Morgunblaðið - 02.08.1961, Page 8

8
MORCUNT* r jfíffí
Miðvik'udagur 2. ágúst 1961
Minnismerkið
myndi líkjast.
öndvegissúlum
Ingólfs.
Minnismerki um
landnám Ingdlfs
A Ð undanförnu hefur mikið
verið rætt og ritað um nauðsyn
þess, að minnast landnáms Ing-
élfs Arnarsonar á virðulegan
hátt, og þá fyrst og fremst með
því, að varðveita bæjarstæði
hans.
Þe a virðist sjálfsögð og
eðlileg ósk, en þeir erfiðleikar
eru á framkvæmd hennar, að
ólíklegt er, að nokkurn tíma fá-
ist fullkomin sönnun fyrir því
hvar bær Ingólís stóð nákvæm-
lega. í>ó munu flestir eða allir,
sem um þetta hafa hugsað að
undanförnu, vera þeirrar skoð-
unar, að bærinn hafi staðið í
allra næsta nágrenni við suður-
hiuta núverandi Aðalstrætis, ef
ekki rétt veslan við suðurhluta
þess.
Samkvæmt skipulagsáætlun-
um mun gert ráð fyrir, að Aðal
stræti verði 44 metra breitt. Og
þar sem það er stutt (aðeins
rúmlega 150 m) mun það ekki
síður líkjast torgi í framtíðinni
en venjulegri umferðargötu.
Hefur þótt fara vel á þessu,
þar sem fyrsta byggð á íslandi
var á þessum stað, og einnig
Innréttingar Skúla Magnússon-
ar, sem telja má upphafið að
myndun þéttbýlis í Reykjavík.
Vegna breiddar götunnar verð
ur hægt að hafa allbreitt svæði
á henni miðri milli akbraut-
anna. Nú er það tillaga þess,
sem þetta ritar, að á miðju
sunnanverðu Aðalstræti verði
reist voldugt minnismerki um
landnám Ingólfs. Yrði það þá
svo nálægt hinu forna bæjar-
stæði, að *llir mættu vel við
una.
Sýnist eðlilegt, að minnis-
merkið yrði tvær miklar súlur
(sjá mynd), helzt ekki lægri en
10 m á hæð. Ætti að sjálfsögðu
að efna til samkeppni um gerð
þess. Nú «r mjög algengt, að
minnismerki séu einhvers kon-
ar súlur, en það sem myndi
gera þetta óvenjulegt væri, að
súlurnar yrðu tvær.
Á íslandi er ekki til efni,
sem myndi hæfa slíku minnis-
merki. E* í Noregi er granít;
þangað ætti einmitt að sækja
efnið, enda komu öndvegissúl-
ur Ingólfs frá Noregi, sem og
hann sjálfur. Þessu minnis-
merki þyrfti að vera búið að
koma upp árið 1974 á ellefu
hundruð áre afmæli landnáms-
ins. —•
Valdimar Kristinsson.
Talis losaöi síld í sjöinn
Talað við Véstein Guðmundsson um síldarflutnimj
TVÖ dagblöð birtu í gær þá frétt,
að formenn síldarbátanna séu
mjög reiðir, vegna þess að skip-
stjórinn á norska síldarflutninga-
skipinu Ösku hafi neitað að taka
við gamalli síld í skip sitt, og
með því hafi forráðamenn Hjalt-
eyrarverksmiðjunnar, sem hafi
urmáð flutningaskipsins, rofið við
tekna venju um að afli sé jafnan
tekinn af síldveiðiskipunum eftir
því sem þau leita hafnar.
Segir í fréttum þessara dag-
blaða, að ætlun forráðamanna
Hjalteyrarverksmiðjunnar með
þessu sé sú, að ná betri síld til
vinnslu á kostnað annarra, án
tillits til afleiðinganna fyrir síld-
arbátana.
Mbl. sneri sér í gær til Vésteins
Guðmundssonar, verksmiðju-
stjóra Hjalteyrarverksmiðjunn-
ar, og spurði hann um þetta mál.
Fara ummælí hans ér á eftir.
Það er ekki rétt, sagði Vésteinn
í upphafi, að Hjalteyrarverksmiðj
an ein hafi umráð yfir norsku
síldarflutningaskipunum tveim,
Ösku og Talis; síldarverksmiðjan
á Krossanesi og Hjalteyrarverk-
smiðjan hafi þessi skip á leigu
í sameiningu og hafa haft samráð
um allar framkvæmdir í sam-
bandi við flutninga á síldinni.
Ég hef séð um framkvæmdirnar
fyrir hönd Hjalteyrarverksmiðj-
unnar en Guðmundur Guðlaugs-
son, formaður stjórnar Krossanes
verksmðijunnar, fyrir hönd síld-
arverksmiðjunnar á Krossanesi.
— Síldarflutningarnir voru skipu
lagðir þannig í upphafi, að settir
voru trúnaðarmenn um borð í
hvort hinna norsku flutninga-
skipa, og þeir áttu að annaát við-
skipti við síldveiðiskipin um tal-
stöð. Svo hefur viljað til bæði ár-
in, sem þessir flutningar hafa
staðið yfir, að flotinn hefur mest
haldið sig á Seyðisfirði, Og bát-
arnir verið afgreiddir þar, en
skipunum ekki verið heimilt að
nota talstöð til víðskipta. —
Þannig var byrjað að vinna í
sumar líka, og bæði skipin, Aska
og Talis, lestuðu í síðustu viku
á Seyðisfirði. Aska kom með sína
síld og landaði henni á Krossa-
nesi, en Talis var á leiðinni til
Hjalteyrar sl. fimmtudag og varð
þá fyrir áfalli, eins og kunnugt
er. Það er talið, að þessi bilun
í Talis hafi orsakazt af því, að
skilrúm í lest hafi færzt úr skorð-
um, en sjópróf munu væntanlega
leiða það frekar í ljós. — Síðan
var Talis dregið inn á Vopnafjörð
og Aska sneri frá Eyjafirði til
þess að taka síld úr Talis og
flytja vestur, þar sem Vopnafjarð
arverksmiðjan hafði fullar þrær
og gat ekki veitt henni viðtöku.
Þegar til kom að lesta síld úr
Talis yfir í ösku, neitaði skip-
stjórinn á ösku að taka síld,
vegna þess að hún gæti verið
hættuleg fyrir öryggi skipsins og
skipverja. Þessu gat enginn ráð-
ið nema skipstjórinn, og hann.
fékk þau fyrirmæli, að taka ekki
aðra síld til flutninga en þáiraem
hann gæti ábyrgzt að flytja. —
Eftir þetta fór Aska til Seyðis-
fjarðar eins og venjulega. Þegar
bátarnir, sem beðið höfðu eftir
losun, komu, neitaði skipstjórinn
á Ösku enn að taka síldina, og
byggði það á því, að síldin væri
orðin of gömul og slæpt til flutn
ings. — Annan hlut eiga síldar-
verksmiðjurnar á Hjalteyri og
Krossanesi ekki að þessari neitun
við bátana.
Það er augljóst mál, að það
verður ávallt að vera á valdi skip
stjóra, hvers konar farmur er tek
inn til svona flutninga. Það má
benda á, að reynsla Norðmanna
í þessu efni er sú, að þeir hafa
misst fjölda skipa, og þess vegna
full ástæða til að sýna varkárni.
* I.osaði sild í sjóinn
Niðurstaðan með Talis varð
sú, að verksmiðjan á Vopna-
firði tók úr því 2000 mál. Þá
kom í ljós hvaða skemmdif
höfðu orðið á skilrúminu, og
skipið fékk ekki leyfi tii að
sigla áfram til Hjalteyrar, án
þess að gert væri við skilrúm-
ið. En það var ekki hægt að
gera, fyrr en síldin hafði verið
losuð úr afturlestinni. Verk-
smiðjan á Vopnafirði gat ekki
tekið meiri síld, þar sem
fjöldi skipa beið eftir losun
og allar þrær fullar, eins og
áður segir. Niðurstaðan varð
því sú, að Talis losaði síldina
úr afturlestinn í sjóinn úti af
Vopnafirði í nótt, og er nú á
leiðinni til Hjalteyrar með af-
ganginn.
Að endingu vil ég geta þess,
sagði Vésteinn, að ég man ekki
til þess að nokkru skipi hafi
verið neitað um löndun á Hjalt
eyri, vegna lélegrar siídar
síðastliðin 20 ár, en viðhorfið
til flutninga á síld hlýtur að
verá allt annað, því að þá
verður að gæta öryggis skips-
og áhafnar á ferðalagi. .
Einttr Þoriinnsson
Minning
Fæddur 6. okt. 1884.
Dáinn 13. júlí 1961.
„Þann ferðamann lúinn ég lofa
og virði,
sem lífsreynsluskaflana brýtur
á hlið,
en lyftir samt æ^innar armæðu-
byrði
á axlirnar margþveyttu og klknar
ei við“.
mt. g. st.
t
KANNSKI hefur það verið heim-
anfylgja úr Kjósinni að kikna
ei við, en það mun stundum hafa
komið sér vel.
Já, Einar Þorfinnsson var úr
Kjósinni og þeir, sem kynntust
honum eitthvað komast ekki hjá
því að finna, að hann dáði og
þráði þessa fögru sveit.
Annars var hann ekki marg-
máll um þrár sínar. En minn-
ingarnar voru honum svo hug-
stæðar, að jafnvel snoppumýkt
á spriklandi folaldi varð honum
til viðmiðunar eftir tvo aldar-
þriðjunga.
Fingur í
sögunarvél
SKÖMMU fyrir hádegi í gær
var lögregla og sjúkrabíll
kvödd að húsinu númer 46 við
Laugarnesveg, en þar hafði mað
r’ að nafni Sigurbjörn Áma-
son leint með fingur í sögunar-
vél. — Maðurinn var fluttur í
Slysavarðstofuna.
Bíll þessi ók á stag, er lá í land frá togara, og skemmdist mjög mikiff. Stagiff gekk inn í bíl-
inn aff framan. Druslan, sem vafin var um stagiff, sést undir vinstri lugtinni. En hún var ó-
hrein og samlit kaðlinum og sást illa í rigningunni. (Ljósm.: Sv. Þorm.)
Þetta afrennda heljarmennl
minnti stundum á Sigurð Trölla,
og fékkst ekki um að vera mis-
skilinn, sem hann. En þjáð dýr
og volaðir men* misskildu ó-
gjarna kvikuna sem bærðist
þeim. Og seinna, þegar þessi hlé-
dræga umönnun hans beindist
að barnabörnunum, var auðsaa
lotning hans fyrir lífinu, því sem
sýnilegt er öllum svo og því lífi,
sem hann sá stundum einn, hvort
sem var við stekkinn í Þúfukoti
eða inni í Skuggahverfi í Reykja-
vík.
En jafnaðarlega fylltu störfin
hug hans, hann vann heill og
óskiptur að tiltölulega fábreytt-
run erfiðisverkum, og þar sem
eljan var trúmennskunni hand-
gengin, hlaut jafnvel að sjá á
óvenjulegu þreki.
En Einar Þorfinnssón var líka
heill í hugðarmálum sínum og
gleðistundum. Hann unni tveim-
ur þjóðlegum íþróttum öðru frem
ur. Annað var hestamennska I
gamalli merkingu, ekki sýningar
tækni í verðlaunakeppni, held-
ur lifandi trúnaður, þar sem för-
in er vinátta og spretturinn þakk
læti. Hitt var kveðskapur. Hann
átti margt rímna og kvað með
notalegum seiði, einkum hesta-
visur. , i
Hann Einar er orðinn ferða-
maður á ný. Og þó hann hafi
nú lagzt á herðarnar sínar marg-
þreyttu, þá veit ég að hann kikn-
ar ei við. j
Kjartan Hjálmarsson. ,