Morgunblaðið - 11.11.1959, Síða 9

Miðvikudagur 11. nóv. 1959
MORCVNfíT, 4Ð1Ð
9
Skagfirðmgaíélugið
í Reykjavík
Föstudaginn 13. þ.m. hefjast skemmti- og spilakvöld-
in á vegum félagsins í Fra arhúsinu ( uppi)
kl. 20,30. Góð verðlaun.
STJÖRNIN.
77/ leigu
glæsilegt nýtízku einbýlishús 130 ferm. 3 svefnherbergi,
sórar stofur, kjallari undir hluta hússins. Garður, kyrr-
látt og frjálslegt umhverfi. Húsgögn geta fylgt.
EINAR SIGURDSSON, hdl.
Ingólfsstræti 4 — Sími 16767.
Efnalaug Kópavogs
Kársnesbraut 49
Sími 18580.
Félagsvist
í Breiðfirðingabúð í kvöld kl. 8,30.
Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
KÁTIR FÉLAGAR.
3 herb. íbúð
Stór 3 herb. íbúð á II. hæð við Lönguhlið 1 herb. í risi
fylgir. Hitaveita. Hagstæð lán áhvílandi.
MÁLFLUTNINGS og FASTEIGNASTOFA
Sigurður Reynir Pétursson, hrl.
Agnar Gústafsson, hdl.
Björn Pétursson. Fasteignaviðskipti
Austurstræti 14, H. hæð. Símar 2-28-70 og 1-94-78
M.s. „OKSYWE“
lestar í Osló 20.—23. þ.m. til Reykjavíkur. Vörur
óskast tilkynntar umboðsmönnum vorum í Osló
Faaberg & Marcussen eða skrifstofu vorri hér.
Finnboði Kjarlansson
Slippfélagshúsinu, sími 15544.
Bifvélavirki
eða maður vanur bílaviðgerðum óskast nú þegar.
Bifreiða og vélaverkstæðið
LAUGI & GUÐNI H.F.
Sætúni 4.
Royal
dvaxtahlaup
(gelatin)
Inniheldur C bætiefni.
Það er nærandi og ljúf-
fengt fyrir yngri sem
eldri ,einnig mjög fall-
egt til skreytingar á
tertum.
Sigurbjörg Sveinsdóttir varð nr. 4 í fegurðarsamkeppninni í Tívolí í haust. Verðlaun voru, eins og
kunnugt er, för til London á keppni um titilinn „Miss World“. Nú er Sigurbjörg í London og eitt
Lundúnablaðið birti þessa mynd af henni og stöllum hennar, fegurðardrottningum annars staðar
úr veröldinni, er þær voru að máta tízkuflíkur. Það er ungfrú Rodesía, sem er að máta kápuna.
Sigurbjörg situr hægra megin við súluna.
Þjóðleg viðreisn Þingvalla
I. Listaverkið
I. Listaverkið
Allir íslendingar munu vera á
einu máli um að frá hendi Guðs
hljóti Þingvellir að teljast mikið
listaverk og meistaraverk, en
menn átta sg ekki eins almennt
á því, að gæta þarf mjög vel
allra listaverka, ef þau eiga að
fá að njóta sín og forðast alls
konar spillingu.
Sérstaklega kemur í því sam-
bandi undirrituðum í hug hið
fræga málverk Rembrandts „Næt
urvörðurinn“ í listasafni ríkisins
í Amsterdam. Oft hafði ég dáðst
að meistaraverki þessu, en svo
kom ég eftir seinasta ófrið aftur
til Amsterdam og sá málverkið
nýhreinsað. Nýr ljómi bar af því,
svo að undrun sætti, en til vinstri
neðst á myndinni hafði í horninu
til samánburðar verið skilinn
eftir lítill ferhyrningur óhreins-
aður, til þess að menn gætu betur
áttað sig á hverskonar hreinsun
hefði fra mfarið. Augljóst var
öllum, að enda þótt hreinsunin
hefði farið frarn, þá kom ekki til
greina á myndinni nein aðgerð
eða breyting, sem gæti brotið í
bága við hinn upphaflega vilja
höfundarins.
Nú er listagildi Þingvalla í
augum íslendinga einmitt ekki
eingöngu fólgið í hamförum
þeim, er skópu staðinn, heldur
einnig í þeim sálrænu atburðum,
sem þar hafa skeð og skilið eftir
minjar. Augljóst er að minjum
þessum þarf að halda við hrein-
um og óbreyttum frá hinni upp-
haflegu sköpun, og hreinsunin á
að vera í því fólgin að láta stað-
inn endurfæðast í sína upphaf-
legu og sögufrægu mynd. Til
þess þarf aðstoð sérfræðinga,
fornleifafræðinga, t.d. Þjóðminja
varðar, — eins og eingöngu sér-
fræðingum er treystandi til að
halda listaverkum óskemmdum
og hreinsa þau.
Takmarkið hlýtur að verða við
hald Þingvalla sem líkast því, er
þeir voru til forna, en einmitt sá
frumkraftur, sem streymir frá
staðnum í brjóst hvers íslend-
ings, er um leið þjóðlegt sam-
einingartákn þeirra.
En þar sem hér munu hrærast
lifandi verur vorra tíma, stund-
um í mjög stórum hópum, þá er
óhjákvæmilegt að skipuleggja
staðinn og umhverfi hans.
II. Hin forna þinghelgi
Samkvæmt ályktun Alþingis
er nú tekið að breyta vegakerfinu
við Almannagjá, og er svo ráð
fyrir gert að öll umferð bifreiða
um gjána hætti.
Þannig mun stigið fyrsta skref-
ið til að endurreisa hina fornu
þinghelgi, er setti reglur um
hegðun manna innan landsvæðis
búðanna, Lögbergs og Lögréttu.
Það verður hlutverk Þingvalla-
nefndar að ákveða hve langt
skuli farið í endurreisn þessari
og hvaða reglur skuli settar þar
um. Eðlilegt virðist að afmarka
og afgirða sérstakt svæði innan
hinnar fornu þinghelgi frá Þing-
vallavatni og norður fyrir Öxar-
árfoss og frá vesturbrún Al-
mannagjár austur fyrir Nikolás-
argjá.
Lítt sæmandi helgi staðarins
virðist að nota vellina sem kúa-
beit eða slægjur eins og nú er
gert. Þarna var til forna íþrótta-
svæði, en síðar gáfu hér mjög
fagrar og miklar reiðgötur til
kynna hvernig menn komu áður
fylktu liði ríðandi til Þingvalla.
Hér mætti enn iðka íþróttir án
þess að vellirnir spilltust, en
áhorfendur gætu staðið eða setið
vestur í brekkunum.
Augljóst er að hlynna þarf að
minjunum innan þinghelginnar.
Ella er hætta á að þær sökkvi
í jörð og hverfi með tímanum.
Þingvallanefnd ræður öllu varð-
andi slíkar lagfæringar og end-
urbætur. Gæta þarf hér hinnar
mestu varúðar. Vísindamenn og
smekkmenn þurfa að vera til að-
stoðar.
Um leið og vegakerfið á Þing-
völlum breytist skapast óhjá-
kvæmilega ný athafnasvæði, sem
ættu að vera utan við þinghelg-
ina. Innan þinghelginnar mundu
menn eingöngu ferðast gangandi
eða ríðandi eða ef til vill ein-
hverjir í litlum hestkerrum. Utan
þinghelginnar mundi umferð bif-
reiða leyfð að athafnasvæðum
t.d. við syðri inngang í Almanna-
gjá og norður á Leirunum. Ak-
vegur þyrfti sennilega að liggja
i kring um alla þinghelgina. Hætt
er við að menn mundu þá óska
viðreisnar bæjanna Skógarkots
og Hrauntúns en báðir staðir eru
yndislegir og eiga sínar minjar.
Villtist ekki Jónas Hallgrímsson
einmitt nálægt Hrauntúni og
orkti þar kvæði sitt „SkjaldbreiS
ur“? '
III. Gæzlustörfin
Þegar fram líða stundir hljóta
gæzlustörfin á Þingvöllum að
aukast, einkum að sumrinu.
Óhjákvæmilegt verður sennilega
þá að fá aðstoð bæði tæknilegr-
ar götuhreinsunar frá Reykjavík
og sérfróðra jarðræktarmanna
sem og annarra sérfræðinga. Rík-
islögreglan hefir að jafnaði verið
til aðstoðar við löggæzluna þar
og mun vafalaust verða það meir
er tíminn líður og aðsókn og kröf
ur aukast. Þjóðgarðsvarðarstað-
an mundi þá minna á embætti
lögreglustjóra eða bæjarstjóra,
en mjög eðlilegt væri að lög-
festa þá venju að ætíð skuli þjóð-
garðsvörður vera þjóðlegur
menntamaður, t.d. fornleifafræð-
ingur, sögufræðingur, skáld,
myndlistarmaður eða tónskáld,
sem teldi það hlutverk sitt að lof
syngja staðinn og landið og þjóð-
menningu þess í verkum sínum
og fengi um leið að nota til þess
vetrarnæðið og fengi einnig full-
an stuðning skilningsgóðra
manna ekki eingöngu að vetri til
heldur allan ársins hring. Þing-
vallabærinn þarf að verða þjóð-
menntasetur. Vel væri til falliS
að vor fornu handrit yrðu ein-
mitt geymd þar og að sem bezt
væri að þeim og húsum þar og
gæzlumönnum búið. Það mundi
auka enn ást og virðingu fyrir
þeim stað, sem er öllum sönnum
íslendingum hjartfólgnastur og
helgastur allra.
Menn spyrja, eftir allt, sem
fyrir hefir komið á seinustu
tveim og þrem áratugum, hvert
vér Islendingar stefnum sem
þjóð, til hvers vér höfum barizt
fyrir frelsi voru, til "hvers vér
tölum íslenzku og til hvers vér
erum að halda við frelsinu, — ef
vér viljum ekki einhverju ofur-
litlu fórna til að varðveita þann
sköpunarmátt, sem gerir oss að
sjálfstæðri þjóð, auka þessa list-
sköpun að gæðum og vöxtum og
reisa sem hæst það hugtákn, sem
oss er helgast og hjartfólgnast
sem sérstök þjóð, tákn, sem
engin önnur þjóð á, tákn, sem á
að minna oss á að gleyma ekki
uppruna vorum og talmarki sero
frjálsri þjóð?
Reykjavík, 9. nóvember 1959.
Jón Leifs.