Morgunblaðið - 21.04.1959, Qupperneq 20

20
MORCVlVBLAÐtB
J»rlðjudagur 21. apríl 1959
„Greiða mér áhættuna? Ég skil
l>að ekki, herra, ég hef sannarlega
ekki hugmynd um það —
„Við munum útskýra það allt ná
kvæmlega fyrir yður“, segir Halbe.
Hann stendur upp. Á meðan menn
hans fara burt með hina hljóðandi,
gömlu konu, lítur hann enn einu
sinni á ljósmyndina af konunni,
sem hann veit það eitt um, að
herra Walenty kallaði hana Matt-
hiidi. Þarna stendur hún í hvítu
baðfötunum s'num, lyftir hand-
leggjunum upp yfir höfuðið, hlæj
andi, með skjalihvítar tennur og
dökk, heiilandi augu.
Haibe undirforingi horfir á
myndina. Hann hreyfir sig ekki.
Utan að heyrist rödd gömlu kon-
unnar, sem er að mótmæla með-
ferðinni. Og lýktin af ilmvatninu
fyllir herbergið eins og ginning,
ókyrrleiki ljúf hætta. Halbe und-
irforingi bar lengi með sér endur-
minninguna um þessa ljósmynd,
endurminninguna um mynd af
unigrí, Ijómandi fallega vaxinni
konu í hvítum baðfötum, með fal-
legum tönnum, dökkhærðri, greind
arlegri og munaðarlegri á svipinn.
Halbe undirforingi bar þessa end-
urminningu í huga sér, þangað til
banvæna byssukúlan hitti hann í
Rússlandi. Því hann og miðunar-
flokkur hans voru sendir þangað,
eftir að leitarstarf þeirra mis-
heppnaðist, eins og þeim hafði ver-
ið „heitið“.
Hinir fáu trúnaðarmenn í leyni-
varðstöðinni í París tóku sama dag
inn þá ákvörðun, að þegja í hel
ráðst-afanirnar varðandi leynisend
inn við Sigurbogann. Flotaforingi
Canaris í Berlínar OKW, foringi
þýzku leyniþjónustunnar, komst að
sömu niðurstöðu og Canaris um, að
það væru ekki nema fáir trúnaðar
menn, liðsforingjar í stöðvum hans,
sem fréttu um ráðstafanirnar. Það
varð að leyna því, að leyniþjónust
an hafði myndað flokk miðunarsér
fræðinga á eigin spýtur, t>l þess að
geta sýnt S-S fram á, að uppljóstr-
unin um herferðina inn í Rússland
ætti upptök sín frá þeim sjálfum,
að „Læðan", þessi slóttugi njósn-
ari á meginlandinu, hefði verið í
beinu samíbandi við SS og SD. —
1 Beriín og París lögðu rnenn-
„Læðu“-málið á hdlluna um þetta
leyti, ýmist stórreiðir, argir eða
menn ypptu öxlum, allt eftir skap-
ferli sínu og stétt og stöðu. Því að
í bráðina voru engar minnstu lík-
ur til að hafa aftur upp á „Læð-
unni“, að komast aftur á slóð
hennar.
Það var greiðasala í Sévres, frá
hinni heimskunnu frönsku postu-
línsgerð, sem réði örlögum „Læð-
unnar“.
Greiðasalan var hvorki fullkom-
in né veil starfrækt, og um Sévres-
postulínið var svo ástatt, sem nú
skal greina.
Stuttu fyrir styrjöldina hafði
maður nökku r, Emile le Meure,
ver-kamaður í hafnarborginni Clher
bourg, kvænzt á borgaralega vísu.
„Hvernig er það með hann
Emile, umi'enninginn og fylliraft-
inn. — Það er naumast að það er
orðið breyting á honum —sögðu
allir, sem höfðu þekkt hann áður.
Nú átti hann verulega myndarlega
konu, litla sjálfseignaríbúð og hina
áðurnefndu Sévres-postulínsgerð,
mikilsverðan arf konu sinnar, 1
augum Emiles var þetta Sévres-
postulín áþreifanleg staðfesting á
því, að nú var hann loksins kom-
inn í borgarastéttina. Áður hafði
hann aðeins þekkt hinar þykku leir
vörur fyrirtækisins eða — blikk-
ricálar.
Ibúð Emiles, stofa og eldhús, lá
við fallega götu ‘ Oherbourg, en að
vísu í bakhúsi. í fremra húsinu
átti heldra fólk heima, eins og frú
Bouffet á fyrstu hæð, en hún var
ung, skrautlega klædd kona, mjög
lagleg. Emile sá hana raunar sjald
an. Hann vann allan daginn við
geymana í birgðastöð þýzku her-
flugvélanna í Cherbourg. En þeg
ar hann sá hana, þá sóttu að hon-
um hugsanir, sem kvæntum manni
eru alls ekki leyfilegar. Annan
október 1941 gaula loftvarnasíren
urnar í OhePbourg. Emile, sem ný-
lega er orðinn umhyggjusamur
heimilisfaðir, hefur sent konuna
sína út í sveit, þar sem varla er
um að ræða sírenur eða annað,
sem veldur hugai'æsing. Loftvarn-
armerkið rekur hann, eins og alla
aðra, ofan í loftvarnarkjallarann.
Hann er í framhúsinu. Emile sezt
niður í dimmu horni og býst ti'l að
sofna.
Allt í einu hrekkur hann upp
úr mókinu og þekkir þá frú Bouf-
fet, sem sezt hafði hjá honum. Það
er furða, því áður hefur hún varla
þekkt hann, sem áður var' flæking
ur. Nú færir hún sig nær honum,
hallar sér að honum og fer að
hvísla, um leið og hún horfir gæti
legi út undan sér á hina leigjend-
urna.í fyrstu skilur Emile alls
ekki, hvað hún er að ýrvísla, því
hann er svo hissa/ Síðan heyrir
hann, að hún segir:
„Það hefur maður verið að
spyrja að ''ður------“
„Að mér?“
„Já, að yður, herra le Meure,
það var bent á yður hjá frelsis-
nefndinni.
„Hjá hverri?“ spyr Emile, sem
á nóg með að átta sig á hinu
óvanalega orði. ,
„Hjá frelsisnefndinni". Það
kemur óánægju-hr’ukka á enni frú
Bouffet, sem er annars svo slétt.
Þar að auki finnst Emile hann
heyra þykkjuhreim í rödd hennar,
þegar hún heldur áfram:
„Ef þér væruð ættjarðarvinur,
þá vissuð þér, um hvað er að ræða.
Þessi nefnd hefur mörg verkefni.
Eitt þeirra er að hafa upp á sam-
starfssvikurum, Frökkum, sem
vinna fyrir Þjóðverja og koma
I sér í vinfengi við þá----“
1 hinu hersetna Frakklandi var
ennþá tiltölulega róiegt árið 1941.
En aðeins á yfirborðinu. 1 afkim-
um og í litlum hópum góðra vina
var þegar að bera á ólgu. Hingað
og þangað var framin' leynileg
skemmdarstarfsiemi. Það kom til
ákafra áfloga rnilli Fralkka, sem
voru Þjóðverjum vinveittir, og
hinna, sem ekki gátu þolað smán
föðurlandsins. Emile gat því ekki
látið svo, sem hann ákil :!i ekki heit-
ið „samstarfssvikari". Þetta orð
hafði hann oft heyrt, en ekki skipt
sér af því. Aðfdatriðið var, að hann
hefði næga atvimru hjá Þjóðverj-
um. En frú Bouffet hélt áfram
máli sínu:
„Eftir stríðið verður gengið frá
slíkum samstarfssvikurum, þeir
verða hengdir------“
„Hengdir? Það eru hörð orð, frú
Telst ég ef til vill til Yichy-stjórn-
arinnar? Hversvegna ætti að
hengja eins lítilfjörlega menn eins
og mig? Ég er ekkert annað en
verkamaður við geymastöðina —“
„Þér vinnið fyrir Þjóðverja,
hjálpið þar með fjandmönnunum,
það er nóg“.
Le Meure veit ekki, hvernig
hann á að talka þessi otö hinnar
skrautbúnu frú Bouffet, 9em svo
dýrlegan ilm leggur af. Hvers
vegna er hún að þessu? En ef tii
vill hefur hún á réttu að standa.
Hún hlýtur að vit-a þetta, því að
hún er ,Jheldri“ kona.
Emile verður æ hræddari og
hann spyr, eins og hann sé að leita
ráða: „Já, á ég þá að hætta að
vinna hjá Þjóðverjum og verða aft
ur atvinnulaus?"
„Þvert á móti. Þér skuluð halda
stöðu yðar rólegur. En þér skuluð
hafa opin augun. Komizt þér að
því, hvað gerist við birgðástöð her-
flugvélanna. Við verðum að þekkja
veiku blettina á óvini vorum“.
„Gott og vel, komast að, þekkja.
Og hvað á ég svo að gera við það?“
„Þér eigið að skýra frelsisnefnd
| inni frá því, sem þér sjáið. — Þér
sýnið þá, að þér eruð einlægur föð-
urlandsvinur, þá eruð þér ekki
neinn samstarfssvikari".
„En ég þekki engan úr frelsis-
nefndinni“.
„Víst-------“, og Emile glennir
upp augun af undrun, þegar frú
Bouffet, þéssi laglega unga kona,
sem Emile hefur oft hugsað til á
forboðinn hátt, bætir við: — —
„Mig!“
Og aftur færir frú Bouffet sig
dáiítið nær honum og hvíslar: —
„Það sem ég nú segi yður, er algert
leyndarmál. Enginn má komast að
því, að ég er í frelsisnefndinni. Ég
álít yður skynsaman, áreiðanlegan
mann. Þér munuð ekki koma upp
um mig, það veit ég“.
Emile rennur kalt vatn milli
skinns og hörunds. Fyrst var þessi
ákveðni tónn og því næst þessi
ginnandi málrómur, sem gerði
mann ruglaðan. Þarna er kvenfólk
inu rétt lýst! En hann skyldi ögra
þessum laglega kvenmanni, það-
skyldi hann svei mér gera. Síðan
hlustaði Emile á það, sem hún
sagði, með meiri og meiri eftirtekt.
„Ef þér vinnið vel fyrir okkur,
þá munuð þér brátt vita meira
sjálfur. Hafið þér ekki heyrt neitt
ennþá um „Læðuna"? Nei? Þér
skuluð, hvað sem öðru líður, setja
á yður þef ta kenniorð. Um allt
Frakkland eru frelsisnefndir og
ættj arðarvinir, sem starfa og berj
ast til þess að sá dagur renni upp,
að land vort verði aftur frjálst.
Þeir nota allir kenniorðið „Læðan".
1 París hefur hún leynilega sendi-
stöð, Daglega reynir hún að hafa
samband við Bandamenn. Með að-
stoð Englendinga og Ameríku-
manna munum við reka f jandmenn
ina úr landinu. Og þér verðið að
hjálpa til þess. Viljið þér gera það?
Þar að auki borgum við, borgar
frelsisnefndin all-vel fyrir hverja
vitneskju. Ég hafði það líka i
huga, þegar ég stakk upp á yður
við félagsskap okkar.......Jæja,
herra Emile?“
Þessa nótt hrekkur Emíle upp
úr svefninum í svitabaði. Hann
hafði dreymt illan draum. Frú
Bouffet hafði viðrað sig upp við
hann eins og köttur. Hún hafði
strokið hann með hinum mjúku
höndum sínum og hann, Emile,
hafði fundið klærnar á henni, með-
an hún var að klappa honum, katt-
arklær. Líklega var hún sjálf
meira að segja „Læðan“, sem hún
hafði sagt honum frá.
Nei, frú Bouffet var ekki „Læð-
an“. En — og það kemur ekiki í
ljós fyrr en síðar — frú Bouffet
var, ef svo má segja, útibú frá
„Læðunni". Því að net „Læðunn-
ar“ hékk yfir öllu Frakklandi, kæn
lega dulbúið. iStoðirnar undir þv‘
voru trúverðugt fólk, einkum kon-
Skrifstofustúlka
Heildverzlun óskar að ráða til sín stúlku til síma-
vörzlu og almennra skrifstofustarfa.
Viðkomandi þarf að hafa kunnáttu í vélritun.
Umsóknir merktar: „Skrifstofustúlka—9545“, send-
ist afgr. Mbl. fyrir 25. þ.m.
Matreiðslukona
í v e / ð í h ú s ó s ka st
Góð stúlka vön matreiðslu óskast í lítið veiðihús
(4—5 manna) í Borgarfirði frá 10. júní til 10. sept-
ember n.k. Rafmagn og öll þægindi. Tilboð ásamt
kaupkröfu sendist blaðinu fyrir 28. þ.m. merkt:
„Veiðihús — 5986“.
a
L
*
u
/i>
FT
„Markús, þetta er Linda
frænka mín“. „Halló, Linda, ert
þú komin til að veiða endur með
©kkur?“
2) „Ég er víst ekki mikið fyrir
andaveiðar, Markús. Ég er hrædd
við byssur“. „Mér þykir leitt að
þér skuli ekki þykja gaman að
veiða, Lind. Ég vona að þér
leiðist ekki allt þetta veiðital í
okkur“.
3) „Hafðu engar áhyggjur af
því, frændi. Ég mun áreiðanlega
njóta þess að vera hér hjá ykkur“.
ur. „Læðan“ hafði einkum sam-
st-arf við konur. Hún þökikti styrk-
leika og vopn „veika kynsins", síns
eigin kyns. Konan með rauða hatt-
inn, „erindreki SD“, hin ófyrir-
leitna, útsmogna, hugrakka, fífl-
djarfa „Læða“ gerði aðeins eina
síkyssu: hún gerði of lítið úr því,
hve hún var sjálf tiltfinningarík
kona, hún gætti þess ekki, hve blóð-
heit hún var sjálf.
Nokkrum dðgum síðar hittast
þau Emile og frú Bouffet í saln-
um hennar. Hann hafði komið
þangað ákveðinn í huga. En hér
innan um sin ilmandi gluggatjöld,
gullsamuð veggtjöld, mjúkar gólf-
ábreiður og glæsilega hæginda-
stóla, missir hann alla öryggistil-
finningu.
Þar við bætist, að frú Bouffet
er í kjól með flegnasta móti. Emile
deplar augunum og veit ekki, hvert
hann á að horfa, og þó beinast
augu hans hvað eftir annað að
hinni mjúku dæld, barmi hinnar
fögru frúar. AUs konar óskir koma
upp í huga hans....
„Jæja, herra Emile, eruð þér
búinn að athuga málið?“ Frúin
virðir hinn þrekvaxna mann fyrir
sér, henni er skemmt og hún hugs-
ar með sér: Hann hefur greini-
iega farið í sunnudagafötin. Það er
rétt, Emile hefur farið í spariföt-
in, en þau veita honum ekki ör-
yggistilfinninguna, sem hann hef-
ur misst. Hann er rjóður í andliti,
auðsjáanlega feiminn og leitar í
vösum sínum að miða með upplýs-
ingum, sem hann hefur skrifað
upp handa frúnni.
„Já —• eh — hérna, ég hef dá-
lítið handa nefndinni, handa yður.
Ég — eh, ég hef skrifað það hérna
upp“.
„Það er ágætt. Fáið mér það —“
„Nei, helzt ekkert skriflegt, frú.
Ég vil heldur segja yður það munn
lega. Ef Þjóðverjar finna 9eðilinn
og þekkja höndin-a mina, þá skjóta
þeir mig umsvifalaust".
„Gott og vel. Við borgum líka
9Ómasamlega fyrir áhættuna. Þér
fáið nú þegar peninga yðar“.
„Nei, frú, af yður tek ég ekki
við neinum peningum", segir hann
fljótmæltur. — Allt fer eins og
hann hafði gert sér í hugarlund.
Hún lítur upp undrandi.
„Engum peningum? Og hvers
vegna ekki?“
ailltvarpiö
Þriðjudagu • 21. apríl
Fastir liðir eins og venjulega.
— 18.30 Barnatími: Ömmusögur.
— 18,50 Framburðai'kennsla í
esperanto. — 19,00 Þingfréttir —
Tónleikar. — 20,30 Daglegt mál
(Árni Böðvarsson kand. mag.). —
20,35 Tvöhundruðasta ártíð Hánd-
els: a) Björn Franzson flytur er-
indi um tónskáldið, fléttað tóndæm-
um. b) Dr. PáM ísólfsson leikur
orgelverk eftir Hándel. — 21,45
íþróttir (Sigurður Sigurðsson). —
22,10 Á förnum vegi. — 22,20 Upp
lestur: „Að verða barni að bana“,
smásaga eftir Stig Dagerman
(Hjiálmar Ólafsson kennari þýðir
og les). — 22,30 Islenzkar dans-
hljómsveitir: Neo-kvintettinn leik-
ur. Söngkona Susan Sorrell. —
23,00 Dagskrárlok.
Miðvikudagur 22. apríl:
Fastir liðir eins og venjulega.
12,50—14,00 „Við vinnuna“. Tón-
leikar af plötum. 18,30 Útvarps-
saga barnanna: „Flökkusveinninn“
eftir Hektor Malot; XII. — sögu-
lok (Hannes J. Magnússon, skóla-
stjóri). 18,55 Framburðarkennsla
í ensku. 19,00 Þingfréttir. —• Tón-
lei'kar. 20,20 „Höldum gleði hátt á
laft“: Tryggvi Tryggvason o. fl.
syngja nakkur vinsæl lög frá
fyrri tíð. 20,40 Háskólastúdentar
bregða upp myndum úr stúdenta-
l'ífinu fyrr og síðar: Viðtöl við
eldri og yngri stúdenta. Stúdenta-
kórinn syngur undir stjórn FIö-
skuldar Ólafssonar. — Ketill
Ingólfsson leikur á píanó. 22,10
Kvöldsaga í leikformi: „Tíu litlir
negrastrákar" eftir Agöthu
Ohristie og Ayton Whitaker; IV.
og síðasti þáttur. — Leikstjóri o-g
þýðandi: Hildur Kalman. 22,40
1 léttum tón (plötur). 23,45 Dag-
skrárlok.