Morgunblaðið - 17.09.1960, Blaðsíða 11

x^augardagur 17. sepf. 1960
M OR CJl IV UTAÐlfí
11
P. V. G. Kolka
Ömurlegor þjóðhetjur
í LEIKRITI sínu Sendiherrann
frá Júpiter lét Guðmundur
Kamban geimfara frá öðrum
hnetti heimsáekja jörðina. Þess-
um langt að komna gesti pótti
margt uridarlegt í fari jarðar-
búa, einkum yfirdrepsskapur
þeirra og sjálfsblekking. Hann
gat ekki stillt sig um að lýsa
undrun sinni yfir þessu, en hvað
setli hann hefði t. d. sagt um
sjáifsánægju hetjanna, sem tóku
þátt í Keflavíkurgöngunni. Skor-
að hefði verið á alla sanna ís-
iendinga með miklu brauki og
bramli, útvarpsauglýsingum og
bumbuslætti, að fylkja liði og
ganga frá Keflavík til Reykja-
víkur, til þess að sýna Banda-
ríkjamönnum í tvo heimana. Af
öllum afkomendum þeirra þús-
unda vermanna, sem á öllum öld-
um fóru fótgangandi á milli
landsfj órðunga, stundum í ótærð
með 10—20 kg. þunga bagga,
mættu 1—200. á áfangastað, haf-
andi með sér sjúkrabíl til þess
að leggja þá í, sem örmagnast
kynnu á sléttri brautinni, en auk
þess var útbúin hvíldar og hress-
ingarstöð á miðri leið þar sem
göngumóðir garpar gátu svalað
sér á kóka-kóla og lagt sig út
af í amerísku hertjaldi. Tii þess
að punta upp á fylkinguna var
það auglýst, að þeir, sem vildu,
gætu farið í bíl suður í Kópavog
og tekið þátt í göngunni þaðan
til Reykjavíkur. Og það voru svo
sem ekki hljóðir og hógværir
menn, sem héldu til Reykjavik-
ur í það skiptið, heldur hávaða-
menn, sem létu mikið yfir sér.
Sá, sem fékk mest hrós sem
göngugarpur í þessari ferð, var
roskinn framsóknarþingmaður.
Hann á eitt af frægustu og elztu
höfuðbólum landsins mitt í fag-
urri sveit, og það er nú að ieggj-
ast í eyði.Ég kom þangað í fyrsta
sinn í sumar og aðkoman var
ömurleg — tvílyft steinhús, sem
fyrri eigendur höfðu reist, en nú
var í mestu niðurníðslu, kirkja,
sem ytri klæðningin á kórgafl-
inum var grotnuð úr, stórt tún
og víðáttumiklar flæðiengjar, en
engin lifandi manneskja sjáan-
leg.
Mig brestur kunnugleika til að
dæma um, hvers vegna svona
hefur tekizt til. Og ég segi ekki
frá því til að gera gys að þess-
um bændafulltrúa, sem labbar
sunnan úr Keflavík til bess að
heimta hraungrýtið á Miðnes-
heiði af Ameríkör.am meðan
sina og mosi leg'gja undir sig
fornfræga höfuðbclið hans. Það
er of táknrænt fyrir margt það
sem öfugt gengu í þjóðlífinu, til
þess að hafa það í gamaomál-
um.
★
Allir vita, sem eitthvað vilja
vita, að hlutleysi kommúnista er
hræsnin tóm. Þeir eru allsstaðar
starfandi stríðsmenn, virkir þátt
takendur í fimmtu herdeild Sov
étríkjanna, sem hefur hafið nýja
sókn um allan heim gegn Vest-
urveldunum, og Bandaríkjunum
sér í lagi. Þeir sem hlíta for-
ustu þessar herdeildar og ganga
í lið með henni, geta því held-
ur ekki verið hlutlaus'r, jafnvel
þótt þeir séu aðeins hafðir til
snúninga eða sem dula til að
skýla raunverulegum tilgangi
hennar. Þetta er svo augljóst
mál, að um það þarf ekki að
ræða. Þessi sókn hófst með ræðu
Krúsjeffs á Parísarfundinum
fræga, sem heldur áfram í Jap-
an, Laos, Kúbu og Kongó. Við
íslendingar höfum orðið fyrir
þeim vafasama heiðri að vera
skipað í flokk þessara þjóða.
Kommúnistar hafa sér til af-
sökunar þá trú, að þ«ð yrði ís_
landi til blessunar að verða
pólitísk og menningarleg ný-
lenda Rússlands. Þá afsökun
hafa nytsömu sakleysingjarnir
ekki. Þeir óska ekki eftir er-
lendum yfirráðum, en stendur,
eins og fleiri góðum mönnurn,
stuggur af þeirri eftiröpun á
ýmsu því auvirðilegasta í fari
Ameríkananna, sem tíðkast hér
á landi, ekki sízt meðal yngri
kynslóðarinnar. En ráðið jlegn
því er ekki að gerast liðhlaupar
úr þeiri samfylkingu vestrænna
þjóða, sem við höfum gerzt að-
ilar að, né að svíkja þær skyld-
ur, sem við, elzta þingræðisþjóð
heimsins, höfum tekið á okkur
í samvinnu frjálsra þjóða. Það
er smán út á við og uppgjof inn
á við, uppgjöf og flótti frá því
hlutverki að vera menn til að
varðveita menningu okkar, þótt
nokkur hundruð erlendra her-
manna hafist við í landinu. Við
getum glatað henni, þótt eng-
inn hermaður sé á íslenzkri
grund og það er engin úrbót að
pjakka í kröfugöngu frá Kópa-
vogi til Reykjavikur eða halda
æsingaræður á mannfundum
nema sú, að svæfa órólega sam-
vizku með því að ljúga að sjálf-
um sér.
★
Það er einmitt þetta, sem nyt-
sömu sakleysingjarnir í Fram-
sóknarflokknum eru að reyna.
Blöð flokksins hafa svo lengi
alið á tortryggni og hatri í gatð
þess þjóðskipulags, sem stendur
vörð um eignarrétt og athafna-
frelsi einstaklingsins, að þeir eru
orðnir áttavilltir í þeirri gern-
ingaþoku. Sumir hafa drukkið
í sig þetta hatur, svo að þeir
standa með annan fótinn austan
járntjalds og þurfa ekki annað
en að flytja búferlum úr sveit-
inni til þess, að báðir ganglim-
irnir komi þar niður. Þess vegna
eru fleiri kommúnistar hér en
í nokkru öðru vestrænu landi,
sem stendur á liku menningar-
stigi. Kommúnistar uppskera,
þar sem Tíminn hefur sáð»
Það eru þessir framsóknar-
bolsar, sem nú vaða uppi í blöð-
um og á mannfundum, en þeir
eru varla í meirihluta í flokkn-
um, enn sem komið er. Margir
framsóknarmenn hafa lagt út í
lífið með fagrar hugsjónir og
trúðu því einlæglega, að flokk-
urinn myndi berjast fyrir þeim,
en þar hefur oltið á ýmsu, svo
að ekki sé meira sagt. Það er
sárt að týna trú sinni og sjá
hugsjónir sínar bresia Sumir
kjósa heldur að loka augunum
en líta undan.
Kalda stríðið er í algleymingi
og Rússar hafa valið ísland sein
sóknarsvið, af því að þeir telja
það veikasta hlekkinn í banda-
lagi vestrænna þjóða. Þeir, sem
taka þátt í þessari sókn og í
þeirri trú, að með því séu þeir að
vinna að hlutleysi íslands loka
augunum fyrir heimssögulegum
staðreyndum. Þeir hafa lokað sig
inni í sæluhúsi óskhyggjunnar
og skotið slagbröndum sjálfs-
blekkingarinnar fyrir hurðu.
Hlutleysið er tálviti, kynl-
ur á skerjaströnd kommúnism-
ans og ætlaður til að ginna átta-
vitalausa farmenn í strand á
fjörum þeirra. Það eru allar lík-
ur til, að framsóknarfleytan
steyti þar á skeri áður en lýkur.
Skútan hefur tekið svo marga
slagi til hægri og vinstri í pólit-
ískum fárviðrum, að skipstjórn-
armennirnir hafa tapað öllum
áttum og þeir, sem hafa bundið
sig þar fasta í reiðann, eiga
fyrir höndum hættulega sigl-
ír.gu.
Síðan Framsókn missi völdin,
hafa ýmsir leiðtogar hennar ver-
ið að teyma menn sína í tröila-
hendur. Það er hætt við að sum-
ir skili sér ekki aftur heim. —
Tröllin hafa tíðum ært þá, sem
þau ekki átu.
★
Kommúnistar virðast hafa
heldur litla trú á þeirri æ'tjarð-
arást og þjóðrækni, sem þeic eru
nú að boða. Á það benda hinar
frekjulegu áskoranir og augiýs-
ingar, sem hafa klingt látlaust
í eyrum manna í sambandi við
þrautagönguna um Suðurnes og
við fundinn á gjárbarminum
fyrir ofan Drekkingarhyl. Þetta
P. V. G. Kolka
minnir gamlan sveitabúa ásmala
menn, sem reka þreytta og lat-
ræka hjörð í kaupstaðinn að
hausti með ópum og óhljóðum,
svipusmellum og hundgá Þetta
er heldur óskemmtilegt fyrir þá,
sem fara vildu af fúsum huga.
Sú ættjarðarást, sem borin er á
torg eftir pöntun Rússa og aug-
lýst þar með amerísku skrumi,
minnir um of á vændi. Þess
v^gna eru sumir Þjóðvarnar-
menn það sjálfum sér samkvæm
ir, að þeir neituðu að taka þátt
í slíkri ástarjátningu til ætt-
jarðarinnar.
Rússar geta ef til vill lagt
undir sig síldarmiðin okkar, en
þeir geta ekki lagt undir sig
landjörðina, meðan 10 amerískir
hermenn eru hér að ósk og í
umboði íslendinga, því það yiði
skoðað sem hernaðarárás á
Bandaríkin. Rússar eru of raun-
sæir til að leggja út í kjarnorku
styrjöld, meðan Vesturveldin
halda uppi öflugum sameigin-
legum vörnum. Þeir þurfa frið
til að byggja upp atvinnuvegi
sína og hafa unnið ýmsa ódýra
sigra á vígstöðvum kalda stríðs-
ins í löndum með losaralegu
stjórnarfari. Ófriðargrýlan er
hinsvegar hentug til að hræða
ístöðulitlar sálir á íslandi til að
leita skjóls í föisku hluteysi og
haldlausu.
★
Samkvæmt kiassiskum fræði-
HAFNARFIRÐI: — Innan vé-
banda skátafélagsskaparins hefir
nú um árabil starfað deild hjálp-
arskáta, sem jafnan hefur verið
til taks þegar hættu ber að hönd
um, svo sem við að leita að
týndu fólki. Er hér um að ræða
24 pilta, sem jafnan eru viðbún-
ir, en eins og að líkum lætur, er
mikils um vert að jafnan sé hægt
að leita til skátanna þegar hætta
er á ferðum.
Hefur deildin nú fyrir nokkru
unnið að því að fá hingað spor-
bund, sem hafður yrði hér i Hafn
arfirði og þjálfaður til að leita að
kenningum kommúnista er alls
herjarverkfall haldbezta ráðið
til að lama svo kapitaliska rík-
isstjórnir, að þeir geci hrifsað
af henni yfirrráðin með vopna-
valdi og komið á alræði öreig-
anna. Þessi kenning hefur verið
endurskoðuð í seinni tíð og nú
leggja þeir meira upp úr því að
virkja í sína þágu þjóðernis-
tilfinningu þeirra þjéða, sem
hafa verið að einhverju leyti háð
ar vestrænum stórveldum eða
ganga með minnimáttarkennd
gagnvart þeim. Herstöðvamálið
og landhelgismálið eru því til-
valin tálbeita fyrir íslendinga,
sem hafa ríka þjóðernistilfinn-
ingu vegna sögu sinnar og menn
ingar, en eru líka margir haldn-
ir minnimáttarkennd vegna
smæðar sinnar og fátæktar, en
fylginautur hennar er uppskaín
ingshátturinn, sem lýsir sér í
bruðli, þegar um einhver fjár-
ráð er að ræða, en glamurmögn-
uðum stórbokkaskap að öðrum
kosti. Bæði þessi mál hafa kom
múnistar líka kunnað að nota
sér til þess að vekja tortryggni
í garð ríkisstjórnarinnar að rjúfa
þá samvinnu einstaklinga og
stétta, sem nauðsynleg er til að
viðreisnaráætlanir hennar geti
komið að gagni. Bættur efna-
hagur á grundvelli núverandi
þjóðskipulags yrði til að eyða
vonum þeirra um kommúniskt
stjórnarfar hér um ófyrirsjá-
anlega framtíð. Það er ekki nema
í hæsta máta eðlilegt, að þeir
beiti þessum vopnum, og það því
fremur, sem þau eru í samræmi
við kommúniskt hugarfar og sið
ferði. Hitt er öllu undarlegra, að
Framsóknarflokkurinn, sem
hefði viljað gera sörnu ráðstaf-
anir og ríkisstjórnin á flestum
sviðum, ef hann hefði ráðið
landinu, skuli láta blöð sín veita
kommúnistum lið í þessari iðju,
sem framast þau mega, svo að
segja má, að þau hafi horna-
markað flokkinn með hamri og
sigð.
★
Af langri viðkynningu við
marga ágæta mer.n í Framsókn-
arflokknum held ég, að þetta
hafi verið mjög misráðið af
flokksforustunni, og það þótt
ekki sé litið á það, hvað var
skylda hennar gagnvart þjóðar-
heildinni, eftir að hún hafði sjálf
Einkaskeyti frá fréttaritara
Mbl. í Khöfn 14 sept.
PÓSTMENN í Kaupmannahöfn
komu til vinnu sinnar á ný í dag,
er Póststjórnin hafði gefið lof-
orð um að engar refsiráð-
stafanir yrðu gerðar gegn þeim
póstmönnum, er neituðu að
týndu fólki. Hafa skátarnir leit-
að hófanna um kaup á blóðhund'
í Bandaríkjunum, en þeir eru
taldir beztir allra hunda til slíkra
hluta, eru t. d. sérlega þefnæm-
ir og ratvísir. Hafa skátarnir von
ir um að fá hund á næstunni, en
hér verður hann í kofa og öflugri
girðingu í landi Jófríðarstaða.
Sporhundur sá, sem Jón heit.
Guðjónsson í Kópavogi hugsaði
um, er dauður fyrir nokkru, þann
ig að nú er enginn slíkur hundur
hér sunnan lands. Er slíkt mjög
bagalegt, því að hundar sem þess
ir eru bráðnauðsynlegir, eins og
oft hefir sýnt sig við leit að fólki.
lýst yfir því, að við værum a3
steypast fram aí brúninni nið-
ur í hydýpisgjá efnahagslegrar
eymdar og volæðis, ef ekkert
væri að gert, heldur biátt áfiam
með tilliti til framtíðar flokks-
ins. Forystumennirnir gátu sagt:
„Sumar af efnahagsráðstöfunum
stjórnarinnar hefðum við sjálf-
ir framkvæmt, ef við hefðum ver
ið við völd, eins og gengisbreyt-
inguna. Aðrar erum við óánægð-
ir með og viljum enga ábyrgð
bera á þeim, en af því ástandið
er alvarlegt, ætlum við að sýna
þann drengskap að leggja eng-
an stein í götu stjórnarinnar,
heldur bíða átekta og sætta okk
ur við þær fórnir, sem þjóðin
verður að leggja á sig“. Þannig
hafa áreiðanlega margir ó-
breyttir framsóknarmenn hugs-
að, en forustan tók þann kost-
inn, sem verri var og ósæmilegri.
Þess hlýtur flokkurinn að, gjalda
í framtíðinni.
Framsóknarflokkurinn er nú
raunverulega þriskiptur. Á einu
leitinu eru þeir, sem ekki munu
fóta sig á því hála svelli, sem
forustan hefur leitt þá út á og
renna því undan brekkunni í ut-
breiddan náðararm kommún-
ista. Á öðru Ieiti eru þeir sem
munu meta land sitt meira en
flokk sinn, þjóð sína meira en
fáeina misvitra foringja hans,
og taka því höndum saman við
öll þau öfl önnur, sem vilja efna
lega og menningarlega viðreisn
á grundvelli vestræns þjóðskipu
lags. í þriðja lagi eru þeir, sem
flýja frá öllum skyldum, allri
viðreisn, bæði á vestrænum og
austrænum grundvelli, en lála
sér nægja að sýna manndóm
sinn í því að þramma áíram í
kröfugöngu, syngjandi ættjarð-
arsöngva og æpandi ókvæðis-
orð að vinveittum þjóðum, þó að
það hrynji í rúst, sem áður var
uppbyggt, fúinn eti sig inn í kór
þil kirkjunnar og sina og mosi
breiðist um þær gróðurlendur,
sem ræktaðar hafa verið frá
upphafi íslandsbyggðar. Þetta
eru flóttamenn frá þeim verk-
efnum og þeim vanda, sem óvit-
urleg fjármáiastjórn hefur
hrundið okkur út í á liðnum ár-
um, auðunnin fórnardýr lýð-
skrums og þjóðrembings, sem
reyna að skýla örbirgð þanka
síns og visnun vilja síns fyrir
sjálfum sér og öðrum með há-
stemdum ástarjátningum til ætt-
jarðarinnar. Maður hittir siika
rótleysingja á öllum sviðum
hins daglega lífs.
Reynslan ein sker úr því, hvort
slíkir menn eiga að marka
stefnu eða öllu heldur stefnu-
leysi Framsóknarílokksins á
næstu árum.
vinna eftirvinnu.
Sjálfu deiluefninu — um
greiðslu fyrir eftirvinnu og
vinnutíma — var vísað til nán-
ari afgreiðslu og umræðna milli
ríkisins og aðalstéttarsamtaka
póstmanna.
Enn er alveg óvíst hvenær
póstþjónusta kemst hér í eðli-
legt horf. Gífurlegur póstur bíð-
ur flokkunar og afgreiðslu og
póstmenn neita að viana eftir-
vinnu.
Hættulegt vegna sjúklinga
Verkfall þetta og eftirköst
þess veldur óskaplegum vand-
ræðum. í gær stóðu langar raðir
fólks frammi fyrir pósrstöðinni í
Köbmagergade og verzlunarlíf
er að nokkru leyti í molum..
Þó er alvarlegast hversu þetta
hefur mikla hættu í för með sér
fyrir sjúklinga í sjúkiahúsum
utan Kaupmannahafnar. Mikil-
væg sýnishorn og rannsóknar-
efni frá Serumstofnuninni og
öðrum rannsóknarstofum í Kaup
mannahöfn ná ekki nægilega ört
til sjúkrahúsanna.
Ætla að fó sporhund hingað
P. V. G. Kolka.
Póstmenn til vinnu á ný
Gífurlegur póstur bíður afgreiðslu