Morgunblaðið - 13.04.1960, Qupperneq 12

12
MORCUNTtT. 4Ð1Ð
Miðvikudagur 13. apríl 1960
TTtg.: H.f Arvakur Reykjavík
IVamkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
TÍMAMÓT
k FUNDI Varðarfélagsins í
fyrrakvöld brá Jóhann
Hafstein alþingismaður upp
glöggri mynd af haftatíma-
Alþingi frumvarp, þar sem
gert er ráð fyrir að meg-
inhluti alls innflutnings til
landsins verði gefinn frjáls
og fjárfestingareftirlit
UTAN IIR HEIMI
Jack Tar-hótelið í San Francisco.
Nýtízku hótel
bilinu x sögu íslenzkra við-
skiptamála. Hann benti á, að
hin fyrri vinstri stjórn Her-
manns Jónassonar hefði skip-
að Gjaldeyris- og innflutn-
ingsnefnd, sem þurfti að leita
til um leyfi fyrir öllum inn-
flutningi. Þetta haftaskipu-
lag gilti fram að styrjöldinni.
En jafnvel eftir stríðið voru
settar á laggirnar nefndir og
ráð til þess að hafa með
höndum yfirstjórn innflutn-
ingsmála og gjaldeyriseftir-
lit. Ennfremur hefði ríkt hér
víðtæk vöruskömmtun. Þann
ig má segja að sl. 25 ár hafi
þjóðin búið við haftakerfi í
einni eða annarri mynd. —
Dregið hefði verið úr höftun-
um einstök ár en jafnan hef-
ur sótt í sama horfið. For-
ystumenn þjóðarinnar hefðu
ríghaldið í höftin og trúað á
að í þeim fælist eitthvert úr-
ræði til bjargar.
Ranglæti haftanna
Jóhann Hafstein kvað ó-
þarft að lýsa því, hversu
margvíslegt ranglæti höftin
hefðu haft í för með sér.
Hefði það ekki hvað sízt
komið í ljós á dögum hinnar
fyrri vinstri stjórnar þegar
einkaframtakið var beitt sér-
stökum ofsóknum.
En jafnvel þó hinar op-
inberu nefndir hefðu oft
reynt að gera sitt bezta,
þá hefðu ríkisafskiptin þó
alltaf leitt til meira og
minna óréttlætis, sagði
Jóhann Hafstein.
Þetta er vissulega rétt.
Hversu sanngjarnar og vel-
viljaðar sem opinberar nefná
ir eru, hafa þær í raun og
veru enga möguleika til þess
að framkvæma haftakerfið
réttlátlega. Svo margt kem-
ur til álita, þegar gera á upp
á milli einstaklinganna, sem
sækja um leyfi til þess að
mega kaupa vörur eða fram-
leiðslutæki. Um það getur
því naumast ríkt ágreining-
ur að æskilegast er að geta
losnað við haftafarganið og
búið við verzlunar- og fram-
kvæmafrelsi.
Brotið í blað
Núverandi ríkisstjórn
hefur brotið í blað í þess-
um efnum. í samræmi við
þá stefnu, sem hún mark-
aði við valdatöku sína,
hefur hún nú lagt fram á
verði afnumið.
Jafnframt hefur ríkisstjórn
in fengið yfirdráttarheimild-
ir í dollurum til þess að hægt
sé að mynda nokkurs konar
gjaldeyrisvarasjóð meðan
jafnvægi er að nást í við-
skiptunum við útlönd. Á
næstu mánuðum á verzlun
íslendinga því smám saman
að færast í eðlilegt horf. Mun
það að sjálfsögðu hafa í för
með sér margvíslegt hagræði
fyrir almenning í landinu.
Spilling og óhagræði
Það er vissulega rétt sem
Jóhann Hafstein sagði, að
með þessum ráðstöfunum má
segja að upp renni tímamót
í viðskiptasögu þjóðarinnar.
íslendingar hafa búið við
haftaskipulag í einu og öðru
formi eins og áður er getið í
sl. 25 ár. Það hefur haft í
för með sér margs konar
spillingu og óhagræði fyrir
þjóðina. Viðskipta- og fram-
kvæmdafrelsinu mun því al-
mennt fagnað.
Fráleit staðhæfing
Það er auðvitað hin mesta
firra þegar kommúnistar og
Framsóknarmenn halda því
fram, að framkvæmdafrelsið
sé eingöngu, eða fyrst og
fremst, í þágu þeirra, sem
annast verzlun og viðskipti í
landinu. Vitanlega bitnar
haftaskipulagið að ýmsu leyti
á þeim aðiljum. En það er þó
aðallega almenningur, sem
verður fyrir barði þess.
Fólkið er þá yfjrleitt svipt
öllu valfrelsi. Það verður að
kaupa það. sem að því er rétt
við því verði, sem ákveð-
ið er.
Bakdyraverzlun og
hrask
Samkeppni um vöru-
gæði og verð kemur ekki
til greina. Auk þess tíðk-
ast þá bakdyraverzlun og
alls konar brask, sem er
almenningi síður en svo
til hagræðis.
Frjáls verzlun útilokar
slíka viðskiptahætti. Hún
er þess vegna það tak-
mark, sem að ber að
keppa.
SAN FRANCISCO-BORG er
kunn fyrir m.a. að þar eru oft
haldnar ráðstefnur, landsþing og
alheimsmót ýmissa alþjóðasam-
taka. Þarna er að sjálfsögðu mik-
ið um. þekkt gistihús, en ekkert
hótel hefur verið byggt þar síð-
ustu þrjá áratugina, þar til nú.
Hið nýja hótel, sem heitir „The
Jack Tar“, er þegar farið að taka
á móti gestum, en smíði þess
verður endanlega lokið um 29.
apríl n.k. að því er áætlað er.
Eins og búast mátti við, hef-
ur þetta hótel upp á margar nýj-
ungar að bjóða.
Gestir geta ekið inn í hótelið,
látið skrásetja sig um innanhúss-
sjónvarp frá bílaafgreiðslunni,
fengið lykla sína senda þangað
eftir sérstökum leiðslum og gert
upp reikninga sína á sama hátt
og yfirgefið hótelið, án þess nokk
urntíma að hafa komið á af-
greiðsluna.
Þá er í hótelinu skautahöll,
sem opin er allt árið, sundlaug
o. fl. Fyrir þá sem skipuleggja
ráðstefnur, býður Jack Tar upp
Genf, 9. apríl — (Reuter) —
FREDERICK Eaton, fulltrúi
Bandaríkjanna á 10 þjóða ráð-
stefnunni um afvopnun, lýsti því
yfir í dag, að samkomulag hefði
orðið um það milli allra fulltrúa
ráðstefnunnar, að henni skyldi
frestað um sex vikna skeið við
lok þessa mánaðar.
★
Blöð höfðu það í morgun eftir
Herter, utanríkisráðherra Banda
ríkjanna, (hann hélt fund með
fréttamönnum í gær í Washing-
ton), að Sovétríkin hefðu farið
fram á það, að ráðstefnunni yrði
frestað í sex vikur, en Vestur-
veldin mundu tæpast fús til að
samþykkja svo langt fundarhlé,
hins vegar féllust þau sennilega
á einhverja frestun. Var haft
eftir Herter, að líklegt væri, að
Sovétríkin færu fram á þetta hlé
vegna þess, að Krúsjeff hygðist
bera fram nýjar afvopnunartil-
lögur á „toppfundinum“ í París
í næsta mánuði.
Eaton sagði, að þessar blaða-
fregnir hlytu að vera á misskiln-
ingi byggðar, því að þessi tillaga
á 14 fundarherbergi, allt frá Inter
national Room, sem tekur yfir
1000 manns í sæti niður í smærri
sali, sem rúma 25—50 manns.
Þarna er rakarastofa, snyrtistofa
fyrir konur, ýmsar verzlanir, mat
sölustaðir og vínstúkur.
456 milljónir
Jack Tar byggingin hefur verið
væri ekki sérstaklega frá Sovét-
ríkjunum komin, heldur hefðu
fulltrúar með gagnkvæmum
samningum ákveðið, að ráð-
stefnunni skyldi frestað fyrr-
greindan tíma.
þrjú ár í smíðum og mun kosta
fullgerð um 12 milljónir dollara '
eða 456 milljónir króna. Hótelið
sjálft er átta hæðir auk bifreiða-
geymslu á mörgum hæðum I
kjallara, en áföst við það er 12
hæða skrifstofubygging, sem
verður fullsmíðuð seinna á ár-
inu. 403 herbergi og íbúðir eru
í hótelinu, aðallega á sex efri
hæðum þess.
•
Gestur sem kemur akandi til
hótelsins, ekur inn í bifreiða-
afgreiðsluna á götuhæð, fer þar
að sjónvarpstæki, sem sýnir mót-
tökusalinn á hæðinni fyrir of-
an, en afgreiðslumaðurinn þar
sér gestinn á sjónvarpstæki, sem
þar er. Sýnir hann gest-
inum hvar herbergi hans
er, skrásetur hann, segir
honum á hvaða hæð hann eigi
að leggja bifreið sinni og spyr
hvort hann óski eftir manni til
að bera farangurinn. Vilji gestur
inn sjálfur bera farangur sinn,
sendir afgreiðslumaðurinn lykil
hans um sérstakar leiðslur niður
í bifreiðaafgreiðsluna. Ekur gest-
urinn síðan bifreiðinni á sinn
stað og tekur svo lyftu upp til
herbergis síns.
I herberginu er innanhúss-sjón-
varp þar sem gesturinn getur
fylgst með því sem fram fer í
veitingastöðunum niðri. Þá getur
gesturinn í sjónvarpstæki sínu
séð hvort nokkur skilaboð liggja
til hans á afgreiðslunni.
Á afgreiðslunni er mælaborð,
sem sýnir hvaða herbergi eru
laus. Grænt Ijós sýnir að herberg
ið sé laust og uppbúið. Þegar
gestur er skráður í herbergið, er
það merkt með gulu Ijósi, en
þegar hann fer burtu, með rauðu
ljósi, sem á að benda þjónustu-
stúlkunum á að laga þar til og
búa undir móttöku næsta gests.
Jack Tar hringurinn, sem á
hótelið, á einnig 10 önnur víða
um Bandaríkin, en hefur aðset-
ur sitt í Galveston í Texas
5 ára sigurför
HINN 12. þ.m. var þess minnst
í Bandaríkjunum að fimm ár
eru liðin síðan Salk-bólusetn-
ingarefni gegn lömunarveiki
var opinberlega tekið í notk-
un.
Á fundi vísindamanna, sem
haldinn var í Ann Arbor í
Michigan hinn 12. apríl 1955,
var tilkynnt að tilraunir með
bólusetningarefnið hefðu bor-
ið góðan árangur, og sam-
þykkt að heimila almenna
notkun þess.
Dr Jonas Salk hóf lömun-
arveikirannsóknir sínar árið
1949, og naut til þeirra styrks
frá bandarísku lömunarveik-
isstofnuninni. Hann var þá
kennari við læknisfræðideild
Pittsburgh háskóla og stjórn-
aði veirurannsóknardeild skól
ans.
Fyrstu tilraunir sínar gerði
hann á ýmsum dýrum, en
seinna á rúmlega 9000 mönn-
um, þeirra á meðal sjálfum
sér, konu sinni og þrem son-
um. Þessar tilraunir sönnuðu
að hætiulaust var að nota
bóluefnið, en til að sanna gildi
þesá, þurfti að reyna það á
miklu fleiri einstaklingum.
Um vorið 1954 voru þess-
vegna 440.000 bandarísk börn
bólusett og skýrslur um árang
urinn sendar Michigan háskól
anum, ásamt skýrslum um
1.390.000 börn, sem ekki voru
bólusett. Niðurstöður þessara
rannsókna voru svo birtar á
fundi vísindamannanna í Ann
Arbor hinn 12 apríl 1955.
Sýndu tilraunirnar að bólu-
setningarefnið var hættulaust
og bar mikinn árangur. Var
nú hafin framleiðsla á bólu-
efninu í stórum stíl, bæði í
Bandaríkjunum og víðar, og
allsstaðar sem það hefur ver-
ið reynt hefur dregið mikið
úr lömunarveiki.
Móttakan í bifreiöageymslunni.
Afvopnunarráðsfefnunni
frestað í 6 vikur