Morgunblaðið - 11.03.1961, Side 8

8
MORGVNBLAÐ1Ð
Laugardagur 11. marz 1961
Ósvaltlur sýnir nokkrum kunningjum kvikmyndina um séra Friðrik í sýningarskála sínum.
f kvikmyndaskála
*
Osvaldar Knudsen
FYRST birtist Þórbergur
Þórðarson á hvíta tjaldinu.
Hann sést á gangi á æsku-
stöðvunum í Suðursveit, við
skriftir ag í hvíld á heimili
sínu í Reykjavík og einni af
hinum daglegu gönguferðum
sínum um bæinn. Hann setur
sig í yogastellingar, þar sem
hann situr á gras:, bregður
sér úr fötunum og gerir Miill
ers æfingar sínar niðri í
fjöru, syngur ljóð . . .
Næst koma á tjaldið ís-
lenzk blóm, allt frá fjöru-
grösum upp í öræfajurtir, og
Ingimar Óskarsson, grasa-
fræðingur, segir fáein orð
um hverja. Þarna gefur að
líta 70—80 jurtategundir, þar
á meðal margt lítið blómið,
sem oft fer fram hjá manni
úti í náttúrunni, en verður
svo undurfallegt, þegar það
stækkar á kvikmyndatjald-
inu og litirnir njóta sín.
Síðast kemur my.nd frá
Eystribyggð á Grænlandi,
tekin þegar íslenzkir ferða-
langar flugu þangað sl. sum-
ar. Hrikaleg náttúrufegurð á
Stokkanesi í Bröttuhlíð og
Görðum ber fyrir augað
og Þórhallur Vilmundarson,
menntaskólakennari, lýsir bú
skaparháttum Grænlendinga
og fornum minjum.
— ~k —
Hér er ekki verið að segja
frá kvikmyndasýningu í
neinu af hinum opinberu
kvikmyndahúsum í Reykja.
vík. Þarna er aðeins staddur
lítill hópur vina Ósvaldar
Knudsens, málarameistara, og
hann er að sýna þeim þess-
ar þrjár kvikmyndir sínar í
eigin kvikmyndaskála heima |
í Hellusundi 6 A.
Kvikmyndaskálinn er raun
ar fremur hugsaður sem
vinnustofa, þar sem Ósvald-
ur getur fullunnið kvik.
myndir sínar, sem hann tek-
ur víðsvegar um landið á
sumrin. í öðrum enda salar-
ins er sýningarklefi og hljóð-
einangraður klefi, þar sem út
búnaður er til upptöku á tali
og músík, og síðast en ekki
sízt eldtraustur klefi, sem
geymir spólurnar með kvik-
myndunum 20, sem Ósvaldur
hefur gert undanfarin 14 ár.
Þar eru myndir, sem ekki
. ... og frammi í salnum taka þeir upp á þrjú segulbönd,
þeir Ósvaldur Knudsen, Magnús Bl. Jóhannsson og Jóhann
Sigurjónsson.
,.Það er gaman að dunda við
að klippa filmurnar og ganga
frá kvikmyndunum", segir
Ósvaldur.
væri hægt að bæta, ef þær
glötuðust, eins og t. d. kvik-
myndin um sr. Friðrik, sem
gerð var rétt áður en hann
missti sjónina, myndin um
Ásgrím Jónsson málara, sem
nú er látinn, myndin um
gamla þjóðlífshætti á Horn-
ströndum, sem gerð var 1955,
eftir upptökuferðir vestur í
fjögur sumur o. s- frv.
— Ég hefi aðallega beitt
mér að því að festa á mynd
eitthvað af því sem er að
hverfa, sagði Ósvaldur, er
fréttamaður blaðsins, sem af
tilviljun var staddur á fyrr-
nefndri sýningu, fór að spyrja
hann um þessa tómstundaiðju
hans..
— * —
Ég vek máls á því að eigin-
lega sé það slæmt hve fáir
eigi kost á að sjá þessar
myndir, þó flestar hafi verið
sýndar á fundum Ferðafélags
ins. T. d. mundi ekki vera ó-
nýtt fyrir unglinga að fá að
kynnast öllum þessum blóma
(Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
tegundum. Ósvaldur segir að
hann hafi einmitt haft það í
huga í upphafi, að myndin
gæti kannske kveikt áhuga
hjá unglingum á íslenzkum
gróðri, en ennþá hafi ekki
orðið úr því að fleiri eintök
væru gerð af henni. Annars
kemur á daginn, að hann æt!-
ar einmitt að sýna 5 af mynd
um sínum í Gamla Bíói um
þessa helgi, kl. 3 á laugar-
dag pg sunnudag og kl. 7 á
mánudagskvöld. Það eru nýja
Grænlandsmyndin, myndirn.
ar um sr. Friðrik og Þorberg,
mynd um grenjaskyttu á refa
veiðum, er nefnist „Refurinn
gerir greni í urð“ og önnur,
er nefnist „Vorið er komið“,
og fjallar um vorkkomuna,
dýrin og vinnuaðferðir, sem
nú eru horfnar.
— Annars er ég nú þeirrar
skoðunar að maður eigi ekki
að hampa því opinberlega,
sem maður gerir sér til gam-
ans ,segir Ósvaldur af sinni
venjulegu hlédrægni. Allar
þessar kvikmyndir hefi ég
gert aðeins mér til ánægju,
aldrei gert mynd eftir pönt-
un.
— En þetta er dýrt tóm-
stundagaman?
— Já, það er geysilega dýr
og tímafrek skemmtun. En
ég hefi alltaf haft svo gam-
an af að taka myndir, fyrst
ljósmyndir og seinna kvik-
myndir, sem ég byrjaði að
taka 1947. Annars er minnsta
verkið að filma. Á eftir þarf
að klippa myndina og full-
vinna hana að öðru leyti, og
mér finnst ákaflega gaman
að dunda við það. Við margt
hefi ég þurft að fá hjálp,
eins og t. d. við upptökuna á
hljóðinu og við samningu og
lestur á textum. Og heff ver-
ið svo heppinn að fá hann
Kristján Eldjárn til að gera
flesta textana fyrir mig og
gefa mér góð ráð. Jóhann
Bigurjónsson hefur verið ó-
þreytandi að hjálpa mér við
hljómupptökurnar. Guðrún
Sveinsdóttir og Magnús Bl.
Jóhannsson og nokkrir aðrir
hljómlistarmenn hafa valið
músíkina.
— Hvernig setjið þið hljóð
ið i myndirnar? Getið þið
gert það hér?
— Já, við tökum hljóðið
upp á þrjú segulbönd, eitt
fyrir tal, annað fyrir músik
og það þriðja fyrir önnur
hljóð, eins og t. d. fuglakvak.
Og síðan er þetta stillt sam-
an og það fært á segulrönd,
sem er á filmunni. Þetta get-
um við gert hérna, þó tækin
sem við höfum séu fjarri því
að vera sem fullkomnust.
— Hefur þér aldrei dottið
i hug, Ósvaldur, að framleiða
kvikmynd með tilbúnum efn
isþræði?
— Nei, það hefur mér
aldrei komið til hugar. Ég
hefi meira að segja forðazt
að koma inn á það svið. Það
er svo langt frá því að það
sé hægt við hérlendar gð-
stæður.
— Einu sinni var ég vön
að afsaka getuleysi mitt og
leti við að taka myndir, með
þeirri kenningu, að ljós-
myndarar hefðu ekki tíma til
að njóta þess sem fyrir augu
þeirra ber, því þeir sæju allt
í gegnum. myndavélina. Hvað
segir þú um það?
.—Jú, það er nokkuð til i
því. Ljósmyndari sér hlutina
öðru vísi. Hann er alltaf að
reyna að sjá mótív út úr öllu.
Og honum hættir til þess,
jafnvel þó hann hafi enga
myndavél í höndunum.
★
Ósvaldur er tregur til að
tala mikið um kvikmynda-
gerð sína. Honum er ljúfara
að leyfa manni að sjá mynd-
irnar en að hafa mörg orð
um þær.
Á leiðinni'út göngum við
framhjá eldtrausta klefan-
um, sem geymir frumfilm-
urnar af kvikmyhdunum,
sem Ósvaldur hefur gert,
sumar á mörgum árum og í
mörgum ferðum út um lands
byggðina. Nöfnin á þeim gefa
hugmynd um hvað þarna er
fest á filmu: Heklugosið,
gerð 1947, Laxaþættir frá
sama ári, Hrognkelsaveiðar
á Skerjafirði 1948, Tjöld í
Frh. á- bls. 19
1 Pi iililil
Nf'
Kristján Eldjárn horfir á kvikmyndina gegnum rúðu, þar
sem hann situr í hljóðeinangruðum klefa og les inn á hana
textann . . . .