Morgunblaðið - 20.07.1960, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 20. júlí 1960
MORGVTSBL AÐ1Ð
II
Lenin-
ÞEGAR leiðtogar a-llra ríkjandi
kommúnistaflokka í austur-
Evrópu komu saman í Búkarest,
í tilefni af rúmenska flokks-
þinginu, heilsaði PRAVDA í
Moskvu þinginu með þriðju
skothríðinni, í sömu viku, gegn
fráviki „vinstrisinna" 1 kín-
verska kommúnistaflokknum.
Með tilvitnunum í Krúsjeff, sem
átti að ávarpa Búkarest-fundinn,
fullyrti Bolshevikkinn daglegaað
hver sú kommúnistastjórn sem
víki frá kenningu Lenins um
sambúð „ynni óvinum socialism-
ans í hag“ og bætti því við að
slíkt væri „óleyfilegt“.
Þetta eru hörð og drottnunar-
gjörn orð. Þau eru meira en til
varnar utanríkisstefnu Krúsjeffs
gegn kínverskri gagnrýni. Þau
sýna sannfæringu þeirra í
Moskvu um það, að tími sé kom-
inn til að binda endi á hinar
hugsjónalegu deilur að endur-
reisa samræmi í hinum „social-
isku herbúðum" og til að knýja
gagnrýnendurna til að kjósa á
milli undirgefni og opinbers að-
skilnaðar.
fyrir að leggja fram afvopnunar-
tillögur, heldur fyrir það, að
segja fylgismönnum sínum að
miklir möguleikar væru á því, að
þær yrðu samþykktar; ekki fyrir
það að hitta Eisenhower, heldur
fyrir að segjast trúa á friðsam-
legan tilgang hins síðarnefnda;
ekki fyrir að skipuleggja alþjóð-
lega baráttu. fyrir friðsamlegri
sambúð, heldur fyrir að setja
hemla á nýlendu- og aðar bylt-
ingasinnaðar hreyfingar, til þess
að draga úr spenningnum.
Kínverjar hafa haldið fram,
ekki því að heimsstyrjöld væri
óumflýjanleg, heldur hinu, að
miskunnarlaus og óhindruð bar-
átta gegn heimsvaldastefnu, þar
með talinn stuðningur við stað-
arleg byltingarstríð, skapaði
betri möguleika til að hindra
heimsstyrjöld, en allar varúðar-
og tilslökunarstefnur vegna þess
að með því væru áhrif heims-
valdasinna veikt og trufluð.
☆
anna“ og eiga þá við austur-
þýzka, tékkneska, albanska og
búlgarska kommúnista. Enginn
þeirra gæti að sjálfsögðu staðizt
það að standa á móti sovézkum
stjórnarstefnum, ef Moskva gerði
á annað borð alvarlega tilraun
til að knýja þá til hlýðni, en til
þessa hefur sú tilraun ekki ver-
ið gerð.
Fréitabréf úr
STYKKISHÓLMI, 17. júlí 1960.
— Nú er hér einmuna veðurblíða
og hefur svo verið í um hálfan
mánuð eða lengur. Lífið leikur
við bænduy.a því nú hafa þeir
fengið mikil hey og góð og þurfa
ekki að hafa þær áhyggjur í vet-
ur að gefa lélegt fóður sínum
búpeningi.
Fyrri sláttur er þegar búinn á
flestum bæjum hér í nágrenni og
hitti ég um daginn bónda sem
hafði lokið honum þá, þ. e. fyrir
4 dögum og kvaðst hann aldrei
hafa fengið jafnmikið af góðum
heyjum í öllum sínum búskap.
Mikið hefir breytzt í sveitunum
hér á undanförnum árum. Heilar
Kennedy fær
upplýsingar
WASHINGTON, 18. júlí —
Eisenhower hefur lýst því yf-
ir, að hann sé reiðubúinn til
að veita þeim John Kennedy
og Lyndon Johnson, frambjóð-
endum Demókrata við næstu
forsetakosningar, aðgang að
leyndarskjöium og öðrum
gögnum bandarísku stjórnar-
innar, er utanríkismál varða.
Hefur forsetinn þar með vís-
að n bug uppástungu Kenn-
edys um að þeir Adlai Stev-
enson og Chester Bowles,
fyrrum sendiherra í Indlandi,
hafi milligöngu í þessum efn-
um. — Kennedy hefur lýst þvi
yfir, að hann gangi að þessum
kostum, en það er venja, að
slíkar upplýsingar séu til reiðu
fyrir forsetaframbjóðendur.
Stykkishólmi
sléttur ræktaðar, fúamýrar og
fen orðið að blómlegum reitum
sem gefa feiki arð og að ógleymd
um öllum þeim verkfærum sem
bóndinn hefir nú yfir að ráða.
Orfið og hrífan er svo að segja
úr sögunni. Aðeins notað þar sem
ekki er hægt að koma vélum við.
Hraði
Ræktunarsambandið lætur
vinna hér í sýslu nótt og dag í
skurðgreftri og öðrum ræktunar
framkvæmdum og hefur unnið á
sl. árum geysi mikið fyrir land-
búnaðinn í þessari sýslu. Þá má
ekki gleyma húsakostinum. Þær
eru ekki margar jarðirnar hér í
sýslu nú þar sem ekki er búið að
byggja myndaleg íbúðarhús og
peningshús. Er gaman að sjá þess
ar stórstígu framfarir á ekki
lengri tíma.
Jepparnir eru að leysa hestana
af hólmi. Vegirnir batna ug
lengjast ár frá ári. Allt lýtur
þetta hinni miklu tækni.
Hraði á öllu. Gamall bóndi hér
í nágrenninu sagði við mig ekki
fyrir löngu: Þessi hraði, þessnr
samgöngur, þessi tæækni ætlar
allt að drepa. Enginn má vera
að neinu eða stoppa. Nú þjóta
allir í bílum hér framhjá og eng-
inn kemur heim á bæinn. Áðar
fyrr gistu menn hér og þá var
skemmtilegt á kvöldin. Nú er
þetta að fjara út. Ég veit ekki
hvort þetta er nokkru betra. Og
er fólkið ánægðara? En sem sagt,
sumarið hefur verið ágætt. Rign-
ing framan af, gróður mikill og
nú á tæplega miðju sumri er
búið að ljúka við fyrri slátt.
Þetta gengur eins og í sögu.
Hólabiskup í heimsókn
f ár eru 25 ár síðan systurnar
á st. Fransiscussjúkrahúsinu í
Stykkishólmi komu hingað fyrst
og 24 ár síðan þær hófu starf-
rækslu sjúkrahússins en það
dróst í ár að fá leyfi til að hefja
starfsemina eftir að sjúkrahúsið
var fullgert. Á þeim tímum var
bygging sjúkra\ússins með
mestu framkvæmdum sem átt
höfðu sér stað í Stykkishólmi
um langt skeið og var mjög
fagnað þegar það reis af grunni.
Þessa afmælis var minnzt í
sjúkrahúsinu fyrri hluta þessa
mánaðar og kom biskupinn, herra
Jóhannes Gunnarsson hingað af
þessu tilefni.
Príorinnan Maria Amanda
hefur verið hér frá upphafi fyrir
sjúkrahúsinu að undanskildum
nokkrum árum sem hún dvald-
ist í Belgíu.
Síldveiði
Eins og kunnugt er af fréttum
hefir orðið síldar vart í Breiða-
firði og hyggja nú tveir bátar
héðan á reknetaveiðar og eru að
búa sig til veiðanna og er gert
ráð fyrir að þeir verði þá og
þegar til.
Trillubátarnir hafa haft held-
ur minni afla seinustu viku og
misjafnan. En yfirleitt má telja
hann í meira en meðallagi.
Hrognkelsanet hafa nú öll ver-
ið tekin upp. Veiði var betri en
í fyrra. Grásleppa veiddist mikið
en rauðmagi lítið.
Ferðamannastraumur
Mikið hefur verið um ferðafólk
hér það sem af er sumri og hafa
margir hópar komið hingað á
Snæfellsnes til að njóta veður-
blíðunnar og hinnar tilkomu-
miklu náttúrufegurðar við
Breiðafjörð. Fjöldi þessa fólks
hefur haft með sér allan við-
legubúnað og tjaldað á fögrum
stöðum og má oft sjá mörg tjöld
hér í sveitunum. Gistihúsið hér
hefur líka veitt góðan beina. En
það hefur nú starfað um tveggja
mánaða skeið.
— FréttaritarL
Andstaðan vi
ismann

Búkarest, þar sem lengstum
voru höfuðstöðvar Kominforms,
eftir brottrekstur júgóslavneskra
kommúnista, árið 1948, virðist
hafa verið kjörin af Krúsjeff
sjálfum, sem rétti staðurinn, til
þess að segja öllum sínum fylgis-
mönnum, að hinn kommúniski
heimur gæti ekki haldið áfram
að vera hálf-sovéskur og hálf-
kínverskur í viðhorfum sínum og
að hin eina utanríkisstefna og
hin eina kenning fyrir alla komm
únistaflokka, sem þeir sam-
þykktu allir að væri nauðsyn-
leg árið 1957, gæti aðeins verið
ákveðin í Moskvu.
Þessi spurning um alþjóðlegt
áhrifavald er nú kjarni deilunn-
ar og ástæðan fyrir vaxandi
sprengihættu hennar. f öllum hin
um nýlegu yfirlýsingum
PRAVDA — dulnefndu greininni
hinn 12. júní, sem undirrituð er
af „N. Matkovsky" og ritstjórn-
argreinunum dagana 13. og 20.
júní. — er með berum orðum
skírskótað til athvarfs í hinni
alþjóðlegu kommúnisku hreyf-
ingu, mistaka hjá valdhafandi
kommúnistaflokkum, eða ágrein-
ings meðal kommúniskra stjórn-
arvalda.
☆
Þetta sannar, að enda þótt
ágreiningurinn milli Rússa og
Kínverja í utanríkispólitk yrði
fyrst harður eftir heimsókn
Krúsjeffs til Ameríku á síðast-
liðnu hausti, þá hefur hann þó
ekki horfið úr sögunni við þá
ákvörðun Krúsjeffs að hindra
toppfundinn á síðasta augnabliki.
Því að á meðan hefur víðtæk
barátta um hugsjónaleg áhrifa-
völd milli þeirra Krúsjeffs og
Mao Tse-tung skapazt vegna
þessa mismunar á diplomatiskum
aðferðum og það er þessi barátta,
sem nú fer vaxandi.
í vissum skilningi var deilan
aldrei algerlega diplomatisk.
Kínverjar hafa alltaf samþykkt
opinberlega tilraunir Krúsjeffs
til að kalla saman toppfund,
afvopnunartillögur hans o. s. frv.
Það sem þeir hafa gagnrýnt með
vaxandi ákafa er hin tilgreinda
viðleitni hans til að framfylgja
þessarri stefnu á kostnað hug-
sjónalegrar skarpskyggni og
'hernaðaranda heimskommúnism
ans. Þeir hafa ásakað hann, ekki
í október síðastliðnum, eftir
komu sína frá Washington og
Peking, gaf Krúsjeff út fyrstu
opinberu aðvörun sína, viðvíkj-
andi svo „ævintýralegri“ stjórn-
arstefnu. Síðan hafa Kínverjar
haldið deilunni við í öllum al-
þjóðlegum samtökum, sem komm
únistar stjórna, frá Heimsfriðar-
ráðinu til Heimssambands stúd-
enta og Afríku-Asíu sambands-
ins. Alls staðar hafa Kínverjar
staðið á móti Sovétríkjunum,
lagt fram sínar eigin ályktanir
og haldið því fram að „baráttan
fyrir friði mætti ekki vera ein-
angruð eða standa gegn bylting-
arbaráttu".
í apríl, kvöldið fyrir topp-
fundinn, birtu þeir þessa gagn-
rýni opinberlega í greinarflokki,
til minningar um 90 afmælisdag
Lenins og var harðlega svarað
með árásinni á „úrelta kreddu-
festu“ sem gerð var við sama
tækifæri í Moskvu, af Otto
Kuusinen.
Loks eftir hina misheppnuðu
tilraun með toppfundinn, þótt-
ust Kínverjar nógu sterkir til að
segja opinberlega: „Þetta sögð-
um við ykkur“ og endurtaka
kenningu sína opinberlega í boði
um hugsjónalega forystu á þingi
kommúnistaflokksins sem haldið
var í Peking. Þessi síðasta áskor-
un virðist hafa verið tilefnið til
iherferðar Pravda og hinnar nú-
verandi sovézku tilraunar, til að
efla hugsjónalegt samræmi í
hinni alþýðlegu hreyfingu.
Að nokkru leyti virðist alvara
þessarar baráttu eiga rætur sínar
að rekja til þeirrar staðreyndar,
að Kínverjar höfðu fáa aðra
möguleika til að beita sovézku
utanríkisstefnuna þvingun. Þeir
eru enn of háðir hagfræðilegri,
stjórnfræðilegri og hernaðarlegr1
aðstoð Rússa, til þess að ráðast
í raunverulegt meiri háttar ævin
týri upp á eigin spýtur; og þrátt
fyrir endalausar vestrænar at-
huganir, þá er engin þýðingar-
mikil sönnun fyrir hendi, á nein-
um verulegum stuðningi við
sjónarmið þeitra, innan svovézkr
ar forystu.
En það hafa sézt margháttuð
merki um samúð með þeim með-
al kommúnistaleiðtoganna í hin-
um evrópsku fylgiríkjum og það
er ekki óvenjulegt að heyra sov-
ézka embættismenn eða blaða-
menn skýrskota af einskærri til-
viljun til „kínversku herbúð-
Kínverjar hafa þar að auki
reynt að rjúfa samband Ráð-
stjórnarríkjanna við kommún-
istaflokka eða vinveittar stjórn-
arstefnur í Mið-Austurlöndum,
Afríku og jafnvel Suður-Amer-
íku, í þeim tilgangi að æsa til
herskárri framsæknari stjórnar-
stefnu, en þeirrar sem Rússar
voru að ráðleggja á sama tíma.
Má í því sambandi minna á það,
þegar þeir buðu alsírsku upp-
reisnarmönnunum sjálfboðaliðs-
styrk og ráðlögðu þeim að neita
samningum við de Gaulle hers-
höfðingja. Enda þótt þessar til-
raunir virðist hafa borið einung-
is takmarkaðan árangur til þessa,
gat Moskva naumast staðið sig
við það, að virða að vettugi þessi
áframhaldandi afskipti af hinu
sovézka yfirráðakerfi.
Hversu langt deilan hefur nú
fjarlægzt svið diplomatiskra að-
ferða og hversu mjög hin ára-
gamla þjóðfræði Marx-Leninism
ans hefur fléttazt inn í hana,
sést greinilégast á endurvakn-
ingu Pravda á hinum fyrri á-
greiningi um kínversku komm-
únurnar. Alltaf síðan Rússar
þvinguðu Kínverja, í árslok 1958,
að falla frá þeirri fullyrðingu
sinni, að kommúnurnar væru
hreinasta og stytzta leiðin til
æðra stigs kommúnismans, hefur
það verið þögult samkomulag að
ræða ekki málið og leyfa Kín-
verjum að framkvæma tilraun-
ina og Rússum og austur-Evrópu
þjóðum að hafna henni; án frek-
ari deilna. Svo réðist Pravda
hinn 12. júní á „vinstrisinna",
sem héldu, vegna þess að þeir
hefðu völdin, að þeir gætu allt í
einu innleitt kommúnisma og
gengið framhjá vissum söguleg-
um atriðum og hélt áfram að
lýsa þessari hugmynd, sem „and
stæðu við Leninisma".
Tilgangur greinarinnar var
greinilega sá, að gafa undan
trúnni á rétttrúnað kínverskra
kommúnista, í hinni alþjóðlegu
heyfingu: Eins og í öllum deilum
milli stríðandi flokka, hefur hinn
upp'haflegi ágreiningur breiðzt
' **
I Eyjum
Þessi mynd var tekin fyrir
nokkrum dögum í Vestmanna-
eyjahöfn. Þaðan stunda nú
humarveiðar 20 hátar. Þeir
hafa yfirleitt verið með 2—3
tonn í róðri, en komizt hafa
þeir stöku sinnum upp í 6
tonn. Hér á myndinni er verið
að landa úr einum humarbát-
anna.
(Ljósm.: Sigurg. Jónasson).
út, við ákafa beggja aðila við að
eyða áhrifavaldi hvor annars.
En öll söguleg reynsla sýn-
ir, að þegar þessu stigi er
einu sinni náð, þá verður marg-
falt erfiðara að ná samkomulagi
í hinni upphaflegu deilu með
raunverulegri málamiðlun.
(Observer — öll réttindi áskilin).
Lífið leikur við bœndur
á Snœfellsnesi