Morgunblaðið - 02.08.1961, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 2. ágúst 1961
MORGUNBLAÐ1Ð
13
Prófessor IMiels Dungal
Houston í
Texas
SENNILEGA eru menn hvergi
í allri Norður-Ameriku eins
stoltir af heimalandi sínu eins
j og í Texas. Blöð og útvarp
heima ættu að hætta að tala
lum fylki í Bandaríkjunum. 1
( Kanada geta þau talað um fylki
j KProvinces), en ekki í Banda-
ríkjunum, sem eru bandalag
; rnargra sjálfstæðra ríkja, sem
l hafa póst, hervarnir og utan-
j ríkismál sameiginleg, en eru að
! bðru leyti sjálfstæð. Þess vegna
i er rangt að tala um fylki, enda
; dettur engum í hug að tala um
| Bandafylki. Þeir vita sannarlega
! af því hér, að þeir búa í sjálf-
! stæðum ríkjum, sem hvert hefir
! sinn landstjóra og sitt þing, og
! engir vita það betur en Texas-
ibúar, sem búa í stærsta ríki
í Bandaríkjanna og finnst ekkert
' jafnast á við það.
fc* Sú saga er sögð hér, að Tex-
: asbúi hafi endur fyrir löngu
komið til himnaríkis og hafi
elskulegur engill verið fenginn
itil að sýna honum dýrðir sæl-
unnar þar. Margt gaf þar fall-
egt að líta, en undarlegt þótti
: ihonum er þeir komu í stóran
skóg þar sem maður var hlekkj-
aður við hvert tré. Hann spurði
engilinn hverju þetta sætti, en
engillinn svaraði: „Við urðum
. að grípa til þessa ráðs, við gát-
um ekki annað við þetta fólk
gert. Þetta eru allt Texasbúar
og þeir væru allir stroknir heim
til sín ef við hefðum ekki gripið
til þessara ráðstafana“.
I * Ég kom fljúgandi til Houston
r(frb. Hjúston) í gær,* með Gon-
vair 880, sem er hraðfleygasta
farþegaflugvél heimsins. Hún
fer með 985 km hraða á klst.
og við flugum í 35000 feta hæð.
í slíkri hæð *líta húsin út eins
og frímerki á jörðinni, breiðir
vegir verða að línum og himin-
inn fer að verða dimmblár. Flug
vélin er fallega hvít að innan,
tandurhrein og fín, sætin rúm-
góð og þægileg og hávaðinn lít-
ill, miklu minni en í Boeing
707, þar sem hávaðinn er svo
mikill að erfitt er að tala sam-
an fyrir farþegana. Frá St.
Louis eru um 1500 km hingað
Og það flugum við á hálfum öðr
um klukkutíma.
í 1 Þó að vel hlýtt hefði verið
l St. Louis, þá brá mér er við
etigum út úr flugvélinni hér,
ft>ví að hitinn var um 30 stig.
Gott var að koma inn í M. D.
'Anderson spítalann, þar sem ég
bý, því að hér er allt loftkælt,
hitanum haldið um 22 stig C.
dag og nótt.
M. D. Anderson spítalinn er
' talinn einn ai þrem fegurstu
spítulum heimsins og að sama
skapi fullkominn að öllu leyti.
Sérstaklega er hann þekktur fyr
ir rannsóknir á krabbameini, því
. ftð hér vinna ýmsir færustu
sérfræðingar Ameríku á því
sviði. Hingað koma sjúklingar
frá öllum Bandaríkjunum, en
flestir eru þó frá Texas og
Mexico.
Ég er boðinn hingað að flytja
tvö erindi og bý í ágætu gesta-
herbergi, sem spítalinn hefir á
S. hæð handa gestum sínum.
M. D. Anderson var ríkur
bómullarframleiðandi hér, sem
gaf 22 milljónir dollara til að
byggja sjúkrahús. Hér standa
tnörg sjúkrahús saman og er
*)Byrjað var á þessari grein
f Houston, en lokið við hana í
Reykjavík.
þetta talið fremst þeirra og feg-
urst, én hin eru öll hvert öðru
stærra og fullkomnara, m. a. er
hér einhver fullkomnasti hjarta-
spítali heimsins. Alls munu
þessi sjúkrahús hafa kostað um
100 millj. dollara, en ríki og
bær hafa aðeins lagt fram 10
milj. af þeirri upphæð. Hitt hef-
ir allt verið gefið af ríkum ein-
staklingum í Houston.
Milljónamæringarnir í Houston
Engin borg í Bandaríkjunum
hefir vaxið eins mikið og Houst
on. Hér voru 44.000 manns um
aldamót ,en nú er mannfjöld-
inn kominn yfir eina milljón.
Talið er að höfnin sem byggð
var hér í byrjun aldarinnar, 75
km. frá sjó, hafi átt meginþátt-
inn í uppgangi borgarinnar, á-
samt olíunni sem fundizt hefir
víðs vegar hér í nánd og skap-
að hefir meiri auð en nokkuð
annað. En hrísgrjónarækt er
líka mikil hér allt í kring og
mikið um bómullarekrur, auk
þess mikil nautgriparækt, svo
að margar stoðir renna und-
ir þá auðsöfnun sem hér hefir
orðið.
ar (í dollurum), eða sem svar-
ar því, að af hverjum 850 manns
sé einn milljónamæringur. Ef
böm og konur er frátalið, er
ekki ósennilegt að einn milljóna
mæringur komi á hverja 300
fullorðna karlmenn. Af 8000
milljónamæringum Bandaríkj-
anna má því segja að sjöundi
hver sé hér.
Þess sjást líka merki, því að
óvíða sést eins mikið af stórum,
dýrum og fallegum húsum og
hér, og má þó víða sjá mikil
hús í Bandaríkjunum.
í miðbænum rísa skýjaklúf-
arnir hver af öðrum og hver
öðrum stórkostlegri, en utan til
í borginni gefur að líta feg-
urri hús en víðast hvar annars
staðar í Bandaríkjunum.
Flestir hafa grætt peninga
sína á olíu. Einhver ríkasti mað
urinn í borginni er John Mec-
um, sem keypti olíuréttindi um
tvítugsaldur á landi, sem talið
var lítilsvirði og setti aleigu
sína, 8000 dollara, í það. Hann
komst niður í einhvem mesta
olíubrunn sem fundizt hefir, með
því að fara nógu djúpt, og á nú
600 millj. dollara.
Hugh Roy Cullen var í olíu-
leit frá tvítugsaldri, varð ríkur
og fátækur á víxl og tókst að
verða gjaldþrota 12 sinnum áð-
ur en hann varð fertugur.
En 45 ára gömlum tókst hon-
um að bora niður í stóran
brunn, sem gerði hann ríkan, og
nú á hann 300 milljón dollara.
Jim West var skrítinn karl,
sem tókst að græða 100 milljón
dali á fasteignasölu, bæði hús-
um og jörðum. Hann byggði sér
stórt og dýrt hús, en aðal-
skemmtun hans var sú að gefa
mönnum silfurdollara hvar sem
hann fór. Hann útbjó hús sitt
með ýmsum öryggisráðstöfun-
um, og lét sér ekki nægja að
Hér eru 1250 milljónamæring-
setja stálhurðir fyrir allar dyr,
heldur lét hann grafa mörg
leynigöng út frá húsinu í ýmsar
áttir, sem enginn vissi um nema
hann sjálfur. Þegar hann dó
rúmlega áttræður lét ekkja hans
skiptaráðendurna fá lyklana að
jarðgöngunum, því að henni lék
grunur á að þar myndu ein-
hverjir silfurdollarar faldir.
Ekki var laust við að eitthvað
fyndist af slíku, því að það
bíla, sem óku fullhlaðnir silfur-
dollurum í bankann, þar sem
mannssöfnuð þurfti til að telja
þá. Reyndust það vera 283.000
dollarar alls í silfri, sem gamli
maðurinn hafði haft af að taka
til að fleygja út til barna og
fullorðinna þar sem hann fór
um.
í River Oaks, sem er 1000
ekru svæði utan við borgina,
búa 300 milljónamæringar og
getur þar að líta mörg fögur
hús og marga fallega garða.
Fá af þessum húsum hafa kostað
undir 100.000 dollara, en mörg
svo hundruðum þúsunda skiftir.
Einn þessara manna, sem lét
reisa sér mjög fallegt hús og
dýrt, vildi ekki bíða lengi eftir
að lagað yrði í kring um hús
hans og gerður þar garður, held
ur samdi hann við þrjú
stór garðyrkjufélög að undirbúa
allt undir garðvinnuna. Tók það
þrjá mánuði, en siðan komu þau
með stórar ýtur, jöfnuðu allt
landið á einum degi og næsta
dag mátti sjá endalausar raðir
af stórum vörubílum og sand
af fólki sem gróðursetti tré og
plöntur allan daginn, og þá var
garðurinn tilbúinn og í fínu
standi. Þetta kostaði eina 35.000
dollara, smámuni fyrir eigandr
ann, sem gat sparað sér að
nokkur þyrfti að koma á skít-
ugum skóm inn í húsið, eins og
annars hefði mátt búast við í
margar vikur eða mánuði.
Glenn McCarthy hafði eignzt
7 milljón dollara á olíu, þegar
hann var 27 ára gamall, en varð
seinna gjaldþrota, síðan ríkur
aftur, komst upp í 100 milljón
dollara og byggði þá Shamrock
hótelið, sem er eitt fínasta hótel
ið hér. Ekkert var til sparað,
m. a. lét hann flytja eitt geysi-
stórt mahónítré frá Honduras til
þess að klæða með því forstof-
Houston, miðbærinn.
þurfti að ná í sex stóra vöru-
una niðri, en hún er áreiðan-
lega ekki undir 500 fermetrum
að stærð. Hann vildi hafa tréð
eitt til þess að viðurinn yrði
allur eins. Tréð var svo stórt,
þar sem það var flutt í einu
lagi og aðeins höggnar af því
greinamar, að það kostaði 50.000
dollara að flytja það á stað-
inn, og var þá eftir að saga
það og hefla, svo að forstofan
hefir orðið dýr. En falleg er
hún, svo að hún á naumast sinn
líka.
En síðan hefir auðurinn illa
viljað tollað við eigandann, svo
að hann varð að selja Conrad
Hilton hótelið, sem heitir nú
Shamrock-Hilton, og er nú Mc
Carthy ekki lengur talinn
nema sæmilega efnaður maður,
því að hann á ekki nema um
5 millj. dollara til.
Hér er Country Club, sem
öllum er frjálst að gerast með-
limir í. Það þykir ekkert til-
tökumál að inntökugjaldið er
10.500 dollarar.
Ekki má gleyma George
Strake, sem keypti sér land til
að bora eftir olíu, en fann ekki
neitt og var búinn að eyða öll-
um sínum peningum. En þegar
hann ætlaði að taka saman dót
sitt og fara, flykktust bændum-
ir að honum með spenntar byss-
ur og hótuðu að drepa hann
ef hann héldi ekki áfram að
bora. Hann varð að halda á-
fram að bora dýpra — upp á
krít — og þegar hann hafði
borað lengra en nokkur hafði
borað áður, kom hann niður á
einn geysimikinn olíubrunn,
sem gerði hann stórríkan. Hann
hefir eignazt hundruð milljónir
dollara, .en gefið mikið af því
til skátahreyfingarinnar, sem á
honum mikið að þakka.
Einn milljónamæringanna, sem
lét mikið gott af sér leiða, var
William Rice, sem stofnaði Rice
University hér í Houston. Þetta
er talinn einhver bezti háskóli
Bandaríkjanna. Hann á um 100
millj. dollara eignir, svo að
hann getur staðið undir sjálfum
sér. Um 1500 stúdentar eru í
háskólanum og eiga stúdentar
allra landa aðgang að stunda
nám hér, án þess að þurfa að
greiða nokkurt kennslugjald. —
Ekkert er heimtað af þeim ann-
að en að þeir sé vel gefnir og
vel að sér, og verða þeir að
ganga undir ströng próf áður en
þeir eru teknir inn. Háskólinn
er á fögrum stað í borginni, vel
úr garði gerður að öllu leyti,
með afbragðskennurum, og stúd-
entar búa í sérstökum húsum,
sem fyrir þá eru byggð, sum
fyrir pilta, en önnur fyrir stúlk-
ur. Stúdentamir borga um 50
dollara á mánuði fyrir fæði og
húsnæði, en þeir sem hafa ekki
efni á að borga fyrir sig, fá
atvinnu, svo að þeir geti unnið
fyrir sér.
Ekki má gleyma nautgripa-
ræktinni í Texas. Þar eru
stærstu jarðir Bandaríkjanna, og
þeir segja þar suðurfrá að ef
hliðið sé skemmra en 30 km
frá húsinu geti menn ekki tal-
izt til stórbænda. Og svo mikið
er þar af nautum, að ef öll
naut í Texas væru orðin að
einu nauti, þá gæti það staðið
með framfæturna í Mexicoflóa
og afturfætuma í Labrador. Og
með halanum gæti það sópað
móðuna af norðurljósunum.
Sam Houston og Jesse Jones
koma manna mest við sögu
Houston-borgar. Sam Houston
er af mörgum talinn einhver
merkasti Ameríkumaður sem
uppi hefir verið. Honum er það
þakkað meir en nokkrum öðr-
um manni að Texas losnaði frá
Mexico og varð sjálfstætt riki,
og síðan eitt af Bandaríkjunum.
Sam Houston fæddist 1793 I
Virginia-ríki, en missti föður
sinn 13 ára gamall. Þegar hann
var 15 ára komu bræður hans
honum fyrir á skrifstofu í verzl-
un, en honum féll þar svo illa,
að hann strauk yfir til Cherokee
Indíánanna í Tennessee og var
hjá þeim í næstum þrjú ár,
lærði mál þeirra, kynntist bar-
dagaaðferðum þeirra og samdi
sig í öllu að lífsháttum þeirra.
Seinna gerðist hann kennari og
varð lögfræðingur. Hann kvænt-
ist 36 ára gamall ,en eftir þrjá
mánuði yfirgaf konan hann og
þá fór hann aftur til Cherokee
Indíánanna og var formlega tek
inn inn í þjóðflokk þeirra. —
Hann varð forsvarsmaður þeirra
á ýmsa lund og 1832 sendi Jack-
son forseti hann til að semja við
Indíánana í Texas. Þar kunni
Sam Houston svo vel við sig
að hann settist að í Texas og
varð upp frá því foringi í sjálf-
stæðisbaráttu þeirra um að losna
frá Mexico, og þegar Mexi-
kanskur her réðst in í landið
1836 fór Sam Houston á móti
honum með tæplega helming
þess liðsfjölda sem mexikanski
hershöfðinginn hafði, en samt
tókst Sam Houston með ktk-
bærri forustu að gersigra mexi-
kanska herinn og er sagt að
Framh. á bls. ÍK.
Þar sem einn af hverjum
800 er milljónamæringur
I dollurum