Morgunblaðið - 28.05.1960, Blaðsíða 9

Laugardagur 28. maí 1960
M ORCIJISBL AÐIÐ
9
Skagfirzkur sveitarhöfð-
ingi áttrœður
1 DAG, 28. maí 1960, er Jón G.
Jónsson, áður óðalsbóndi í Tungu
í Fljótum, áttræður. Löng var
bæjarleiðin milli okkar meðan
við vorum samtíða innan Skaga-
fjaiðarsýslu og bar fundum okk-
ar því nokkru sjaldnar saman
en ýmsra annara forustumanna
Skagfirðinga. Allt um það þykir
mér vel hlýða að minnast þessa
aldurhnigna merkismanns með
nökkrum orðum.
Fljótin eru fagurt hérað. Geng-
ur fjallgarður mikill út og norð-
ur í héraðið og skilur hann á
milli Vestur og Austur-Fljóta.
Upp af Vestur-Fljótum gengur
Flókadalur en upp af Austur-
Fljótum Stífla, — forkunnar fag-
ur dalur girtur háum og fögr-
um fjöllum að vestan og austan
— að norðan girða Stífluhólar fyr
ir dalsmynnið. Er hólagirðing
þessi 200—400 feta há. Brýst
Fljótaá fram úr Stíflunni um
þröngt hlið vestan Stífluhóla í
fossi er nefnist Skeiðsfoss. Aður
en orkuverið við Skeiðsfoss var
byggt rann Fljótaá lygn og fög-
ur fram Stíflu-dalinn, girt víði-
runnum, fram breiðan, eggslétt-
an og iðjagrænan dalinn. Var þá
yndislega fagurt að líta yfir Stífl
una af hólunum. — Vestan úr
Stíflunni gengur Tungudalur suð
vestur í hálendið. Bærinn i Tungu
stendur rétt við dalsmynnið. A
þessu fagra höfuðbóli Saíflunnar
bjó Jón G. Jónsson stórbúi í 31
ár, með rausn og prýði. Var hann
ávallt kendur við hið fagra óðal-
sitt og gekk undir nafninu Jón
í Tungu um allar sveitir innan
Skagafjarðarsýslu. Og svo mun
hann hér eftir nefndur í þessum
greinarstúf mínum. — Minnist ég
þess ekki að hafa augum litið feg-
urra engi en Tunguengið, sem
náði alla leið austur að Fljótaá og
klæddi mikinn hluta af dalsléttu
Stíflunnar.
Jón í Tungu er fæddur á Gauta
stöðum í Holtshreppi, en sá bær
er nyrstur í Stíflu, vestan Fljóta-
ár. Jón er kominn af góðum
bændaættum. Bjuggu foreldrar
hans, Jón bóndi Jónsson og kona
háns, Sigríður Pétursdóttir lengst
af á Brúnastöðum í Austur-Fljót-
um. Ungur að aldri stundaði Jón
í Tungu nám í gagnfræðaskólan-
um á Akureyri. — Árið 1906
kvæntist hann Sigurlínu Hjálm-
arsdóttur Jónssonar bónda í
Stórholti í Austur-Fljótum, mik-
ilhæfri myndarkonu, sem reynzt
hefir honum hin bezta stoð og
stytta í umsvifum langrar starfs-
æfi. Varð þeim hjónum tjögurra
barna auðið. og eru þrjú þeirra
enn á lífi þ. e. dæturnar Dag-
björt húsmæðrakennari, gift
réra Kristni Stefánssyni fríkirkju
presti, Sigríður, kennari við
gagnfræðaskóla í Reykjavík, og
Olöf, gift Eiríki Guðmundssyni
bæjarverkstjóra í Siglufirði. En
þau Tunguhjón urðu fyrir þeirri
þungu sorg að missa yngsta barn
sitt Hilmar, sem lézt af slysför-
um í ágústmánuði 1954. — Enn-
fremur er Guðmundur Jóhanns-
son, nú lögregluþjónn í Kópa-
vogi, frændi Jóns í Tungu, fóstur
sonur þeirra Tunguhjóna.
Meðan Jón bjó í Tungu lét hann
málefni sveitar sinnar og sýslu
mjög til sín taka. Hann átti mörg
ár sæti í hreppsnefnd Holts-
hrepps og var oddviti hennar um
10 ára skeið. Hann var hrepp-
stjóri Holtshrepps frá 1938—’43,
en 1943 brá hann búi og flutti til
Siglufjarðar . í sýslunefnd ótti
hann sæti í 18 ár. í>ar hófust
kynni okkar og vorum við þar
samtímis í 13 ár.
Jóni í Tungu fóru öll störf vel
úr hendi. Hann bjó stórbúi í
Tungu meðan þess var kostur.
En þegar Fljótaá var stífluð við
Skeiðsfoss fór nær því allt hið
mikla graslendi jarðarinnar
Tungu undir vatn. Undi Jón ekki
þeirri eyðiieggingu jarðarinnar
og af þeirri ástæðu mun hann
Jón G. Jónsson
Tungu í Fljótum
hafa brugði búi og flutt til Siglu-
fjarðar. Hafa þau Tunguhjón átt
þar heimili síðan. I afskiptum
sínum af málefnum sveitar sinn-
ar og sýslufélags, virtist mér
hann forsjáll og gætinn. Og með-
an hann bjó í Tungu var hann
kjörinn til starfa í stjórn flestra
eða allra félaga í Holtshreppi.
Hann var laus við fordild og
yfirlæti, en flutti mál sitt jafnan
með einurð og alvöru.
Jón í Tungu er fríður maður,
þreklegur og vel vaxinn, þéttur
á velli og þéttur í lund. Hann er
stiltur vel en glaðvær og skemmt
inn í góðra vina hópi. Hann er
vinavanur en vinfastur. Hann er
prúður snyrtimaður í allri fram-
göngu.
Lýk ég þessum afmælisorðum
minum til hans roeð því að þakka
honum fyrir öll okkar samskipti.
Óska ég hinum öldnu vinum mín-
um þeim Tunguhjónum og ást-
vinum þeirra, allra heilla og bless
unar.
Sigurður Sigurðsson
1 frá Vigur
★
ÁTTRÆDUR er í dag Jón Guð-
mundur Jónsson, Fossvegi 24,
Siglufirði, fyrr bóndi og hrepp-
stjóri í Tungu í Stiflu í Fljótum.
Ég kynntist þessum heiðurs-
manni ekki fyrr en ég flutti til
Siglufjarðar fyrir nærri einum
áratug, en heyrt hafði ég hans
getið áður, er ég dvaldi á Siglu-
firði á námsárum mínum, og þá
jafnan að góðu einu. Bjó hann
þá rausnarbúi að óðali sinu
Tungu og var kunnur um Skaga
fjarðarsýslu og nærsveitir fyrir
höfðingsskap sinn og vammleysi
í hvívetna. Sérstaklega mun Jón
á búskaparárum sínum í Tungu
hafa verið mörgum Siglfirðing-
um að góðu kunnur. Var það á
þeim árum, áður en bílvegur var
lagður um Siglufjarðarskarð ein
helzta skemmtun margra þeirra
að fara um helgar ríðandi inn
í Fljót. í slíkum skemmtiferð-
um munu flestir hafa lagt leið
sína í Stífluna, sem þá mun hafa
verið eitt fegursta byggðarlag
á landi hér og mun bóndinn í
Tungu, sem frá fornu fari var
höfuðból sveitarinnar, sízt af
öllum hafa farið varhluta af
þeim gestagangi sem af þessum
ferðum leiddi.
Aldrei mun svo marga gesti
hafa borið að garði í Tungu,
meðan þau hjón Jón og írú Sig-
urlina bjuggu þar, að ekki biðu
uppbúin rúm þeirra, sem nætur-
gistingar beiddust og matur og
annar beini var reiddur fram af
mikilli rausn. Að þessu hnigu
frásagnir allra þeirra Siglfirð-
inga, sem kynntust gestrisni
þeirra Tunguhjóna á þessum ár-
um af eigin raun.
Þegar orka Skeiðsfoss, fossins,
sem myndaðist þar sem Fljótaáin
brýzt fram úr Stífluhólunum nið-
ur á láglendið var beizluð og
hún notuð til að veita birtu og yl
til hins ört vaxandi kaupstaðar
í norðri, Siglufjarðar, bieytti hin
fagra sveit, Stíflan um svip á
svipstundu.
Fjallahringurinn var að vísu
hinn sami eftir sem áður, en allt
láglendi sveitarinnar, þar sem
slægjulönd Stíflubænda breiddu
sig út, hurfu undir það stöðu-
vatn, sem myndaðist, þegar
Skeiðsfoss var virkjaður. Vatnið
flóði víða upp í tún Stíflubænda
og hin frjósömu slægjulönd
Tungu tók af
Þegar svo var komið yfirgaf
bóndinn í’ Tungu býli sitt og
sveit og flutti með fjölskyldu
sína til Siglufjarðar árið 1942,
þar sem hann hefur búið síðan.
Jón í Tungu, en svo er hann
jafnan nefndur, er fæddur 28.
maí 1880 að Gautastöðum í Stíflu
sonur Jóns Jónssonar bónda þar
og konu hans Sigríðar Péturs-
dóttur. Ólst hann upp með for-
eldrum sínum fyrst að Gauta-
stöðum, en síðan á Illugastöðum
í Holtshreppi og loks á Brúna-
stöðum í sama hreppi. Hann
kvæntist árið 1906 Sigurlínu
Hjálmarsdóttur frá Stórholti í
Holtshreppi, hinni mestu mann-
kostakonu, sem jafnan hefur
staðið við hlið manns síns í blíðu
og stríðu á hinni löngu hjúskap-
artíð þeirra. Eignuðust þau hjón
4 börn og eru 2 þeirra á lífi.
f>au hjón hófu búskap á hluta
af jörðinni Brúnastöðum árið
1907, en vorið 1910 fluttu þau
að Tungu, þar sem þau bjuggu
síðan við rausn og höfðingsskap
fram á árið 1942, eins og fyrr
getur.
Vegna trausts þess, sem Jón afl
aði sér fljótlega meðal sveitunga
sinna hlóðust brátt á hann marg-
vísleg. trúnarstörf. Hann var um
langt skeið í hreppsnefnds Holts
hrepps, í skattanefnd, umboðs-
maður Brunabótafélags íslands,
úttektar- og virðingarmaður,
lengi sóknarnefndarmaður og
safnaðarfulltrúi; í stjórn Kaupfé-
lags Fljótamanna og í stjórn spari
sjóðs Fljótamanna um langt
skeið. Hreppstjóri Holtshrepps
var hann frá 1930, hrepsnefndar-
oddviti í 15 ár og sýslunefndar-
maður í 17 ár. Öllum ber sam-
an um að hvert það starf, sem
honum var falið hafi hann rækt
af sérstakri skyldurækni og af
virðuleik og festu hins vamm-
lausa manns.
Jón í Tungu er enn sem ungur
maður að sjá. Hann er höfðing-
legur og prúðmannlegur í fasi
og viðmóti. Friðsamur er hann
og óáleitinn, en fastur fyrir, ef
því er að skipta og traustur sem
bjarg. Vini á hann marga, en
óvini enga, enda mun hann aldrei
viljandi hafa gert á nokkurs
manns hlut.
Ekkert af því, sem hér að fram
an er sagt er oflof, það vita þeir,
sem kynnzt hafa Jóni í Tungu.
Hann dvelur þessa daga á heim
ili dóttur sinnar, Dagbjartar og
manns hennar séra Kristins Stef-
ánssonar á Hávallagötu 25, hér
í bæ. Þangað munu berast ham-
iðju- og árnaðaróskir þeirra
mörgu, sem kynnzt hafa þeim
Tunguhjónum og þekkja dreng-
lyndi þeirra, tryggð og hjálp-
semi.
Einar Ingimundarson.
Snjóínn tekur
ört upp
SIGLUFIRÐI, 24. maí. — Togar-
inn Eliiði kom hér inn í morgun
með 160 lestir af fiski.
Ennþá er svolítill snjór i
byggð, en hann tekur ört upp.
Reiknað var með að Siglufjarð-
arskarð yrði opnað á miðvikudag,
en snjóýtan bilaði rétt einu sinni
svo varla verður hægt að búast
við skarðinu opnu aftur fyrr en
um helgi. — Stefán. 1
hCseigendiib
2ja - 3ja hcrbergja íbúð
— helzt í vesturbænum — óskast til leigu nú þegar,
eða ekki seinna en 1. júlí. Barnlaus hjón. Tilboð
sendist Mbl. fyrir 1. júní, merkt: „Góð umgengni
-—Vesturbær — 4284“.
Sölubúðin
Opnar í dag að
Laugavegi 178
NÝTT SOS. 4. HEFTI 1960
ísleiukur togari bjargar áhöfn Bahia Blanca
Einn sögulegasti atburður, er hér
gerðist á stríðsárunum. ítarleg frá-
sögn af ferð þýzka skipsins Bahia
Blanca, björgun áhafnarinnar, og
dvöl Þjóðverjanna hér á íslandi. Þegar
Bretar komu fundu þeir lengi vel ekki
einn Þjóðverjann og segir frá dvöl
hans sem vinnumanns á bæ einum
fyrir austan fjall. — Kaupið nýtt
SOS! Þeir, sem ekki þekkja ritið en
vilja kynnast því, geta skrifað til af-
greiðslunnar og fengið eldri hefti senda ókeypis. —
Utanáskriftin er:
NÍTT SOS, Pósthólf 195, Vestmannaeyjum.
Oryggi ■:■ Sparneytni
THEMOBLOC
Lofthitunarkatlar
GEYSER
Miðstöðvarkatlar
SIJIM-R A Y
Olíubrennarar
• ☆
Hagkvæm verð
hitun

Laugaveg 176 — Sími 36-200.