Morgunblaðið - 13.11.1960, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 13. nðv. 1960
8
Yfirboð á kvikmyndum
Athugasemd um athugasemdir frá
Félagi kvikmyndahúseigenda
1 TILEFNI viðtals við fram-
kvæmdarstjóra nokkurra kvik-
myndahúsa í Reykjavík, og at-
hugasemda stjórnarformanns
Laugarássbíós, Henry Hálfdánar
sonar, sem birtist í Morgunblað-
inu 4. þ. m., óskar fél. kvik-
myndahúseig. að fá birt í
heiðruðu blaði yðar eftirfarandi:
1. Það er staðreynd, að það
var Laugarássbíó eða framkv.
stj. þess, Valdimar Jónsson, sem
gerði tilboð í kvikmyndina „Um-
hverfis jörðina á 80 dögum“, fyr-
ir mun hærra verð, en Tripoli-
bíó hefði getað keypt þá mynd
fyrir, ef Laugarássbíó hefði þar
hvergi komið nærr. Tripólibíó var
því tilneytt, ef það vildi kaupa
myndina, að ganga inn í það til-
fcoð. —- Það var því ekki um
yfirboð, eða „sprengingu á verði“
að ræða af hálfú Tripólibíós,
heldur var það þvert á móti
Laugarássbíó sem „sprenging-
unni“ olli.
Vitaskuld er ástæðan til þessa
tilboðs Laugarássbíós einvörð-
ungu sú, að þeir væntu þess að
Tripólibíó mundi ekki sinna
myndinni fyrir þetta verð —
kappið því meira en forsjálnin!!
2. Ástæðan til þess að Laugar-
ássbíó sýnir kvikmyndir lengur
en önnur kvikmyndahús hér,
sbr. athugasemd stjórnarfor-
mannsins: „okkar myndir ganga
í mánuði o. s. frv.“ byggist á
tvennu, bæði almennt því, að
kvikmyndahúsin sýna kvikmynd-
ir svo lengi sem sæmileg aðsókn
er, og svo hinu, sem einungis
á við Laugarássbíó, að samningar
um þær myndir sem þeir þegar
hefa sýnt, eru þannig, að þeir
skuldbinda sig til að sýna mynd
imar í ákveðinn lágmarkstíma,
hvort heldur aðsókn er sæmileg
að myndinni eða ekki.
3. Stjórnarformaður Laugar-
ássbíó kveður þá kaupa myndirn
ar aðeins á „markaðsverði“. Fróð
legt væri að héyra hvað hann
á við með markaðsverði á kvik-
myndum. Að okkar áliti er vart
hægt að nefna neitt almennt
markaðsverð á kvikmyndum. Ein
faldlega vegna þess að kvikmynd
ir eru metnar og seldar einstak-
lega, og því matsatriði hverju
sinni hvað gefandi er fyrir mynd
ina. ^inn almenni skilningur á
orðinu markaðsverð, á því ekki
við um kvikmyndir. Ef nota ætti
þetta orð „markaðsverð" eins og
stjórnarformaðurinn gerir, þá er
raunar, svo dæmi sé tekið, boð
Laugarássbíós í kvikmyndina
„Umhverfis jörðina á 80 dögum",
þegar orðið markaðsverð mynd-
arinnar hingað til lands, er Laug
arássbíó setur tilboð sitt fram,
og má þá með sanni segja að
Tripólibíó hafi keypt myndina a
„markaðsverði", því verði sem
Laugarássbíó bauð í myndina.
í því tilfelli sem hér um ræðir,
kaupin á myndinni „Umhverfis
jörðina á 80 dögum“ liggur það
ljóst fyrir að möguleikar Tripóli
bíós til að fá myndina keypta á
viðunandi verði voru þeir að
bíða rólegir, þar til seljandi
lækkaði verðið, „þreyta“ hann,
eins og framkvæmdarstj. fyrir-
tækisins benti á. Laugarássbíó
á hinn bóginn, sem þá hafði ekki
enn tekið til starfa í hinum nýju
húsakynnum, hófst upp til handa
og fóta, án þess að reyna fyrir
sér áður hvort ekki væri unnt
að fá myndina með samkomulagi
við Tripólibíó, og gerir. þetta
háa tilboð í myndina. Ekkert er
verið að hugsa um gjaldeyris-
eyðsluna og sennilega ekki rekst-
ursgrundvöllinn. En Laugaráss-
bíó nýtur svo sem kunnugt er
undanþágu frá greiðslu skemmt-
anaskatts, og kann það að hafa
haft sin áhrif á tilboð þeirra.
4. „Okkur dettur ekki í hug að
kaupa mynd, sem kostar ekki
nema þúsund dollara", segir
stjórnarformaðurinn orðrétt.
„Ég baða mig alltaf einu sinni
á dag“, sagði maðurinn, og settist
í sparifötunum í forarpollinn. —
Ekki vantar nú fínheitin! Það
yrði sjálfsagt forráðamönnum
Laugarássbíós óbærilegt að
greiða minna verð, en er þó
mesta furða að þeim líði ekki
verr, þar sem staðreyndin er sú
að þeir hafa þegar keypt nokkrar
kvikmyndir á lægra verði en
þúsund dollara, en þó greitt 3—5
sinnum hærra verð fyrir þær
myndir en öðrum kvikmyndahús
um hafði áður verið boðnar þær
myndirá. Þeir verða að vera í sér-
flokki þessir herrar, í einu og
öllu.!
5. Það er eins og hér hefur
verið rakið ekki einasta boðið
hátt verð í Todd-AO myndir,
heldur einnig í aðrar myndir.
Skýrasta dæmið er boð þeirra í
kvikmyndina „BOÐORÐIN 10“,
sem ekki er framleidd í Todd-
AO, en þeir létu sig ekki muna
um að bjóða í hana $ 7,500,00,
eins og fram kom hjá framkv.stj.
Tjarnarbíós, sem ekki kvaðst
undir neinum kringumstæðum
hafa greitt meira en $ 1,500,00
fyrir myndina. — Þá vantar ekki
gjaldeyrinn, og er ekki von
þótt spurt sé hver borgi brús-
ann?
Að síðustu viljum við taka
þetta fram: Laugarássbíó hafði
(þegar eldra húsið var rekið) og
getur enn haft sín föstu viðskipta
sambönd, bæði í Bandaríkjun-
um og Evrópu.
Kvikmyndainnf ly t j endur hér
hafa ekki enn sem komið er boð-
ið neitt á móti Laugarássbíói,
þeir hafa eingöngu í einu tilfelli
gengið inn í tilboð þeirra (Um-
hverfis jörðina á 80 dögum), en
í öðrum tilfellum látið þá bægsl-
ast óáreitta, enda þótt þeir hafi
haft tækifæri til að ganga inn
í tilboð þeirra s.s. „Boðorðin
10“, „Á hverfanda hveli“. Galdra
karlinn í Oz‘ o. fl. . Þegar reynt
var að ná samkomulagi var þeim
boðið að fá allar Todd-AO mynd-
ir, sem ekki hafði þegar verið
samið um, en vitaskuld var ekki
hægt að gangast inri á slíkt um
alla framtíð m. a. vegna þess að
hér eru að rísa eitt eða tvö kvik-
myndahús, sem möguleika hafa
að sýna þannig myndir.
Samkomulagsumleitanir strönd
uðu ekki á okkur heldur á Laug-
arássbíói — þeir voru víst of
fínir þúsund dollara mennirnir
til að ræða við okkur.
Sýning Sigurðar Sigurðssonar
SÝNING Sigurðar Sigurðssonar
hefur nú staðið í nokkra daga
í Listamannaskálanum. Hann
sýnir um 50 málverk og pastel-
myndir að þessu sinni, og hef-
ur hann unnið þessi verk á und-
anförnum árum. Nokkuð er síð-
an Sigurður hefur haldið sýningu
en verk hans hafa sézt að jafri-
aði á samsýningum undanfarin
ár.
Þeir, sem fylgzt hafa með list
þróun Sigurðar hafa tekið eftir
því, að um miklar breytingar
hefur verið að ræða, en það er
fyrst nú með þessari sýningu,
sem mögulegt er að gera sér fulla
grein fyrir því, hvernig hann
hefur jafnt og þétt byggt upp
persónulega list. Sigurður hefur
vaxið mikið sem málari hin síð-
ari ár, og verk hans eru nú miklu
betur byggð í formi og lit en áð-
ur var.Hann er öruggari og hef-
ur meiri tök á fyrirmyndum sin-
um sem hann oft stilfærir n*kk
uð eftir eigin höfði. Litirnir hafa
öðlazt meiri kraft og dýpt en áð-
ur, og vinnubrögð eru nú öll í
fastari skorðum.
Annað er það einnig, sem S’g-
uj ður#hefur tilemkað sér í síð-
ustu verkum sínum. Hann mál-
ar nú á frjálsmannlegri hátt en
fyrr og mætti ef til vill segja,
að pensillinn væri mi'klu mýkri
í höndum hans en áður. Einnig
er það áberandi hvað hann
byggir verk sín örugglega og læt
ur smáatriði eigi sig, en leggur
áherzlu á samræmingu myndflat
arins.
Það er að vísu ekki allt jafn
gott á þessari sýningu Sigurðar,
en heildarsvipur sýningarinnaj
er persónulegur og sterkur. A
stundum. verður maður var við
nokkuð drungalega tóna, og yf-
irleitt eru litir Sigurðar nokk-
uð þungir í sumum olíumálverk-
anna. Pastellitir eiga sérlega vel
við Sigurð og þar-nær hann lit-
brigðum, sem bæði eru erfið við
fangs og krefjast sérstakrar til-
finningar. Sem dæmi um þetta
má nefna litla mynd No. 45 „Lít-
ið víðikjarr" og No. 49 „Lands-
lag á Heiðmörk".
Hér er á ferðinni hógvær lista-
maður, sem er í miklum vexti
eins og áður er sagt. Hann vivm-
ur með alvöru og festu að verk-
um sínum, og óþarfa skraut og
krúsidúll er ekki notað til að
gylla fyrirmyndir eða málverk-
ið siálft í augum almennings
Sigurður Sigurðsson á það
sannarlega skilið að þessari sýn
ingu hans verði veitt verðskuld-
uð eftirtekt. Það mundi ekki
furða mig, þótt margir hefðu
gaman að þessum verkum, en
það mundi undra mig mikið,
ef það sannaðist, að fólk vildi
ekki eignast eitthvað af verkum
Sigurðar. Það er sannarlega á-
stæða til að samfagna Sigurði
Sigurðssyni yfir þeim árangri, er
hann hefur náð með þessum
áfanga.
Valtýr Pétursson.
Leikrit Moliérs, „Georg Dandin“, er sýnt um þessar mundir
í Þjóðleikhúsinu í ágætis uppsetningu sænska leikstjórans
Hans Dahlins. Gamanleikir Moliérs er fastur liður í leikrita-
vali allra helztu leikhúsa í Evrópu og vekja þar jafnan mikla
atnygli. Leikritið „Georg Dandin“ er sett upp í hinum gamla
franska hefðbundna Moliére-stíl og er það örugglega mjög
lærdómsríkt fyrir leikhúsunnendur að kynnast því. — Næsta
sýning verður í kvöld. Myndin er af Rúrik Haraldssyni og
Lárusi Pálssyni í hlutverkum sínum í leiknum.
GuSný Höskulasdótfir
Melum á Kjalarnesi
Minningarorb
GUÐNÝ Höskuldsdóttir andaðist
1. nóv. að heimili sonar síns og
tengdadóttur eftir þunga legu.
Guðný var fædd 28. marz 1881.
Foreldrar hennar voru hjónin
Arndís Magnúsdóttir og Hösk-
uldur Jónsson, er bjuggu að
eru Jón Helgi í Reykjavík,
Indriði á Melum á Kjalarnesi,
Haraldur í Reykjavík, Arndís
húsfreyja á Ingunnarstöðum í
Kjós og Finnbogi í Reykjavík.
Þetta stutta æviágrip segir
ekki mikið. En það þarf hjarta-
hlýju og góðvRd til þess að
ganga mörgum börnum í móður.
stað. Það hefir ekki verið vanda-
laust verk þá frekar en nú og •
Stóra-Klofa á Landi. Árið 1912 stjúpmóðurnafnið var ekki í há-
lá leið Guðnýjar upp á Kjalar- vegum haft áður fyrr.
nes og hvernig sem því hefir
verið varið, þá ílentist hún þar
og giftist bóndanum í Hjarðar-
nesi, Einari Gottsveinssyni, sem
þá var ekkjumaður með bavna-
hóp. Þau bjuggu allan sinn bú-
skap í Hjarðarnesi og eignuðust
8 börn en urðu að sjá á bak 3
þeirra ungum. Þau sem eftir lifa
-y-
SVEINBJORN dagfinsson
hæstaréttarlögmaðux
EINAR VIÐAR
héraðsdómslögmaður
Málflutningsskrifstofa
Hafnarstræti 11. — Simi 19406
Sextug í dag:
Marólína G Erlendsdóttir
Frú Marólína Guðrún Erlends-
dóttir, Mávahlíð 17. Malla, eins
og hún er kölluð af vinum og
vandamönnum, er fædd að Hópi
í Grindavík 13/11, 1900. Þar ólst
hún upp hjá foreldrum sínum,
er henni hafa kynnzt. Er hún um
margt sérstæð og merkileg kona,
stórvel gefin og glæsileg og svo
orðvör að af ber. Því miður hef-
ur hún átt við langvarandi veik-
indi að stríða. Slíkt er mikið
þeim ágætis hjónum, Lísibet Guð áfall fyrir konu á bezta aldri,
sem verður af þeim sökum að
draga sig að mestu í hlé frá
störfum heimilisins, sem verið
hefur henni kærast og hún fórn-
að starfskröftum sínum fyrir. —
Hefur hennar lífsstarf verið
unnið að mestu innan veggja
þess, og er heimili hennar róm-
að fyrir myndarskap og gestrisni.
Malla mín, um leið og ég óska
þér hjartanlega til hamingju með
afmælisdaginn, vil ég þakka þér
elskulega viðkynningu og allt
það er þú hefur gott gert mér
og mínu heimili. Bið ég guð að
gefa þér góða heilsu og bjarta
framtíð.
M. B.
mundsdóttur og Erlendi Odds
syni kennara, en föður sinn
missti hún sex ára gömul og
var síðan hjá móður sinni og
seinni manni hennar, Jóni Jóns-
syni bifreiðarstjóra. Reyndist
hann henni sem beztá faðir. Hún
fluttist til Reykjavíkur árið 1919
er hún þá giftist Sigurði Hall-
dórssyni verkstjóra. Hafa þau
eignazt sex börn. Átti ég því láni
að fagna að kynnast Möllu og
hennar góða heimili fyrir nokk-
uð mörgum árum. Hafa þau
kynni verið mér til óblandinnar
ánægju og því meir sem kynn-
in hafa verið meiri. Malla er
mikil mannkostakona, sem nýt-
ur virðingar og vináttu þeirra,
Guðný var hlédræg kona og
fáskiptin en vinur vina sinna og
með afbrigðum barngóð. Að
sjálfsögðu hefur hún oft mátt
vinna hörðum höndum með stóra
barnahópnum sínum. Heyrt hefi
ég að sængurlegurnar hafi ekki
verið of langar, eftir vikuna var
hún komin út í mýri 'að raka.
Ég kynntist Guðnýju ekki fyrr
en hún var komin á efri ár,
búin að missa manninn og stóð
fyrir búi hjá syni sínum Indriða
á Melum. En það var sami dugn-
aðurinn og hafði einkennt hana
á meðan hún var upp á sitt
bezta; Hún var komin út með
hrífuna sína hvenær sem stund
gafst. Guðný hafði ánægju af
lestri góðra bóka og það var
gaman að ræða við hana. Hún
reyndi ævinlega að finna bjarta
hlið á hverju máli. Guðný elsk-
aði sólina og hún trúði því að
það væri allra meina bót að
komast út. Það var draumurinn
hennar í sumar, þó hann ekki
gæti ræzt á þann hátt. Þá er hún
núna komin út í sumarið mikia
sem okkar allra bíður. Hún
þráði að þurfa ekki að vera
öðrum til byrði, en nú síðustu
mánuðina var hún hjálparvana
og naut þá aðhlynningar barna
sinna en þó sérstaklega Indríða
sonar síns og Valborgar Kristms-
dóttur konu hans.
Mér er ljúft að minnast þessar-
ar góðu konu og þakka henni
allt, sem hún var mér og minni
fjölskyldu.
Blessuð sé minning hennar.
H. H.