Morgunblaðið - 24.06.1960, Blaðsíða 16

16
MoncrmrtTAÐiÐ
Féstudagur 24. júní 1960
Cef oss heiðarlega menn
J>EGAR ég vaknaði morguninn
eftir að við fimm-menningarnir
spjöliuðum í útvarpssal um sið-
bótarhreyfinguna MRA, rifjaðist
upp fyrir mér skemmtileg lítil
saga. Tveir menn kappræddu um
trúmál. Annar var prestur en
hinn leikprédikari. Þeir deildu
um trú og siðaboð. Leikprédik-
arinn héít stíft fram siðalögmál-
inu — boðorðunum 10, en um þau
hefur oft verið deilt. Presturinn
taldi, svipað tveim þátttakendun-
uni í spjallinu í útvarpssal, að
það væri mennskum mönnum of-
vaxið að lifa eftir einhverjum
afsláttarlausum siðakröfum, og
hann sagði:
„Það getur enginn, hve feginn
sem hann vill, haldið öll boðorð
Guðs. Daglega brjótum við öll
boð-orð hans.“ — Ósköp er það
mannlegt að hugsa þannig, og
ekki er þungskilið, við hvað
þresturinn átti. Þegai svo kapp-
ræðunni lauk, bað presturinn öid
ung einn, sem verið hafði til-
heyrandi og hefur sjálfsagt verið
í góðu áliti hjá klerkl, að flytja
bæn. Þetta tíðkast í sumum lönd-
um, t. d. Ameriku.
Öldungurinn hneigði höfuð sitt
og bað: „Drottinn, þú hefur sagt:
Þú skalt ekki mann vega. Og þú
hefur sagt: Þú skalt ekki stela.
Og þú hefur sagt: Þú skalt ekki
hórdóm drýja. — Hér er prestur,
sem segist brjóta öll boðorð þín
daglega. — Drottinn, ge'f þú oss
betri prest.“
Ekki var ætlazt til þess að við
1 útvarpssainum værum sam-
mála, en eitt undraði mig allra
mest af orðum andmælenda okk-
ar Jóhanns Hannessonar pró-
fessors. Það fór allvel á með okk-
ur öllum og við skildum í bróð-
erni. Ég hafði aldrei kynnzt
Sverri Kristjánssyni sagnfræð-
ingi áður. Areiðanlega eru skoð-
anir okkar ærið skiptar á ýmsum
sviðum, en ekki féll mér maður-
inn ilia. Hann var auðvitað bein-
Skeyttur og harðskeyttur, eins og
við gerðum ráð fyrir, en hann
hélt sig á línunni, hélt sig að
efninu, og það fer bezt í kapp-
ræðum.
Ég ætla að geyma mér þar til
síðar í grein þessari, að ræða það,
sem mér þótti furðulegast í orð-
um þeirra frú Sigríðar Eiríks-
dóttur og Sverris, en víkja fyrst
ofurlítið að öðru. Þau töldu, t. d.
frú Sigríður að „þungamiðjan"
í boðskap MRA-manna væri
„hatur“ til kommúnismans. Af
þeim kynnum sem ég hef haft
af þessum mönnum, trúi ég ekki
því að þeir ali hatur í brjóti sér,
en það er háttur trúaðra manna,
hvort heldur það er kommúnista-
trú eða einhver önnur sértrú, að
tala djarflega. í heilagri ritningu
er sagt, jafnvel um friðarhöfð-
ingjann sjálfann, Krist, að hann
„elskaði réttlæti en hataði rang-
læti“. Hann var nístandi orð-
hvass í ádeiluræðu sinni, Matt-
eus 23. kapitula, þar sem hann
hrópar hvað eftir annað „vei
yður, fræðimenn og Farísear, þér
hræsnarar," kallar þá jafnvel
„höggorma" og „nöðru-afkvæmi“
en hjartalag Meistarans var þó
þannig, að á krossinum bað hann
fyrir böðlum sínum.
Nei, það má auðveldlega deila
á MRA-menn eins og flesta aðra,
en áreiðanlega er það ósann-
gjarnt að bera þeim á brýn hat-
ur. Ekki er heldur gerlegt að
dæma neina trúar- eða siðbótar-
hreyfingu eftir breytni einstakra
manna, hvort heldur þeir heita
Syngman Rhee', Adenauer eða að-
eins Jón JónsSon. Siikt kemur
ekki máiinu við. Ósanngjarnt
væri að dæma kristindóminn eft-
ir breytni margra manna, sem
hafa kallað sig kristna en lifað í
fullkominni. mótsögn við kenn-
ingar Krists. Siðbótarhreyfingu
verður að meta eftir kenningum
hennar og því verki, sem hún
vinnur. Kenning siðferðisvakn-
ingarinnar er einfaldlega þessí,
að einstaklingar jafnt og þjóðir
þurfi að stjórnast af anda Guðs,
leita leiðsagnar hans og njóta
hennar, og mælikvarðarnir skulu
vera: afdráttarlaus heiðarleiki,
hreinlífi, óeigingirni og kærleik-
ur.
Er það fásinna að setja markið
svo hátt? Það töldu þau bæði, frú
Sigríður og Sverrir. Það var ein-
mitt þetta sem mig undraði allra
mest í tali þeirra. Ég þykist þó
vita við hvað þau hafi átt, að
þetta sé mennskum mönnum ó-
kleift. Erfitt er það auðvitað, en
er það ókleift? Þau Sigríður og
Sverrir átöldu MRA-hreyfinguna
fyrir þá fásinni að gera slíkar
kröfur til manna. — Gagnar heið
arleiki ef hann er ekki alger —
absolut? Ef einhver maður er í
trúnaðarstöðu árum saman og
hefur svik í frammi mánaðar-
lega og ár eftir ár, ekki mikil
svik, ekki stórþjófnað, heldur að-
eins ofurlítinn þjófnað, eða ofur-
litla sviksemi í vinnu eða á ein-
hvern annan hátt, — getur þá
nokkur yfirboðari verið ánægður
með slikan mann? Á slík mann-
tegund að vera fyrirmyndin,
mælikvarðinn? En hér er ekki
nema um tvennt að velja, annaS
hvort heiðarleik eða óheiðarleik,
hvort sem er í smáu eða stóru.
’Sé ekki að ræða um neina svik-
semi, ekki neinn óheiðarleika, þá
er heiðarleikinn „alger", en frú
Sigríður sagði á einum stað i
spjalli sínu: ,Það ætti að útstrika
þetta alger.“ — Þá finnst mér nu
langt leitað eftir höggstað á sið-
bótaríreyfingu, þegar henni er
fundið það til ámælis, að hún ætl-
ast til algers heiðarleiks af mönn
um. Finnist mönnum sjálfsagt að
sætta sig við hálfmennskuna í
heiðarleik, hreinlífi, óeigingirni
og kærleika, þá er engin furða
þótt við verðum að búa við það
ástand í heiðarleik og siðgæði,
sem nú er mörgum manninum
áhyggjuefni, bæði hér á landi og
víðar.
Frúin vildi láta strjka út orðið
„alger.“ Ég er viss um, að þetta
er sagt í hugsunarleysi. Frúin
hlýtur að hafa átt við það eitt
að þetta sé erfitt, og vissulega er
hægt að viðurkenna, að ranglátt
þjóðskipulag getúr gert mönnum
næstum eða algerlega ókleift að
viðhafa algeran heiðarleika alls
staðar í athafnalífinu, en slíkan
þjóðarsjúkdóm þarf umfram allt
að lækna.
Ef við getum ekki viðurkennt
þessa fjóra „absoluta“, sem
MRA-menn hafa gert að horn-
súlum í hugsjónakerfi sínu, þá
getum við ekki heldur viður-
kennt kristindóminn og þá er
öll siðgæðiskenning fávísleg. Það
vildi svo til, að frú Sigríður —
og Sverrir var á sömu skoðun —
valdi orðið „alger,“ sem út ætti
að strika. Hvað segir nú trúarbók
okkar kristinna manna um þetta-
Páll postuli skrifar samverka-
manni sínum Tímóteusi á þessa
leið: „Þar eð þú frá blautu barns-
beini þekkir heilagar ritningar,
Marigold gúmmíhanzka
vernda hendur yðar.
Heildsölubirgðir:
hAlfdán helgason,
Einkatimboðsmaður fyrir Marigold
gúmmíhanzka á Islandi.
Pósthólf 1414. Simi 18493,
Reykjavík.
Biðjið ávallf um
marigold
i
sem geta veitt þér speki til sálu-
hjálpar fyrir trúna á Krist Jesú.
Sérhver ritning, sem innblásin er
af Guði, er og nytsöm til fræðslu,
til umvöndunar, til leiðréttingar,
til menntunar í réttlæti, til þess
að guðsmaðurinn sé alger, hæfur
ger til sérhvers góðs verk.“
Þetta er fögur kenning og skyn
samleg. Sannkristinn maður á að
vera, segir Páll, alger. Þetta er
skýlaus krafa kristindómsins,
hvort sem okkiir líkar betur eða
verr og þótt við stöndum skjálf-
andi á beinunum andspænis slíkri
hæð. Á öðrum stað notar postul-
inn þessi orð: „og náið að fyllast
allri Guðs fyllingu.“ Og enn-
fremur: „náum vaxtartakmarki
Krists-fyllingarinnar.“
Þegar ég minnti á orð Meistar-
ans: „Verið þér því fullkomnir,
eins og yðar himneski faðir er
fullkominn," svaraði frúin því
einu, að þetta hafi Kristur sagt
aðeins í „prédikunartón,“ það
hafi ekki verið „krafa“ eins og
hjá MRA-mönnum. Slík túlkun
á kenningum Krists nær ekki
nokkurri átt og engri þjóð er gert
gagn að reyna að gera þessi orð
Krists að markleysu, því að mark
leysa eru þau auðvitað, ef þau
eru ekki krafa. Kristur hefði ekki
sagt lærisveinum sínum að vera
fullkomnir, ef hann hefði talið
mönnum ókleift að vera réttlátir
og kærleiksríkir menn, og það
algerlega, samkvæmt því sem
mannleg fullkomnun getur verið.
Um þetta væri sannarlega á-
stæða til að fjölyrða, þegar litið
er til siðgæðisástands þjóða, en
nú fer þessi grein mín að verða
of löng. Vil ég nú minna á eitt
til viðbótar. Það er þetta: Bæði
hér á landi og víða í heiminum
hefur áreiðanlega mikill fjöldi
góðra kvenna, góðra mæðra og
eiginkvenna lifað þessu algera
heiðarlega og hreina lífi. Konur
sem aldrei hafa svikið neinn,
aldrei haft fimm aura virði af
nokkrum manni, en lifað í full-
kominni óeigingirni og í þjónustu
kærleikans, hreinu og heiðarlegu
lífi. Ég held að þetta sé óhrekj-
andi sannreynd, sem sýnir að
„absolútarnir" fjórir eu ekki ó-
framkvæmanlegir, þótt allt of
mörgum okkar reynist þeir erf-
iðir.
Þá er ég sannfærður um, að
hinn heimskunni siðbótamaður,
lærdómsmaður, mannvinur og
guðsmaður, Kagwa í Japan, hef-
ur lifað sínu aðdáunarverða og
fórnfúsa lífi í algerum heiðar-
leika, hreinleika, óeigingirni og
kærleika. Er sárt til þess að vita,
að enn skuli ekki hafa komið
út á íslandi ævisaga þessa manns.
Væri svo ekki leyfilegt að nefna
menn og Mahatma Gandhi, dr.
Albert Schweitzer og fl., aðeins
til að sanna, að krafa kristin-
dómsins og siðferðisvakningar-
innar MRA, er ekki nein fásinna
út í bláinn, heldur það, sem allir
menn og allar þjóðir þarfnast
mest, og hin eina varanlega undir
staða undir allri góðri sambúð
manna og þjóðfélaga og hins hald
góða alheimsfriðar, sem alla góð-
viljaða menn dreymir um.
Hitt mætti svo bæði ég og
margur annar segja, þegar rætt
er um algerleika, eins og hann
sem sagði:: „ég trúi, en hjálpa þú
vantrú minni“, — ég vil vaxa
upp að vaxtartakmarki algerleik-
ans, en drottinn hjálpi ófullkom-
leika mínum.
Presturinn í litlu sögunni, sem
hér var sögð í upphafi, taldi óum
flýjanlegt að bæði hann og aðrir
brytu boð Guðs daglega. Öldung-
urinn bað svo: „Drottinn, gef þú
oss betri prest.“ Og svo skulum
við sameinast sem flestir í þess-
ari bæm „Drottinn, gef þú oss
heiðarlega menn, heiðarlega
stjórnendur, stjórnmálamenn, lög
gjafa, embættismenn, verkamenn
og viðskiptamenn, já, heiðarlega
menn.
Pétur Sigurðsson.
Heilsuhæli N.L.F.I.
Hveragerði
vantar hjúkrunarkonu og nuddfólk nú
þegar eða 1. sept. Upplýsingar á skrifstofu
hælisins. Sími 32, Hveragerði.
Karlma&ur óskast
til afgreiðslustarfa.
Ssld o§ Fiskur
Austurstræti.
Notarius l’ublicus hefur dregið úr réttum
lausnum í verðlaunakeppni Vikunnar. Upp
kom nafn Gunnars Friðbjörnssonar, Hof-
teigi 34, Rvk. og hlýtur hann.
Kaupmannahafnarferð
MY VERÐLAUMASAMKEPPNI
hefst í blaðinu, sem kom út í gær. Fylgist
með frábyrjun. — Góð verðlaun.
VI KAIM