Morgunblaðið - 02.09.1961, Blaðsíða 10

10
MORCTJTSBtAÐlÐ
Laugardagur 2. sept. 1961
l®tínrgp$#Í^MI)>
Cftgefandi: H.f Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: A.rni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og argreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
Á VALDI HINS ILLA
TVAUMAST getur það veriðf
tilviljun, að saman skuli
fara ný herferð kommúnista
gegn trúarbrögðum og dag-
vaxandi ógnanir um vald-
beitingu. Þvert á móti virð-
ast kommúnistar nú ætla að
reyna á það, hvort siðferðis-
þrek frjálsra þjóða sé nægi-
legt til að þær fái staðizt
ógnanirnar. Reynt er að
hæða og sþotta það, sem
mönnum er helgast, og sanna
þeim, hve smáir þeir séu
gagnvart ofurvaldi eyðilegg-
ingarmáttarins.
í>að er naumast heldur til-
viljun, að Krúsjeff skuli nú
boða það, að Sovétveldið
hefji á ný kjarnorkuvopna-
tilraunir, einmitt sama dag-
inn og leiðtogar hinna svo-
nefndu hlutlausu þjóða hitt-
' ast á mikilli ráðstefnu. Á-
stæða er til að ætla að þessi
tilkynning sé einmitt birt til
að reyna á þolrif þessara
þjóðaleiðtoga. Hlutleysingjar
hyllast til að leita meðalveg-
ar, stundum hneigjast þeir
jafnvel að því að láta und-
an síga skref af skrefi fyrir
illræðisöflum. Þess vegna
mun nú vel eiga að gá að
viðbrögðum Belgrad-ráðstefn
unnar, hvort hún muni ekki
taka vægilegar á ofbeldis-
verkunum, sem beitt hefur
verið í Berlín, vegna óttans
við hið meira ofríki.
AÐ SIGRA
í ÁFÖNGUM
17'ENNING Krúsjeffs er sú,
■■■*■ að honum mxmi auðnast
að leggja heimsbyggðina und
ir ógnarvald kommúnismans
x áföngum. Hann þurfi að
vinna einn sigur í kalda
stríðinu, sem lami siðferði-
þrek manna og áorki því að
óttinn nái yfirhöndinni með-
al frjálsra þjóða. Hann hef-
ur trú á því, að með nægi-
lega heiftarlegum ógnunum,
muni Vestur-Berlínarbúa
bresta hugdirfð til að standa
áfram frjálsir og óháðir í
næsta nágrenni við ógaröfl-
in. Flótti muni hefjast frá
borginni vestur á bóginn og
þannig verði ekki lengur fyr-
ir hendi almennur stuðning-
ur við varnir borgarinnar.
Hún muni þá falla kommún-
istum í skaut.
Slíkur ósigur lýðræðisins
mundi aftur orka því, að
þrek frjálsra manna færi
dvínandi og sigurvissa þeirra
fimmtu herdeilda, sem á
svikráðum sitja við þjóðlönd
sín, mundi skjótlega leiða til
þess, að fleiri landssvæði
yrðu kommúnistum að bráð,
þar til svo væri komið, að
auðvelt reyndist að heyja
úrslitaorustuna.
Baráttan um Berlín er því
ekki átök um frelsi þess fólks
eins, sem þar býr, heldur um
það, hvort heimsbyggðin eigi
að verða að bráð öflum hins
illa. Ef nú yrði hopað,
mundu ógnimar aukast og
skammt kynni þess þá að
bíða, að hvort tveggja liði
undir lok, vestrænt lýðræðd
og hlutleysi þeirra, sem þá
stefnu hafa valið sér.
Líklega er þess ekki að
vænta ,að leiðtogar Belgrad-
ráðstefnunnar hafi þrek til
þess að marka „hlutleysis-
stefnu“ sína og mæta hinum
nýju viðhorfum með því að
fjarlægjast kommúnismann
og gera honum grein fyrir,
að ríki þessi muni skipa sér
í sveit með öðrum frjálsum
ríkjum, ef ofbeldishótunum
heldur áfram. Slík afstaða
mundi þó vissulega geta
bjargað mannkyninu. Hitt
ætti að vera ljóst, að þær
þjóðir, sem hafa varpað fyr-
ir borð tilgangslausu hlut-
leysi, ættu nú að sýna það
dyggilegar í verki en áður,
að þær hyggjast ekki hopa
undir neinum kringumstæð-
xxm. Okkar hlutur íslendinga
liggur þar eftir. Við gætum
haft áhrif á framvindu mála,
með því að taka einarðlegri
afstöðu en nokkru sinni fyrr
— með lýðræðinu, móti of-
beldinu.
NÝ SKATTALÖG
/^UNNAR Thoroddsen, fjár-
málaráðherra, hefur í
ræðu gert grein fyrir því, að
á næsta þingi muni lagt fram
frumvarp um gagngera end-
urbót á skattalögum, að því
er tekur til félaga. Er þar
um verulega úrbót að ræða,
þótt helzt til skammt sé
gengið í því efni sem mestu
varðar, þ.e.a.s. að skattalög
séu með þeim hætti að hér
rísi upp atvinnutæki með
eignaraðild alls þorra al-
mennings.
Samt sem áður eru ákvæð*-
in þess eðlis, að arðvænlegt
á að geta orðið fyrir almenn-
ing að taka þátt í slíkum fé-
lögum, ef þau verða lögfest.
Er enginn efi á því, að stofn-
un almenningshlutafélaga og
starfræksla þeirra í stórum
stíl mun gjörbreyta afkomu
almennings og auka fram-
leiðslumátt þjóðarinnar hröð-
um skrefum í nánustu fram-
tíð.
UTAN UR HEIMI
Athyglisverð dagskrá i útvarpi og sjónvarpi
Krag og Erlander
ræða markaðsmálin
Aukinn skilningur Dana og
á afstöðu hvors annars
Svia
DANIR eru, sem kunnugrt er,
fremstir í flokki Norður-
landaþjóðanna um inngöngu
í Efnahagsbandalag Evrópu
eða Sameiginlega markaðinn,
eins og hann líka er nefnd-
ur. Svíar standa á hinn bóg-
inn fyrir aftan þá öftustu í
þessu efni, því að þeir hafa
ákveðið að ganga ekki í
bandalagið — a.m.k. ekki að
svo stöddu.
Miklar umræður hafa ann-
ars verið um þessi mál á
Norðurlöndunum öllum upp
á síðkastið og nálgast ýfing-
ar á stundum. Ekki hvað sízt
hefur verið ágreiningur með
Svíum og Dönum. Það er þó
skoðun flestra, að skilningur
þeirra á sjónarmiðum hvors
annars hafi vaxið talsvert,
er þeir Tage Erlander, for-
sætisráðherra Svía, og Jens
Otto Krag, utanríkisráðherra
Dana, ræddust við um mál-
ið og svöruðu spurningum í
1 útvarp og sjónvarp eitt kvöld
' ið í vikunni. — Voru þeir
hvor í sinni höfuðborg og
má því segja að með dag-
skrá þessari hafi bilið milli
þeirra verið brúað í fleiri en
einum skilningi.
Mál þetta er ekki síður
mikilvægt fyrir Islendinga en
hinar Norðurlandaþjóðirnar.
Skulu því raktir hér nokkrir
athyglisverðir þættir í við-
ræðum ráðherranna, og er
stuðst við frásögn „Politik-
en“ af þeim:
Vofir klofningur yfir?
— Klofna Norðurlöndin
efnahagslega? spurði sænski
umræðustjórinn beint og af-
dráttarlaust.
Eriander: — Það væri
mjög hörmulegt, ef svo
færi — við verðum að leggja
hart að okkur, til að afstýra
slíku. Og við höfum ástæðu
til nokkurrar bjartsýni.
Krag: — Ég er sömu skoð-
unar og Erlander, að vel
megi líta á málin með nokk-
urri bjartsýni. Ég held ekki,
að efling evrópskrar sam-
vinnu feli í sér neinn klofn-
ing. Heldur ekki margskonar
aðild Norðurlandanna að
slíku samstarfi.
Hlutleysisstefna Svía
Og þar með var farið að
hitna undir kötlunum. Tage
Erlander varð fyrri til að
stinga skeiðinni í heita súp-
una:
— Við teljum að Rómar-
samningurinn sé einnjg
stjórnmálasamningur — að
minnsta kosti eru í honum
ákvæði, sem máli skipta frá
stjórnmálalegu sjónarmiði.
Við æskjum efnahagssam-
starfs, en hlutleysi okkar í
alþjóðamálum verður ekki
fórnað á altari efnahagssam-
starfsins.
Krag, utanríkisráðherra,
gerði grein fyrir afstöðu
Dana eins og ástandið er í
dag og sagði: — Það gleður
okkur, að í Svíþjóð skuli
ríkja fullur skilningur á því
tilliti, sem Danir verða að
taka til tveggja aðalmarkaða
sinna fyrir landbúnaðarvör-
ur. —
Erlander: — Við gerum
okkur fulla grein fyrir sér-
stöðu Dana að þessu leyti.
Að því er stjórnmálahliðina
snertir hafa Danir þegar tek-
ið ákveðna afstöðu.

Hinni væntanlegu skatta-
lagabreytingu ber því mjög
að fagna. Kjörorðið á einmitt
að vera: Eign handa öllum.
Stjórnmál og efnahagsmál
Krag: — Ef Rómar-samn-
ingurinn er lesinn frá upp-
hafi til enda kemur í Ijós, að

ekkert ákvæðanna er um
stjórnmál. En það er ókleift
að skipta algjörlega í tvö
horn stjómmálum og efna-
hagsmálum. Stjórnmálasjón-
armiða hlýtur að gæta. Mað-
ur vill t.d. gera stríð milli
Frakka og Þjóðverja óhugs-
andi. Ég held að óhrif Vest-
ur-Evrópu og þýðing hennar
muni vaxa. Ég skal ekki
svara til um, hvort hlutlaust
land getur sótt um upptöku.
En Norðurlöndin eru hluti af
Evrópu. Örlög Norðurland-
anna og Evrópu er því erfitt
að skilja að.
Þróunin í Evrópu verður
þessi, jafnvel þó að við
stöndum hjá. Og það er
heppilegra, að við verðum
með. Þá krafta, sem Evrópa
býr yfir, ber að nota til þess
að draga úr spennunni í
heiminum.
Erlander: Það er Ijóst, að
við höfum áhuga á að Ev-
rópa verði öflug á efnahags-
sviðinu. Hlutlaus ríki geta
einnig haft þýðingu í því
efni. Hlutleysi Svía nýtur
virðingar, og á grundvelli
þess hefur Svíþjóð verið lögð
á herðar verkefni, t.d. í
Kongó og á Gaza-svæðinu.
Ég fæ ekki trúað, að nokkur
kjósi, að þar verði breyting
á. Ef Svíþjóð sækti um upp-
töku, mundi það gefa tilefni
til margs, ótalmargs misskiln
ings — á því er enginn 'vafi.
Forsætisráðherrann sagði
ennfremur:
Þátttaka Svía hugsanleg
— Það gleður mig, að
danski utanríkisráðherrann
hefur látið þess getið, að
ekki skipti mestu máli í
hvaða formi aðildin er. Ég
vil ekki telja þá aðild úti-
lokaða, ef formið styddi efna
hagslegt samstarf — en á
þann hótt, að ekki íélli á
okkur skugginn af þeim
grun, að við værum að hvika
frá hlutleysisstefnu okkar.
Krag: — í Danmörku höf-
um við enga löngun til að
Framh. á bls. 19