Morgunblaðið - 24.08.1961, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Fimm'fuaagur 24. agöst 1961
wðPHttlritaMfr
Otgefandi: H.f Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: ,\ðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: A.ðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
,,..OG ÞEIM VÆRI ÚTHLUTAÐ.."
A lltaf öðru hverju skýtur
** upp kollinum í Alþýðu-
blaðdnu þeirri þröngsýni, sem
aðrir sósíaldemókrataflokkar
hafa fyrir löngu varpað
fyrir borð. — í gær er
látið að því liggja að breyta
eigi eignaréttarákvæði ís-
lenzku stjórnarskrárinnar,
svo að hægt sé að gera upp-
tæk án bóta eignaréttindi
manna. f ritstjórnargreininni
er fjallað um lóðaverð í
Reykjavík og þar segir m.a.:
„Bezt væri að bæjarfélög-
in eignuðust allar lóðir, sem
þau standa á, og þeim væri
úthlutað til hinna ýmsu að-
ila eftir þörfum viðkomandi
reksturs og bæjarfélagsins
sjálfs“.
í þessum orðum felst það,
að pólitískir spekingar eigi
að svipta menn eignum sín-
um og „úthluta" þeim síðan
til annarra, sem að þeirra
dómi séu verðugir þess að fá
á kostnafð samborgaranna til
afnota stórvægileg réttindi.
Og röksemdarfærslan í rit-
stjómargreininni er heldur
ekki upp á marga fiska.
Síðar er því sem sagt hald-
ið fram, að skattþegnar bæj-
arins verði að greiða geysi-
upphæð'ir til að fullgera lóð-
ir í úthverfunum. Þar hefur
þó úthlutunarreglan, sem
greinarhöfundur dáir hvað
mest, verið við lýði um langt
skeið. Morgunblaðið getur
tekið undir það að óeðlilegt
sé að taka kostnað við gatna-
gerð í bæjarlandinu af sam-
eiginlegu fé bæjarbúa og
gefa síðan lóðirnar eða af-
henda þær með lítilli sem
engri leigu. Bæjaryfirvöldin
hafa nú einmitt tekið upp þá
stefnu, að þeir, sem réttindi
fá, greiði meginhluta kostn-
aðar við lóðirnar og götur.
Þannig greiðia þeir fyrir rétt-
indin, sem þeirra fá notið,
en útgjöldin eru ekki tekin
af öðrum.
Hitt er svo líka rétt, að
víða erlendis taka bæjarfé-
lög verulegan hluta tekna
sinna með fasteignagjöldum
og kæmi það mjög til álita
hér, enda er það svipuð
hugsun, þegar nú er rætt um
að taka aðstöðugjald af fyr-
irtækjum. En það síðasta,
sem gera ætti, væri að út-
færa „úthlutunarregluna“
líka til lóða í miðbænum í
Reykjavík.
AFNÁM HAFTA
thns og kunnugt er hefur
Viðreisnarstjórnin aflétt
ýmiss konar höftum og höml-
um á athafnalífi og varpað
uppbótakerfinu fyrir róða.
Tíminn í gær skrifar um
höft á hinu íslenzka athafna-
lífi. Sumar af röksemdar-
færslum blaðsins eru kyn-
legar, og skulu þær hugleið-
'ngar ekki gerðar að um-
ræðefni hér. En sérstaklega
nefnir það verðlagshöft, sem
hér eru enn við lýði. Morgun
blaðið hefur áður undirstrik-
að, að það telur verðlags-
höftin vægast sagt hæpin.
Þau geta átt rétt á sér við
sérstæðar aðstæður en alls
ekki sem frambúðarlausn.
Það er ánægjulegt að geta
í dag verið sammála Fram-
sóknarfokknum í einu máli,
þ.e.a.s. að sem allra fyrst
þurfi að losna við verðlags-
höftin. Hitt er svo annað
mál, að þegar fullt frjáls-
ræði er komið á í verðmynd-
un, þá eru allar líkur til
þess að Tíminn byrji að
krefjast þess, að verðlags-
höft verði tekin upp að nýju.
TJÓNIÐ AF
AUSTURVIÐ-
SKIPTUNUM
mælt er það tjón, sem ís-
lendingar hafa beðið
vegna þess, að þeir hafa
neyðzt til að kaupa lélegar
og dýrar vörur fyrir austan
járntjald. Einstaka viðskipti
við kommúnistaríkin, eins og
t.d. olíukaup, hafa verið ís-
lendingum hagkvæm, en í
flestum tilfellum hafa vör-
urnar verið lélegar, eins og
hvert mannsbarn veit og
verðið oft hærra en á heims-
markaði.
Kommúnistar fjandskapast
mjög gegn efnahagssam-
vinnu Evrópuríkja, vegna
þess að þeir telja eðlilega að
fólk muni vera tregt til að
kaupa vörur frá kommúnista
ríkjunum, ef það getur feng-
ið góðar vörur frá hinum
frjálsu mörkuðum. Þeir telja
viðskiptahagsmuni Rússa
vera í veði og eins og fyrri
daginn eru hinir austrænu
hagsmunir metnir meir en
þeir íslenzku.
Kommúnistum er það mik-
ið kappsmál, að við einangr-
umst frá okkar gömlu mörk-
uðum, vegna þess að þeir
telja að þá hljótum við að
beina viðskiptum okkar í sí-
vaxandi mæli austur á bóg-
inn og þá skapist aðstaða
fyrir Rússa til efnahagslegra
kúgunarráðstafana, ef því
er að skipta. Gegnum hin
efnahagslegu áhrif á svo að
ná vaxandi pólitískum áhrif-
„Skutlan" í reynsluflugi
Fyrirrennarí farþegaþotna
framtiðarinnar
NÝ gerð af flugvélum hóf
sig í fyrsta skipti á loft í
Bretlandi í síðustu viku.
Þykir útlit hennar helzt
minna á bréfaskutlurnar
gamalkunnu — sem hver
drengsnáði þekkir og hef-
ur leikið sér með. Er það
skoðun kunnáttumanna,
að farþegaþotur framtíð-
arinnar — sem eiga að
geta flogið með tvöföld-
um hraða hljóðsins og
þaðan af meira — muni
verða eitthvað svipaðar
þessari nýju þotu í lögun.
♦ Heilu og höldnu
Fyrsta flugferðin stóð yf-
ir í hálfa klukkustund og
reyndar mánútu betur. Var
hún þennan tíma á flugi í
nánd við Bedford, en þar er
flugvöllurimn, sem reymslu-
flugið fór fram frá. Bæði flug-
tak og lending tókust með
mestu prýði, og eftir að allt
var gengið um garð sagði
hinn 29 ára gamli tilrauna-
flugmaður, Jack Henderson:
En svo lýst sé nánar
hinni nýju þotu, sem fyrst
og fremst er smíðuð í til-
raunaskyni, má geta þess,
að hún er 45 feta löng Oig
vænghafið aðeins 20 fet —
eða um 6 m — þar sem það
er mest við afturbrúnina.
En það nýtízkulega við þot
una er einmitt lögun vængs
ins.
Það er sem fyrr segir sboð-
un kunnáttumanna í flugvéla
smíði, að flugvélar svona í
laginu eigi mjög auðvelt með
að ná miklum hraða. Vandinn
er hins vegar sá, að búa svo
um hnútana, að flugið sé jafn-
öruggt, þegar hraðinn er lít-
ill — þ. e. einkum 1 flugtaki
og lendingum. Tilraunaflug-
Eg hef aldrei á ævinni upplif vélin HP115 er smíðuð með
að skemmtilegri 31 mínútu.
í>etta var dásamlegt flug“.
Þær gerast ekki öllu grennri!
um á Islandi í þágu heims-
kommúnismans.
Ástæðulaust er að leyna
því, að þátttöku í Efnahags-
bandalagi Evrópu mundu
fylgja ýmsir erfiðleikar og
margt þarf að breytast áður
en íslendingar gætu orðið
meðlimir. Enn eru málin á
því stigi, að enginn getur
um það spáð, hver niðurstað-
an verði, en hitt er ljóst, að
taugaveiklun kommúnista
bendir til þess að þeir telji
það mikið áfall fyrir sig, ef
íslendingar yrðu þátttakend-
ur í þessu samstarfi. — Það
bendir aftur til þess að
slíkt samstarf mundi verða
til styrktar lýðræði og auk-
inna framfara, því að þetta
tvennt er mesta eitur í bein-
um kómmúnista.
Lítil og mjó
Þessi nýja gerð af þotum
hefur verið nefnd HP115, en
það eru Handley Page verk-
smiðjurnar, sem hafa smíðað
hana. Meðal fyrri fliugvéla,
það fyrir augium, að varpa
bjartara ljósi á þessa hlið máls
ins. Henni er því ekkí ætlað
að fljúga nema í hæsta lagi
með 300 mílha — eða um 430
bm — hraða á klukkustund.
+ Eldraunin afstaðin
Mikil ánægja ríkti eftir að
fyrsta tilraunafluginu var far-
sællega lokið. Einn af aðal-
flugvélasmiðum Handley Page
verksmiðj anna, Godfrey Lee,
sagði m.a.: „Þotan er komin
í gegnum eldraunina.. Ný
vænggerð hefur verið tekin í
notkun og staðist reynsluna".
Á næstu mánuðum verður
flugtilraunum haldið áfram og
upplýsingar látnar í té öllum
brezkum flugvélaverksmiðj-
um, því að opinberir aðilar
eiga margvíslegan hlut að
bæði smíðinni og tilraunun-
um. Kostnaðurinn við hvort
tveggja mun vera eitthvað inn
an við 1.000.000 pund — eða
jafngildi 120 milljón íslenzkra
króna.
Flugmaðurinn leikur
á sekkjarpípu
Að síðustu má svo láta
sem þær verksmiðjur hafa lát það fljóta með um tilrauna-
ið frá sér fara, eru Herald flugimanninn, Henderson, að
farþegaflugvélarnar, sem tekn hann er kvæntur og á litla
ar voru í notkun fyrir nokkr- dóttur. í frístundum leikur
um árum og eru nú víða í hann gjarna á sekkjarpípu —
förum. Hafa þær sums staðar og á einn af starfsmönnunum
leyst af hólmi DC-3 eða Da- við flugtilrauni-mar að hafa
kota flugvélarnar gamal- sagt: „Stundum er það verra
kunnu, sem íslendingar en háðvaðinn í þotunum
þekkja úr innanlandsflugi hér. hérna“.
!
Byggingarlag þotunnar er nýstárlegt.