Morgunblaðið - 11.05.1960, Qupperneq 6

6
MORCUISBLAÐIÐ
Miðvikudagur 11. maí 1960
Tal heimsmeistari
EINS og kunnugt er af fréttum,
tryggði Mikhail Tal sér titilinn
heimsmeistari í skák með því að
ná jafntefli í 21. einvígisskákinni
við Botvinnik, sem tefld var á
laugardag. Náði hann þannig
12 Vz vinningi eða meira en helm-
ingi hugsanlegra vinninga í 24
skákum, þess gerðist því ekki
þörf að tgfla nema 21 skák í ein-
víginu og má því komast svo að
orði, að Tal hafi tekið virki heims
meistarans með skyndiáhlaupi. 1
tilefni þessara atburða er gaman
að rifja upp gamalt atvik:
Fyrir réttum tólf árum var bar-
ið að dyrum í gistihúsi við bað-
ströndina í Riga í Lettlandi. Þeg-
ar dyrnar voru opnaðar, stóð
ellefu ára snáði í ganginum með
taflmenn og taflborð undir hend
inni. „Mig langar til að tefla eina
skák við heimsmeistarann", sagði
pilturinn. Frú Botvinnik varð að
segja drengnum, að ekki væri
hægt að verða við þessari bón
hans, því að heimsmeistarinn
hefði fengið sér síðdegisblund.
Botvinnik var þá nýbúinn að
vinna frægan sigur yfir fjórum
fremstu stórmeisturum heims og
skipaði nú með sæmd sess heims-
meistara í skák, sem verið hafði
auður síðan Aljekhin lézt
árið 1946. Botvinnik hafði
að því loknu farið sér
til hvíldar og hressingar á
baðströndina í Riga, og það var
ekki fyrr en tólf árum síðar, sem
þeir leiddu saman hesta sína,
Botvinnik og Mikhail Tal, en sá
var snáðinn, sem vildi fá að reyna
sig við heimsmeistarann. 23. ára
að aldri hafði Tal unnið sér rétt
til að skora á heimsmeistarann,
og nú dugðu ekki neinar viðbárur
um síðdegisblund. Þann 15. marz
síðastliðinn hófst einvígi þeirra í
Moskvu og því lauk á laugardag
eins og áður segir.
★
í 21. skákinni hafði Botvinnik
svart og fylgdi í fyrstu gömlum
slóðum drottningar-indverskrar
varnar, en í 12. leik flækti hann
taflið með nýjum og góðum leik.
í 17. leik hugsaði Botvinnik sig
svo um í hálfa klukkustund. Átti
hann þá kost á tveimur aðalleið-
um. Loks lék hann og valdi þá
leiðina sem rólegri var og ör-
uggari, en bauð um leið jafntefli,
enda taldi hann sig ekki hafa
vinningslíkur í endatafli því, sem
Tal gat þá fengið fram. Tal tók
boðinu og var þá um leið orðinn
heimsmeistari í skák — yngsti
heimsmeistari allra tíma.
Tal var ákaft hylltur af áhorf-
endum, en tók slíku með ró og
þakkaði Botvinnik fyrir góða
keppni. Botvinnik óskaði eftir-
manni sínum til hamingju með
sigurinn og tók ósigrinum eins og
góðum keppnismanni sæmir. Lét
Botvinnik svo um mælt að eigin-
lega hefði hann sjálfur ekki teflt
illa, heldur hefði hann staðið and
stæðingi sínum að baki hvað
tækni snertir og hefði það orðið
honum að falli. Kvaðst hann ekki
hafa verið verr fyrirkallaður en
það, að líklega hefði hann getað
varið titil sinn fyrir öðrum and-
stæðingi en Tal.
Hinn nýi heimsmeistari er enn
ekki orðinn fullra 24 ára og er
það einsdæmi í skáksögunni.
Lasker var 25 ára þegar hann
sigraði Steinitz árið 1896. Capa-
blanca var 33 þegar hann sigraði
Lasker árið 1921 og Aljekhin var
35 ára þegar hann sigraði Capa-
blanca árið 1928.
f þessu einvígi hefur Tal unnið
sex skákir og gert 13 jafntefli, en
Botvinnik hefur unnið tvær skák
ir. Sex skákir unnust á»hvítt, en
aðeins tvær á svart. Hins og
nærri má geta þegar slíkum skák
jöfrum lendir saman, komu fram
ýmsar merkar nýjungar í ein-
víginu, og hafa því skákfræðing-
ar nóg á sinni könnu um sinn að
rannsaka og bera saman bækur
sínar.
☆
Það leikur ekki á tveim tung-
um, að Tal er vel að sigrinum
kominn, enda þótt munurinn á
loka tölu keppenda hefði mátt
vera heldur minni, ef tekið er
tillit til gangs skákanna í einvíg-
inu. Tal teflir sennilega hvassar
en nokkur annar meistari og
hann er sérfræðingur í fórnar-
leikfléttum, en þetta einvígi sýn-
ir, að hann hefur nú stórum auk-
ið þroska sinn á öðrum sviðum
skákarinnar, svo sem til dæmis
í endatafli. Botvinnik komst oft
í tímaþröng í einvíginu og tapaði
á því nokkrum vinningum, en
þess ber að gæta, að þetta or-
sakast meðal annars af hinum
mikla hraða í útreikningum Tals
og hvössum stíl hans.
Á þessum tímamótum er ástæða
til þess að rekja stuttlega feril
þessara veggja stórmeistara. Bot
vinniks, sem er 48 ára að aldri og
verkfræðingur að mennun, vakti
snemma á sér athygli og var orð-
* Revía — léttur
gamanleikur
Revíugestur skrifar:
„Það var um daginn, að við
kunningjarnir brugðum okkur
í Sjálfstæðishúsið. Eins og
kunnugt er sýna þeir þar nú
reviuna „Eitt lauf“. Sjálfstæð
ishúsið hefur enn einu sinni
orðið til hjálpar, við að lyfta
undir skemmtanalífið —
skemmtum okkur semsagt á-
gætlega.
Það var þó ekki ætlun mín
með þessum skrifum að segja
frá líferni minu, heldur hitt,
að benda á þann mismun, sem
er á þessari revíu og fyrir-
rennurum hennar.
inn mjög sterkur meistari, þegar
hann í fyrsta sinn tók þátt í
skákþingi Sovétríkjanna 16 ára
að aldri og árið 1930 verður hann
í fyrsta sinn skákmeistari Sovét-
ríkjanna 19 ára gamall. Þennan
titil átti hann eftir að vinna oft-
ar, og margsinnis vann hann sér
frægð á alþjóðavettvangi á árun-
um fyrir fyrri heimsstyrjöldina.
Árið 1946 var búið að ákveða ein
vígi um heimsmeistaratitilinn í
skák milli þeirra Botvinniks og
Aljekhins, en Aljekhin lézt áður
en af þeirri keppni gæti orðið.
Tveimur árum síðar kepptu þeir
Botvinnik, Smyslov, Keres, Res-
hevsky og Euwe um heimsmeist-
aratignina og Botvinnik sigur úr
býtum með allmiklum yfirburð-
um .Síðan hefur hann fjórum
sinnum varið titil sinn. Bronstein
og Smyslov náðu aðeins jöfnu í
fyrstu tvö skiptin, síðan vann
'Smyslov Botvinnik árið 1957, en
missti titilinn aftur í einvigj við
Botvnnik 1958 og nú hefur Bot-
vinnik tapað fyrir Tal.
Hinn nýi heimsmeistari, Mik-
hail Tal, sem er 23 ára að aldri
og hefur lokið námi í málfræði
við háskóla í Ríga, hóf kornung-
ur að tefla og naut frá upphafi
góðrar handleiðslu hins kunna
skákmeistara Koblenz, sem rekið
hefur skákskóla í Ríga. Tal sýndi
snemma frábæra hæfileika sem
skákmaður, en þó hlaut hann
ekki verulega frægð fyrr en hann
sigraði á Skákþingi Sovétríkj-
anna 1956 öllum á óvænt. Ári
síðar varði hann meistaratitil
sinn með sóma og undanfarin
fjögur ár hefur hann sigrað á
flestum þeim stórmótum, sem
hann hefur tekið þátt í.
★
Mikhail Tal er líklegur til að
verða leiðandi stjarna í skák-
heiminum næstu áratugina, þótt
menn eins og Fischer og Spasský,
svo eiríhver nöfn séu nefnd,
kunni að verða honum hættuleg-
* Skemmtum okkur vel
Orðið revía er tökuorð í ís-
lenzku, notað um létta gaman
leiki, sem eru byggðir á margs
konar efni, sínu úr hverri átt-
inni. Grínið skipar þar höfuð-
sess, léttur söngur og dans.
Við íslendingar höfum þó aldr
ei tileinkað okkur hina réttu
revíu. Að visu hefur verið mik
ið hlegið, en hinn rétta „hum-
or“ hefur alltaf vantað. Hálf-
kærings-brandarar, byggðir á
þröngsýni okkar íslendinga,
féllu í góðan jarðveg. Hinn
létta hlátur vantaði, því við
kunnum ekki að skemmta okk
ur nema á kostnað annarra.
Mikhaii Tal
ir keppinautar um æðstu tignar-
stöðu skákarinnar. Hér kemur 21.
skákin:
Hvítt: Tal — Svart: Botvinnik
1. d4, Rf6; 2. c4, e6; 3. Rf3, b6;
Botvinnik velur hina rólegu en
traustu drottningar-indversku
vörn, sem oft leiðir til uppskipta
BLAÐINU hefir borizt 1. hefti
nýs tímarits, sem hafið hefir
göngu sína. Er þetta rit sérstak-
lega helgað íslenzka hestinum,
en það er Landssamband hesta-
mannafélaga, sem að útgáfu þess
stendur. Nefnist það „Hesturinn
okkar“. Ritstjóri og ábyrgðar-
máður er Vignir Guðmundsson,
blaðamaður, en í ritnefnd eru
þeir Matbhías Matthiasson, Einar
G. E. Sæmundsen og Jón Bryn-
jólfsson. Afgreiðsla ritsins er að
Klapparstíg 25—27, Reykjavík.
— ★ —
Allt efni „Hestsins okkar“ er
um hesta og hestamennsku —
eins og ritstjórinn segir í ávarps-
orðum sínum: „Ritinu er fyrst og
fremst ætlað að flytja fróðleiks-
og skemmtiefni, sem fjallar um
En er þetta hið rétta revíu-
snið? Þeir íslendinga, sem sjá
revíur úti í löndum geta notið
þeirra, en að okkar revíum er
ekkert bragð nema fyrir okk-
ur sjálfa. Skemmtun felst
nefnilega ekki alltaf í háðsk-
um hlátri.
Eitt lauf er ef til vill ekki
nein „allsherjarsæla", en þó er
þetta sú revía, sem að mínum
dómi hefur náð lengst, póli-
tikinni er alveg varpað fyrir
borð, og dálítið bólar á óháðri
skemmtun.
En hér er ég víst kominn á
öndverðan meið við alla okkar
blaðaleikdómara, því það at-
riði, sem mér þótti í betra lagi,
hafa þeir flestir verið alger-
lega á móti. Ég á við músik
☆
og jafnteflis. 4. g3, Bb7; 5. BgZ,
Be7; 6. 0-0, 0-0; 7. Rc3, Re4; 8.
Dc2, Rxc3; 9. Dxc3, f5; 10. b3, Bf6;
11. Bb2, d6; 12. Hadl, De7; Áður
var talið, að bezt væri hér 12. —.
Dc8, en nýjustu rannsóknir hafa
bent til þess, að leikur Botvinn-
iks sé ekki lakari. 13. Rel, Bxg2;
14. Rxg2, Rc6!; Áður hafði verið
leikið 14. — Rd7, og hélt þá hvít-
ur betra tafli með 15. Df3!,
15. Df3, Dd7; 16. Rf4, Hae8; 17. d5
Nú átti Botvinnik einkum um
tvær leiðir að velja. Önnur var
sú, að leika 17. — Bxb2; 18. dxe6,
Re5, sem leitt gæti til líkrar stöðu
eftir 19. exd7, Rxf3f; 20. exf3,
He7 o. s. frv., en hin var sú, sem
Botvinnik valdi eftir liðlega hálf
tíma umhugsun, en hún leiðir
einnig til mikilla uppskipta og er
raunar enn jafnteflislegri en sú
fyrrnefnda. 17. — Rd8; Botvinn-
ik, sem taldi sig ekki hafa vinn-
ingslíkur eftir þau uppskipti, sem
Tal getur þvingað fram í stöð-
unni, bauð jafntefli um leið og
hann lék 17. leik sínum, og tákn-
ar hann því ný þáttaskil í skák-
sögunni.
hesta og hestamennsku, ferðalög
á hestum, meðferð þeirra og hirð
ingu, svo fréttir af félagsstarfi,
fundum og þingum hestamanna.
Þá mun og verða lögð rík áherzla
á að ritið birti mikið af hesta-
myndum, bæði gamlar og nýjar“.
— ★ —
Og það er einmitt mikið af
skemmtilegum myndum í þessu
fyrsta hefst, sem allt er hið vand
aðasta að frágangi. Það er prent-
að í Prentverki Odds Bjórnsson-
ar á Akureyri. Gert er ráð fyrir,
að út komi þrjú hefti á ári til
að byrja með, en stækkun þess
lofað síðar, ef ástæður leyfa. Rit-
.'ð kostar kr. 50 á ári til áskrif-
enda. Segja má, að „Hesturinn
okkar“ fari myndarlega af stað.
J
atriðin tvö, sem þarna voru.
Það fyrra „söngferðalagið“
var skemmtileg hugmynd og
nýbreyttni. .Laufasexið* bauð
okkur með sér út um heim,
við heimsóttum mörg lönd,
tekið var á móti okkur með
einkennandi söng fyrir hvert
land, og ferðin endaði með
því, að „Eyjan hvíta“ bauð
okkur velkomin, að sjálfsögðu
með laginu Eyjanhvíta.Síðara
atriðið var svo „spánskar næt
ur“, músik, söngur og dans.
• Létt söngnúmer —
☆
FERDIIM AMD
— Freysteinn.
Nýtt rit:
„Hesturinn okkar"
án hláturs.
í þessum atriðum var ekki
um neina tilraun að ræða, til
að láta fólk fá magakrampa
af hlátri. Að vísu voru ung-
mennin ekki alveg „dannet i
jobbet", en þetta er góð byrj-
un.
Þessi hugmynd um létt söng
númer, án hláturs, er vissu-
lega athyglisverð nýbreytni,
sem ég trúi að eigi eftir að
ná vinsældum."