Morgunblaðið - 17.09.1960, Blaðsíða 3

Laugardagur 17. sept. 1960
MORGVNBLAÐIÐ
3
I
SAGAN um blaðadrengirm,
sem komst til manns af eigin
rammleik, er eflaust til í öll-
um löndum heims — að
minnsta kosti hinum kapital-
ísku. Bandaríkjamönnum eru
slíkar sögur dæmi um ágæti
þjóðskipulags xeirra. Fátæk-
ur drengur verður sakir gáfna
sinna og dugnaðar leiðtogi
þjóðarinnar.
★
Sennilega verður Otti Sæ-
mundsson aldrei forseti Is-
lands eða einn af leiðtogum
þjóðarinnar, en hann er sinn
eigin leiðtogi, og það er
kannski ekki verra hlutskipti.
Hann var einu sinni blaða-
drengur — Óli síns tíma. Nú
rekur hann eigið fyrirtæki,
Hjólbarðaviðgerðir í Skip-
holti 5. Það skín stolt út úr
óhreinu andlitinu. Hann á
þetta hús og þetta fyrirtæki
— Otti blaðasali.
— Ætlarðu að tala við mig?
spyr hann og lítur snöggvast
upp frá hjólbarða undan vöru-
bíl.
— Já, segi ég, lízt þér ekki
vel á það?
Hann heldur áfram að eiga
við bjóltbarðann. og ég sé ekki
framan í hann. Kannski er
hann að hugsa ráð til að losna
við mig.
— Hefurðu engan aðstoðar-
mann?
— Ég hef alltaf unnið einn,
segir hann og lítur upp.
— Ertu svona mikill ein-
staklingshyggjumaður.
Svona langt orð hlýtur að
hrífa.
— Já, það eru allir gamlir
blaðasalar.
— Hvers vegna hættirðu
blaðasölu?
— Og fór í þetta?
— Já, blaðasala er hrein-
legra starf.
Nú losnar um málbeinið.
— Hreinlegra, segirðu. Ég
skal segja þér að ég hætti
blaðasölu vegna þess að rödd-
in var orðin svo óhrein.
— Þú hefur bara skammast
þín fyrir ungu stúlkunum.
— Maður var nú ekki að
hugsa um svoleiðis. Það var
röddin, hún var orðin svo hás
að ég heyrði ekki einu sinni
til sjálfs mín. Hvað veizt þú
hvernig er að standa úti í
rigningu, roki og moldryki
frá því sjö á morgnana til sjö
eða átta á kvöldin og öskra
sjóðþurrð, innbrot, nauðgun
og slagsmál, á götuhornunum.
Ég varð að viðurkenna að
ég vissi það ekki.
— Gaztu ekki hreinsað
röddina með whisky?
— Ég reyndi mjólk, hún
hjálpaði dálítið. Pétur Jóns-
son bauðst til að kenna mér
að öskra eins og söngvarar,
þeir nota víst kviðinn, háls-
inn er bara trekt, sem
hljóðið fer út um, en ég hafði
ekki vit á því, svona var mað-
ur vitlaus.
— Þá værirðu kannski
heimsfrægur söngvari núna.
— Ég hefði slagað upp í
prestana.
— En þú varðst ríkur af
þessu?
— Ég er ríkari núna.
— Hvar ætlar þetta að
enda?
— Fyrst hugsaði ég bara
um að hafa nóg fyrir mig, en
maður heldur áfram til að
hafa eitthvað til að keppa að,
svo er það ellin, maður. Það
ætti að vera takmark að þurfa
aldrei að leita til rikis eða
bæjar.
— Ertu að prédika?
— Nú ætla ég að setja
dekkið í grindina þarna með-
an ég blæs það upp. Felgan
getur hrokkið af því og drep-
ið mann. Sjáðu, hún var einu
sinni nærri búin að taka af
mér nefið.
— Já, það er saumað á.
— Eftir það lét ég líftryggja
mig, en maður getur drepist
samt eins og þú veizt.
— Ég hef aldrei drepizt.
— Þú átt það áreiðanlega
eftir.
— Hvenær hætturðu blaða-
sölunni?
— Nítján hundruð þrjátíu
og níu, þá varst þú að læra að
lesa.
— Hvað ertu gamall?
— Ég er síðan nítján hundr-
uð og átján eins og gamli
Ford.
— Heldurðu að þú hafir
slegið Óla út við blaðasölu?
— Ég seldi mest á einum
degi ellefu hundruð Alþýðu-
blöð. Það var mikið í þá daga.
— Seldurðu bara Alþýðu-
blaðið?
— Nei, ég seldi Moggann
Otti blæs vindi i slongu.
STAKSTIINAR
Vísindi og tæknimenntun
Nýlega var skýrt frá því hér
í blaðinu, að vísindastofnun í
Bandaríkjunum hefði veitt til-
raunastöðinni að Keldum styrk,
sem nemur um 400 þús. krónum,
til frekari rannsókna á skemmd
um a taugakerfli sauðfjár. En
svipuð sjúkdómseikenni hafa
fundizt hjá mönnum ,og mun það
hafa vakið enn meiri áhuga
þessum tilraunum á Keldum.
í þessarj styrkveitingu er fólg
in mikil viðurkenning, sem sýn-
ir að hér á landi er mögulegt og
nauðsýnlegt að vinna að ýmsum
vísindastörfum. Við getum ekki
eingöngu byggt á niðurstöðum
vísindarannsókna í öðrum lönd-
um. heldur verður að ýmsu leyti
að miða við hinar sérstöku að-
stæður sem hér ríkja. Það er því
mikilvægt að ýmisskonar tilrauna
starfsemi sé haldið uppi í landinu.
Vegna fámennis þjóðarinnar er
þó hætt við að ný þekking og
tækni verði alltaf að verulegu
leyti að koma erlendis frá. En
því aðeins mun slíkt koma að
notum að tæknimenntun innan
lands sé á háu stigi.
í þessu sambandi má einnig
minnast þeirra frábæru visinda
afreka, sem dr. Björn heitinn Sig
urðsson vann á rannsóknarstöð-
inni á Keldum.
„Þá var Hriflu-Jónas
dýrlingur þjdöarinnar“
líka og yfirleitt öll dagblöð,
vikurit, tímarit og alls konar
snepla. Mörg þeirra eru dauð
núna. Okursvipan, Svindlara-
svipan, Harðjaxl, íslenzk
endurreisn, það var fasista-
blað, Nýja dagblaðið, Fram-
sókn, Smyrill, Reykvíkingur,
Ólafur Friðriksson gaf það út.
Þegar það kom ekki út, fór
hann með okkur krakkana
niður í Bárú og sagði okkur
sögur frá Afríku.
— Þú ert á svipinn eins og
þú sért að minnast látinna
ættingja.
— Friður sé með þeim.
Sum voru sorpblöð eins og
Mánudagsblaðið, þau dóu
venjulega eftir svo sem
fimmtán daga. Þau lifðu bara
á sensasjón, en það geta ekki
alltaf verið sensasjónir. Þegar
Jónas frá Hriflu skrifaði í
Tímann, þurfti maður ekki
annað en að kalla: grein eftir
Jónas frá Hriflu i Tímanum í
dag, þá runnu aurarnir niður
í vasa manns. Þá var Jónas
dýrlingur þjóðarinnar, nú eig-
um við engan dýrling.
— Sumir segja að Krúsjeff
sé dýrlingur.
— Ég meina innlendan.
— Nei, bara fallna dýrlinga.
— Kannski þú verðir dýrl-
ingur?
— Fyrst ætla ég að verða
ríkur.
— Þá verðurðu að vinna
eins og þræll, taka innan úr
dekkjunum eins og þú sért að
rífa innan úr rollu, sjáðu.
— Ég er ekki svona sterkur.
llusið hans Otta.
-— Ég er sterkur hægra meg
in, sjáðu hvernig öxlin stend-
ur út.
— Já, ertu vanskapaður?
— Þetta er eftir blaðabunk-
ana, ég hélt þeim undir hægri
handleggnum og taldi aurana
með þeirri vinstri. Þá fékk
maður þrjá aura fyrir að selja
Moggann, hann kostaði þá tíu
aura, Spegillinn kostaði fimm-
tíu aura, fimm aura fyrir að
selja hann. Ég hafði meira en
verkamannslaun á dag, þegar
vel gekk.
— Eigum við ekki að koma
í kaffi?
— Nei, ég tek engan kaffi-
tíma.
— Vinnurðu á nóttinni líka?
— Ég er hættur því, þá
vinnur maður ekki nógu vel.
Ef maður getur ekki haft nóg
upp úr dagvinnu, er eins gott
að fremja kviðristu.
— Ertu giftur?
— Já.
— Börn?
— Fjórar stelpur.
— Kanntu ekki að búa til
strák?
— Ég má ekki vera að því
að læra það, svo er ég hrædd-
ur um að það yrði að vera
verkleg kennsla. Það er betra
að þreifa sig áfram sjálfur,
þegar maður má vera að því.
— Þú ert ennþá að byggja?
— Já, ég byrjaði fyrir tíu
árum. Þá spurðu margir hvort
ég væri orðinn vitlaus að
flytja út úr bænum, það kæmi
ekki nokkur maður, en bær-
inn kom á eftir mér. Þá gat
ég séð á Sjómannaskólaklukk
una, en nú er búið að byggja
fyrir, svo ég varð að kaupa
þessa klukku þarna á veggn-
um.
Framhald á bls. 19.
Þora ekki að birta
álitsgerðina
Kommúnistablaðið þorir ekkl
að birta álitsgerð hagfræðings
norska Alþýðusambandsins, um
islenzk efnahagsmál. 1 staðinn
fyrir það heldur Þjóðviljinn uppi
svivirðingum um hann fyrir að
hafa rætt við íslenzku hagfræð-
ingana Jónas Haralz og lóhannes
Nordal. En kommúnistablaðið
gleyinir að geta þess, að hinn
norski nagfræðingur hafði einnig
nána samvinnu við Torfa Ásgeirs
son, hagfræðing, sem verkalýðsfé
lögin hafa þráfaldlega leitað til
um stuðning og hagrænar upp-
lýsingar undanfarin ár, og komm
únistar sjálfir hafa treyst mjög
vel.
Áskorun til Þjóðviljans
En þannig er afstaða kommún-
ista til þekkingarinnar. Ef upp-
lýsingar um islenzk efnahagsmál
falla þeim ekki í geð. reyna þeir
að halda þeim leyndum fyrir al-
menningi.
Hér með er skorað á Þjóðvilj-
ann að birta álitsgerð hins norska
hagfræðings og gefa lesendum
sínum þar með tækifæri til þess
að kynnast henni.
Þöglir um Hannibal
Kommúnistablaðið þorir ekki
ennþá að minnast einu orði á
bifreiðabrask og skattsvik for-
seta Alþýðusambands íslands,
Hannibals Valdimarssonar. Senni
lega er þögn þess sama og sam-
þykki. Allir vita að þessi fyrr-
verandi ráðherra kommúnista er
allra manna dómharðastur og
liefur talið sig málsvara hvers-
konar velsæmis í viðskiptamál-
um og öðrum opinberum málum.
Nú hefur það verið sannað á
hann að hann hefur notað að-
stöðu sína til þess að flytja inn
tulifrjálsa bifreið til gróðabralls
í eigin hagsmunaskyni og síðan
til skaítsvika. Þá þegir bæði hann
og blað hans þunnu hljóði.
Auðvitað mun Hannibal halda
áfram að ásaka aðra um óviður
kvæmilegt gróðabrall og skatt-
svik. En hver getur tekið mark
á slíkum manni?
Kommúnistar munu að sjálf-
sögðu tefla honum fram ti] æðstu
trúnaðarstaða innan verkalýðs-
hreyfingarinnar. En hvað segir
fólkið, sem á að lyfta honum?