Morgunblaðið - 07.06.1961, Blaðsíða 12

12
MORCUNQlAÐlh
Miðvikudagur 7. júrií 1961
Sjötugur i dag:
Jón Pálsson, dýralæknir
systursónur hans, Gunnlaugur
Skúlason, starfað hjá honum, er
hann hefir haft frí frá námi, en
hann stundar nám við dýralækna
háskólann í Hannover. Er slík
undirbúningsmenntun í starfi
ómetanleg.
Þau hjón eignuðust 4 sonu.
Elztur er Garðar skógarvörður
að Tumastöðum í Fljótshlíð. En á
Selfossi búa hinir þrír, Páll tann
læknir, Ólafur kaupmaður Og
Helgi bankafulltrúi. Allir eru
þeir bræður giftir og eiga börn.
Er því framlag þeirra hjóna til
héraðsins mikið, einnig að því
leyti.
Á þessum tímamótum, hlýtur
því mörgum að verða hugsað til
afmælisbarnsins af þakklátum
huga og óska því blessunar.
Ég þykist þess fullviss, að
sólin fagni þér í dag með birtu
og yl og það er ósk mín og bæn,
að hún haldi áfram að verma
þig og þitt hús.
Steindór Gunnlaugsson.
ENN stendur ómáð í minni
mínu lítið atvik er gjörðist þá
er ég í bernsku hafði fengið að
fara með eldri systkinum mínum
til mótekju í landi nágranna
bæjar, en mór var þá enn notað-
ur á stöku bæjum til eldiviðar. Er
ekki útaf fyrir sig neitt frekar
um það verk að segja, en þar
sem verið var við verk þetta
minntist ég þess, að eftir þjóð-
vegium sáum við að kom maður
ríðandi á jörpum hesti Og hafði
annan til reiðar. Ferðamaður
þessi bar sig vel á hestinum og
fór með gát. Ekki man ég hvort
að þessi ókunni maður spurði
okkur til vegar, en hitt man ég
að hann ávarpaði okkur og var
iéttur í máli. Spurði hann hvort
að við værum að „gjöra vegabæt-
ur fyrir bæ þann er hann til-
nefndi, og þótti mér að maðurinn
spyrja skringilega þar eð að mér
íannst að hann gæti séð að þarna
var að öðru verki verið.
Öll frekari gagnrýni hvarf þó
fljótlega úr huga mínum því
komumaður hafði á stuttri stund
ýmiss gamanyrði við okkur sem
að ekki sízt unglingum þótti
gaman að. En því leiði ég hug-
ann að þessu löngu liðna atviki,
að í dag er ferðamaðurinn sem á
er minnst, sjötugur að aldri. Mað-
urinn var nefnilega Jón Pálsson
dýralæknir á Selfossi þá nýkom-
inn í Árnesþing og hefur vafa-
laust í umrætt skifti verið að
fara í einhverja lækningaferð hér
um sveitina.
Nú er það ekki ætlun mín að
skrifa neina afmælisgrein um
Jón Pálsson því það munu vafa-
laust aðrir mér miklu færari
menn gjöra. Hitt vildi ég mega á
þessum vettvangi, senda honum
örstutta kveðju mína og ætla ég
að mér sé um leið óhætt að kalla
það kveðju til hans frá húsráð-
endum hér í Gaulverjabæjar-
hreppi, því sannarlega hefir
hann á starfstíð sinni ærið Oft
bjargað og bætt gripi okkar
þegar krankleiki ýmislegur hefur
á þá sótt.
Jón Pálsson hefir allt frá því
er ég í áður áminnzt sinn sá
hann fyrst staðið í huga mínum
sem einn hinn allra geðþekktásti
maður er ég hefi átt kost á að
kynnast. Fer þar saman góð
greind, aðdáunarvert léttlyndi,
snyrtimennska og hispurslaus
framkoma við hvern sem í hlut
á. Han er og ráðhollur Og ráð-
margur, óvæginn í sókn fyrir sín
um skoðunum en skemmtilega
lipur að setja niður deilur ef
honum finnst að til óþurftar séu,
Þannig hefi ég í örfáum orðum
lýst þessum heiðursmanni sem
nú hefir starfað fyrir sunn-
lenzka bændur í 27 ár, en læt-
ur nú brátt af störfum vegna
ákvæða laga um hámarksaldur
opinberra starfsmanna. í embætt
isstörfum sínum hefir Jón verið
hinn farsæli og vaxadi maður,
fylgst vel með allri framþróun
er orðið hefir á sviði dýralækn-
inga, og jafnan þá viðbragðs fljót
astur þegar honum hefir virzt
mest-á liggja. Higg ég að um
þetta geti allir þeir er mest
skifti hafa við hann haft, verið
mér sammála svo og hitt ekki
síður á þessari stundu að flytja
honum alúðarþakkir fyrir gott
starf og einkar góða viðkynningu.
Sannmæli er sem velvirtur
bóndi hér sunnanlands sagði við
mig fyrir stuttu síðan, að það
væri þetta með hann Jón dýra-
lækni, að hann væri ekki aðeins
glöggur og farsæll dýralæknir,
heldur og hefði hann jafnan með
sér að flytja huggun og uppörf-
un fyrir búandlið sem ósjaldan
mætti stríða í ströngu með las-
burða búpening sinn.
Gunnar Sigurðsson.
Seljatungu.
Sveinsína Ágústsdóttir
Sextug
Sveinsína Ágúsfsdóttir
JÓN PÁLSSON, dýralæknir á
Selfossi, er í dag sjötíu ára
gamall. Hann er fæddur að
Þingmúla í Skriðdal 7. júní
1891. Foreldrar hans voru merk
ishjónin: Páll, hreppstjóri í
Tungu í Fáskrúðsfirði, Þor-
steinsson, b. í Víðivallagerði í
Fljótsdal, Jónssonar, Pálssonar,
og Elínborg Stefánsdóttir, b. á
Þóreyjarnúpi í Vestur-Húna-
vatnssýslu, Jónssonar, prófasts í
Steinnesi, Péturssonar, lögréttu-
manns á Einarsstöðum í Reykja
dal, Sigurðssonar, lögréttum. í
Hvammi, Tómassonar, Helga-
sonar. Varð þessum heiðurs-
hjónum 14 barna auðið og eru
12 þeirra enn á lífi, en Jón
dýralæknir er næst elztur
þeirra.
17 ára hóf Jón skólagöngu
sína. Fór fyrst í Flensborgar-
skólann, lauk þar námi, en bjó
sig því næst undir inntöku í
Menntaskólann í Reykjavík. —
Sat þar í 4. og 5. bekk, en vék
þá úr skóla og hóf nám í Dýra-
læknaskólanum í Kaupmanna-
höfn. Brautskráðist þaðan með
góðum vitnisburði 1918 og var
skipaður sama ár dýralæknir í
Austfirðingafjórðungi með bú-
setu í Reyðarfirði. í þá tíð voru
kröpp kjör dýralækna á Islandi,
og þó verri áður, lág laun,
stopull praxis, mest vegna sam-
gangnaörðugleika, þar sem oft-
ast var um vegleysur og tor-
færur að fara, ekki sízt á Aust-
fjörðum. Varð Jón dýralæknir
að kenna áreifanlega á þessu.
Vegna örðugra starfsskilyrða,
fyrst og fremst, imdi hann hag
sínum verr en skyldi í átthög-
unum eystra. Þegar fimmta
dýralæknisembættið var stofn-
að, árið 1934, sem spennti yfir
Suðurlandsundirlendið, Vestur-
Skoftafellssýslu og Vestmanna-
eyjar með búsetu á Selfossi, var
Jón skipaður í það embætti.
Skipti nú skjótt um til hins
betra. Héraðið þéttbýlt og sæmi
lega greiðfært yfir að fara.
Blómlegur búskapur í flestum
byggðarlögum. Nóg að starfa
fyrir ötulan dýralækni.
Starfskilyrði urðu nú Jóni
að skapi. Ólatur, kátur og reif-
ur gegndi han nú skyldustörf-
um sínum, sanngjarn í kröfum
fyrir ferðir og aðgerðir, því að
alltaf fannst honum veiku kýrn-
ar bóndans óeðlilegur tekju-
stofn. Nú hefur hann rækt
embættisstörf sín í héraðinu
run 26 ára skeið og kunna sunn
lenzkir bændur og búfjáreig-
endur vel að meta störf hans
og framkomu alla, enda þótt
hrjúf orð hrjóti stundum af
vörum hans, því hjartað er
alltaf á réttum stað.
Um skeið var hann nokkuð
riðinn við opinber mál, var t. d.
í framboði við Alþingiskosning-
ar í Suður-Múlasýslu fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í eitt skipti,
að minnsta kosti. í hreppsnefnd
sat hann á Selfossi um árabil.
Félagsmál hefur hann hins
vegar ávallt látið sig miklu
skipta. Var einn af stofnendum
Dýralæknafélags íslands og í
stjórn þess um 24 ár, þar af
formaður 15 ár. Hestamennska
hefur látið honum vel. Sjálfur
hefur hann haft yndi af hest-
um og jafnan átt góðhesta,
meira að segja gæðinga. Átti
hann hugmyndina að stofnun
Hrossaræktarsambands Suður-
lands, skipulagði það og veitti
því forstöðu fyrst um sinn.
Var lengi formaður hestamanna
félagsins „Sleipnis" á Selfossi.
Og að lokum átti hann drjúg-
an þátt í undirbúningi að stofn
un Landssambands hestamanna
félaga. Mætti hann í því skyni,
sem formaður „Sleipnis“ á
Þingvöllum 1941, ásamt Birni
Gunnlaugssyni, form. „Fáks“ í
Reykjavík og Ara Guðmunds-
syni, form. „Faxa“ í Borgar-
nesi og fjölda annara manna.
Þar var Landssambandið í raun
inni stofnað, þó að, stríðsins
vegna, yrði það fyrst formlega
stofnað 1949.
í einkalífi sínu hefur Jón
dýralæknir verið heppinn og
hamingjusamur. Hann hlaut
snemma þá gjöf, sem var gulli
betri, nefnilega góða og glæsi-
lega konu. Árið 1918, nýút-
skrifaður af Háskólanum,
kvæntist hann Áslaugu, dóttur
Ólafs Stephensen, prófasts í
Bjarnarnesi, Magnússonar Steph
ensen, b. í Viðey. Þau Jón og
Áslaug hafa eignazt fjóra efni-
lega og drengilega syni, en þeir
eru: Garðar, skógarvörður á
Sámsstöðum, Helgi, bankafull-
trúi á Selfossi, Ólafur, kaup-
maður á Selfossi og Páll, tann-
læknir á Selfossi. Allir kvænt-
ir og eiga börn og buru.
Sem stéttarbræður og starfs-
félagar um langan aldur hafa
okkar samskipti ávallt verið
góð. Marga ánægjustund höfum
við átt saman bæði hérlendis
og erlendis. Notið höfum við
hjónin frábærrar alúðar og
gestrisni á þínu heimili. Fyrir
allt þetta tjái ég þér mínar
hjartans þakkir. —
Svo óska ég þér allra heilla
og hamingju á þessum merku
tímamótum ævi þinnar. Lifðu
enn heill um langan aldur,
gamli vinur og stéttarbróðir!
Reykjavík, 7. júní 1961
Sigurður E. Hlíðar.
f DAG er Jón Pálsson dýralækn-
ir á Selfossi sjötugur. Við öll
sem þekkjum hann og höfum
notið verka hans og vináttu um
langan aldur, samfögnum honum
Og hans húsi og óskum honum
blessunar og gæfu um ókomin ár.
Jón Pálsson er fæddur að þing
múla í Skriðdal 7. júní 1891.
Föreldrar hans voru Páll Þor-
steinssön hreppstjóri, lengst
bóndi í Tungu í Fáskrúðsfirði og
kona hans Elínborg Stefánsdóttir
Jónssonar prófasts í Steinnesi og
því bróðir hins merka prests,
séra Halldórs á Hofi óg ólst Elín
borg upp að nokkru hjá honum.
Eignuðust þau hjón 14 börn og
eru 12 þeirra á lífi, en 2 dóu
í æsku. En auk þess fóstruðu þau
4 börn sem misstu ung föður
sinn.
Er það undravert, að ljúka
slíku uppeldisstarfi með prýði á
ekki stærri jörð. Þau hjón voru
líka bæði vel gerð og Páll ein-
hver mesti léttleikamaður, sem
ég hefi þekkt. Hann varð 96 ára
ög hélt sér fádæma vel til hins
síðasta.
Jón Pálsson hóf nám í Flens-
borgarskóla og síðan í Mennta-
skólanum og lauk þar 5. bekkjar-
prófi. Að því búnu hóf hann dýra
læknisnám við Landbúnaðarhá-
skólann í K-höfn og lauk þaðan
prófi vorið 1918. Síðsumars það
ár var hann skipaður dýralæknir
í Austfirðingafjórðungi með bú-
setu á Reyðarfirði. Frá 1. apríl
1934 var hann skipaður dýra-
læknir í Sunnlendingafjórðungi
Og hefir búið á Selfossi síðan.
♦ ---------------------4
f dag halda bændur i Árnes-
sýslu Jóni Pálssyni dýralækni
og konu hans, heiðurssamsæti í
Selfossbíói, og verða þau hjón
ekki heima hjá sér þann dag.
♦ ---------------------♦
Með starfi hans þar, hófst merk
asti þáttur í ævistarfi hans. Ár-
nesingar eða Sunnlendingar
höfðu aldrei átt því láni að
fagna að eiga lærðan dýra-
lækni fyrr og má það merki-
legt heita frá sjónarmiði
nútíma fólks. Mér er það líka
kunnugt, að Árnesingar söknuðu
þess oft sárt, að eiga engan dýra-
lækni nær en í Reykjavík, til að
líkna skepnum sínum, þegar á
þurfti að halda.
Það vakti því mikinn fögnuð
um Suðurland er dýralæknir sett
ist þar að. Og Sunnlendingar
urðu ekki fyrir vonbrigðum við
komu hins unga dýralæknis. Þó
umdæmið væri sfórt, vann hann
brátt hug og hjörtu íbúanna,
bæði sem læknir og maður. En
svo ör hefir þróunin orðið, að
dýralæknisumdæmið nær nú að-
eins yfir neðri hluta Árnessýslu
Og þó eru annirnar sízt minni en
í byrjun. Jón Pálsson hefir því
orðið giftudrjúgur í starfi sínu
fyrir þetta hérað Og er því ekki
að undra þó hann hafi hlotið al-
mennar vinsældir fólksins fyrir
fádæma lipurð, litlar kröfur og
heppni í störfum, enda maðurinn
fjörmikill og alúðlegur við
hvern sem á í hlut. Auk þess
hefir hann tekið þátt í og unnið
að ýmsum framfaramálum hér-
áðsins Og um mörg ár verið for-
ystumaður að hrossakynbótum
og sjálfur átt fjölda góðhesta.
Að sjálfsögðu hefur hann ekki
einn komist yfir allt það starf
sem á honum hefir hvilt. En
hann hefir verið gæfusamur í
því eins og mörgu öðru. Hann
hefir átt trúan lífsförunaut. Sama
dag og hann lauk prófi frá Land-
búnaðarháskólanum, kvæntist
hann heitmey sinni Áslaugu
Stephensen, en foreldrar hennar
voru Ólafur prófastur Stephen-
sen, síðast prestur í Bjarnanesi
og kona hans Steinunn Eiríks-
dóttir, ein af hinum kunnu Karls-
skálastyrum. Var þetta honum
hið mesta gæfuspor. Hefir frú
Áslaug staðið trúlega við hlið
manns síns alla tíð og aðstoðað
hann ótrúlega mikið í starfi hans,
svo til daglega. Ef hennar hefði
ekki notið við, hefði fólkið ekki
getað fengið eins alhliða og stöð-
uga þjónustu eins og það hefir
fengið. Hús þeirra hefir alltaf
staðið opið fyrir öllum og hefir
það verið ómetanlget.
Auk þess hafa flestir ungir
dýralæknar starfað hjá Jóni Páls
syni í lengri eða skemmri tíma,
meðan á námi þeirra hefir staðið
og sumir þeirra eftir að hafa lok
ið prófi. Undanfarin 3 ár hefir
1 DAG, hinn 7. júní, er Svein-
sína Ágústsdóttir á Djúpavík 60
ára. Hún er mikilhæf kona, sem
allir elska og virða, er henni
hafa kynnzt. — Sveinsína er dótt
ir hinna merku hjóna Petrínu
Guðmundsdóttur og Ágústs Guð-
mundssonar, Kjós hér í hreppi.
Þar er Sveinsína fædd og upp-
alin og bjó síðar myndarbúi,
þangað til fyrir 14 árum, að hún
og maður hennar, Alexander
Árnason, sem gengu að eigast
árið 1921, létu byggja gott hús
í Djúpavík. Þau hjónin eiga fjög-
ur börn, Sigurbjörgu, búsetta hér
í hreppi, Ágúst, í Kópavogskaup-
stað, Skúla oddvita á Hellissandi,
og öldu, búsetta að Nesi í Suður-
Þingeyjarsýslu.
Ég þekki Sveinsínu vel, Og tel
ég það mikið lán fyrir mig að
hafa kynnzt henni. Höfum við
rætt mikið saman og álít ég, að
Sveinsína sé að mörgu leyti á
rangri hillu í lífinu, eins og svo
margir aðrir, enda þótt hún eigi
miklu barnaláni að fagna. Svein-
sína hefði orðið mikill og góður
kennari, og farið út fyrir bókina,
því að hún er greind kona og
segir vel frá.
Sveinsína finnur alltaf það betra
í hverjum manni og má aldrei
heyra nokkrum hallmælt. Og er
það ekki einmitt slíkt fólk, sem
íslenzku þjóðina vantar meira af?
Þeim, sem finna það betra í hverj
um manni Og koma öllu góðu til
leiðar. Þá væri okkar þjóðfélag
statt á fastari grunni en raun ber
vitni um.
Sveinsína saknar þess mikið,
að hafa ekki getað haldið áfram
búskap í Kjós. En börn þeirra
hjóna voru öll komin upp Og far-
in að heiman, og ekki hægt að
koma við neinum nútíma búskap-
artækjum, vegna vegleysis. —.
Sveinsína er afar gestrisin, enda
er Oft fjölmennt á heimili þeirra
hjóna.
Vil ég að endingu þakka Svein
sínu góða og ógleymanlega við-
kynningu á liðnum árum og ósk*
henni — á þessum merku tima.
mótum — allra heilla í nútíð og
framtíð.
Regína Thorarensen.
Vil kaupa uýtízku íbú'ð
með fallegu útsýni, 4—5 herbergi.
HELGI GUÐMUNDSSON
Sími 14476, kl. 4—6 í dag og næstu daga.