Morgunblaðið - 23.09.1961, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. sept. 1961
Alla mína ævi hef ég barizt
við að fá að syngja það, sem mig
langaði til á þann hátt, sem mér
finnst eiga bezt við. Áður en ég
dey langar mig til að eignast
krá, þar sem enginn getur sagt
mér, hvenær ég eigi að syngja,
ég gæti átt til að troða upp
klukkan níu, eða kannski ekki
fyrr en fjögur á nóttunni. Ef til
vill syngi ég fimmtíu- lög, ef til
vill aðeins eitt. Ég gæti jafnvel
átt til að þagga niður í hljóm-
sveitinni í miðju lagi og syngja
eitthvað, sem mig langaði til.
Þetta yrði staður, sem vinir
mínir gætu komið á, hvílzt vel og
átt ánægjulegar stundir, þeir
mættu sofa, ef þeir vildu, éta ef
þeir vildu.
Eldhúsinu myndi ég sjálf vilja
ráða yfir. Ekki er víst, að ég
myndi matreiða allt með eigin
höndum, en ég myndi vilja líta
eftir því, bragða á öllu og sjá um,
að mitt bragð væri af öllum rétt-
unum, og þeir væru ósviknir.
Ég hló að mömmu, þegar hún
var að láta sig dreyma um eigin
veitingastað, en sjáið nú bara,
hvemig ég er orðin.
Ég hefði getað eignazt tylft
veitingahúsa á ævinni, en ég
hefði aðeins verið skálkaskjól
annarra. Jafnvel enn þann dag
í dag eru til menn, sem -gjarnan
vildu Ieggja fram fé í klúbb,
sem ég ætti. En ég vil ekki taka
peninga annarra, jafnvel þó að
þeir séu svo vitlausir að láta
mig hafa þá. Ég yrði alltaf
hrædd um, að einhver myndi
fela eiturlyf þar inni, og láta
svo gera húsrannsókn og koma
mér í steininn.
Auk þess yrði ég að geta sann-
að, að hann væri minn og aðeins
minn, áður en lögreglan léti mig
koma þar fram. Svo yrði ég líka
að vera viss um, að ég ætti hann
ein, áður en ég vildi syngja þar.
Þó margir láti sem þeir séu
vissir um það, er söngvari ekki
eins og saxófónn. Ef tónninn er
ekki eins og hann á að vera er
ekki hægt að fara út og kaupa
ný munnstykki í mann. Söngvar-
inn hefur ekki aðra rödd en sína
eigin, og hún er eingöngu komin
undir líkamanum, sem guð skap-
aði með henni. Þegar söngvarinn
kemur fram á sviðið, hefur hann
aldrei hugmynd um, hvernig út-
koman verður.
- Ég hef ekki leyfi til að fá tann
pínu, má ekk* verða taugaveikl-
uð, má ekki kasta upp, eða
fá magaveiki, mér er ekki
heimilt að fá hitakast eða
hálsbólgu. Ég verð að fara
upp á sviðið, líta vel út, syngja
vel og brosa. Það er eins gott
fyrir mig.
Hversvegna? Vegna þess, að
ég er Billie Holiday og hef lent
í vandræðum.
★
Við Louis höfum ferðast lang-
ar leiðir saman, en minnistæðust
er mér þó nótt ein, á leið að
vestan í flugvél.
Við vorum í stórri og fínni
flugvél, og ég vissi um leið og
við settumst, að maðurinn í sæt-
inu við hliðina á mér myndi
ætla að vekja hneyksli. Ég
þekkti lyktina af honum. Hann
gerðist órólegur í sætinu, og
starði' á okkur Louis. Hann lét
okkur ekki vera í neinum vafa
um, að hann sæi eftir að hafa
ekki tekið lestina, þar sem hann
þyrfti ekki að sitja hjá neinum
déskotans negrum.
Ég gerði mér enga rellu út af
þessu. Það hafði komið svo oft
fyrir mig, að mér var orðið
sama, en Louis kunni illa við
það.
Þegar hálftími var liðinn,
kviknaði í einum hreyflinum.
Ekki leið á löngu, unz allur
vængurinn var eitt eldhaf, og all-
ir héldu, að endalokin færu að
nálgast.
Þið hefðuð átt að sjá hinn
fína nágranna okkar. Hann varð
þræltrúaður á augnabliki. Hann
vildi fá að halda í hendina á
Louis. Hann vildi vera góður.
Hann gekk jafnvel svo langt að
segja, að hann hefði ekki ætlað
að vera illkvittnislegur, honum
þætti það leitt, hvort við gætum
ekki öll beðið saman.
Löuis hafði verið prédikari,
þegar hann var fimmtán ára og
var reiðubúinn til þess arna. Þá
fór að síga í mig.
„Þessi maður vildi ekki einu
sinni sitja í næsta sæti við nig,
fyrr en hann hélt, að dauðinn
væri á næstu grösurn," sagði ég
við Louis.
„Þér skuluð bara deyja í sæt-
inu yðar herra minn,“ sagði ég
við manninn, „og við skulum
deyja í okkar.“
Einhvernveginn komst vélin á
næsta flugvöll.
Þegar við komum þangað, var
maðurinn svo skömmustulegur,
að hann flýtti sér steinþegjandi
út.
„Hr. McKay,“ sagði ég við
Louis. „Þú hefur fengið lexíu í
dag. Það er allt í lagi með suma
menn, en um ýmsa gegnir öðru
máli, og meðal þeirra er þessi
maður þarna.“
Svona héfur mér virzt þetta,
og þannig er það enn.
23
Eins og draumur
Sennilega dreymir alla svert-
ingja, sem fást við að skemmta
fólki, um að fara til Evrópu.
Sumir hafa farið og aldrei kom-
ið aftur. Ég hef líka verið að
hugsa um þetta alla tíð síðan ég
fór að verða þekkt. Fólk eins og
Coleman Hawkins, Marie Bryant,
Adelaide Hall, June Richmond
og Peters systurnar hefur farið
og orðið yfir sig hrifið.
Þetta fór að verða mér einkar
hugstætt, eftir að ég hafði verið
í útlegð frá klúbbunum í New
York í sex ár Ég klifaði á þessu
við Joe Glaser. John Hammond,
Leonard Feather og ýmsa fleiri.
Þessvegna átti ég bágt með að
trúa þessu árið 1954, þegar búið
var að ganga frá samningunum
og Fanny Holiday var búin að
undirskrifa skjölin, sem sönn-
uðu, að ég væri fædd í Balti-
more, svo að ég gæti fengið
vegabréf.
í flokknum voru meðal annars
Beryl Booker og tríó hennar,
Red Norvo með sína menn og
Buddy De Franco. Leonard
Feather var hirðir okkar.
Við fórum frá Idlewilde 10.
janúar. Það var svo kalt, þegar
við komum til Kaupmannahafn-
ar morguninn eftir, að ég held
að ég hefði ekki einu sinni feng-
izt fram úr rúminu til að hitta
systur mína. Ég hef aldrei séð
svo mikinn snjó á ævinni og
heldur ekki verið boðin jafn
hjartalega velkomin Þarna voru
hundruð af brosandi og ánægðu
fólki, fréttamönnum og ljós-
myndurum.
Við áttum að halda um það
bil fjörutíu hljómleika á einum
mánuði, stundum tvo á dag, í
Danmörku, Noregi, Svíþjóð,
Sviss, Þýzkalandi. Hollandi, ít-
alíu og Frakklandi. Svo átti ég
að fara ein til Bretlands.
Þar eð áætlunin var svona
ströng, komst ég ekki til að sjá
mikið af Evrópu, nema úr nokk-
ur þúsund metra hæð og svo út
um bílglugga á rnilli.
En þar í milli hitti ég mikið
af dásamlegu fólki, sem hafði
haldið upp á mig árum saman.
Það var farið með mig eins og
týnda soninn, ég ætlaði varla að
trúa, að þetta væri allt raun-
verulegt.
Til dæmis má nefna lækni,
sem ég var kynnt fyrir á flug-
vellinum í Káupmannahöfn.
Hann var þarna með tólf ára
dóttur sinni Þau töluðu ensku,
að vísu ekki of vel, en ég gat
vel skilið þau. Þau sögðu mér,
að þau dáðust mikið að mér og
hefðu hlustað á hverja einustu
plötu, sem ég hefði nokkru sinni
sungið inn á.
Ég á svolítið erfitt með að
kynnast fólki. Ég var kurteis við
þau, en heldur ekki meira. Þeg-
ar lænirinn heyrði mig hnerra
varð hann afar áhyggjufullur.
Ekki mátti hann heyra annað
nefnt, en að ég kæmi heim með
þeim, svo að hann gæti gefið
mér eitthvað til að bæta úr kvef-
inu. Hann lét ekkj undan, og ég
varð að samþykkja. Þarna fórum
við svo með bláókunnugu fólki,
til að verða gestir heima hjá
því. Hefði ég sagt frá svona
atburði á La Guardia, hefði ég
verið álitin snarvitlaus.
Heimili þeirra bar með sér, að
þau hefðu einhverntíma verið
efnuð, en þau höfðu misst nærri
allt í stríðinu. Þau héldu samt
ennþá saman, voru fjölskylda.
Maður gat séð, að þeim þótti öll-
um vænt hverju um annað. Þau
voru ekki lengur rík, aðeins
venjulegt, gott fólk.
Hann gaf mér eitthvert meðal,
sem átti að dýfa sykurmola í og
gleypa síðan. Það minnti mig á
ömmu, sem var vön að dýfa
sykri í steinolíu. Lyktin af
þessu var ósköp svipuð Ég tók
það inn og hæsin batnaði. Svo
komu þau með hlaða af þessum
skrítna, danska mat. Með matinn
og meðalið í mér söng ég af
fítonskrafti á tónleikunum um
kvöldið.
Það var erfitt að þurfa að
skilja við þau. Þau höfðu fylgzt
með ferli mínum árum saman.
Og þau voru mér svo frábærlega
góð. Þau sögðu, að ég mætti
koma til Kaupmannahafnar hve-
nær sem væri og búa hjá þeim.
Geymdu bara vegabréfið, sögðu
þau Ef þú þarft að koma skaltu
bara láta okkur vita, og við
skulum senda þér fargjaldið.
Svona hlutir gætu ekki komið
fyrir hér á landi. Ef einhver
kæmi til að taka á móti mér á
La Guardia, myndi ég búast við
að hann segði: „Sendið þessa
dækju aftur til föðurhúsanna.“
Louis var lang snjallastur okk
ar allra að átta sig á peningun-
um í Evrópu. Hinsvegar áttaði
— Herra milljónamæringur. Má ég biðja um hönd
einnar dóttur yðar. Mér er alveg sama hver er!
k
/
U
á
OUIT WORRVING, CHERRY..
MARK CAH TAKE CARE
OF HIMSELF/
PON'T WORRY, HONEY, T'LL
BE ALL RIGHT.-.BESIDþS,
I KNOW WHAT TO
EXPECT THIS
’Á TIME/ A
HE'S BEING HARDHEADED,
PAD...REGARDLESS OF
WHAT HE SAYS, l'M GOING
OVER TO THE FIRE TOWER
AND GET BERT GROVE TO
HELP HIM / f—^
MARK, WHY DON’T YOU '
GET SOMEONE TO HELP YOU
TONIGHT?..TRYING TO CATCH THAT
ANIMAL THIEF ALONE COULP
BE PANGEROUS /
‘I

y|
— Markús, hvers vegna færðu'
ekki einhvern til að aðstoða þig
í nótt? .... Það gæti verið hættu
legt að reyna að handsama dýra-
þjófinn aieinn! |
— Hafðu ekki áhyggjur elskan.
það verður allt í lagi..... Þar
að auki veit ég nú við hverju má'
búast!
— Hættu að hafa áhyggjur
Sirrí .... Markús getur séð um
sjálfan sig!
— Hann er þrjózkur, pabbi ...
Hvað sem hann segir, ætla ég
yfir á brunastöðina og fá Berta
til að aðstoða hann!
hann sig ekki á amerískri stelpu,,
sem hafðist við þarna fyrir hand
an. Hún var um það bil næst
fyrsta manneskjan, sem við hitt-
um, og hún hlunnfór Louis ræki-
lega.
Hún sagði honum, að við gæt-
um ekki talað málið, og þyrftum
hjálp, einhvern, sem þekkti land
ið, hún gæti aðstoðað mig við
innkaup, verið ritari og hvaðeina.
Hún ætlaði sér ekki að vera
herbergisþerna, eða neitt í þá
áttina, aðeins hjálpa okkur að
átta okkur Louis beit á ágnið
og samþykkti að greiða henni
þrjú þúsund á viku, auk fæðis
og húsnæðis meðan hún dveldist
í hótelum með okkur.
Þegar við vöknuðum næsta
morgun, komust við að því, að
hún hafði verið á fótum síðan
klukkan sjö um morguninn, étið
morgunverð fyrir sem svaraði
tvöhundruð og fimmtíu krónum
og sent öll sín föt í hreinsun.
Stundum var hún send út til
að kaupa eitthvað handa mér. Þá
keypti hún alltaf nákvæmlega
eins handa sér, ef hana langaði
í það, aðeins í öðrum lit.
Louis átti ekki einu sinni
hreina nærskyrtu, en hún sendi
allt sitt dót í efnalaugar. Einu
sinni reyndi hún að þvo úr ein-
hverju fyrir hann en ég varð að
þvo flíkina aftur eftir hana. Út
yfir tók þó, þegar við vorum
eitt sinn úti við og einhver strák
ur kom og kallaði hana Billie
Holiday. Hún náfölnaði, stamaði
og sagði honum, að það væri
ekki nafn hennar
Hún hafði sagt okkur, að við
værum fáráðlingar, og hún hafði
að vissu leyti rétt fyrir sér. Þeg-
ar við sögðum henni upp, urðum
við að greiða farið til Kaup-
mannahafnar aftur fyrir hana.
Ég verð að dást að henni. Hún
var furðuleg. Henni tókst að
telja okkur trú um, að hún talaði
þessi tungumál eins og innfædd,
en ef hún kann að tala sæmilega
esku skal ég þvo þvottinn henn-
ar. Það er ekki hægt annað ex»
dást að svona slyngri stelpu.
★
Við fórum að minnsta kostl
yfir ein landamæri annan hvern
dag, og alltaf var myntin að
breytast. Louis byrjaði á að
kaupa sér bók um þetta, enda
var hann sá eini, sem alltaf fékla
rétt til baka Hann vissi alltaf,
hvað hann hafði í höndunum, og
hve mikils virði það var. Frá
Briissel til Köln fórum við ekkii
með hópnum og urðum að aka
síðasta spölinn í leigubíl, sem
var kaldasta farartæki, sem ég
hef komið upp í á ævi minni.
Ég var í pels, sem mér finnst
vanalega vera níðþungur, en
í kuldanum þetta kvöld fannst
mér hann eins og fis. Þegar bíl-
stjórinn loks var búinn að koma
okkur til hljómleikáhallarinnar
vildi ég komast inn sem fyrst.
En bilstjórinn þusaði yfir okkur
á þýzku. Loks spurði Louis.
„Hvað er eiginlega að, maður?“
„Bölvaðir kanar,“ svaraði
hann.
SlÚtvarpið
Laugardagur 23. september
8:00 MorgunútVarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35 Tóu
leikar. — 10:10 Veðurfregnir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar - 12:23
12:55 Öskalög sjúklnga (Bryndís Sig«
urjónsdóttir).
14:30 Laugardagsíögin. — (Fréttir kL
15:00 og 16:00).
16:30 Veðurfregnir.
18:30 Tómstundaþáttur bama og ung*
linga (Jón Pálsson),
18:55 Tilkynningar.
19:20 Veðurfregnir.
19:30 Fréttir.
20:00 Tónleikar: Búrleska I d-moll fyí
ir píanó og hljómsveit eftir Ric*
hard Strauss (Margit Weber og
Sinfóníuhljómsveit Berlínarút*
varpsins leika; Ferenc Fricsay
stjórnar).
20:20 Upplestur: „Skáldið Lín Pe og
tömdu trönurnar hans“, smásaga
eftir William Heinesen, þýdd a£
Hannesi Sigfússyni (Kairl GuÖ«
mundsson leikari),
20:50 Kvöldtónleikar:
a) Giuseppe Valdengo syngur lög
eftir Tosti.
b) Algeirsk svíta op. 60 eftif
Saint-Saens (Lamoureuxhljóm
sveitin leikur; Jean Fournet
stjórnar).
21:25 Leikrit: „Konur" eftir Eyvind*
— Leikstjóri: Helgi Skúlason.
22:00 Fréttir og veðurfregnir,
22:10 Danslög.
24:00 Dagskrárlok.