en
verður að freista þess að bregða
yfir þessa baráttu skynsemis-
skikkju, sem þó fyrir finnst eng-
in“.
Þessi ummæli ritstjóra Alþýðu-
flokksblaðsins á Akureyri eru
vissulega athyglisverð, bæði fyr-
ir þá Framsóknarbændur, sem
kusu frambjóðendur Alþýðu-
flokksins í síðustu Alþingiskosn-
ingum og aðra landsmenn. Bragi
Sigurjónsson ásakar ekki Fram-
sóknarbændurna sjálfa um skort
á skynsemi, enda er vitað að
margir þeirra eru greindir og
gegnir menn. En ritstjórinn hik-
ar ekki við að staðhæfa, að hjá
leiðtogum Framsóknarflokksins
og þeim sem rita Timann „fyrir-
finnist engin skynsemisskikkja".
MikiII fjöldi hugsandi fólks,
jafnvel í röðum Framsóknar-
manna, mun geta tekið undir
þessi ummæli ritstjóra Alþýðu-
mannsins á Akureyri.
Ánægjulegur fundur
Öllum, sem sitja 13. Iandsfund
Sjálfstæðisflokksins, mun bera
saman um það, að þessi lands-
fundur flokksins sé mjög ánægju-
legur. Meðal hins mikla fjölda
fulltrúa, sem fundinn sitja úr
öllum landshlutum, rikir hin
bezta samvinna og samhugur.
Þarna starfa menn úr öllum stétt-
um og starfshópum saman að
mótun stefnu stærsta og þrótt-
mesta stjórnmálaflokks þjóðar-
innar. Það er vissulega gleðileg
staðreynd, að á þessum geysif jöl-
menna fundi, sem skipaður er öll
um stéttum þjóðfélagsins, skuli
ekki verða vart þess rígs og úlf-
úðar stéttabaráttunnar, sem svo
mörgu illu hefur komið til leiðar,
bæði í okkar þjóðfélagi og öðrum.