Morgunblaðið - 10.02.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIh
Fösfudagur 10. febrúar 1961
Regla komin á
reikninga ríkisins
Fyrirfram endurskoðun
undirbúiir
RœÖa Gunnars Thoroddsen fjármála-
ráðherra á Alþingi í gœr
RÍKISREIKNIN GURINN
fyrir árið 1959 var tekinn til
framhalds annarrar umræðu
í neðri deild Alþingis í gær.
Gunnar Thoroddsen, fjár-
málaráðherra, tók fyrstur til
máls og fer ræða hans hér
á eftir:
í>að frv., sem hér liggur fyrir,
fjallar um samþykkt á ríkis-
reikningnum fyrir árið 1959.
Meðferð þessa máls hér í þing-
inu hefur orðið nokkuð óvenju-
leg. Það hefur gerzt, að minni
hl. hv. fjárhagsnefndar (Skúli
Guðm. og Einar Olg.) hefur taf-
ið afgreiðslu málsins síðan fyrir
jól og leggur nú til, að frv. verði
vísað frá með „rökstuddri" dag-
skrá.
Ég skal nú fyrst rekja stutt-
lega, hvernig háttað er undir-
búningi og afgreiðslu reikninga
ríkissjóðs og ríkisstofnana. Upp.
gjor, meðferð og afgreiðsla ríkis
reiknings eru í stórum dráttum
á þessa leið:
Meðferð ríkisreiknings
1) í fyrsta lagi þarf að á-
kveða hvenær eigi að loka
reikningum. Hefur sá háttur
verið á hafður lengi, að reikn-
ingum ríkisins er haldið opnum
langt fram yfir áramót og jafn-
vel fram á sumar. Það er mikils
varðandi fyrir meðferð fjár-
málanna, að reikningum sé
lokað sem allra fyrst.
2) Eftir að reikningum hefur
verið lokað, gengur ríkisbók-
haldið frá þeim og býr út heild-
Gunnar Thoroddsen
og tillögur yfirskoðunarmanna
liggja fyrir, er þetta allt prentað
með reikningnum í heild. Það
eru samin tvö frurpvörp í sam-
bandi við hvem ríkisreikning,
annað frv. til samþykktar á rík-
isreikningum, eins og stjórnar-
skráin gerir ráð fyrir, og hitt
frv. til fjáraukglaga, ef þess ger-
ist þörf, en fjáraukalögin eru
samin eftir tillögum yfirskoðun..
armanna.
8) Frv. um samþykkt á ríkis-
reikningi og frv. til fjárauka-
laga, ásamt rikisreikningnum
sjálfum með athugasemdum,
svörum og tillÖgum yfirskoðun-
armanna er síðan lagt fyrir Al-
þingi til afgreiðslu.
Þetta er í stórum dráttum
gangur þessara mála.
Þriggja og fjögra ára dráttur
Sá hefur siður verið í landi
voru um*langan aldur, að óhæfi-
lega mikill tímj hefur liðið frá
lokum reikningsárs og til end-
anlegrar afgreiðslu Alþingis á
ríkisreikningnum. Ef litið er
yfir síðustu 30 ríkisreikninga,
frá árunum 1928 til 1957, þá lít-
ur dæmið þannig út, að fjórir
þessara reikninga hafa verið af-
greiddir á öðru ári eftir reikn-
ingslok, 19 þeirra hafa verið af-
greiddir á þriðja ári og sjö
þeirra ekki fyrr en á fjórða ári
eftri að reikningsárinu lauk.
Lítum við á síðasta áratuginn
kemur í ljós, að reikningarnir
hafa ekki verið afgreiddir fyrr
en á þriðja ári eftir reiknings-
lok. Ríkisreikningurinn fyrir
1950 var ekki afgreiddur frá Al-
þingi fyrr en í ársbyrjun 1953.
Reikningurinn fyrir 1951 var af-
greiddur 1954, reikningurinn
1952 afgreiddur á árinu 1955,
reikningurinn 1953 afgreiddur á
árinu 1956, reikningurinn 1954 á
árinu 1957, reikningurinn 1955 á
árinu 1958, og reikningurinn
1956 á árinu 1959. Öll þessi ár
tókst ekki fyrr en á þriðja ári
eftir reikningslok að afgreiða
ríkisreikninginn endanlega.
Það er auðvitað hverjum
m-anni ljóst, sem við f jármál fæst,
að svona búskapur og reiknings-
hald á engan rétt á sér. Ég ætla,
að hvert ein-asta fyrirtæki í land-
inu, sem telst sæmilega rekið,
íeyni að gera upp reikning-a sína,
hafa þá tiibúna og fá þá endan-
lega afgreidda ekki aðeins á
fyrstá ári eftir lok reikningsárs,
heldur sem allra fyrst á því ári.
Eg ætl-a, að sá ósiður, sem hefur
blómstr-að svo vel síðasta áratug-
inn, að afgreiða aldrei ríkisreikn
inginn fyrr en á þriðja ári, sé
fátíður hjá öðrum aðiljum í þjóð-
félagi okkar.
Frarnh. á bls. 8
Málverkasýningu Elíasar
Halldórssonar í Boga-
salnum lýkur um helgina
UNGUR listmálari, Elías Hall-
dórsson frá Borgarfirði eystra,
opnaði málverkasýningu í Boga-
sal Þjóðminjasafnsins sl. laugar-
dag. Sýnir hann þar 60—70 kol-,
túss- og krítarteikningar. Hefur
margt manna sótt sýninguna og
17 myndir hafa selzt.
Listkynning Morgunblaðsins
varð fyrst til þess að kynna
þennan unga listamann. Hafði
hann fyrstu sýningu sína í sýn-
ingarglugga blaðsins. — Hann
stundaði nám í Handíðaskólan-
um en síðan í Stuttgart í Þýzka
Flugrit
Lissábon, 8. fébrúar — (NTB)
LANDSTJÓRI Portúgals í Ang-
ola, dr. ’ Silva Tavares, hefur
beint þeim tilmælum til Afríku-
manna í nýlendunni, að þeir
sýni ró og stillingu, að því er
blöð í Lissabon herma í dag.
Fréttir bárust um það frá
Luanda í Angola í dag, að flug-
ritum hefði verið dreift í Lu-
anda og væri jafnvel útlit fyrir
að til tíðinda drægi þar á ný.
Elías Halldórsson.
landi og í Konunglega llstahá-
skólanum í Kaupmannahöfn.
Sýning Elíasar Halldórssonar
í Bogasalnum er íþin frá kl. 2
til kl. 10 síðdegis. Uýkur henni
nk. sunnudagskvöld. Ætti fólk
að nota tækifærið til að skoða
hana í dag og á morgun.
arríkisreikninginn.
3) Reikningurinn er síðan
prentaður.
4) Yfirskoðunarmenn Alþing.
is, þrír trúnaðarmenn, sem Al-
þingi kýs til þeirra starfa, fara
yfir reikningana, kanna þá og
gera athugasemdir.
5) Athugasemdir yfirskoðun-
armanna eru sendar fjármála-
ráðuneytinu, sem ýmist semur,
eða annast um, að samin séu í
hlutaðeigandi ráðuneytum og
ríkisstofnunum, svör við at-
hugasemdum.
6) Yfirskoðunarmenn fá þessi
svör og gera tillögur út af þeim.
Þær tillögur eru með ýmsum
hætti. Stundum telja yfirskoð-
unarmenn, að athugasemdþeirra
sé „fullnægt með svarinu",
stundum, að „við svo búið megi
standa“. Stundum segja þeir, að
aths. sé til athugunar eða „eftir-
breytni framvegis", eða „til við-
vörunar framvegis", og loks
vísa þeir málinu stundum „til
aðgerða Alþingis".
7) Þegar athugasemdir, svör
trjágreinar
Félag garðyrkjumanna ‘hef-
ur sent frá sér aðvörun til
skrúðgarðaeigenda, þar sem
það vegur athygli á því að
þetta sé sá árstími sem he-ppi-
legastur er til að klippa tré og
runna, því nú er gróður í
fullum dvala og engin hætta
á safarennsli, eins og eftir að
tré og runnar fara að lifna
við.
Segja garðyrkjumenn að á-
ríðandi sé að klippa tré og
runna á minnst tveggja ára
fresti, ef fólk vill fá falleg tré
og arð af berjarunnum sínum.
Og einnig að klippa þurfi
burtu dauðar greinar, hreinsa
upp átusárin og bera á þau
á reyniviði, sem áta herjar á.
Oft vill það verða þannig
að fólk feir ekki að hugsa um
garða sína fyrr en sá tími
er kominn, að það vil.1 fara
að hafa þá fallega. En til að
f-á trén beinvaxin og falleg
þarf frá byrjun að fjarlægja
þær greinar sem gera tréð
útlitsljótara og draga úr vexti
þess. Og berjarunna þarf að
grisja, svo að hver grein fái
nægjanlegt ljósmágn og fjar-
lægja elztu greinarnar svo að
nýjar komi í staðinn.
Skv. þessu telja garðyrkju-
mennirnir sem sagt tíma til
kominn að fara að hugsa um
að klippa trjágreinarnar. Og
kemur Velvakandi þeirri að-
vörun áfram til garðeigenda.
♦ Gægjugötin fáanleg
Hér komu tveir ungir dreng
ir fyrir nokkrum dögum.
Kváðust þeir hafa séð þau
ummæli í dálkum Velvak-
anda, að gægjugöt á hurðir
fengjust ekki hér á landi. En
það sögðust þeir vilja leið-
rétta. Gægjugöt hefðu þeir
séð í jáirnvöruverzlun á Æg-
isgötu 4. Er því hérmeð kom-
ið á framfæri við þá sem á-
huga kynnu að hafa á því að
geta séð hver ber að dyrum,
áður en þeir opna hurðir sín-
ar, og bæ með „stórborgar-
brag“ eins og Reykjavík virð-
ist stundum ekki vanþörf á
því.
• Mikið drukkið af
veikum og sterkum
drykkjum
mmm—mmmmmmmaBJi
í blaðinu var um daginn
skýrt frá því, að íslendingar
mundu eyða um 70 milljón-
um í happdrættismiða á ári.
Safnast þegar saman kemur.
Og við eyðum í fleira, sem
ekki getur talizt til brýnustu
nauðsynja.
Það kemur að vísu engum
á óvart að mikið fé fari í tó-
bak og áfengi á ári hverju,
enda reiknast Eiríku Frið-
riksdóttur, hagfræðingi, sem
vinnur að skýrslugerð hjá
Framkv.bankanum svo til að
7%% af öllum útgjöldum
einstaklinga í landinu sé eytt
í þessa tvo liði. Tölur hennar
eru frá 1957, en hundraðstal-
an ætti ekki að taka miklum
breytingum frá ári til árs, þó
krónutalan breytist. En það
kom mér á óvart að sjá
hve miklu við eyðum í gos-
drykki. Það ár keyptu íslend-
ingar gosdrykki fyrir 44
millj. króna. Fóru þá 9% af
útgjöldum einstaklinga það
ár í áfengi, tóbak og gos-
drykki. Hér er reiknað með
smásöluverði á þessum vör-
um, ekki gert ráð fyrir neitt
af þessu sé keypt á veitinga-
'húsum við hækkuðu veirði.
Þrátt fyrir góða vatnið okk-
ar og mjólkina drekkum við
sýnilega talsvert af öðrum
drykkjum, bæði sterkum og
veikum.