Morgunblaðið - 02.02.1961, Page 3

Fimmtudagur 2. febr. 1961
MORGVrUJLAÐlÐ
3
Hvar
er
róið
EINS og kunnug-t er af frétt-
um, hefur ekki enn gengið
saman með fulltrúum sjó-
manna og útvegsmanna í við-
ræðum þeirra um að koma á
I heildarsamningum um kjör
sjómanna á bátaflotanum um
land allt. Morgunblaðið sneri
sér til Landssambands ís-
I lenzkra útvegsmanna f gær
og fékk þar ýmsar upplýsing-
ar um málið.
Aðdragandi þessa máls er
I sá, að í oktáber sl. skipuðu
sjómannasamtök innan Al-
þýðusambands íslands og
L. í. Ú. nefnd til að athuga,
hvort ekki væri unnt að sam-
ræma kjör bátasjómanna í
öllum verstöðvum landsins.
Miða skyldj að því að koma
I á einum heildarsamningi, sem
gilti um land allt, og jafn-
i 1 framt yrði ' horfið frá því
, t hlutaskiptafyrirkomulagi, er
I ríkt hefur að undanförnu, en
farið inn á þá leið, að sjó-
1 menn tækju laun sfn af
I brúttóverðmæti aflans, eða
, miðað við sama verðmæti og
útvegsmenn fá fyrir hann.
! Áður hafði sú regla gilt, að
i sjómenn tækju laun af skipta
verði, sem samið var um sér-
staklega og var mun lægra
en útvegsmenn fengu fyrir
aflann.
Upp úr samningum slitnar
Nefnd þessi skilaði niður-
stöðum athugana sinna í nóv-
ember og mælti með því, að
framangreindur háttur yrði
tekinn upp. 16. des. settu sjó-
j mannasamtökin fram kjara-
kröfur sínar í samningsformi,
sem fyrirhugað var, að gilti
um landið allt. L. f. Ú. og sjó-
menn skipuðu samninganefnd
ir, sem héldu sameiginlega
fundi frá 16. til 30. des., þegar
upp úr samningum slitnaði.
i L. í Ú. bauð sömu kjör og áð-
ur, þó þannig, að sjómenn
skyldu njóta iþeirrar hækkun-
ar, sem yrði á fiskverði vegna
aukinnar vöruvöndunar og
áhrifa vaxtalækkunar. Sjó-
menn kröfðust hins vegar
launahækkunar, sem nam
með öllum hlunnindpm, er
farið var fram á, um 60%.
, I Útvegsmenn töldu sig með
engu móti geta orðið við þess
um kröfum, og stóð allt fast,
’ þegar málinu var vísað til
sáttasemjara.
I Upp úr áramótum tóku
flest sjómannafélög að boða
verkföíl, sem hefjast skyldu
milli 15. og 20. jan. Komu þau
til framkvæmda f öllum ver-
stöðvum, nema í Keflavík og
1 Grindavík. Þar hafði verkfall
ekki verið boðað vegna sam-
komulags, sem varð meðal
útvegsmanna og sjómanna.
Samkomulag næst
14.—24. jan. hélt sáttasemj-
ari fundi með samninga-
nefndum deiluaðila svo að
segja dag og nótt. Leiddu þeir
til þess, að sáttasemjari lagði
miðlunartillögu fyrir nefnd-
irnar og óskaði eftir því, að
þær tækju afstöðu til hennar.
Að morgni 24. jan. undirrit-
uðu nefndirnar samkomu-
lagstillögu sáttasemjara með
fyrirvara um samþykki ein-
stafcra félaga innan beggja

■.
ÍIMmI 'i;. . :

k'/

samtakanna. Nefndirnar hétu
báðar að mæla með sam-
komulaginu við félög sin.
Fulltrúar sjómanna tóku enn
fremur fram, að þeir undir-
rituðu samkomulagið með
þeim fyrirvara, að það tæki
ekki til Vestfjarða, þar sem
sjómannasamtökin þar höfðu
dregið umboð fyrir þau úr
Yfirlit yffir
deilur sjó-
manna og
útvegsmanna
höndum nefndarmanna. Út-
vegsmenn á Vestfjörðum
töldu sig á hinn bóginn aðila
að samkomulaginu.
Samkomulagið var síðan
borið undir félagsfundi hinna
einstöku samtaka sjómanna
og útvegsmanna. Var það
samþykkt af útvegsmönnum,
en undirtektir sjómanna voru
með ýmsum hætti. Skal nú
rakið, hvernig ástandið er í
hinum ýmsu verstöðvum um-
hverfis landið.
Reykjavík: Fellt. Aðal-
ástæðan mun hafa verið ó-
ánægja með hina nýju verð-
flokkun.
Akranes: Fellt, mestmegnis
af sömu ástæðu og í Reykja-
vík.
Hellissandur: Samþykkt.
Ólafsvík, Grafarnes og
Stykkishólmur: Samþykkt
með fyrirvara um að * sam-
komulag næðist um sér-
ákvæði um sjófatapeninga.
Verkfalli frestað þar til 1.
febr., og hófst það í gæx í
Stykkishólmi, en var aflýst í
Ólafsvík og Grafarnesi, þar
eð samkomulag mun hafa
náðst þar. Er því róið frá
báðum þessum stöðum.
Vestfirðir: Þar er róið í
öllum verstöðvum, því að Al-
þýðusamband Vestfjarða heim
ilaði félagseiningum sínum að
hefja róðra upp á væntan-
lega samninga.
Norðurland: Samþykkt alls
staðar nema á Skagaströnd,
en þar er róið upp á væntan-
lega samninga.
Seyðisf jörður: Þaðan er ró-
ið, en afstaða mun ekki hafa
verið tekin til samkomulags-
ins.
Neskaupstaður: Fellt. Sjó-
menn og útgerðarmenn þar
hafa gert með sér bráðabirgða
samkomulag og róa upp á
væntanlega samninga. L. í. Ú.
hefur mótmælt bráðabirgða-
samningnum, þar eð málið sé
enn í höndurn sáttasemjara
og eigi því að leysast fyrir at-
beina hans.
Eskifjörður, Reyðarfjörður,
Fáskrúðsfjörður, Breiðdals-
vík og Stöðvarfjörður: Fellt
Ástæðan er sú, að í samkomu
lagstillögunni er gert ráð fyr-
ir því, að á útilegubátum
skuli heildarprósentunni skipt
í 12 staði á netum og 13 staði
á línum, en sjómenn á þess-
um stöðum vilja skipta í 11
og 12 staði. Þessi ástæða gild-
ir einnig urn Neskaupstað.
Róið er upp á væntanlega
samninga.
Hornafjörður: Frestað að
taka afstöðu, en róið upp á
væntanlega samninga.
Vestmannaeyjar: Samþykkt.
Ekki er samt róið vegna verk
banns útvegsmanna og verk-
falls landverkafólks. Á föstu-
daginn á svo að hefjast sam-
úðarverkfall sjómanna. Á-
stæða verkbannsins mun
vera óánægja með verðflokk-
unina.
Þorlákshöfn: Samþykkt.
Grindavík: Samþykkt.
Sandgerði: Samþykkt.
Keflavfk: Samþykkt.
Hafnarfjörður: Frestað að
taka afstöðu, ,en verkfalli
haldið áfram. Verkamanna-
félagið Hlíf hafði boðað til
samúðarverkfalls, en á fundi
á mánudagskvöld var sam-
þykfct að aflýsa því. Auk
þess fór sjómannafélagið
fram á, að Verkakvennafé-
lagið Framtíðin hœfi samúð-
arverkfall, en á félagsfundi
var fellt með samhljóða at-
kvæðum að verða við þeim
tilmælum.
★
Að því leyti sem deilan er
ekki leyst, er hún enn í hönd-
um sáttasemjara. Á .síðasta
fundi samninganefnda með
honum, sem stóð til kl. hálf-
fjögur í fyrrýjótt, mættu enn
fremur fulltrúar Ferskfisk-
matsins og fiskkaupenda til
að skýra fyrir nefndunum
fyrirhugaða framkvæmd á
fiskmati og verðflokkun, en
eins og áður hefur verið
skýrt frá, hefur nú verið tek-
in upp gæðaflokkun á fiski
og það fyrirkomulag að hafa
verðmismun eftir gæðum í
ríkari mæli en áður hefur tíð-
kazt. — Næsti fundur hefur
ekki verið boðaður.
Hringsnúningur kommúnista
Afstaða L.l.U. til samninga
á þeim stöðum, þar sem sam-
Jerúsalem, 1. febrúar (Reuter)
DAVID Ben-Gurion ,forsætisráð-
herra Israels, sagði af sér em-
bætti í gærkvöldi vegna ágrein-
ings við ýmsa áhrifamikla flokks
menn sína út af ,,Lavon-málinu“
svonefnda, sem kennt er við
Phinas Lavon, er var varnarmála
ráðherra 1954. Ben-Gurion hefir
heimtað framhaldsrannsókn í
máli þessu, en allmikill hluti
flokksmanna hans (í Mapai-
'tokknum) staðið gegn því.
komulag hefur verið fellt, er
sú, að samningsviðræðum
verði haldið áfram fyrir at-
beina sáttasemjara. L.f.Ú. hef
ur mótmælt samningaumleit-
unum sjómanna og útvegs-
manna á Austfjörðum, sem
fram fara utan heildarsam-
taka aðilanna. Nú bregður
svo við að kommúnistar,
sem fordæmdu hvað harðleg-
ast samninga sjómanna og út-
vegsmanna á Keflavík og
Grindavík, sem fram fóru ut-
an L.Í.Ú. og sjómannasam-
taka A.S.Í., kölluðu þá Júd-
asarsamninga og sögðu þá
bera vott um lágt félagslegt
siðferði, eru nú ákafir verj-
endur þess, að sami leikur sé
leikinn á Austfjörðum. Á síð-
asta fundi samninganefnd-
anna lýsti Snorri Jónsson,
ritari A.S.Í. yfir því, að af-
staða miðstjórnar A.S.Í. væri
sú, að nú bæri að víkja frá
þeirri grundvallarreglu, sem
gilti í upphafi samningsvið-
ræðnanna, að leysa bæri deil-
una á heildarvettvangi.
og hvar ekki?
Ben-Curion iór
í iússi
VERKFALL YFIRMANNA
BOÉAÐ
f gær Iýsti Farmanna- og
fiskimannasamband fslands
yfir því, að náist ekki sam-
komulag um kaup og kjör yf-
irmanna á bátaflotanum, þar
með talin tog- og sfldveiði-
skip, muni eftirtalin félög
hefja verkfall kl. 24 hinn 8.
þ. m.: Skipstjóra- og stýri-
mannafélagið Hafþór (Akra-
nes), Skipstjóra- og stýri-
mannafélagið Aldan (Reykja-
vík), Mótorvélstjórafélag fe-
lands og Vélstjórafélag fe-
lands. Hingað til hafa verk-
föll sjómanna ekki tekið til
síldveiðanna, en komi verk-
fall yfirmanna til fram-
kvæmda, mun það, skv. ofan-
sögðu, stöðva síldveiðiflotann.
— Næsti fundur aðila með
sáttasemjara hefur verið boð-
aður á föstudag.
I dag lýsti fjármálaráðherrann
Levi Eskhol því yfir í Israels-
þingi, að ríkisstjórnin myndi
sitja áfram við völd, þrátt fyrir
afsögn forsætisráðherrans, þar
til ný stjórn hefði verið mynduð.
— ★ —
Stjórnmálafréttaritarar telja
ekkj útilokað, að Ben-Gurion
myndi sjálfur nýja stjórn, en
fyrirætlanir hans eru þó á huldu.
Annan möguleika telja þeir þann,
að flokkarnir yzt til hægri og
vinstri sameinist um stjórnar-
myndun, til þess að útiloka hinn
öfluga Mapai-flokk frá stjórnar
áhrifum.
STAK8TEIÍVAR
Barnalegv r
málflutningur
Einrr af þingmönnum Fram-
sóknarflokksins hefur gagnrýnt
það á Alþingi, að Jóhann Haf-
stein bankastjóri skyldi ræða
bankamálafrumvarpið á fundi i
Varðarfélaginu áður en það var
lagt fram á Alþingi, en eins og
kunmugt er var frumvarpið lagt
fram daginn eftir að Varðarfé-
lagið tók það til meðferðar á
fundi sínum. Þessi málflutning.
ur Framsóknarþingmannsins er
hinn barnalegasti. Algengt er aS
mikilvæg mál, sem ríkisstjórn-
ir eru að undirbúa séu rædd f
stjórnrmálafélögum áður en þan
eru lögð fram á Alþingi. Á þetta
benti Bjarni Benediktsson, dóms
málaráðherra einnig, í umræð-
um, sem urðu á> Alþingi á þriðju.
daginn. Hann kvað það dagleg-
an atburð, að almenningi værl
gerð grein fyrir megiraefni mála
áður en þau væru formlega bor-
' in fram á Alþingi. Hér væri um
að ræða algilda reglu, sem væri
liður í venjulegri stjórnmála.
starfsemi, að ríkisstjórnir og
þingmenn fræddu almenning og
þá fyrst og fremst sína stuðn-
ingsmenn um meginatriði þeirra
mála, sem hverju sinni væri bar.
izt fyrir. Átylla Framsóknarþing
mannsins væri þess vegna á ál-
gerlega röngum forsendum
hyggð.
Einar Olseirsson á flótta
Kommúnistar hugðust gera
mikið herhlaup á hendur sölu-
samtökum útvegsins undir for.
ysytu Einars Olgeirssonar á Al-
þingi. En margt fer öðruvísi en
ætlað er. Kommúnistar hafa orð.
ið algjörlega undir í þeim um.
ræðum, sem farið hafa fram á
Alþingi um rannsóknartillögu
þeirra. Þeir hafa haldið þar fram
órökstuddum sleggjudómum og
fullyrðingum. Verksmiðjur þær,
sem samtökin hafa komið upp
erlendis hafa átt ríkan þátt í því
að stuðla að hækkuðu afurða-
verði og bættri samkeppnisað-
stöðu felendinga á> himim er.
lendu mörkuðum. Hinar ítar-
Iegu upplýsingar, sem gefnar
voru á Alþingi um störf SH voru
mikið áfall fyrir kommúnista.
Þeir höfðu ætlað sér að koma
braskorði á þessi öflugustu sölu-
samtök íslenzkra fiskframleið.
enda. Nú hefur rógurinn verið
rekinn ofan í þá og fyrirhuguð
sókn þeirra snúizt upp I aum-
legaii flótta.
I
■ Vilrlu stöðva síldveiðarnar
I Alþýðublaðið skýrir frá því f
gær, að Hannibal Valdimarsson,
forseti Alþýðusambands fslanðs,
hafi þegnr sáldveiðarnar stóðu
sem hæst um daginn, viljað
stöðva þær og koma á algeru
verkfalli á bátaflotanum.
Kemst Alþýðublaðið m. a.
að orði um þetta á þessa leið:
„Mun það hafa verið Hannf-
bal Valdimarsson, er átti hug.
myndina að því að stöðva síld-
veiðarnar.
Fulltrúar kommúnista i samnr.
inganefnd sjómanna minntust á
það í samninganefndinni, að
ótækt væri að leyfa síldveiði.
bátunum að rón, meðan aðrir
bá.tasjómenn ættu í vcrkfalli.
, Hefðu kommúnistar mátt ráða,
hefðu þeir stöðvað síldveiðarnar
þegar bátarnir mokuðu upp
síldinni og sumir hásetanna voru
með allt upp í 10 þúsund kr.
hlut á einum sólarhring. Komm-
únistarnir voru ekkert að hugsa
um það í þessu sambandi, að
síldveiðisamningarnir voru í
fullu gildi og hafði ekki verið
sagt upp. Hið eitra sem komst að
hjá þeim var að stöðva flotann
og eyðileggja allt það verðmæti,
er skapaðist er bátarnir mokuðu
síldinni á land.“