Morgunblaðið - 24.09.1959, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 24.09.1959, Blaðsíða 13
Fimmtudagur 24. sept. 1959 MOitaTnvrtT /ini& 13 lilagnús Víglundsson stórkaupmðður: Menningarviðs sem heimilar þeim hlutdeild I öllu félagslífi háskólans, svo og aðgang að bókasöfnum og öðrum menningarstofnunum í Barce- lona, og til þátttöku í ferðalóg- um, sem háskólinn gengst öðru hvoru fyrir um nærliggjandi hér- uð TU þessarra ferðalaga er stofa að í þeim tilgangi að kynna hin- um erlendu námsmönnum sem bezt menningu og þjóðlíf Spánar. og íslendinga * ,,^'emendur frá Islands hlutfellslega fleiri en frá nokkru oðru landi44 segir í skýrsfu Barcelonaliáskéla Háskólatorgið í Barcelona í FYRRI grein minni um sam- skipti íslendinga og Spánverja, var nær eingngu rætt um verzl- unarviðskipti þessarra aðila und- anfarna tíma. í þessarri grein verður hins vegar leitazt við að geta helztu atriða í sambandi við menningarleg samskipti þessarra þjóða, eins og þau hafa þróazt hin síðari árin. Ekki verður þó til- tækilegt að geta nema helztu at- riða í einni blaðagrein. ★ Þótt verzlunarviðskipti Spán- verja og íslendinga væru svo víð- tæk og þýðingarmikil, sem hag- skýrslur og aðrar staðreyndir bera með sér, var þó þekkingu íslendinga á spánskri tungu, bók menntum og menningu’ lengst af skorinn þröngur stakkur. Þannig var það fyrir röskum aldarfjórð- ungi, að einungis sárafáir íslend- ingar kunnu skil spánskrar tungu til nokkurrar hlítar, og er hún þriðja útbreiddasta tungumál ver aldar, næst á eftir kínversku og ensku. Leið íslenzkra námsmanna hafði yfirleitt ekki legið til Spán- ar, og það eins þótt skilyrði til náms séu að mörgu leyti góð í föðurlandi Cervantesar. Á Spáni er forn og rótgróin háskólamenn- ing, og er Salamancaháskóli, sam kvæmt fornum heimildum, í tölu þriggja elztu háskóla á Vestur- löndum, hinir eru háskólinn í París (Sorbonne) og í Bologna á ftalíu. Og enn í dag er háskólinn í Salamanca meðal fremslu og virðulegustu menntastofnana Spánar og hins latneska heims. Aðstaða íslendinga til spönsku- Síðari grein náms batnaði verulega er Þór- hallur heitinn Þorgilsson settist að hér heima, eftir að hafa lokið nómi í spönsku við Sorbonnehá- skóla, en einnig dvaldist hann við nám á 'Spáni, m. a. við háskólann í Salamanca, en þar var hann síðar sæmdur magister-nafnbót (árið 1951) fyrir ritgerð, er hann lagði þá fram. Ég mun ekki að þessu sinni ræða hér frekar um fjölþætt störf Þórhalls, er miðuðju að því að auka þekkingu á spönsku hér á landi, þar sem mér gefst væntanlega tækifæri til að ræða þau mál öll síðar, og af öðru tilefni. 0-S Ég veit ekki hvort menn gera sér almennt nægilega Ijósa grein fyrir mikilvægi þeirrar ákvörð- unar, er íslenzk stjórnarvöld hófu fyrir nokkrum árum að styrkja erlenda námsmenn með reglulegum fjárframlögum til að nema íslenzka tungu og bók- menntir við Háskóla íslands. Fyrir smáþjóð eins og fslendinga, sem þarfnast þess um fram allt, að málstaður hennar og málefni séu rét.t skilin og skýrð sem víð- ast um heim, ættu hinir erlendu námsmenn að geta unnið gott starf, takist nógu vel til um val þeirra. Hinum fáu opinberu sendi mönnum íslands erlendis ætti þarna að bætast álitlegt hjálpar- lið. Ég vil geta þess hér, og með þakklæti í huga, að Spánn var meðal fyrstu ríkja, sem íslenzka ríkisstjórnin veitti fastan árlegan styrk handa spönskum stúdent til náms við háskólann hér. Þrír Spánverjar hafa til þessa notið hins íslenzka styrkjar, þeir Jose A. F. Romero, Antonio Adserá Martorell og Ignacio de la Caile. Allir hafa þessir menn unnið að því, að auka þekkingu þjóðar sinnar á íslenzkum bókmenntum og menningu. Romero, sem fyrir alllöngu hefur lokið prófi við há- skólann hér, hefur þýtt nokkrar af bókum Halldórs Kiljan Lax- ness á spánska tungu, en þær svo verið gefnar út hjá ágætu for- lagi (Aguilar) í Madrid. Martor- ell, sem um nokkurt skeið hefur kennt við spánska háskóla, hefur haldið marga fyrirlestra um ís- land, og loks hefur Ignacio de la Calle skrifað blaðagreinar og haldið fyrirlestra um ísland og íslenzk málefni í heimalandi sínu, en hann mun ljúka prófi við Há- skóla íslands á næsta ári. — — Þannig hafa allir hinir spönsku námsmenn, hver á sinn hátt, ann ið að því að treysta menningar- samband íslands og Spónar, og vonandi halda þeir áfram á sömu braut, ásamt þeim öðrum spönsk- um menntamönnum, sem vænt- anlega munu leggja leið sína hing að norður á komandi tímum, og ‘hljóta hinn íslenzka styrk tii náms íslenzkrar tungu og nor- rænna fræða. Þess skal og getið, að spönsk stjórnarvöld hafa um nokkurt skeið veitt íslandi fastan náms- styrk, og hafa íslenzkir háskó'a- borgarar notið þessa styrks und- anfarin ár. Og nú. í vetur mun ungur íslendingur, Friðrik Stefánsson, viðskiptafræðingur stunda spönskunám við Barce- lónaháskóla með hinn spánska námsstyrk að bakhjalli. ★ Margir fslendingar hafa lagt leið sína til Spánar suður undan- farin ár, líklega allt að 2000 manns síðustu sex, sjö árin. Ég hafði gott tækifæri til að fylgjast með þessum ferðum meðan vega- bréfsáritunar var þörf í sam- bandi við ferðalög til Spánar, en slíkrar áritunar er nú ekki leng- ur krafizt, og raunar var hún fyrst og fremst formsatriði, sem undantekningarlaust var hér full nægt án fyrirvara eða nokkurra skilyrða. Og íslenzka ferðafólkið var ánægt með dvölina á Spáni, og margir fóru þaðan með þá ósk efst í huga, að koma þangað aftur svo fljótt sem auðið væri. Varð mörgum að þeirri ósk sinni. í hópi Spánarfaranna var all- margt námsmanna, sem svo lögðu Prófessor Carnicer stund á ýmsar námsgreinar við spánskar menntastofnanir, flestir þó við háskólann í Barcelona, enda held ég að telja megi, að þar séu bezt skilyrði til náms fyrir útlendinga á Spáni. Skal nú vikið nokkuð nánar að hinni um- fangsmiklu og athyglisverðu kynningarstarfsemi þessa háskóia ★ Barcelona er, sem kunnugt er, önnur stærsta borg Spánar, og höfuðborg Kataloníu, en íbúar þes héraðs eru sérlega dugmikið og vinnusamt fólk. Starfsemi ná- skólans.mótast : ríkum mæli af þessum góðu eiginleikum Kata- loníumanna. Fyrir alllöngu hóf háskólinn í Barcelona undirbúning að kennslustarfsemi fyrir erlenda námsmenn, og var fyrsta form- lega námskeiðið haldið skólaár- ið 1952/1953, og sóttu það 45 nem endur frá 10 löndum. Þessi vel heppnaða byrjun gaf forstöðu- manni námskeiðsins, prófessor Ramón Carnicer byr í seglin, en honum hafði stjórn háskólans þegar í öndverðu falið yfirstjórn þessarar starfsemi. Lagði nú prófessor Carnicer fram ákveðn- ar tillögur um eflingu starfsem- innar, m. a. um fjölgun náms- greina. Og aðsóknin fór jafnt og örugglega vaxandi, og hefur tala nemenda verið þessi: Skólaárið 1952/53, 45 — 1953/54, 105 — 1955/56, 227 — 1956/57, 291 — 1957/58, 360 — 1958/59, 475, (152 konur og 323 karlar). Á næsta skólaári, sem hefst um miðjan október nk., mun að- sókn verða meiri en nokkru sinni fyrr, en samtals hefur námsfólk frá 39 þjóðlöndum tekið þátt í þessum námskeiðum undanfarin ár. Námskeiðið stendur yfir frá miðjum október til 31. maí ár hvert. Við lok skólaársins í maí- mánuði geta nemendur gengið undir sérstakt próf í spönsku, ef þeir hafa hlotið til þess næga undirbúningsmenntun, og stand- ist þeir prófið, fá þeir sérstakt prófskírteini (Diploma) frá há- skólanum. Próf þetta er allþungt, en engan veginn ofraun þeim, sem stunda námið af alúð og hafa hlotið nokkra undirbúnings- menntun í spönsku. Þeir, sem ekki leggja út í prófið, fá vott- orð um nám sitt. Óski einhver að fresta ákveðn- um hluta prófsins til að búa sig betur undir það yfir sumarið, fá þeir heimild til að taka þann hluta prófsins í septembermán- uði. Skilyrði til sumarnáms eru og góð, því háskólinn í Barcelona gengst fyrir sérstökum sumar- námskeiðum í spönsku og fleiri námsgreinum. Eru þessi sumar- námskeið, sem mikil aðsókn hef- ur verið að, haldin víðs vegar á Spáni, þar sem loftslag er ákjós- anlegt yfir hina heitu sumarmán- uði, stundum á spönsku eyjunum í Miðjarðarhafi (Baleareyjum). » ★ Hinu erlenda námsfólki er skipt í námshópa, með hliðsjón af kunnáttu þess í spönsku. Heira ilt er því og að hlýða á kennslu og fyrirlestra í öðrum deilduin háskólans, svo sem í læknisfræði, efnafræði, lyfjafræði, viðskipta- fræðum og bókmenntum, svo nokkuð sé taliðL Þarna er og sér- stök deild fyrir tungumálanám, og er þar kennd enska, franska, ítalska og þýzka. Prófessorar frá hverju landi annast yfirleitt kennsluna. Nemendum á nám- skeiðinu fyrir útlendinga er heim ilt að sækja tíma í þessarri tungu máladeild. Þeir fá einnig skilríki, í sambandi við háskólann eru starfrækt heimili (stúdentagarð- ar) fyrir nemendur, en ekki eru þau svo stór, að þeim sé mögu- legt að taka við öllum hinum mikla fjölda námsfólks, er tii Barcelona leitar. Hins vegar út- vegar skrifstofa háskólans þátt- takendum í námskeiðinu dvalar- stað á góðum spönskum heimil- um eða annars staðar, sé þess óskað. Er haldin skrá yfir þessa dvalarstaði, og lætur háskólinn öðru hvoru fara fram skoðana- könnun meðal nemenda um að- búnað á hverjum stað, og þeir látnir svara skriflega spurning- um í þessu sambandi. Er þannig leitast við að búa svo um hnút- ana, að dvölin í Barcelona verði sem ánægjulegust, og aðstaða til námsins sem bezt. — Ekki er krafizt stúdentsprófs til inngöngu á námskeiðið, aðeins góðrar al- mennrar menntunar, og ekki er neitt aldurstakmark sett. ★ Skólagjöld eru lág, og dvalar- kostnaður á Spáni nú lægri en víðast hvar annars staðar. Mun húsnæði og fæði kosta sem svarar 13—16 sterlingspundum á mán- uði, en auk þess leitast háskólinn í Barcelona við að létta undir með þeim nemendum, er búa vlð þröngan fjárhag með því að út- vega þeim einhver störf jafnhliða náminu. Er hér einkum um að ræða aðstoðarstörf á skrifstofum og hjá verzlunarfyrirtækjum, ferðamannafylgd, svo og kennsla í tungumálum, að sjálfsögðu fyrst og fremst í móðurmáli hlutað- eigandi aðila. Þá er gengizt fyrir nemenda- skiptum við önnur lönd í sam- bandi við námskeiðið, og hefur Barcelonaháskóli í þessu sam- bandi einkum samvinnu við há- skólana í Genf, Heidelberg og Miinchen. 1 ★ Af því, sem nú hefur verið sagt er Ijóst, að starfsemi háskól- ans í Barcelona til útbreiðslu þekkingar á spánskri tungu og spönskum fræðum, er víðtæk og vel skipulögð. Að þessarri við- leitni hefur og verið hlúð, bæði af spönskum stjórnarvöldum og af stjórn háskólans sjálfs. En meginþungi þessarra fram- kvæmda hefur þó hvílt á herð- um próf. Ramón Carnicer, sem frá upphafi hefur stjórnað þess- arri menningarstarfsemi styrkri hendi, og má' þó fara nærri um, að þetta sé vandasamt starf. En Prófessor Carnicer hefur leyst hvern varida með mikilli rögg- semi og frábærum árangri, en i starfi sínu öllu hefur hann notið ómetanlegs stuðnings konu sinn- ar, sem er af írskum ættum, -en hefur hlotið háskólamenntun í Englandi. Margir nemendanna, þar á meðal íslendingarnir, hafa Framh. á bls. 14. Cataluna-torg

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.