Morgunblaðið - 30.05.1961, Blaðsíða 13

Þriðju'dagur 30. maí 1961
MORGVNRl^ÐIB
13
Þrjár sfofnanir til
hjálpar og a&sfoðar
við drykkjusjúkt fólk
Frá aðalfundi Bláa bandsins
AÐALFUNDUR Áfengisvarnáfé-
lagsins Bláa Bandið var haldinn
mánudaginn 8. maí s.l. í félags-
iheimili A.A.-samtakanna í
Reykjavík.
' Formaður félagsins Jónas Guð
mundsson setti fundinn og stýrði
ihonum.
Framkvæmdastjóri Bláa Bands
ins, Guðmundur Jóhannsson,
flutti skýrslu um starfsemi fé-
lagsins á árinu 1960 og gerði
grein fyrir reikningum félagsins
sem lágu fyrir fundinum endur-
skoðaðir að löggiltum endurskoð-
anda.
í skýrslu sinni gat formaður
iþess, að Bláa Bandið ræki nú
iþrjár stofnanir til hjálpar Og að-
stoðar við drykkjusjúkt fólk.
Þessar stofnanir eru:
Hjúkrunarstöðin á Flókagötu
29. Þangað komu til dvalar á ár-
inu 393 drykkjusjúklingar. Dval
artími flestra var 3—4 vikur.
Vistheimilið í Víðinesi, sem
tók á móti 22 sjúklingum. Lág-
marksdvalartími þar er sex mán-
uðir. Nú er hægt að taka þar við
14 vistmönnum.
Dvalarheimilið á Flókagötu 31,
sem tekur á móti vistmönnum
sem útskrifaðir eru af hjúkrun-
arstöðinni eða Víðinesi, en hafa
í engan stað að hverfa þegar
sjúkravistinni er lokið. Dvalar-
kostnað greiða vistmenn sjálfir.
Þar dvöldu á árinu 1960 samtals
35 menn. Framkvæmdastjórinn
taldi að árangur mundi svipaður
af starfseminni og fyrri ár sem
félagið hefur starfað.
Þá gerði hann grein fyrir
reikningum félagsins en niður-
stöðutölur rekstrarreiknings eru
2,9 millj. króna. Gæzluvistarsjóð-
ur studdi starfsemi félagsins með
ríflegu fjárframlagi. Starfsemin
naut einnig styrks frá Reykja-
víkurbæ.
Um framtíðarstarfsemi félags-
ins var samþykkt eftirfarandi:
1. Að taka efstu hæðina á
Fló-kagötu 29 — en þar eru sex
rúm — fyrir drykkjusjúkar kon-
ur, þar til hægt verður að stofna
sérstaka hjúkrunarstöð fyrir
drykkjukonur.
2. Að fela stjórninni að sækja
um lóð til byggingar nýrrar hjúkr
unarstöðvar fyrir karlmenn með
það fyrri augum að gera Flóka-
götu 29 að hjúkrunarstöð fyrir
konur. Þess er vænzt að stjórnin
hafi útvegað lóð og teikningar
að nýrri hjúkrunarstöð fyrir
næsta aðalfund félagsins.
Á fundinum voru einnig sam-
þykktar eftirfarandi tillögur:
1. Aðalfundur Bláa Bandsins
samþykkir að beina þeirri áskor-
un til ríkisstjórnarinnar að hún
hlutist til um að sem fyrst verði
I sett hér á landi heildarlöggjöf um
I áfengisvarnir byggð á þekkingu
og reynslu nútíma vísinda í þeim
efnum, og til áfengisvarna verði
varið meiru fé af tekjúafgangi
Áfengisverzlunar ríkisins en nú
er gert.
2. Aðalfundur Bláa Bandsins
beinir þeirri áskorun til Trygg-
ingarstofnunar ríkisins, sem fer
með yfirstjórn sjúkrasamlaganna
í landinu, að hún hlutist til um
að drykkjusjúklingar, sem leita
sér lækninga við drykkjusýki
sinni á viðurkenndum stofnun-
um fyrir slíka menn, njóti þar
fullra samlagsréttinda, og að
greidd verði þar lyf og læknis-
hjálp fyrir þá, sem með sama
hætti og á sjúkrahúsum.
Stjórn félagsins var öll endur-
kosin, en hana skipa: Jónas Guð-
mundsson, formaður; Guðmund-
ur Jóhannsson, varaformaður;
Vilhjálmur Heiðdal, ritari; Jón-
as Thoroddsen Og Sigurður Egils
son.
----------------------$>
Norskur
námsstyrkur
NORSK stjórnarvöld hafa ákveð-
ið að veita íslenzkum stúdent
námsstyrk, að fjárhæð 4800 norsk
ar krónur, til átta mánaða há-
skólanáms í Noregi skólaárið 1961
—1962.
Umsækjendur skulu eigi vera
NÝLEGA kom hópur
skozkra bænda með Gull-
faxa Flugfélags tslands til
Reykjavíkur. Hér á landi
munu þeir skoða búskap á
nokkrum bæjum sunnan
Iands og norðan. Myndin
er af nokkrum Skotanna
við komuna til Reykjavík-
ur. (Ljósm.: Sv. Sæm.)
þjóðminjafræði, dýra-, grasa- og
jarðfræði Noregs, kynna sér
norskt atvinnulíf o. s. frv.
eldri en 30 ára og hafa stundað
nám að minnsta kosti tvö ár við
Háskóla íslands eða annan há-
skóla utan Noregs. Ennfremur
ganga þeir fyrir styrkveitingu,
sem ætla að leggja stund á náms-
greinar, sem einkum varða
Noreg, svo sem norska tungu,
bókmenntir, rétarfar, sögu Nor-
egs, norska þjóðmenningar- og
Þeir, sem kynnu að hafa hug
á að hljóta styrk þennan, sendi
umsóknir til menntamálaráðu-
neytisins fyrir 15. júní n.k., ásamt
afriti af prófskírteinum og með-
mælum, ef til eru. Umsóknareyðu
I blöð fást í ráðuneytinu og hjá
t sendiráðum fslands erlendis.
(Frétt frá menntamálaráðun.).
I!
Hannes Pétursson skrifar Vettvang í þetta sinn. Grein sína kallar hann: Hinn
„þríeinia atburður. Þar kemur m. a. við sögu bókaútgáfan Heimskringla og
Thor Vilhjálmsson-
DAGURINN 18. maí virðist með
einhverjum hætti hafa ert veiði-
'kampana á hinum baráttuglöðu,
Kjálfskipuðu ,,íslandsvinum“ í
Sameiningarflokki alþýðu —
SÓsíalistaflokknum. Allar helztu
málskrafskellingar á þeim bee,
svo sem Magnús ritstjóri Kjart-
ansson, Bjarni frá Hofteigi og
Thor skáld, hafa veitzt að mér
m— lítilsigldu „hirðskáldi íhalds-
ins“ — með þeygi litlum pilsa-
slætti.
Ástæðan er sú, að ofangreind-
*m dag þóknaðist mér að birta
greinarstúf 1 Morgunblaðinu,
jneinlaus andmæli við fullyrð-
ingu Guðmundar Böðvarssonar
um 'hið ginnhelga, sameiginlega
jnarkmið allra svonefndra her-
(námsandstæðinga. Einnig komu
þá fyrir manna sjónir í Alþýðu-
iblaðinu tvö erindi, sem ég gerði
»nér til dundurs að yrkja undir
réttum þríliðum og tvíliðum
ekki alis fyrir löngu og leggja í
munn próf. Jóni Helgasyni. Og
í þriðja og síðasta lagi voru mér
þann dag veitt bókmenntaverð-
llaxm, kennd við Gunnar Gunn-
ersson.
Það er auðvitað fremur ónær-
gætnislegt af föður ljósanna —
gagnvart nefndum „fslandsvin-
um“ — að láta allt þetta bera
upp á einn og sama dag. En
hann um það.
N'okkurt kapp heíur verið á
það lagt, að mótspyrnan gegn
þessum „þríeina“ latburði ætti
sér stað með viðhöfn. M. a. hafa
verið birtar myndir af próf Jóni
Helgasyni við skrifborð sitt í
Árnasafni; dregin fram ágæt
ljósmynd af „hirðskáldi íhalds-
ins“, tekin á þeirri tíð, er það
gaf út siitt fyrsta bókarkorn á
forlagi Heimskringlu. Einnig
óspart vitnað í bundið mál.
Þegar þetta er ritað, er með
fullu fjöri verið að berja á grein
minni „Skáld í Trójuhesti". Ekk
ert bendir til að sá herglaumur
réni á næstunni. Hefði ég ekki
undan, færi ég að skjóta skildi
'fyrir hvern og einn axarskalla,
sem látinn er dynja á ritsmíð
þessari. Hlýt ég því að bíða, ,þar
til flö’kku'biskupar ‘hinnar nýju,
austurevrópsku pápísku telja sig
hafa nóg að unnið. Mun ég þá
gera tilraun til að reisa grein
þessa úr rústum.
V
Ofurlitla fróun hefur það veitt
hinum hreinhjörtuðu „fslands-
vinurn" að búa sér til leyniþráð
milli Morguin-blaðsgreinarinnar,
vísnanna í Alþýðublaðinu og
veitingar bókmenntaiverðlauna
Gunnars Gunnarssonar til mín,
enda þótt mér sé óskiljanlegt,
hvernig jiafn broslegur hugsana-
ga-ngur megnar að svala gremj-u
þeirra í min-n garð. Og ónei-tan-
1-ega er komin dálítil myglulyk-t
af þeirri vélrænu staðhæfin-gu
þessa fólks, að allir, sem ekki
tak-a ofan fyrir gegndarlausum
'kj'afta'Vaðli þess í blöðum, tíma-
ritum og útifundum, hafi selt
sálarheill sína fyrir rauðmálm.
Mun ég ekki sá síðasti, sem fæ
slíka ifréttaitilkynningu frá Skóla
vörðustíg 19.
Nú á sem sagt kapítalisminn
í lan-dinu að vera búin-n -að ta'ka
ljóðagerð mína upp á sína vöðva
mi'klu arrna, og er því af sú
stund, er hún þótti talsvert gróða
vænleg í dómkirkju komma hér
á lan-di, bókaútgáf-unini Heims-
kringlu. Ef mig misminnir ekki,
var þar starfrækt full-boðleg-t
ka-pítalistískt fyrirtæki árið 1955
— þó undarlegt k-imni að virð-
ast, þar sem h-elztu hugsjóna-
menn hins fagnaðarsæla komm-
únisma á íslandi þjóna þar fyrir
altari — og er mér því ekki
fullljósit, hveiiær það gerðist á
árunum, sem síðan eru liðin, að
kapítalisminn tók að bafa af-
skipti af Ijóðasmámuiium undir-
ritaðs. í ritlaun fyrir Kvæðabók
mína grei-ddi þetta kapítalistíska
fyrirtæki mun hærri upphæð,
en þá tíðkaðist, þegar ljóðabæk-
ur áttu í hl-ut (efast ég um, að
forlagið greiði enn ja'fn hátt fyr-
ir slíkar bækur), svo jafnvel
þótti tíðindum sæta. Ég hafði
því síður en svo yfir nokkru að
kvarta og alls enga fjárhagslega
ástæðu til að hald-a ekki áfram
að gefa þar út bækur mín-ar.
Þrátt fyrir há ritlaun sagði for-
stjórinn mér, Kristinn E. Andrés
son, undir fjögur augu, að hann
hefði ek-ki grætt á nei-nni bók
jafn mikið það árið sem ljóða-
bók þessari. Hún var prentuð í
stóru upplagi, seldist mj-ö-g v-el,
verð hennar var 'hátt, eftir því,
sem þá gerðist, og eins og kunn-
ugt er, þá er prentkostnaður
ljóða'bóka tiltöluleg-a sm-ávægi-
legur. Ég leyfi mér því að gera
ráð fyrir, að hreinn hagnaður
forl-agsins af bókinni hafi ekki
verið minni en það, sem ég
sjálfur bar úr býtum, og er mér
nær að halda ,að hann hafi far-
ið drjúgl-angt fram yfir það.
Aldrei talaði Kristinn E. Andrés
son um, að þetta væri ekki bæði
eðlilegt og sjálfsagt, og man ég
þó ekki til þess, að bókaútgáfan
Heimskringla við Þinghol-tsstræti
hafi ort neitt af þeim kvæðum,
sem á bók minni standa. Öll
þessi viðskipti voru því mjög
kapítalistísk af forlagsins hálfu,
það fékk si-nn ríflega milliiliða-
gróða, og befur vafalaust farið
vel um hann í sparibauk þess. Ég
tel vafasamit, að nokkurt annað
kapítalistískt fyrirtæki í 1-andin-u
hafi h-af>t meiri og beinni not af
skáldskap mínum en bókaútgáf-
an Heimskringla. Af þessum
sökum er mér ekki ljóst, ei-ns
og fyrr segir, hvenær það var,
að dómi „íslandsvina“, sem
Ijóðagerð mín féll í hendur kapí-
talismans. Vænti ég þess, að
Þjóðviljin-n eða Tím-arit Máls og
menningar fræði mig nánar um
það.
V
Thor Vilhjálms-son, hinn víð-
förli jöfur meðal skálda, ritar
grein í Þjóðviljann þ. 25. maí
’s.l. Þar kemur hann mörgu í
verk samtímis: Segir frá um-
ræðufun-di suður í Kaupma-n-na-
höfn fyrir átta árum; rifjar upp
vísu úr Hávamál-um; ergir sig út
af bókmenn'taverðlaunum Gunn-
ars Gunniarsson-ar; vitnar í skáld
ska-p Ha-nn-esar Péturssonar; piss
ar utan í tvo m-erkism-enn.
I Piss Th-ors Vilhjálmssonar ut-
, an í ákveðna menn og stofnanir
er eitthvert skemmtilegasta
lestrarefni, sem nú er völ á, og
vildi ég sízt án þess vera af ölfu
því prentaða máli, sem á vegi
manns verður. Hins vegar skal
ég ekkent um það segja, hvort
þeir, sem fyrir því verða, tækju
undir þessa skoðu-n. En vonandi
fellir herra Vilhjálmsson ekki
niður þennan hátignarlega, en
jafnframt hundslega sið.
Þeir, sem skáldið víkur sér að
í þetta sinn, eru tveir helztu
menn þjóðarinnar, hvor á sín-u
sviði, próf. Jón Helgason og
Halldór Kiljian Laxness. Sá síð-
arruefndi 'he-fur reyndar fengið að
kynnast þessari undarlegu venju
skáldsins lítils háttar áður af
eigin raun, en ekki þori ég að
fullyrða, hvort því er þann veg
háttað um próf. Jón, og hef ég
þó eftir föngum reynt að fylgja
skáldinu eftir með augunum frá
einum manni til -an-n'ars.
Þjóðviljagrein berra skáldsins
skiptist í tvo meginkafla. Við rit
un þess síðari sækir á hann eitit
af þeim sálrænu kláðaköstum,
sem herjað h-afa Vil'hjálmsson
með jöfnum mi'llibilum undan-
farin ár og enginn sýnist kunna
læknisráð við, og er þó risin upp
geðverndarstofnun í bænum.
Samt gleður það mig í þessum
kafl-a, -að skáldið skuli grípa til
tveggja Ijóðbrota eftir mig, og
tekst honum m-eð því móti að
tjá það sem fyrir honum vakir,
bæði skýrar og vafningaminna
Framhald á bls. 14.