Morgunblaðið - 23.09.1961, Blaðsíða 8

8
M O RCV N B LÁÐIL
Laugardagur 23. sept. 1961
Vaniel, Iandstjóri í Kanada, ávarpar forsetahjónin á flugvellinum Ancienne Lorette við Ottava.
Hinn gullni meöaivegur liggur
opinn hverjum þekn er hefur
vit og styrk til að rata hann
*
Ur ræðu forseta Islands í IVfanitoba háskóla
SVO SEM frá hefur verið skýrt
í Morgunblaðinu sæmdi Mani-
tobaháskóli forseta íslands, herra
Asgeir Ásgeirsson, nafnbót heið
ursdoktors í lögum hinn 18. sept.
s.l. Við þá athöfn hélt forsetinn
ræðu og afhenti forseta Háskól-
ans að gjöf ljósprentað eintak af
Skarðsbók, — en hún er eitt
þekktasta handrit Jónsbóka, er
varðveizt hefur.
í upphafi ræðu sinnar sagði
forsetinn: —
„Eg þakka rektor háskólans
mjög vel fyrir þau ummæli, sem
hann beindi til min, og Mani-
tobaháskóla innilega fyrir þann
sóma, sem mér er sýndur. Orður
og titlar hafa frekar gengið úr
sér á síðari tímum, en doktors-
titillinn er rneðal þeirra, sem
hafa haldið sér bezt. Mér er tjáð,
að doktorstitill í lögfræði, sé sá,
sem venja er að veita, þegar líkt
stendur á og nú, að þjóðforseti
feemur í opinbera heimsófen. Það
er ekkert launungarmál, að ég
er enginn háskólalögfræðingur,
og verð að afsafea það með því,
að ég hefi setið á löggjafarþingi
íninnar þjóðar í 29 ár, og síðan
verið forseti hennar í 9 ár. Þess
er hvergi krafizt, að löggjafinn
sé lögfræðingur. Samt fer ekki
hjá því, að löggjafinn verði að
þekkja til nokkurrar hlítar þau
atvik einkalífsins Og staðreyndir
þjóðlífsins, sem löggjöfin byggist
á, ef þjóðfélagið á að fá staðizt
til frambúðar. Það er máske þess
vegna, sem hinir fornu lögmenn
voru nefndir „hinn spaki“ en
efeki hinn „fróði“, og slíka menn
hefir þjóð vor átt marga frá upp
hafi sinna vega. Eg veiti þessu
virðingarheiti viðtöfeu með þakk-
læti sem fulltrúi þjóðar, sem vill
byiggja land sitt með lögum, og
jafnan hefir unnað löggjöf og
þingstjórn, og lifað og varðveitt
merkilega sögu í þeim efnum.
Eitt hið fyrsta, sem skráð er um
íslenzkt stjórnskipulag, eru þessi
ummæli Adams frá Brimum á
11. öld: „Apud illos non est rex,
nisi tandem lex“. — Með þeim
er enginn konungur nema lögin
ein. — (Among them, there is
no king, save only the law).
Þetta þótti undarlegur hlutur, og
einn af legátum páfa taldi það
óhæfu. Vér teljum stofnun Al-
þingis og þjóðveldis árið 930 einn
mesta atburð, sem orðið hefir á
íslandi, og stóðst sú skipun í
hálfa fjórðu öld, og var þá ein-
dæmi í Norðurálfunni, ef ekki um
allan heim. „Með lögum skal
land tayggja" var grundvallarsetn
iing hins unga þjóðveldis“.
Þá rakti forseti upphaf sögu
Starfsemi Flugfélags
íslands fer sívaxandi
f SUMAR hafa ferðir „FAX-
ANNA“ gengið vel og þeir oftast
verið fullsetnir milli staða innan-
hyggju. En þessu jafnvægi þurf-
um vér að ná, hver og einn í
sinni sál, hugarins innstu fylgsn-
um. Og það er einmitt sá þroski,
sem skapar farsæld og langlífi
lýðræðisskipulagsins. Hinn
frjálsa mann sundlar ekki, og
ekki heimtar hann, að jörðin und-
ir fótum hans standi á einhverju
föstu, fíl eða skjaldböku. Hún er
örugg á braut sinni í jafnvægi
milli tveggja andstæðra afla. Oss
gengur misjafnlega, mönnunum
að klífa tind hins fullkomna
þroska. Mannkynið er statt í miðj
um hlíðum. Það eru einnig nokkr
ir gallar á hverju þjóðskipulagi.
Fullkomið skipulag er ekki til
fyrir skeifcula menn. En ekkert
skipulag þekki ég betra né lík-
legra til að láta framtíðarvonirn
ar rætast, en þar sem þegnarnir
ráða löggjöfinni, dómarar skýra
hana og heimfæra, og þingbundn
ar stjórnir fara með framkvæmda
valið.
Að lofeum beindi forsetinn orð
um sínum sérstaklega til ungra
stúdenta háskólans og óskaði
þeim heilla á námsbrautinni og
frama í framtíðarstöðum.
Forseti íslands, herra Ásgeir Ásgeirsson, heilsar aðstoðarfylkis stjóra Manitoba, J.S. McDiarmid,
við opinbera móttöku, sem hald in var í fylkisþinghúsinu, rétt eftir komu forsetans til Winnipeg.
lands Og milli landa.
Innanlandsflugið hófst af full-
um krafti þegar að loknu verk-
falli í vor, enda biðu margir far-
þegar flutnings í Rvík og víðs veg
ar úti um land. Segja má að
flugvélar Flugfélags íslands í inn
anlandsflugi hafi löngum verið
fullskipaðar s.l. sumar og haust.
Athyglisvert er, hve margir út-
lendingar hafa ferðazt með flug-
vélum innanlands og það hefir
komið fyrir, að t. d. kvöldferðirn
ar milli Akureyrar Og Reykjavík-
ur hafa verið fullsetnar af þeim.
Fleiri erlendir ferðamenn hingaff
Tala farþega í millilandaflugi
Flugfélags íslands í sumar hefir
haldizt svipuð Og undanfarin ár.
Erlent ferðafólk kemur hing-
að í vaxandi mæli, og er það
kynningarstarf, sem unnið hefir
verið á undanförnum árum sýni
lega farið að bera árangur. Sem
dæmi má nefna, að hópar ferða-
skrifstofumanna, sem Flugfélag
íslands hefir boðið hingað til
kynnisferða allt frá því 1958, hafa
gefið góða raun Og þátttakendur
sent hingað ótalinn fjölda ferða-
fólks.
Síðasti hópurinn, sem dvaldi
hér í boði félagsins í ágúst s.l.,
var t. d. vart kominn heim aftur
er einn þátttakandínn tilkynnti
fimmtán manna ferðamannahóp,
sem kæmi hingað eftir nokkra
daga.
Grænlandsfiugið
Eins Og getið hefir verið í frétt-
um, eru tvær flugvélar og áhafn-
ir Flugfélags íslands staðsettar i
Grænlandi.
Starfsemi þeirra þar hefir
gengið mjög að óskum, enda eru
fiugliðar félagsins þaulkunnugir
staðháttum þar í landi eftir mörg
Grænlandsflug á undanförnum
Skipt um stað
Nýlega flutti sú deild Flugfé-
lagsins, sem sér um vöruflutn-
inga milli landa í nýtt húsnæði
í Lækjargötu 2, (Nýja Bíó).
Deildin var áður til húsa að Hverf
isgötu 56.
Framhald á bls. 17.
laganna á fslandi — fyrst meðan
þau voru óskráð en síðan til-
komu Jónsbókar og áhrif hennar
á lagaákvæði síðari tíma. Því
næst ræddi hann hversu áþekk
stjórnmálasaga Kanada og ís-
lands hefði verið Og sagði m.a.:
„The British North-America
Act“, lögin uim sjálfsstjórn Kan-
ada voru sett árið 1867, var þegar
vitnað til þess í íslenzkri sjálf-
stæðisbaráttu, og það leið efeki á
löngu, þar til Ísland fékk sína eig
in stjórnarsfcrá, 1874, á þúsund
ára minningarári landsbyggðar-
innar. Stjórnmálasaga Kanada og
íslands hefir uppfrá því verið
mjög áþefck í aðaldráttum.' Kan-
ada er „a self-governing auton-
omous Dominion, united to the
British Commonwealth by a
common Crown“, og ísland er
fullvalda lýðveldi. Þessi þróun
hefir orðið án byltinga og blóðs-
úthellinga í báðum löndunum.
Því láni getum við fagnað sam-
eiginlega af heilum hug. Á ís-
landi eru það minningarnar, og
samhengi sögunnar, sem vel hef
ir varðveizt, sem hefir endurreist
lýðveldið.
Eins og ég hefi áður drepið á,
þá gilda enn á íslandi mörg á-
kvæði úr fornum lögum, en á þess
ari öld hefir íslenzk löggjöf mest
öll verið endurskoðuð, flokkuð,
og löguð að hinum stórfelldu
breytingum, sem orðið hafa í at-
vinnu og þjóðlífi. En sjálft laga-
málið er auðugt Og þroskað frá
fornu fari, og gætir þess einnig
á yðar máli, enskunni, hvað hún
er auðug að orðum af engilsaxn-
eskum uppruna í löggjöf og stjórn
arstörfum. En þann arf hættir
oss til að kalla íslenzkan, því í
íslenzku máli hefir sá arfur varð-
veizt bezt.
Vér höfum hvorir tveggja,
Kanadamenn og íslendingar feng
ið að reyna bæði einræði og þing
ræði, og þróunin hefir gengið í
áttina til jafnræðis og sjálfstjórn
ar. Á þeim brautuim viljum vér
halda áfram. En svo einkennilega
vill til, að á þeim tímum, sem
vér höfum fengið kröfum vorum
fullnægt, hefst ný barátta milli
þingræðis og einræðis, frelsis og
harðstjórnar um allan heim. Vér
verðum þó að láta oss skiljast,
að þjóðir, sem eru uppi á sama
tíma, eru þó ekki ætíð samtíðar
menn um þroska og menningar-
arf. Það veldur að sjálfsögðu mis
munandi stjórnskipulagi. Hvorki
einstaklingar né þjóðir verða
steyptar í sama mótinu. En vér
sem eigum langa þingræðissögu,
erum staðráðnir í að halda áfram
á þeim brautum, sem hafa skapað
oss frelsi og velmegun. Réttur-
inn til að mynda sér skoðanir og
halda þeim fram, ráða trú sinni
og félagsskap, er einn stærsti á-
vinningur síðari alda, og vér
munum efcki hverfa aftur til
þeirra tíma, þegar mienn voru
taldir réttdræpir fyrir hugsun
sína. Valið er ekki á milli öfg-
anna, eins og mönnum hættir við
að prédika, milli skefjalauss
sjálfræðis og ofríkis yfirstjómar
— heldur liggur hinn gullni með
alvegur opinn hverjum þeim, sem
hafa vit og styrk til að nota hann.
Það þarf visst jafnvægi til að
fara hinn gullna meðalveg, jafn-
vægi milli löggjafar og frjáls-
ræðis, félags- og einstaklings-
Forsetinn ieggur blóm að minnisvarða
í Manitoba.
Jóns Sigurðssonar