Morgunblaðið - 06.07.1960, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 6. júlí 1960

tTtg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, simi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: A'ðalstræti 6 Simi 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
SAMNINGAR
ITVAÐ er til í orðrómi um
“ samningaumleitanir milli
Breta og íslendinga um til-
slökun á 12 mílna fiskveiði-
landhelgi íslands, sem brezk
blöð eru að ræða um? Hefur
íslenzka ríkisstjórnin gefið
einhvern ádrátt um, að hún
sé reiðubúin til samninga um
slíka tilslökun? Á þessa leið
hljóða tvær fyrirspurnir, sem
Tíminn beinir í gær til Morg-
unblaðsins.
En Morgunblaðið gétur
upplýst, að þessar getsakir
eru tilhæfulausar. Engar
samningaumleitanir hafa far-
ið fram, og ríkisstjórnin hefur
enga ákvörðun tekið um
samninga við Breta. En í til-
efni af þessum fyrirspurnum
Tímans, finnst Morgunblað-
inu rétt að rifja upp afstöðu
íslenzkra stjórnmálamanna í
þessu máli áður.
Eins og kunnugt er lagði
Sjálfstæðisflokkurinn á það
ríka áherzlu síðustu vikurnar
fyrir 1. september 1958, er
nýju fiskveiðitakmörkin öðl-
uðust gildi, að tilraun yrði
gerð til þess að fá Atlants-
hafsbandalagið til að hlutast
til um að stöðva frumhlaup
Breta, sem þeir höfðu boðað
hinn 1. september. Gegn þessu
lagðist vinstri stjórnin og er
þó kunnugt að mikil átök
urðu innan hennar, en að síð-
ustu studdu Framsóknarmenn
kommúnista, svo að komið
var í veg fyrir afskipti Atlants
hafsbandalagsins. Morgun-
blaðið telur enn, að mjög illa
hafi verið farið, að ekki skyldi
leitazt við að stöðva Breta
áður en í óefni var komið.
Smáþjóðir um heim allan
krefjast þess nú af stórveld-
unum, að þau sitji að samn-
ingaborðum og leysi deilumál
sín friðsamlega enda er til-
vera mannkynsins beinlínis
undir því komin. Við áfell-
umst hvert það stórveldi sem
uppvíst verður af óbilgirni og
tilraunum til að spilla sam-
komulagi í alþjóðamálum.
Þótt við íslendingar teljum
okkur í fullum rétti við út-
færslu landhelginnar og vilj-
um ekki semja um það mál
við einn eða neinn, þá getur
það ekki talizt til sérstakrar
fyrirmyndar að neita að
ræða við þær þjóðir, sem á
öndverðum meið eru við
okkur, ef vera kynna að með
vinsamlegum umræðum og
milligöngu velviljaðra manna
væri hægt að koma í veg fyr-
ir frekari átök.
BATNANDIGJALD
EYRISSTAÐA
IJ'RÁ febrúarlokum til maí-
* loka hefur gjaldeyrisstað-
an batnað um 228 millj. kr.
1 frjálsum gjaldeyri hefur
staðan batnað um 85 millj. og
í vöruskiptagjaldeyri um 143
millj. kr.
Þjóðviljinn gerir gjaldeyris
málin að umræðuefni á
sunnudaginn og telur stefna í
hið mesta óefni, þegar við
eignumst gjaldeyrisforða í
vöruskiptalöndum. Er helzt
á blaðinu að skilja, að rúblan
sé okkur einskis virði. Orð-
rétt segir blaðið:
„Þvert á móti er inneign
hjá vöruskiptalöndunum sönn
un um mjög alvarlega við-
skiptakreppu hjá stjórnar-
völdunum".
Morgunblaðið getur verið
sammála Þjóðviljanum um
það, að gjaldeyrir járntjalds-
landanna sé ekki jafnmikils
virði og hinn frjálsi gjaldeyr-
ir, en hingað til hafa menn
þó haldið að hann væri ein-
hvers virði.
Þá ræðir kommúnistamál-
gagnið um það, að verulegur
hluti af yfirdráttarheimildum
þeim, sem núverandi ríkis-
stjórn aflaði sér, hafi þegar
verið notaður. Að vísu til-
greinir blaðið miklu hærri
upphæð en sannleikanum er
samkvæmt, en það er ekki
aðalatriði málsins heldur hitt,
að fyrirfram var vitað að
mikill hluti yfirdráttarheim-
ildanna yrði þegar notaður til
að greiða óreiðuskuldir þær,
sem safnazt höfðu á tímum
vinstri stjórnarinnar. Voru
yfirdráttarheimildirnar líka
beinlínis fengar í þeim til-
gangi, því að ógerlegt var að
koma hér á frjálsum við-
skiptaháttum nema áður væri
gert hreint borð við lána-
drottna okkar víða um lönd.
Það, sem í þessu sambandi
skiptir máli, er gjaldeyris-
staðan sjálf, en eins og áður
segir hefur hún batnað á þess-
um þremur mánuðum um
hvorki meira né minna en
228 milljónir og er það fram-
ar öllum vonum.
UTAN UR HEIMI
Kjarnorkukafbátar til fisk-
veiða eftir 15 ár?
— Athyglisverðar upplýsingar um
fiskiskip og fiskveibar
VERÐUR fiskiskipið árið 1975
kjarnorkuknúinn kafbátur
sem finnur fiskitorfurnar með
sérstökum heyrnartækjum,
dregur þær til sín með raf-
magni og sýgur þær inn með
pumpu? Þessi myrid af fisk-
veiðum framtíðarinnar hefur
verið dregin upp af Svíanum
Jan-Olof Traung, sem er for-
stjóri fiskiskipadeildar Mat-
gagnasýningu sl. haust —
og eiginlega gerðu þau
hann „upp á grín“, ef svo
mætti segja, því að þau
fengu enga „alvarlega" hug
mynd — en bæði eru þau
húsgagnaarkitektar að
menntun og vinna yfirleitt
saman.
— ★ —
En nú er svo komið, að
þetta „grín“ þeirra hjón-
anna hefur orðið afar vin-
sælt víða úti í heimi — og
þau hafa ágætar tekjur af
sölu „hengistólsins". Vinsæl
Á SÍÐASTA ári framleiddu
Júgóslavar í fyrsta sinn nægi-
legt hveiti til eigin þarfa. Hópur
sérfræðinga, sem Matvæla- og
landbúnaðarstofnun SÞ (FAO)
sendi til landsins, kom með
ítalskt sæði, og auk þess voru
aðferðir við landbúnað bættar og
færðar í nýtízkara form með
þeim afleiðingum að framleiðsl-
an rúmlega tvöfaldaðist á svæð-
unum þar sem sérfræðingarnir
störfuðu.
10 starfsár aff baki
Þetta er eitt dæmi utn hinn
„merkilega árangur“ sem talað er
um í nýútkominni árbók Tækni-
hjálpar SÞ. Arið 1959 var tíunda
starfsár Tæknihjálparinnar. — Á
árinu lögðu 83 rikisstjórnir fram
fé til starfseminnar og nam það
alls 29,6 milljónum dollara. 2.291
sérfræðingur frá 64 löndum var
sendur til landa sem báðu um
hjálp, og af þessum sérfræðing-
væla- og landbúnaðarstofn-
unar SÞ (FAO).
Merk bók
Þessi möguleiki og ýmsir aðrir
eru nefndir í nýrri FAO-bók,
sem er rúmlega 800 blaðsíður að
stærð með 800 myndum. Hún
nefnist „Fishing Boats of the
World” og ritstjóri hennar er
Jan-Olof Traung. Til grundvallar
þessu mikla verki liggja skjöl og
umræður annarrar alþjóðlegu

Danski húsgagnaarkitckt-
inn í hinum vinsæla „hcngi-
stól“.
astur hefur hann orðið i
Bandaríkjunum, og þá sér-
staklega í San Francisco,
Svíþjóð, Þýzkalandi — og,
síðast, en ekki sízt, í Frakk-
landi.
um var fjórðungur frá þessum
sömu löndum.
Höfnin í Aqaba í Jórdaníu er
nefnt sem annað dæmi um árang
urinn af Tæknihjálpinni. Arið
1953 voru þar lestuð og losuð
70.000 tonn af vörum. En eftir
að búið var að endurbæta höfn-
ina og koma upp nauðsynlegum
byggingum við hana var magnið
af vörum fyrstu níu mánuðina
1959 orðið 445.000 tonn.
Veigamesta hjálpin
A árinu 1959 fengu eftirtalin
lönd veigamestu hjálp frá Tækni
hjálp Sameinuðu þjóðanna: Ind-
land 2.337.000 dollara, Arabíska
sambandslýðveldið 1.200.000,
Indónesía 966.000, Pakistan 870.-
000, íran 840.000, Burma 816.000,
Afganistan 747.000, Júgóslavía
720.000 og Líbýa 714.000 dollara.
Við þessar upphæðir bætist hluti
af kostnaðinum við hinar ýmsu
framkvæmdir sem hjálpþegar
greiddu úr eigin sjóði.
fiskibátaráðstefnunnar sem hald-
in var í Róm í apríl í fyrra.
Enn er geysimikill munur á
þeim fiskimönnum sem búnir
eru nýtízku tækjum og veiða að
jafnaði 100 tonn á ári og fiski-
mönnunum í vanþróuðum lönd-
um sem veiða ekki nema um
hálft tonn á ári til jafnaðar. —
Margar tæknilegar umbætur,
sem gerðar hafa verið í tilrauna-
stofnunum, hafa ekki ennþá náð
út til sjálfs fiskiðnaðarins, ekki
einu sinni í þeim löndum sem
lengst eru komin í efnahagsþró-
un. —
Fiskiskipin kostnaffarmest
Það eru sjálf fiskiskipin sem
gleypa stærsta hundraðshlutann
af því fé sem lagt er í fiskiðnað-
inn, en ekki hafnir, kælitæki,
niðursuðuverksmiðjur eða smá-
söluverzlanir, eins og ætla mætti.
í ofannefndri bók segir, að sam-
kvæmt opinberum skýrslum í
Kanada hafi útgjöldin til fiski-
skipa numið 67 af hundraði
heildarútgjaldanna árið 1958, en
árið 1917 var hundraðstalan að-
eins 45.
Fiskveiðar með botnvörpu eru
algengastar í 35 löndum, en þar
næst koma fiskveiðar með alls-
kyns dragnetum, sem eru algeng-
astar í 29 löndum. Hvalveiðar
eru stundaðar af 11 ríkjum. —
Fiskveiðar með botnvörpu hafa
hingað til verið álitnar fengsæl-
astar, en á síðari árum hafa nýj-
ar aðferðir mjög rutt sér til
rúms.
Þeir spá
heimsendi
14. júlí
í AFP- fréttum frá Ítalíu er frá
því skýrt, aff nokkrir ítatskir dul-
spekingar hafi lýst því yfir, aff
beimsendir veriff þann 14. þ.m.
— nokkru eftir hádegi. — Hafa
25 menn úr félagsskap þeim, er
kenmr sig viff Bróffur Emmans,
setzt aff í hlíffum Mont Blanck
þar sem þeir hyggjast biffa enda-
lokanna.
Leifftoginn, Bróðir Emmans,
hefir lýst þeim þannig aff fyrst
verffi miklar kjarnasprengingar,
en eftir fylgi ofsalegir landskjálft
ar og flóffbylgjur, — og loks
fimbulvetur með feikna frosti.
Þessir 25 dulspekingar gera ráff
fyrir, að nokkrar milljónir manna
kunni að lifa ósköpin af — og
þeir ætla sér aff vera í þeim hópi
útvaldra og hafa því búiff sig
að heiman eftir föngum, hafa t.d.
með sér birgðir af skjólfatnaði.
Fella nýfasistar
RÓM, 4. júlí (Reuter): — Ný-
fasistaflokkur ítalíu ákvað í dag
að hætta stuðningi við minni-
hlutastjórn Tambronis í öldunga-
deildinni. Er flokkurinn talinn
klofinn um það, hvort fella beri
stjórnina. Tambroni hefir meiri-
hluta í öldungadeildinni án
stuðnings nýfasista, en ekki i
neðri deild.
Nýfasistar tóku þessa ákvörð-
un eftir óeirðir, sem urðu í Genúa
á föstudag, vegna þess að þeir
hugðust halda þar þing. Ríkis-
stjórnin kvaðst ekki geta ábyrgzt
öryggi fulltrúa á þinginu — og
var því þá aflýst.
Nýstár-
legur stóll
MAÐURINN heitir Jörgen
Distél og er danskur arki-
tekt. — Stóllinn, sem hann
situr í, heitir hins vegar
ekki neitt, að því er við
bezt vitum, en hann hefur
vakið mikla athygli víða. —
Meðal annars birtist fyrir
skömmu heilsíðumynd af
honum í hinu vinsæla,
franska vikublaði „Elle“.
— ★ —
Þar er talað um hann sem
„millistig" milli hengirúms
og rólu — og sem nýjasta
nýtt og hið glæsilegasta,
sem fram hefur komið und-
anfarið, á sviði garðhús-
gagna. — Distel og kona
hans, Nanna, gerðu stól
þennan fyrir sérstaka hús-

Tæknihjálpin hafði
2291 sérfræðing