Morgunblaðið - 02.08.1961, Page 17

Miðvik'udagur 2. ágúst 1961
MORGUISVLAÐIÐ
17
Fimmtugur i dag:
Baldur Ólafsson, bankast’jóri
! r Á undanförnum áratugum hef-
ur mikið af góðu fólki flutzt
hingað til Eyja, setzt hér að, og
tekið þátt í uppbyggingu Eyja
og lagt sitt til þeirra framfara
er hér hafa orðið. Einn þessara
góðu manna er Baldur Ólafsson,
ibankastjóri, sem ég dag er fimm-
tugur.
1 Baldur er fæddur á Hofsósi 2.
ágúst 1911, en hingað fluttist
ihann 1927 með foreldrum sínum
Ólafi heitnum Jenssyni, póst-
meistara, og konu hans, Lilju
'Haraldsdóttur, sem einnig er
látin.
Ólafur faðir Baldurs tók hér
við póstmeistarastörfum eftir
komuna hingað. Hjá honum
vann Baldur fyrstu árin hér við
póstafgreiðslustörf, en 1930 ræðst
íhann til starfa við útibú Útvegs
bankans hér og hefur starfað við
J>á stofnun óslitið síðan.
I Fyrstu bankastörf Baldurs
voru sem að likum lætur þau
vanda- og ábyrgðarminni, en
meðfædd eðlisgreind og ihyggli
gerði það að verkum að þrátt
fyrir enga ^skólagöngu utan
ibarnaskóla, voru honum fljótlega
falin ábyrrgðarmeirj störf í bank
anum og er árin líða verður hann
gjaldkeri, aðalbókari, skrifstofu-
stjóri og við forstöðu útibúsins
!hér tekur hann 1953, sem banka-
stjóri.
í>essi háttur á starfsferli Bald
urs sem bankamanns varð til
•þess að gegnum hin ýmsu banka
störf öðlaðist hann haldgóða
•þekkingu á bankastarfsemi frá
TÓtum, og hefur sú reynsla er
Ihann á þennan hátt öðlaðist kom
jð honum að hvað bestum not-
lum í því farsæia starfi er hann
Ihefur innt af hendi sem banka-
stjóri.
Hin síðari ár hafa orðið hér
í Eyjum mikil framfara- og upp-
ibyggingar ár, fiskiflotinn hefur
stækkað og batnað að miklum
mun, hér hafa risið upp stærstu
fiskvinnslustöðvar á landinu,
iðnaður eflst og húsakostur al-
mennings er með því besta er
gerist á landi hér. Allar þessar
framkvæmdir hafa að sjálfsögðu
■kostað mikið fé, og þótt afkoma
fólks og fyrirtækja hafi alia
jafnan verið allgóð, er einsýnt
að eigið afl hefur ekki dugað til
og þá orðið að leita aðstoðar
lánastofnana um fyrirgreiðslu
til að komast yfir örðugasta
hjallann.
, Nú er þannig varið málum að

Útvegsbankinn er eini bankinn
hér í Eyjum. Á honum hefur því
mætt nær eingöngu það hlutverk
að útvega og lána fé til allra
þessara framkvæmda. Með þetta
í huga er auðsætt að bankastjóra
Útvegsbankans hér, hefur verið
og er, nokkur vandi á höndum,
fyrst og fremst í því að sjá þeirri
miklu útflutningsframleiðslu er
hér er unnið að fyrir rekstursfé
og þá ekki síður því að leggja til
fé til nýrra framkvæmda. Vand-
inn hefur að sjálfsögðu ekki verið
minni er tillit er tekið til þess
að eftirspurn eftir lánsfé hefur
verið gífurleg hin síðari ár, en
fé til úthlutunar mjög af skorn-
um skammti og oft á tíðum deilu
atriði hvað bæri að meta mest.
Vanda þennan hefur Baldur sem
bankastjóri leyst af hendi með
mestu prýði.
Starfi bankastjóra er þann veg
farið að ákvarðanir hans kunna
oft á tíðum að valda ágreiningi
og þær á stundum á þann veg að
viðskiptamennirnir séu ekki sem
ánægðastir a.m.k. í svipinn —
og komast þeir menn er í þenn-
an starfa veljast misjafnlega frá.
Þrátt fyrir þetta er mér óhætt
að fullyrða að í starfi sínu hefur
Baldur öðlazt virðingu og vel-
vild samborgara sinna í heild,
sem réttsýnn og velviljaður mað-
ur er flestra vildi vandkvæði
leysa innan þeirra takmarka er
geta þeirrar lánstofnunnar er
hann veitir forstöðu leyfir á
hverjum tíma. Mál manna hefur
hann leyst af sanngirni og góð-
hug og hefur þá einu gilt hvort
í hlut hafa átt félitlir dugnaðar-
menn er vildu eignast bát, sjó-
menn er stóðu í húsbyggingu.
Ferðaskrifstofan SAGA
skipuleggur ferðir
FERÐASKRIFSTOFAN SAGA
Ihefur skipulagt svonefnda- ,,IT“-
ferðir (Inclusive Tours) víða um
Iheim, í samvinnu við helztu flug
ffélög, skipafélög, járnbrautarfé-
lög, ferðaskrifstofur, gistihús og
eðra slíka aðila. Þessar ferðir
eru mun hagkvsemari og ódýrari
fflestum öðrum — ferðalagið er
skipulagt fyrirfram og allur ferða
feostnaður greiðist áður en far-
iþeginn leggur af stað. Ekki þarf
hann að ferðast í hópi með öðrum
eða í fylgd með leiðsögumanni
Érekar en hann sjálfur kýs.
Meðal þess, sem er innifalið í
verðj farmiðaanna, auk sjálfrar
fferðarinnar fram og til baka, má
nefna gistingu og morgunverð,
þar sem dvalizt er, og allar ferðir
milli fyrirfram ákveðinna ákvörð
unar.staða.
‘ Frá þessu er nánar skýrt í ný-
útkomnum bæklingi, er Ferða-
Bkrifstofan SAGA gefur út. Þar
er að finna r.ákvæmar áætlanir
ffyrir þessi „IT“-ferðalög ásamt
Ikostnaði við hverja sérstaka ferð
»g öðrum upplýsingum, t.d. hve
marga daga hver ferð tekur.
i í hinum nýútgefna bæklingi
Ferðaskrifstofunnar SÖGU geta
menn kynnt sér hluta af starf-
semi skrifstofunnar og starfs-
menn hennar veita fúslega allar
frekari upplýsingar.
Bæklingurinn er ókeypis af-
hentur og sendur þeim, er þess
óska. Hann mun liggja frammi
hjá öllum umboðsmönnum og
skrifstofum Flugfélags íslands,
Loftleiða og Pan American. Bækl
ingur þessi gildir til 1. júní 1962.
LaxveiSi í Laxá
AKRANESI, 1. ágúst. — Þrjár
laxveiðistengur „voru í gangi“
í Laxá í Leirársveit allan dag-
inn í gær. — Tveir voru með
hverja af tveim þeim fyrstu.
Á fyrstu stöngina veiddust 16
laxar og 6 silungar. Á aðra
stönd veiddust 8 laxar. — Sá
þyngsti 9 pund. Og á þriðju
stöngina veiddust 5 laxar.
— Oddur.
eða fjárþörf, stærri fyrirtækja.
í stærstu verstöð landsins er
daglegu lífi manna á þann veg
farið að aflabrögð og sjósókn
eru alltaf ofarlega í huga, eðli-
lega er þetta þó misjafnt, og þá
einna helzt eftir því í hve ná-
inni snertingu menn eru við þetta
líf hverju sinni, en fáir eru þeir
í Eyjum er eins heilt hugar fylgj
ast með þessum málum og Bald-
ur bankastjóri. Fáir dagar líða
svo á annatímanum að hann fari
ekki á bryggjurnar, hafi spurn-
ir af aflabrögðum og leiti upp-
lýsinga um hvernig hverjum og
einum hafi gengið. Á þennan hátt
hefur Baldur öðlazt þá þekkingu
á útgerðarmálum og honum þýð-
ir ekki „að segja“ hlutina. Hann
veit þá. Útvegsmenn eiga hauk
í horni þar sem Baldur er, hann
þekkir erfiðleika þeirra og þarfir,
veit um þýðingu þessa atvinnu-
vegar fyrir bæjarfélagið, er þess
hverju sinni vel minnugur að j
tímabundna erfiðleika verður að j
leysa, og má fullyrða að margur
útgerðarmaðurinn hefði orðið að
gefast upp jafnvel á miðri vertíð |
ef hans skilnings og velvilja
hefði ekki notið við.
Þótt aðalstarf Baldurs hafi ver-
ið í bankanum, hefur almenn fé-
lagsmálastarfsemi í bænum notið
hans að nokkru. Hann hefur starf
að mikið í Oddfellowreglunni og
veitt henni forstöðu á tímabili,
verið vel liðtækur í ýmsum öðr-
um félögum svo Akogesfélaginu
og Rotaryklúbbnum og ræðis-
maður Norðmanna hefur hann
verið frá árinu 1954. — Baldur
Ólafsson hefur verið gæfumað*
ur, farsæll í starfi, eignazt góða
konu, Jóhönnu Ágústsdóttur, er
hann gekk að ðiga 1931. Þau
hjónin hafa eignazt þrjú mann-
vænleg börn, komið upp mynd-
arheimili, einu af þessum góðu
heimilum sem alltaf er gam-
an að koma á, þar glaðværð og
gestrisni svífur yfir vötnum og
hver og einn er að garði ber
finnur sig velkominn.
Ég vil svo á þessum tímamót-
um í ævi þinni óska þér kæri
vinur allra farsældar og bera
fram hamingjuóskir þér og þín*
um til handa frá mér og fjöl*
skyldu minni, þakka ánægjuleg*
ar samverustundir heima og
heiman og vona að starfkrafta
þinna njóti sem lengst við þá
stofnun er Vestmannaeyingar
eiga svo mikið undir að stjórn-
að sé af skilningi á þörfum fólks-
ins og bæjarfélagsins í heild. ■*•
Bj. Guðm-
Athyglisverö bók
ÚR því mikla bókaflóði, sem hér
var á Jólamarkaðinum valdi
undirritaður þær bækur, er
hann helst óskaði að kynnast.
Þar á meðal „Herleiddu stúlk-
una“, eftir Sigfús M. Johasen
fyrrv. bæjarfógeta, er út kom
á forlagi ísafoldarprentsmiðju
h.f. Þarna var stórfenglegt efni,
kunnugt úr sögu vorri, sem eng-
inn skáldsagnahöfundur, þó
furðulegt sé, hafði tekið til með
ferðar áður, sennilega vegna
þess, að mönnum hefir vaxið í
augum það mikla erfiði, er könn-
un heimilda og rannsókna, ef vel
átti að takast um uppistöðuna,
lagði á höfundinn, eins og gan-
rýnandi í dagblaðinu „Vísi“, er
miklu lofsorði lauk á bókina,
komst að orði.
Bókin hlaut að hafa mikinn
fróðleik að geyma og efniviður-
inn unninn af mikilli vandvirkni.
Það hafði höfundur sýnt áður,
og að hann var vel ritfær mað-
ur. Nokkrar skemmtilegar ferða-
sögur höfðu áður birzt eftir
hann, landslagslýsingar og þættir
um þjóðleg efni o. fl. o. fl., og
var þetta mörgum kært lestrar-
efni. Og að mínum dómi og
margra annarra vann Sigfús með
Eyjasögu sinni, er út kom einnig
hjá ísafoldarprentsmiðju h.f., bók
menntalegt afrek. Hún er í 2
stórum bindum, ítarleg byggða-
saga og efnahagssaga, stórvirki
þegar litið er til þess, að höf-
undur vann að henni í frítím-
um, sem voru þó knappir Og
helst engir, fyrir mann eins og
hann, sem stundaði af hinni
mestu kostgæfni og önnum hlað-
inn umfangsmikil embætti sín.
Æskilegt væri að Sigfús skrif-
aði æviminningar sínar frá löng-
um og starfssömum embættis-
ferli, bæði í stjórnarráðinu frá
því um eða nokkru áður en Sam-
bandslögin tóku gildi, sem hæsta
réttarritari og sýslumaður, ugg-
laust mundu þær hafa geysimik-
inn fróðleik að geyma.
Saga Vestmannaeyja, er út
kom hlaut mjög lofsverða dóma
hinna lærðustu og sögufróðustu
manna hér á landi. Kom þeim
saman um, að mikill fengur væri
að þeirri bók. Því það væri veiga-
mikið rit til skýringar sögu vorri
yfirleitt og að hún sem sögulegt
rit: „bætti úr brýnni þörf“,
þannig komust háskólaprófessor-
arnir, Árni Pálsson og Þorkell
Jóhannesson að orði í skrifleg-
um umsögnum sínum um bókina
óg í ritdómi um bókina í Nýjum
Kvöldvökum 1946, eftir Mag.
Steindór Steindórsson, segir sami
ritdómari, að góður fengur sé að
bókinni og þar margt að finna,
er frábrugðið sé svipuðum rit-
um, er út hafi komið. Persónu-
sagan lítil en hagsaga Eyjanna
rakin nákvæmlega og mörgu lýst
bæði í búnaðar- og lífsháttum,
sem ókunnir voru annarsstaðar í
landinu og stóð í sambandi við
hin sérstæðu lífsskilyrði þar. Tel
ur hann merkilegt að lesa um
samvinnu eyjabænda Og ekki síð-
ur um varnarlið þeirra og fróð-
legt að fylgjast með þróun þeirri,
er þarna hefir orðið frá því Vest-
mannaeyjar vöru fámennt og fá-
tækt sveitarfélag hálfánauðugra
leiguliða og þar til nú, er þær
eru orðnar einn af fjölmennustu
kaupstöðum landsins og athafna-
líf óvíða eða hvergi meira en þar.
Mag. Steindór Steindórsson segir
ennfremur, að Eyjasaga Sigfúsar
M. Johnsen mætti verða til fyrir-
myndar um ritun héraðssagna.
Þannig féllu dómar þessara
merku manna, en eigi veit ég
•hvort Sigfús kann mér neinar
þakkir fyrir að draga þetta fram
hér, því hann er maður hlédræg-
ur, og eigi gefinn fyrir að láta
hrósa sér.
í skáldsögunni „Herleidda
stúlkan", er með skáldlegum blæ
og af miklu hugmyndaflugi,
brugðið upp myndum úr daglega
lífinu og lýsingum af sérkenni-
legu fólki og stórbrotnu, mann-
lífslýsingarnar eru glöggar og
sannar. Óvíst er að annarsstaðar
sé að finna betri og skýrari lýs-
ingu á öldnum sægarpi, en lýsing
una af Sölmundi gamla á Við-
borgarstöðum sem kominn er í
sína „Hrafnistu“, eftir að hafa
marga hildi háð um dagana, gef-
ið guði sem guði bar og kóng-
inum sitt, en staðið upp í hárinu
áT þjónum einokunarinnar og
storkað kaupmannsvaldinum eft-
ir mætti. Þessi hetja, sem lifði
orðið í sínum heimi með köppum
um fornaldarinnar, var sá eini
sem ekki óttaðist Tyrkjann og
í þrákeldni sinni, vildi hvergi
hopa eða flýja fyrir honum.
Gaman er að lýsingunni af gömlu
hjónunum í Hjalli, Þorkötlu, er
vissi jafnlangt nefi sínu og notaði
sér það, og Geirmundi grobbn-
um karli, sem hafði mikið konu-
ríki, Krabba Dísa, er og ein af
þessum einkennilegu persónum
þeirra tíma. Fáorð en gagnorð er
lýsingin af þeim grannkonun-
um, Guðríði Símonardóttur
(Tyrkja-Guddu) Og Önnu Jasp-
arsdóttur, dróttningunni í Algeirs
borg, með sérkennum þeirra. Er
sem fólk þetta, og aðrar per-
sónur, er fyrir koma í sögunni og
lifðu fyrir rúmum þrem hundr-
uðum ára, standi ljóslifandi fyr-
ir hugskotssjónum lesandans.
Áhrifamikil er lýsingin af eyja
prestunum og konum þeirra, þó
stuttorð sé.
Hátíðleg Og hrífandi er messu-
gjörðin í bænhúsinu á Kirkju-
bæ og ræðuna með sínum strang-
trúarlega alvöruþunga, sem séra
Jón Þorsteinsson píslarvottur er
látinn flytja, hefir höfundi tekizt
ágætlega að samræma við hæfi
þeirra tíma að stíl og efni og í
anda hins heittrúaða kennimanns
og var það þó eigi vandalítið
verk.
í bókinni eru skýrar og afburða
snjallar aldarfarslýsingar sem
ætíð munu hafa sitt gildi og hin-
ar dramatísku myndir af hörm-
ungum fólksins, sem þar er brugð
ið upp, og eru átakanlegar.
Höfundur fylgir fólkinu suður
um höf til Algier og lesandinn
kynnist ýmsu er fyrir kom á ferð-
inni og glögg mynd er dregin
upp af Algier, þar hreppti her-
leidda fólkið misjöfn hlutskipti
eins og lesandinn kemst að raun
um. Það er eins og bókarhöfund-
ur þekki hvern krók og kima
í Algier Og landslagslýsingar
hans eru fagrar Og mikinn fróð-
leik er þarna að fá um þjóðháttu
Og trúarsiði Múhammedstrúar-
manna.
ítarlega er rakinn ferill ungu
herleiddu stúlkunnar og víða
mikil spenna í frásögninni um
það hvernig samtvinnast örlög
hennar og hins unga Englendings
og mjög hugþekkur blær yfir
því hvernig hinir ungu unnend-
ur ná saman eftir að hafa sigrazt
á ótal hættum, sem á vegi þeirra
urðu. Hin mikla staðfesta er unga
stúlkan sýnir er ,í fullu samræmi
við þau sterku trúarlegu áhrif
samfara strönguín aga, er hún
hafði hlotið hjá fóstra sínum.
Þessi einarða og hugrakka unga
stúlka og trúarhetja er sannar-
lega eftirtektarverð persóna, er
við mættum vera stoltir af og
frásögnin holl hugvekja fyrir
margan.
Þessa sögulegu skáldsögu sem
hefir að geyma svo stórfengilegt
efni og mikinn fróðleik Og jafn-
framt ítarlegar mannlýsingar og
fagrar náttúrulýsingar, ætti að
kvikmynda.
Að lökum. í ritdómi sinum um
bókina „Herleidda stúlkan", segir
hinn gáfaði skáldsagnaþýðandi
Og ritstjóri Vísis meðal annars:
„Á einskis höfundar hluta er
gert, þótt sagt sé, að þessi skáld-
saga hafi að geyma meiri fróð-
leik á högum hluta landsmanna
á fyrri öldum, en margar, sem
út hafa komið um langt árabil“.
I ágætum ritdómi um bókina í
dagblaðinu „Tíminn‘‘, skömmu
fyrir jól, segir hinn kunni
bókmenntafrömuður, Freysteinn
Gunnarsson skólastjóri, m. a. „Ég
las þessa bók mér til ánægju og
hafi höfundur þakkir fyrir hana“.
Veit ég fyrir víst að undir þetta
hefir margur getað tekið.
Nú er þetta er tekið til prent-
unar hefir birzt afbragðsgóöur
ritdómur, eftir Þorstein Þ. Víg-
lundsson, skólastjóra í Vest-
mannaeyjum um bókina, er hann
með réttu kallar markverða, í
dagbl. „Tíminn“, 30. f. m., en því
miður er ekki tækifæri til að geta
hans nánar hér.
Sigurður J. Árness.