Morgunblaðið - 25.07.1961, Blaðsíða 10

10
M ORGVTS BL ÁÐIÐ
Þriðjudagur 25. júlí 1961
UM þessar mundir er það síld
in, sem allt snýsí um í kaup-
stöðunum á Norður- og Aust-
urlandi, frá Skagaströnd allt
til Fáskrúðsfjarðar eða lengra.
Siglufjörður og Raufarhöfn
bera þó höfuð og herðar yfir
hina staðina. Þar er mest salt-
að og mest brætt. Þangað
streyma skipin í stríðum
straumum, þunghlaðin silfri
hafsins, síldinni.
Við komum til Raufarhafn-
ar siðla dags. Þoka er á og
nokkur rigning. Reykur og
gufa úr síldarverksmiðjunni,
sem þrúgast upp um reykháf-
ana, blandast þokunni og
hverfa. En þrátt fyrir regnið
er unnið hér sólarhringinn
út, án mikillar hvíldar. Á öll-
um síldarplönum er saltað, og
verksmiðjan gengur dag og
nótt. Á einni bryggjunni
standa netaviðgerðarmenn og
gera við rifna síldarnót. Þeir
hirða ekki hót um regn og
storm enda er þeirra verk að-
Á síldarplani. Færrbandið flytur síldina.
Síldin er ævintýri
kallandi og nauðsynlegt, því
ekki þýðir að fara með nót-
ina rifna út, þá mundi lítið í
hana fást. Við löndunarkrana
síldarverksmiðjunnar liggja
drekkhlaðin skip og unnið
er að löndun úr þeim, en
mörg skip bíða eftir að kom-
ast að. Já, það má með sanni
segja að hér sé unnifi. En síld-
in er duttlungafull og hagar
sér ekki ávalt eins og veiði-
maðurinn óskar, en þessa dag-
ana virðist 'sjórinn fullur af
henni, og því er um að gera
að ná sem meztu á land'.
Fámennt er á götunum
þessa stundina, aðeins bregð-
ur fyrir manni og manni, og
þá helzt í nágrenni við Kaup-
félagið. Það eru síldarkokk-
arnir að sækja matvæli áður
en lagt er út að nýju. Við
höldum göngu okkar áfram,
og allsstaðar er það sama sjón-
in sem við blasir, vinhandi
fólk.
Við göngum niður á eitt
planið. Þar er verið að salta,
a. m. k. 40 stúlkur hamast
við að hausskera og raða síld-
inni í tunnurnar. Sjómennirn
ir landa síldinni í allstóran
kassa á bryggjuhausnum, en
þaðan flytur rafknúið færi-
band hana meðfram síldar-
kössur.um og sér um, að ætíð
sé næg síld við hendur stúlkn
anna. Hér sem annarstaðar
hefir tæknin verið tekin í
notkun til að auka afköstin og
spara tíman. „Vantar tóma
tunnu, vantar salt, taka
tunnu“ þessar og þvílíkar
hrópanir heyrast hvaðanæfa
um planið. Þetta kannast þeir
vel við, sem á síldarplan hafa
komið. Skeggaðir menn þeyt-
ast um með saltkassa tómar
tunnur eða fulla síldartunnu
á „trillu". Þeir eru kátir og
Stldinni landað.
láta eitt og eitt spaugsyrði
falla um leið og þeir taka
tunnurnar. Stúlkan sem lokið
hefur við tunnuna, lyftir pils-
faldinum mátulega mikið til
þess að efri brún stigvélsins
komi í ljós og „trillu“-
maðurinn lætur lítið málm-
merki falla niður með
fæti hennar, kvittun fyrir
tunnuni. Þetta merki gild-
ir stúlkuna rúmar 30 kr.
Að söltuninni lokinni eru
merkin talin þá sést árangur
vinnunar. Einföld en einkar
hentug aðferð. Hér eru að
starfi karlar og konur úr öll-
um stéttum þjóðfélagsins og
á öllum aldri. Sumir vinna
hér allan síldartímann, aðrir
aðeins Vz mánuð eða 3 vikur,
meðan sumarleyfi þeirra
stendur yfir, en þetta fólk,
ásamt sjómönnunum á síld-
arskipunum, aflar þjóðinni
meiri gjaldeyristekna en
nokkrir aðrir borgarar á jafn
skömmum tíma. Það er eitt-
hvað spennandi við þessa síld-
arvinnu, eitthvað sem er ævin
týri líkt. Engin önnur vinna
hefur slíkt seiðmagn. Það líð-
ur á nóttina, söltunin heldur
áfram, en það er orðið skugg-
sýnt og ekkert myndaveður.
Við röltum því til náttstaðar.
Klukkan er 3 að nóttu, og
enn er saltað á öllum plönum.
Sólin hefir bægt burt þoku
og síld, enda þótt klukkan sé
ekki nema rúml. 6 að morgni.
Nú er skýlaus himinn með
vermandi sumarsól. Á plön-
unum er( ennþá unnið. Sama
fólkið og. í gærkvöldi, kannski
örlítið þreyttara, en með
bjartara bros á vör. Blessuð
sólin hefir þurrkað burt þreytu
og svefn. Á planinu hjá Valtý
Þorsteinssyni eru mörg andlit,
sem við Akureyringar þekkj-
um. Hann á þar heima og hef
ir því eðlilega ráðið margt
fólk þaðan. Valtýr er kunn-
ur athafnamaður, saltar sild
á Siglufirði, Hjalteyri Rauf-
arhöfn og Seyðisfirði, auk þess
gerir hann út 5 síldarskip.
Alls nemur söltun hans nú
um 16,000 tunnum og hjá
honum vinnur fjöldi manns.
Okkur er sagt að tvær af
stúlkunum hér séu búnar að
salta nálægt 400 tunnum á
rúmum mánuði. Það mun
gefa þeim nálægt 12,000 kr.
og sýnir að það getur borg-
að sig að skreppa í síld. Með
morgninum streyma skip til
hafnar — það var góð veiði
í nótt, og hvert skipið af
öðru siglir inn til Raufar-
hafnar, hlaðin á efsta borð,
eða eins og sjómennirnir
segja: með það sem tollir á
skútunni.
Um hádegið berst sú fregn
út að söltun muni að mestu
lokið í kvöld. Búið að salta
í gerða samninga og ekki
meiri sala vís. Þessi fregn
er ekki neitt gleðiefni fyr-
ir þá sem hér vinna. Nú er
síldin hvað feitust og bezt til
soltunar.
Raufarhöfn hefir ekki
marga íbúa, líkleg nálægt
500, eða tæplega það, en að
sumrinu er þar þó mesti
fjöldi fólks. Þetta aðkomu-
fólk hefir sinn samastað í
síldarbröggunum, sem plan-
eigendur hafa byggt, og hafa
þar einnig sína matargerð.
En hreinustu vandræði eru
fyrir ferðafólk að koma
hingað. Hér er ekkert gisti-
hús, engin matsala. Það hlýt-
ur að vera starfsgrundvöllur
hér fyrir slíka stofnun og
ætti slíkt hús að rísa upp
Ljósm.: St. E. Sig.
sem fyrst.. Ef ferðamenn sem
hér koma eiga ekki skyld-
menni hér, eða nána kunn-
ingja, þá verða þeir hrein-
lega að svelta og liggja á
götunni. Góða kona, Frú Rann-
veig Lund hafði hér fyrir
nokkrum árum matsölu og
gistingu, en er nú flutt burt.
Enginn hefir fetað í fótspor
hennar. Á s. 1. ári var byggt
hér myndarlegt póst- og
símahús. Það er einnig starf-
rækt talstöð, sem gerir skip-
unum kleift að tala utan af
hafi, hvert á land sem er,
en hér er engin peningastofn
un, utan lítill sparisjóður,
sem opinn er nokkra tíma í
viku. Það er mjög bagalegt,
bæði fyrir útgerðarmenn og
einstaklinga. Komið hefir fyr
ir að síldarsaltendur hafi
þurft að senda mann og bíl
alla leið til Akureyrar eftir
peningasendingu. Það er
þetta og margt fleira, sem
bæta þarf á Raufarhöfn. En
þrátt fyrir allt er hún í dag
eftirsóttur staður þeirra, sem
vilja vinna og lifa ævintýr.
Það kvöldar enn í síldar-
bænum, en hér er ekki gerð-
ur munur dags og nætur.
Stöðugt koma skip með síld,
stöðugt er unnið, brætt og
saltað. 1 sumar hefur marg-
ur pilturinn unnið fyrir skóla
gjaldi næsta vetrar eða
stúlka fyrir kostnaði við hús-
mæðraskólanám. En þó þessir
ungu borgarar eldist, stofni
sitt heimili, reskist og verði
feður og mæður og setjist að
í fjarlægum landshluta við
önnur og ólík störf, þá mun
hugurinn, í júlí byrjun, leita
til ævintýrabæjarinns norður
við heimskautsbaug, þar sem
lifað var og starfað á skóla-
árunum, vakað og unnið
sólarhringana út, undir rauð
um geislum miðnætursólar-
innar, þar sem ævintýrin
gerðust. St. E. Sig.
Síldarskýrslan
EFTIRFARANDI skip hafa feng-
18 200« mál og tunnur eða meir
sX laugardag.
Aðalbjörg Höffl&kaupstað 2156
Ajfúat &uflronnrt«Éor\ Vogum 4949
Akraborg Akurayri «593
Akurey Hornafirfli 3301
Alftanes Ha/nar£irfli >787
Anna Siglufirði
Arnfirðingur Rvík
Arnfirðingur II Rvík
Ami Geir Keflavík
Arai Þorkelsson Keflavík
Arakell Hellissandi
Araœíl Sigurðsson Hafnarfirði
Asgeir Rvík
Askell Grenivík
6276
2693
6003
8801
4791
2828
6700
3724
7871
Auðunn Hafnarfirði
Baldur Dalvík
Baldvin Þorvaldsson Dalvík
Bergur Vestmannaeyjum
Bergvík Keflavík
Bjarmi Dalvík
Bjarnarey Vopnafirði
Bjarni Jóhannesson Akranesi
Björg Eskifirði
Björgvin Keflavík
Björgvin Dalvík
Björn Jónsson Rvík
Bliðfari Grafarnesi
Ðragi Breiðdalsvík
Búðafell Búðakauptúni
Böðvar Akranesi
Dalaröst Neskaupstað
Dofri Paíreksfirði
6853
7437
7095
4647
8941
7558
5888
2083
6215
2080
4508
2160
2321
2101
4362
5474
4194
7294
Einar Hálfdáns Bolungarvík 8815
Einir Eskifirði 4861
Eldborg Hafnarfirði 8430
Eldey Keflavík 6984
Fagriklettur Hafnarfirði 2113
Faxaborg Hafnarfirði 3095
Faxavík Keflavík 2845
Fiskaskagi Akranesi 2281 (
Fjarðaklettur Hafnarfirði 5550 i
Fram Hafnarfirði 4660
Friðbert Guðmundsson Suðureyri 3419
Fróðaklettur Hafnarfirði 2379
Garðar Rauðuvík 3910
Geir Keflavík 3864
Gissur hvíti Homafirði 3882
Gjafar Vestmannaeyjum 10.090
Glófaxi Neskaupstað 4007
Gnýfari Grafarnesi 3611
Grundfirðingur II Grafarnesi 4541
Guðbjörg Isafirði 7189
Guðbjörg Sandgerði 4928
Guðbjörg Olafsfirði 10373
Guðfinnur Keflavík 428fl
Guðmundur Þórðarson Rvík 10228
Guðrún Þorkelsdóttir Eskifirði 945fl
Gullver Seyðisfirði 6244
Gunnar Reyðarfirði 4493
Gunnvör Isafirði 4664
Gylfi Rauðuvík 2797
Gylfi II Akureyri 5494
Hafaldan Neskaupstað 2203
Hafbjörg Hafnarfirði 4079
Hafrún Neskaupstað 4183
Hafþór Neskaupstað 2108
Hafþór Guðjónsson Vestmannaeyj. 2454
Framh. á bls. 14.