Morgunblaðið - 30.03.1960, Síða 13

Morgunblaðið - 30.03.1960, Síða 13
Miðvikudagur 30. marz 1960 MORCVTSBLÁÐ1Ð 13 Aisír moraði De Gaulle Frakklandsforseti/ )heíur átt ýmsu mótlæti aö^ )mæta það sem af er þessu ári. KEnn heldur hann sínum miklu) (völdum föstum, — hitt eru ■ /menn farnir að óttast, að þau( /öfl, scm hafa stutt hann fari( )nú að sundrast og er þá hætt/ )við að forsetinn verði tíl-, (neyddur að grípa til rótttæk- kari ráða, sem þá kannski' íbrjóta í bága við fyrri hug~( /sjónir hans um hreinleika og( )heiðarleika í stjómmálum. —/ )Óttast margir, að síðustu at-/ Kburðir, er hann neitar að kalla. .saman franska þingið kunni) (að vera forsmekkur að þessu.í Alsírvandamálið reyndist) )fyrsta alvarlega vandamálið,( )sem de Gaulle þurfti að stríða( )við, og er það engin nýjung/ (í frönskum stjórnmálum. En/ (hann stóðst fyrstu lotuna,/ /byltingartilraunina í Algeirs- )borg í janúar sl. og reyndistk )sterkari en nokkur franskur( )stjórnandi fram að þessu. KEnginn skyldi þó ætla, að Al-/ (sírmálið sé þar með úr sög-J ' unni. Hér á eftir birtist grein) /eftir danska blaðamanninn) )jörgen Schleimann, sem skýrv )ir þá atburði, sem þar gerð-( )ust. limir þeirra stóðu vörð í stórum hópum umhverfis pólitíska fundi Georges Bidault í Alsír. Mestur liðsafli byltingarmanna í Al- geirsborg kopi frá frönsku þjóð- ernishreyfingunni. Foringi henn- ar var Joseph Ortiz, eigandi kaffi hússins Forum. Hann komst und- an, þegar byltingin bilaði, en frönsk yfirvöld hafa standandi handtökuskipun, hvenær sem hann kynni að nást. Lausafregnir herma að hann hafi sézt í Belgíu og Vestur-Þýzkalandi. Samtökin voru bönnuð eftir 24. janúar. 13. maí alþýðuhreyfingin Le Mouvement populaire du 13 maí) var stofnuð af Alsírbóndanum De Gaulle flytur ræðu. í samsærismönnum unz skarst í odda 24. janúar Góðar gœftir og afli ágætur BÍLDUDALUR, 21. marz. — Tf8 hefur verið mjög góð hér, og gæftir hjá vertíðarbátum ágæt- ar. Afli vertíðabáta hefur nú verið ágætur undanfarið, frá 7 og upp í 12 lestir á bát. Vinna er nú mjög mikil hér, bæði í Hraðfrystihúsinu og í Matvæla- iðjunni. Nú síðustu dagana hafa verið flutt bein frá Tálknafirði á bát hingað til vinnslu, því engin fiski mjölsverksmiðja er starfrækt þar. Dísarfellið kom hingað 20. marz með áburð. Jöfn atkvæði Aðalfundur VerkalýðsfélagsinS Varnar á Bíldudal var haldinn 20. þ.m. Tveir listar komu fram við stjórnarkjör og skildu atkvæði jöfn, 12 gegn 12. Fundi var frest- að um óákveðinn tíma. Núver- andi stjórn skipa: Júlíus Jónas- son, formaður; Kristinn Ásgeirs- son, ritari og Ásgeir Jónasson, gjaldkeri. — Hannes. Hinu pólitíska og lögfræðilega uppgjöri eftir uppreisnina í Al- sír þann 24. janúar sl. er enn ekki lokið. Enn sitja menn í gæzluvarðhaldi vegna þeirra at- burða og bíða dóms, — enn er bönnuð starfsemi ýmissa flokka og félaga, sem áttu þátt í bylt- ingunni. En hvaða menn voru það og hvaða félagasamtök voru það, sem framkvæmdu bylting- una í Alsír 13. maí 1958 og stóðu síðan að baki síðustu byltingar- tilraun? Það voru fyrst og fremst menn sem hafa beinna hagsmuna að gæta í Alsír. Evrópskir land- nemar, eða réttara sagt niðjar þeirra í annan eða þriðja lið, sem óttast ekki aðeins þau efna- hagslegu og pólitísku sérréttindi, sem þeir hafa notið í Alsír síð- ustu hundrað árin, heldur óttast margir þeirra beinlínis að missa sitt daglega brauð. Sannleikurinn er nefnilega sá, að það voru ekki fyrst og fremst evrópskir auðmenn og jarðeig- endur í Alsír, sem mönnuðu götu virkin í Algeirsborg þann 24. jan. Nei, það var fyrst og fremst franska smáborgarastéttin og verkalýður af evrópskum ætt- um, sem börðust þarna fyrir rétti sínum að mega vera til og lifa í Alsír, sem þeir líta á sem sína eigin fósturjörð. Það var fólkið, sem hefur enga möguleika á að yfirfæra hlutabréf sín og aðrar eignir til Frakklands eða Sviss, einfaldlega vegna þess, að það á engin hlutabréf. En taka verður fram, að þetta fólk hefur ekki valið sér heppi- lega leiðtoga í persónum eins og Joseph Ortiz, Pierre Lagaillard, Bernard Lefévre, Robert Martel eða Alein de Sérigny. Skal það nú útskýrt nokkru nánar með greinargerð um helztu samtökin meðal uppreisnarmanna í Alsír. Ber þá fyrst að nefna Frönsku þjóðernisfykinguna (Le Front National Francais), sem var stofnuð til mótleiks við samtök' Serkja — Frelsisfylkinguna (Front National de Liberation). Nafnið eitt sýnir það og líka að hún var stofnuð á afmæli upp- reisnar Serkja þann 1. nóvem- ber. Þessi samtök vöktu þá fyrst verulega athygli, er með- Robert Hartel en helzti samstarfs maður hans var Marcel Crespin. Franska lögreglan leitar þeirra beggja. Hreyfingin átti flesta fylgjendur meðal hinna evrópsku bænda í nágrenni Algeirsborg- ar. Hún hafði reynt að ná fót- festu meðal bænda í heimaland- inu, og ekki árangurslaust. Álitið var að meðlimir hennar væru um 800, sem er að vísu ekki há tala, en það gefur ekki rétta hugmynd um mikinn áhrifamátt hennar. 13. maí hreyfingin og ýmis fleiri samtök, sem Robert Martel hefur verið viðriðinn hafa allar borið svip hinnar svonefndu forstjóri tryggingarfélags í Al- geirsborg handtekinn. Þjóðernishreyfing stúdenta (Le Mouvement Nationaliste Etudiant) var gefin af frönsku þjóðernisfylkingunni meðal stúd enta og þessi tvö félagasamtök, sem höfðu samtals 13,500 með- limi héldu oft sameiginlega fundi. Foringi þjóðernishreyfing- ar stúdenta var læknaneminn Jean-Jacques Susini, sem kom oft á byltingardögunum fram á svalirnar með Joseph Ortiz í bækistöð byltingarmanna. Pierre Lagaillard var að vísu áhrifa- mesti leiðtogi stúdentahreyfing- l’Algerie francaise), sem Parísar- lögmaðurinn og þingmaðurinn Biaggi stofnaði, en hann var hand tekinn eftir 24. janúar byltingar- tilraunina. Stúdentasamtök Alsir (L’Association générale dés etu- diants d’Algerie), en formaður þeirra var byltingarforinginn Pierre Lagaillard og Félag þing- manna frá Ailsír og Sahara, (L’ Eftir Jorgen Schleimann „þjóðernis-kaþólsku" stefnu og hreyfingin var frá upphafi and- víg 5. lýðveldi de Gaulles, því að hún taldi að í því væri hörfað aftur frá miklum sigrum, sem unnust í 13. maí-byltingunni. — Robert Martel ákvað sjálfur að leysa hreyfinguna upp skömmu áður en byltingartilraunin var gerð 24 .janúar. Það gerði hann vegna þess að hann taldi Ortiz — flýði. óhyggilegt að láta til skar- ar skríða strax, de Gaulle væii enn of sterkur við að eiga. Aðstoð og vernd (Assistance et Protection) voru helztu verndar- samtök evrópusku landnemenna í Alsír. í þeim voru um 600 manns. Voru þau stofnuð til þess að hamla gegn skemmdar- verkum og morðtilræðum Serkja í Algeirsborg og höfðu meðlimir rétt til að bera vopn. Aðstoð og vernd hefur nú verið leyst upp og foringi þeirra Fernand Feral arinnar, en þegar hann var kos- inn á þing og fór til Parísar var Susini kosinn eftirmaður hans. Lagaillard situr nú á bak við lás og slá í hinu alræmda Santé- fangelsi í París, en Susini hvarf með Josep Ortiz og leitar lög- reglan hans. Stúdentahreyfingin hefur verið bönnuð. f þessu sambandi er rétt að nefna það, að hin Franska þjóð- ernisfylking Ortiz naut og stuðn- ins annarra æskulýðssamtaka, sem höfðu aðalbækistöð í París og nefndust „Unga þjóð“ (Jeune Nation). Varð merki þessara sam taka hinn keltneski kross áber- andi að merki sjálfra byltingar- manna í janúar sl. „Unga þjóð“ var talin fasistahreyfing og hafði verið bönnuð áður en bylting- artilraunin var gerð. Hreyfingin fyrir að koma á samfélaga-þjóðskipun (LeMouve ment pour l’instaurant d’un ordre corporatif), sem • lyflæknirinn Bernard Lefévre stjórnaði, voru þau samtök, sem minnst drógu dul á fasistískar tilhneigingar sínar. Þetta voru ekki margmenn samtök, en í henni voru mennta- menn, einkum lögfræðingar og læknar, sem þyrptust utan um Lefévre og höfðu mikil áhrif, voru meðal annars andlegir spá- menn allra hinna hreyfinganna. Samtökin hafa nú verið leyst upp og Lefévre situr í fangelsi. Auk þeirra samtaka sem nú hafa verið nefnd birti Delouvrier landsstjóri í Alsír skömmu eftir byltingartilraunina tilskipun um að Heildarsamtök þjóðernissinna í Alsír, (Le Comité d’entente des mouvemets nationaux væru bönnuð og sömuleiðis eftirfar- andi samtök: Samtök um franskt Alsír (Le Rassemblement pour Nýr bátur til Grundarfjarðar GRUNDARFIRÐI, 28. marz. — Hingað kom í dag frá Noregi nýr stálbátur glæsilegt skip, 120 brúttólestir og heitir Runólfur SH 135. Skipstjóri bátsins er Guðmundur Runólfsson og er hann ennfremur eigandi hans, ásamt bræðrunum Guðmundi og Jóni Kristjánssonum, sem eru vél stjóri og stýrimaður á bátnum. Bátnum sigldi til íslands Þor- steinn Bárðarson, skipstjóri I Grundarfirði. Báturinn var tæpa fimm sólarhringa til Grundar- bezta af farkostinum. Hið nýja fjarðar og láta skipverjar hið skip heldur á veiðar á morgun með þorskanet. — Emil. Lagaillarde — fangi. Association des élus d’Algerie et du Sahara), en forseti þess var Boualem, varaforseti franska þjóðþingsins. Og enn voru fimm önnur minni samtök bönnuð. Allra mesta áfallið fyrir hina frösku þjóðernissinna voru þó án efa handtökur tveggja manna, sem tilheyrðu aðli Algeirsborgar, þeirra Alein de Sérigny ritstjóra og lögmannsins Jacqes Laquiere, sem höfðu fram að byltingunni 24. janúar verið álitnir óhagg- anlegir. Kom grátbrosleg frásögn af því í frönsku blöðunum, hvernig Serigny, þessi voldugi ritstjóri L’Echo d’Alger, hafði brugðist við því, þegar lögreglan kom til að sækja hann og aka honum í Barberousse-fangelsið. Hafði hann orðið eins og lamað- ur af undrun og muldraði hvað eftir annað á leiðini: „Ég, Serigny, í Barberousse-fangelsi, það er ótrúlegt! Ég, Serigny, sem hef verið sæmdur stríðskrossin- um (croix de guerre avec cita- tion) í Barberousse, — það er óskiljanlegt!" En það er staðreynd, og sýnir í því að gera upp reikninga við í því að gera reikninga upp við byltingarseggina. Hinn nýi her- málaráðherra hans Messmer, inn anríkisráðherra Chatenet og dómsmálaráðherra Michelet virð ast reiðubúnir að framkvæma skipanir þjóðhöfðingjans. Jörgen Schleimann. Electra sett takmörk MELBOURNE, 28. marz: — Aströlsk flugmálayfirvöld hafa takmarkanir í sambandi við not- kun Electra-flugvélanna í Astral- íu. Hámarkshraði hefur verið settur hinn sami og í Bandaríkj- unum og jafnframt er nú bann- að að nota sjálfstýritæki „auto- pilot’* flugvélarinnar. Er þetta gert vegn|t slysanna, sem orðið hafa á Electra-flugvélum 1 Bandaríkjunum að undanförna Reykingoi voldo krnbbnmeini GENF, 28. marz. — Enginn vafi leikur á því lengur, að vindlingareykingum er eink um að kenna um þá aukn- ingu, sem orðið hefur á dauðsföllum vegna krabba- meins í lungum. Svo segir í niðurstöðum 9 manna sér- fræðinganefndar, sem hefur á vegum Alþjóða heilbrigðis málastofnunarinnar rann- sakað hvað aðallega veldur lungnakrabba. Voru allir nefndarmenn sammála um það, að ekki bæri að draga í efa þau skaðlegu áhrif, sem reykingarnar hafa á fólk.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.