Morgunblaðið - 01.08.1961, Blaðsíða 6

6
m o r c.tjw n r; a ð í ð
Þriðjudagur 1. ágúst 1961
Mannfjöldi gengur eftir veginum að brúnnL — Ljósm. B. Pálsson.
r
Verkefnin á sviði samköngu-
mála eru eigi að síður mörg
óleyst og bíða úrlausnar í nán-
ustu framtíð. Byggja þarf á þjóð-
vegum og sýsluvegum 150 nýjar
brýr, sem munu kosta hátt á 2.
hundrað milljónir króna, auk
fjölda margra smábrúa, innan við
10 metra að lengd. Þess ber
einnig að geta, að endurbyggja
þarf ýmsar gamlar brýr á aðal-
leiðum, sem ekki þola lengur
þunga hinna nýju ökutækja.
Nokkrar stórbrýr hafa verið end-
urbyggðar, svo sem Ölfusárbrú,
Þjórsárbrú, brú á Lagarfljót,
Jökulsá í Axarfirði og á Rangá.
Mikill kostnaður við
endurbyggingu
Brú á Blöndu var byggð árið
1897, og er nú mjög aðkallandi að
endurbyggja hana, enda ætlazt
til, að urtnið verði að því á næsta
ári. Á hinni fjölförnu leið frá
„Island verður alltaf í uppbyggingu'
- Brúin á
Hornafjarðarfljóti
vígð sl. sunnudag
SL. sunnudag fór fram vígsla
hinna nýju brúa á Horna-
fjarðarfljóti og Hoffellsá.
— F.r brúin á Hornafjarð-
arfljóti önnur lengsta brú á
Iandinu, 255 m á lengd, en
brúin á Hoffellsá er 60 m á
lengd. Heildarkostnaður við
framkvæmdina er rúmlega
10 millj. króna.
Sigurjón Einarsson oddviti, Ár-
bæ, setti vígsluhátíðina, en því
næst flutti Ingólfur Jónsson sam-
göngumálaráðherra, vigsluræðu,
sem birt er í heild hér á eftir.
Stgurður Jóhannsson vegamála-
stjóri lýsti brúnni og öðrum þeim
mannvirkjum, sem henni til-
heyra og benti m. a. á, að heildar
kostnaður við framkvæmdina
hefði orðið nokkru lægri en áætl-
að var. Þá gat vegamálastjóri
þess m. a., að fyrrverandi vega-
málastjóri, Geir Zoega, hefði kom
ið fram með þá hugmynd árið
1953, að brúarstæði yrði athugað
við Hornafjarðarfljót.
Að loknum ræðum þeirra sam-
göngumálaráðherra og vegamála-
stjóra, opnaði ráðherrann brúna
td umferðar og ók fyrstur yfir
hana. Aðrir ræðumenn voru
þeir Steinþór Þórðarson, Hala,
Péll Þorsteinsson alþingismaður,
Sváfnir Sveinbjarnarson prófast-
ur, Hjalti Jónsson hreppstjóri,
Hólum og Rafn Eiríksson skóla-
stjóri.
Karlakór Hornafjarðar og
Kirk j ukór Bjarnarneskirkju
sungu undir stjórn Bjarna Bjarna
sonar, Brekkubæ. Þrúðmar Sig-
urðssön bóndi í Miðfelli, formað-
ur vígsluhátíðarnefndar stjórn-
aði hátíðinni. Nokkur heillaskeyti
bárust. Hátíðin var mjög fjöl-
menn, en veður fremur óhagstætt,
einkum þegar leið á daginn, þá
gekk á' með skúrum.
Hér fer á eftir ræða Ingólfs
Jónsson samgöngumálaráðherra
við vígsluhátíðina:
Ræða samgöngu-
málaráðherra
Heiðruðu áheyrendur.
Hér er lokið miklu mannvirki.
Er sérstök ástæða til þess að
fagna því, þar eð hindrun hefur
verið yfirunnin, sem vegfarendur
hafa ekki komizt yfir, nema með
töfum, ærnum kostnaði og mikilli
fyrirhöfn. Stórfljót og önnur
vatnsföll eru mörg í landinu, eins
Og kunnugt er. Til skamms tíma
hafa vatnsföllin hindrað eðlilega
umferð Og vegasamband milli
bæja og byggða.
Brú á Ölfusá 1891
Aðeins 70 ár eru liðin síðan
fyrsta stórfljótið var brúað hér
á landi. Ölfursárbrúin var byggð
árið 1891. Þótti það að vonum
mikið verk og myndarlegt mann-
virki á þeim tíma. Það var fyrir
sérstakan dugnað Og harðfylgi
Tryggva Gunnarssonar, að verk-
ið var framkvæmt. Má segja, að
með byggingu ölfusárbrúar hafi
byrjað nýtt tímabil í samgöngu-
málum og framfarasaga þjóðar-
innar þá hafizt. Á 7 áratugum hef
ur mikið áunnizt í þessum mál-
um. Margar brýr hafa verið
byggðar og vegarkerfið nær nú,
má heita um landið allt og til
flestra bæja. Þó munu vera um
300 býli í landinu, sem segja má,
að séu veglaus eða sem næst því.
Reykjavík vestur um og nörður
til Þingeyjarsýslna og frá Reykja
vík austur um til Kirkjubæjar-
klausturs, eru margar hinna
gömlu brúa þannig, að litla eða
enga bið þolir að endurbyggja
þær. Kostnaður við endurnýjun
gamalla brúa á fjölförnustu leið-
um mun nema milli 50 og 60 millj.
króna. Það þarf því mikla fjár-
muni á næstu árum til brúar-
gerða. Augljóst er, að ekki er
unnt að slaka á fjárveitingum til
þeirra framkvæmda, heldur mun
vera óhjákvæmilegt að auka fjár-
veitingar í því skyni. Sama máli
gegnir með vegina. Verður þó
að viðurkenna, að mikið hefur
áunnizt á þeim vettvangi.
• Um skammstafanir
Um- helgina var Velvak-
andi að velta fyrir sér skamm-
stöfunum, hraðri viðkomu
þeirra og gildi. Velvakanda
er ekki kunnugt um, að ís-
lenzkar skammstafanir hafi
verið kannaðar sérstaklega,
þó hefur orðabókarnefnd safn
að fjölda skammstafana, sem
í ráði er, að skýrðar verði í
Hinni islenzku Orðabók, eins
og Velvakanda finnst, að af-
sprengur nefndarinnar ætti að
kallast.
Skammstafanir munu ekki
hafa tíðkast í íslénzku fyrr
en á 19. öld, ef frá eru tald-
ar skammstafanir á máli, vog
og mynt, en tala þeirra er
legíó aftur í gráa fornéskju.
Rittákn munu þó hafa verið
notuð í skrifuðu máli á sama
hátt og gerist í hraðritun.
Prentað mál var í fyrstu mest
guðsorð og það gaf að von-
um fá tilefni til skammstaf-
ana, því slíkt hefur vitaskuld
þótt óviðeigandi. Orðin kapí-
tuli og vers munu þó hafa
verið skammstöfuð.
• Er nokkur félagi
í ABCDEFGH?
En nú er runiiin upp öld
skammstafana og fólk er hætt
að fylgjast með. íslendingar
eru meðlimir í NATO,
UNESCO, ECA, OEEC.
UNRRA og hugleiða nú þátt-
töku í EFTA og svo mætti
lengi telja. Heil ríkj og sum
ekki smá eru nefnd USA,
USSR, UAR, BENELUX, UK.
Kjalnesingar eru margir fé-
lagar í UMSK, sem er aðili að
UMFÍ. Við kaupum miða í
happdrættum DAS og SÍBS,
sumir eru í KFUM og aðrir
í KSFR eða SFFÍ. Bf við ljúk-
um ákveðnum prófum upp í
háskóla, þá megum við láta
stafina BA standa fyrir aftan
nafnið okkar í símaskránni.
Þá er rétt að nefna t. d.
skammst., sem Mbl. notar oft,
t.a.m., o.s.frv., o.þ.h., m.a.
og þar fram eftir götunum.
• Hvenær verður
farið að skamm-
stafa okkur?
Og alltaf eykst hraðinn og
fólk hefur sífellt minnj tíma.
Hvenær má það ekki lengur
vera að því, að skrifa nafnið
sitt. í útlöndum heita nú
margir Ben, sem áður voru
Benjamínar, Alex, sem voru
Alexanderar. Hvenær verða
börnin hérlendis hreinlega
skírð Guðm og Sig. Þótt ekki
sé farið að þrengjast að ráði
urn íslendinga, þá er orðið
Vegakerfið 11.500 km
að lengd
Fyrir 7 áratugum voru nær
engir vegir í landinu. í árslok
1960 voru 7600 km akfærir þjóð-
vegir, en lengd þjóðvega sam-
kvæmt vegalögum er 82000 kra.
Auk þess eru sýsluvegir 2000
km að lengd, hreppavegir 700 km
og fjallvegir 600 km. Vegakerfið
er því 115000 að lengd. LandiS
er og strjálbýlt eins og kunnugt
er Og samgöngukerfið þvl
eðlilega dýrt í uppbyggingu
og viðhaldi. Mikið af vegum land3
ins er enn í lélegu ástandi og
þola illa mikla umferð. Ekkert
af þjóðvegum landsins er gert
úr varanlegu efni, en vonandi
verður þess ekki langt að bíða.
Ingólfur Jónsson I ræðustól
að fjölförnustu leiðirnar verði
gerðar úr steinsteypu og þannig
mundu sparaðir miklir fjármun-
ir í árlegu viðhaldi. Gæti Se*
mentsverksmiðja ríkisins stuðlað
að því, að svo verði — með því
að selja umfram-framleiðsluna
til vegagerðar á vægu verði. Þótt
flugið sé nú ríkur þáttur í sam-
göngumálum þjóðarinnar, og auk
ist með ári hverju sá fjöldi, sem
notfærir sér það, dregur það ekki
úr kröfunni um góða vegi eða
þörfinni fyrir því, að vatnsföllin,
Framhald á bls. 19.
svo þröngt á þingi í síma-
skránni, að þar fær enginn
meira en eina línu, nema
greiða aukalega skatt, ein-
ungis af því að þeir heita
Inggjaldur, en ekki Jón, og
búa á Gunnarsbraut, en ekki
Dalbraut, eru ef til vill að
auki pípulagningameistarar í
stað fulltr.
En það er þó ekki haft
svona mikið við okkur á hag-
stofunni. Þar heitum við í
daglegu tal; sex stafa tölu og
spjaldið okkar hjá þeim er
aðgreint frá öðrum með göt-
um. Er hugsanlegt, að barna-
barn okkar verði skírt skatt.
númerinu í höfuðið á okkur?
• TÁR og ÁTVR
Að lokum langar Velvak-
anda til þess að ræða nokkuð
skammstöfun á heiti verzlun-
aTfyrirtækis, sem á marga við
skiftavini, en þó fleiri eigend-
ur. Það er hin nýja stofnun,
sem verzlar með tóbak og
sprútt á einu bretti.
Það ræður oft nafngift fé-
laga, hvernig skammstöfunin
kemur út. Má þar minna á
Menningartengslafélagið við
•15 Rússland, en það er skamm-
! stafað MÍR, sem mun þýða
friður (þó ekki sé með yður)
á rússnesku.
Áður en hin sameinaða
verzlun var formlega opnuð
var hiún milli manna skamm-
stöfuð TÁR, fyrir Tóbaks- og
áfengisverzlun rikisins. Þótti
þessi skammstöfun mjög tákn,
ræn og viðeigandi. Ráðamenn
stofnunarinnar voru þó ekki
á sama máli og ákváðu að
nafnið og þá skammstöfunin
skyldi vera ÁTVR. Velvak-
anda finnst alltaf einhvern-
veginn að það sé skammstöf-
un á orðinu átvargur, en það
er senniiega einhver misskiln
ÍjK***—