Morgunblaðið - 27.10.1961, Blaðsíða 23

Fösti’dagur 27. okt. 1961
MORGVTSBl AÐIb
23

- Útvarpsumræður
Framh. af bls._ 24.
niiið viðreisnarstefruu stjórnar-
flokkanna væri einmitt að stkapa
grundvöll fyrir varanlegum og
raunhæfum kjarabótum.
Fyreti ræðumaður Framsókn-
arflokksins í umræðunum í gær-
kvöldi var Bjöm Fr. Bjömsson.
Minnti hann á, að eftir að þjóðin
'hlaut sjálfstæði sitt, hefði hún
verið staðráðin í
að sækja hratt
frá örbirgð til
velmegunar. —
Framsóknarfl.
Ihafði forystu fyr
ir þessari bar-
áttu í 3 áratugi,
sagði BFB, og
gerði síðan grein
fyrir þvi, sem
hann taldi helztu
framlög framsóknar til upþbygg-
ingar landsins. A þessum stór-
stígu framförum hvílir efnahags-
kerfi landsins nú, sagði hann
síðan. Aðgerðir núverandi rik-
isstjórnar koma þvert ofan í
þetta tímabil. Samdráttur og aft
urför eru einkenni efnahagslífs-
ins í dag.
Um ástæðuna til flutnings van
trauststillögunnar, sagði BFB, að
stjórnarflokkamir hefðu á sín-
um tíma blekkt nauman meiri-
hluta þjóðarinnar til fylgis við
sig á fölskum forsendum. Nú
sæju hins vegar allir, hverjar
efndir hinna stóru fyrirheita
væru.
Hver eru örlöig landbúnaðarins
undir stjórn Ingólfs Jónssonar?
spurði ræðumaður. Jú, öll tækni
er að verða útilokuð, og bændur
gefast upp í stórum stíl. Bændur
verða ekki keyrðir lengra niður
efnahagslega án þess að þeir og
þjóðin öll brenni sig alvarlega.
Karl Kristjánsson talaði einnig
fyrir Framsóknarflokkinn
fyrstu umferð. Kvaðst hann
þeirrar skoðunar, að aldrei
vildi nein ríkisstjórn láta illt af
y sér leiða fyrir
[ þjóð sina. En
! góður vilji gagn-
ar ekki, sagði
hann, ef þrek
vantar og úrræði
til að fylgja fram
hinum góðu fyr-
irætlunum. —
Þetta hefur ein
mitt hent núver-
andi ríkisstjórn,
sagði KK. Einn af höfuðgöllum
stjórnarinnar væri sá, að hún
skildi ekki hlutverk sitt. Við
reisnin, sem stjórnarliðið kallaði
svo, væri í raun og veru alls eng-
in viðreisn, heldur sannkölluð
„ofanvelta". Raunar þarf ekki að
íýsa framkvæmd ofanveltustefnu
ríkisstjórnarinnar fyrir almenn-
ingi, sagði KK. Dýrtíðin situr
við hvers manns borð. Húsmæð-
urnar segja: „Þessi sopi er fyrir
Gunnar. Þessi biti er fyrir
Bjarna.“
Um áhrif viðreisnarinnar á at-
vinnulífið sagði ræðumaður, að
algjörlega hefði verið tekið fyr-
ir framþróun landbúnaðarins Og
efna hefði þurft til skuldaskila
sj á varútvegsins eftir eitt við-
reisnarár.
Varðandi umræður um hugs-
anlega aðild Islands að Efnahags-
bandalagi Evrópu benti KK á,
að það gæti verið hættulegt lítilli
þjóð að einangrast frá nágranna-
þjóðum sínum, en tók þó fram, að
hitt gæti einnig verið hættulegt
að ganga í bandalag, þar sem af-
salað væri veigamiklum rétt-
indum í hendur sameiginlegrar
stjórnar.
Sigurður Ingimundarson (A)
máls á því, að athyglisvert
væri hve framsóknarmenn væru
orðnir hræddir við kommúnista-
dekur sitt. Hermann og Eysteinn
hefðu einir verið flutningsmenn
tillögunnar rnn vantraust á rík-
isstjórnina. — Síðan vék hann
að viðreisninni og sagði að sú
etefnubreyting í efnahagsmálun-
um, sem þar hefði verið mörk-
tið, kostaði fórnir um stundar-
sakir. — Ýmsir
óvæntir erfið-
leikar h e f ð u
steðjað að: Fiski
mjöl og lýsi
hefði stórfallið í
verði á heims-
markaðnum,
heildar sjávar-
afli hefði minnk
að um 3,8%
miðað við 1959,
afli togaranna hefði brugðizt,
vertíð bátaflotans hefði orðið
rýr, svo að þrátt fyrir aukinn
ekipastól hefði brúttóafli minnk-
að töluvert. — Ofan á allt
þetta hefðu svo komið skipu-
lagðar vinnustöðvanir og síð-
ast en ekki sízt arfuriim
eftir vinstri stjórnina, sem einn
hefði þó verið ærinn að glkna
við. — Þrátt fyrir allt þetta hefði
viðreisnin borið góðan árangur
strax ó fyrsta ári. Gjaldeyrisskuld
irnar, sem voru 3-400 milljónir
voru að mestu horfnar um síðustu
áramót og gjaldeyrisforðinn var
þá orðinn 112 milljónir króna. Ef
aflabrögð hefðu orðið svipuð og
í tíð vinstri stjórnarinnar, þá
hefði viðreisnin orðið stórsigur.
upp nokkur atriði í löggjafarmál-
um, sem sýndu, hve yfirlýsingar
I hinni skipulögðu skemmdar-
starfsemi hefðu framsóknarmenn
og kommúnistar krafizt þess _af
núverandi ríkisstjórn _að hún
greiddi á hálfu öðru ári fyrir
allar syndir vinstri stjórnarinnar
og þar að auki 20% kauphækkun.
Vinstri stjórnin hafði ekki þrek
til þess að skrá nýtt gengi og
aínemia uppbætur. Löks sagði Sig
urður, að Framsókn ætti heiður-
inn af gengislækkuninni. „Hvað
varðar mig um þjóðarhag“ _ er
haft eftir kommúnista. Framsókn
hefur nú gengið kommúnistum á
hönd og stendur berstrípuð
framrni fyrir þjóðinni.
Einar Olgeirsson (K) sagði, að
ríkisstjórn ránsflokkanna væri
búin að ræna verkalýðinn kaup-
hækkununum í sumar. Þessi svik
og gerræðisverk hefðu verið gerð
með síðustu gengislækkun. Síð-
an spurði Einar: A að leyfa rík-
isstjórninni að afnema sjálfsfor-
ræði Islands með því að innlima
iandið í nýtt ríki auðvaldsins,
Eínahagsbandalag Evrópu. Þetta
væru hættulegustu tímar Islands
Byggðar. örlagaríkasta ákvörð-
un landsins yrði
brátt tekin óg
röng stefna gæti
valdið útþurrk-
un íslenzku þjóð-
arinnar. Islenzk-
ir valdamenn
hafa afráðið að
afnema sjálfs-
stjórn Islands
í efnahagsmál-
um. Þeim er eitt
heilagt: Gróðinn. Það væri hið
sanna eðli ránsflokka ríkisstjórn-
arinnar. I sumar, sagði Einar, reis
almenningur upp gegn stjórn auð
manna. En verkamenn voru þá
sviptir frelsinu með gengislækk-
un, sem var illvirki, gerræði, ein-
ræði, sem erlendir auðmenn
græddu einir á. — Valdamenn Is-
lands eru háðir erlendum auð-
mönpum — og þeir (íslenzku) eru
að reyna að drepa sál þjóðarinnar.
En þjóðin heíur aldrei lifað jafn
vel, sagði Einar — og bætti síð-
an við, að hún hefði ekki borið
gæfu til þess að taka upp sósíal-
isma og því hefði fjármálastjórn
in farið út um þúfur. Nú ætluðu
ránsmennimir að koma landinu
undir erlenda auðkonunga og
efnahagslaga harðstjórn. Gróð-
inn er guð ránsmanna. hershöfð-
ingjar NATO spámenn þeirra.
Vinnandi stéttir verða að samein
ast og taka ríkisvaldið úr hönd-
um ríkisstjórnarinnar og ráns-
flokka hennar. Stjórnin mun fá
vantraust í verkalýðsfélögun-
um — og í kosninigum, sem orð-
ið geta að ári. Þetta mun fella
ríkisstjóm ránsflokkanna, sagði
Einar.
Ingólfur Jónsso:i, Iandbúnað-
arráðherra, svaraði fullyrðingum
Framsóknarmanna um þungar
búsifjar bænda af völdum við-
reisnarráðstafananna og minnti á,
að bjargráð vinstri stjórnarinnar
1958 hefðu verið þungbær fyrir
bændur, þar
sem þeir hefðu
þá sjálfir verið
látnir bera hall-
ann af því, sem
út var flutt.
Þetta misrétti
hefði verið leið-
rétt, þegar sjálf
stæðismenn
tóku við stjórn
landbúnaðar-
málanna, sagði
ráðherrann.
Þá benti I. J. á
það, hve greini-
lega útvarpsum-
ræðurnar hefðu
sýnt fram á
stefnuleysi frani
sóknarmanna og
kommúnista.
Þeir væru í sörnu sporunum og
1958, þegar þeir gáfust upp við
stjórn þjóðmálanna. Vantrausts-
tillagan væri dæmi um það, hve
menn og flokbar gætu orðið
blindir í eigin sök.
Um hlut sjálfstæðismanna til
landbúnaðarmálanna sagði ráð-
herrann, að þær leiðréttingar,
sem þeir hafa komið trl leiðar
síðan þeir komu nú í ríkisstjórn
hefðu bjargað landbúnaðinum
frá því að fara 1, rúst, eins og
margra ára óstjóm framsóknar
hefði lagt drög að, m. a. með
þvi að halda afurðaverðinu óeðli
lega lágu. Meðal þess, sem nú-
verandii ríkisstjórn hefði gert til
að létta undri með bændum,
nefndi IJ breytingu á lausa-
skuldum bænda í lán til 20 ára,
sem væri þeim tvímælalaust til
mikils hagræðis. Þá væru fram-
kvæmdir í samgöngu- og raf-
orkumálum góð dæmi um vilja
in væri að etja
stétt gegn stétt,
hér væri að kom
þeir sem vantraustið styddu í
aðgerðarleysi.
Eðvarð Sigurðsson (K) sagði, ...
að ríkisstjórnin væri búin að ast á mikil stetta
taka öll ráð um gengisskráningu | skipting, því lífs
úr höndum Alþingis, slíkt væri kjör fjöldans
stjórnarskrárbrot, og sýndi bezt hefðu
of beldishneigð r íkisstj órnarinn-
ar. — Ræddi Eð
varð um
verk-
núverandi ríkisstjórnar til þess| föllin og sagði,
að hlúa að hinum dreifðu byggð, að þau hefðu
um landsins.
Þá rif jaði landbúnaðarráðherra
Framsóknarmanna stönguðust á
við staðreyndir. Meðal laga, sem
sett hefðu verið, þegar Framsókn
hefur verið utan ríkisstjórnar
nefndi hann raforkulögin, lögin
um landnám, ræktun og nýbygg-
ingar í sveitum og lögin um rækt
unar- og húsagerðarsamþykktir í
sveitum, sem öll væru afar þýð-
ingarmikil fyrir hinar dreifðu
byggðir.
I lok ræðu sinnar minnti ráð-
herrann á, að framundan væru
mörg verkefni í íslenzku þjóð-
lífi. Þau tækist þó ekki að leysa
nema völdin yrðu tekin af verk-
fallspostulum stjórnarandstöðu-
flokkanna. Það væri á valdi al-
mennings, hvort þjóðholl stefna
yrði hér ráðandi, eða upplausaar-
og niðurrifsstefna. Framtíð þjóð-
arinnar og velferð byggist á því,
að dómgreind almennings verði
öfgum og áróðri yfirsterkari.
Eysteinn Jónsson kvað blóm-
legt ástand -hafa rikt á nær öll
um sviðum í lok vinstri-stjórn-
artímans, en þá hefðu „kreppu-
menn“ tekið við. Viðreisnarlof-
orðin hefðu svo sem hljómað
nógu fallega, en nú blasti við
ömurlegt ástand hvert sem litið
væri. Stefnan hefði beðið gjald-
þrot. 1950 hefðu
Tramsóknar-
menn ekki vilj-
ið gengisfell-
ingu, nema um
leið yrði tryggt,
að miklu fjár-
magni yrði var-
ið til uppbygg-
ingar. — Þess
v e g n a hefðu
þeir þá byrjað
á því að koma minnihlutastjórn
Sjálfstæðisflokksins frá með van
trausti. Þá sagði ræðumaður, að
Framsóknarmenn hefðu aldrei
verið tuskur — heldur alltaf
viljað starfa á jafnréttisgruhd-
velli í ríkisstjóm. Þeir leggðu
ekkert upp úr því að vera
stjórn, fyrir það eitt að sitja.
Ekki hefði þurft annað en af-
létta okurvöxtunum og bæta úr
tilbúnum rekstrarfjárskorti til
að ráða bót á samdrættinum
af völdum viðreisnarinnar. —
Vonlaust væri, að telja íslenzku
þjóðipni trú um, að leið ríkis-
stjórnarinnar væri eina leiðin.
Leiðin til að „fikra sig inn
framkvæmdaveginn“ væri sú,
að efla Framsóknarflokkinn,
Friðjón Skarphéðinsson (A)
sagði það ekki stórtíðindi, þó að
þeir Hermann Jónasson og Ey
steinn Jónsson bæru fram van-
trauststillögu. Það hefðu þeir líka
gert á síðasta vetri og hún verið
felld. Svo mundi aftur verða. En
hvað tæki við, ef núverandi rík-
isstjórn léti af störfum. Það hefðu
Framsóknarmenn og kommúnist-
ar forðast að láta uppi. En hvað-
eina sem ríkisstjómin gerði
teldu þeir skaðvænlegt. Þag-
mælska þeirra um eigin stefnu
ætti rætur að rekja til þess, að
þeir réðu ekki yfir neinum
lykli að lausn vandamálanna.
Allir vildu framfarir, en um leið
irnar væri deilt. Því væri hald-
ið fram af stjórnarandstæðing-
um, að ríkisstjórnin ynni að því
af hreinni mannvonzku, að gera
lífskjör almennings verri en ver
ið hefðu. Slíkum barnaskap tryði
að sjálfsögðu enginn. Þegar
stjórnarandstæðingar töluðu um
samdráttarstefnu og kreppu-
ástand — bærust úr öllum áttum
fregnir af öflugu atvinnulífi, jafn
vel skorti á vinnuafli. Ræðu-
maður rakti í stórum dráttum
þróunina síðustu áratugi, verð-
bólgan hefði risið hér hærra og
varað lengur en annars staðar.
Meðan ástandið hefði batnað í
öðrum löndum, hefði engum
flokki hér tekizt að yfirvinna
erfiðleikana. — Nú væri gerð
úrslitatilraun og yrði að
ætla, að allir óskuðu að
hún tækist. Síðast gerði ræðu-
maður að umtalsefni þá stór-
felldu eflingu almannatrygging-
anna, sem átt hefði sér stað í
tíð núverandi ríkisstjórnar, en
bætur hefðu hækkað úr 220 millj.
kr. 1958 í 440 millj. kr. 1960 og
mundu væntanlega verða 540
millj. kr. á þessu ári. Núverandi
stjórn hefði því sýnt hug sinn
til þessara mála í verki — en
ekki verið póli-
tísk. Allur al-
menningur í
landinu hefði
staðið að baki
verkafólki og
ríkisstjómin
hefði þess vegna
ekki þorað að
ið Hins vegar
in ráðið því að verkföllin dróg-
ust á langin. Hún hefði verið
binda kaup-
hefði stjórn-
versnað,
en fáeinir auð-
jörfar risið upp.
Öll sú velmegun,
sem skapazt
hefðu undir for-
sjá Framsóknar væri nú hórfin,
dauð hönd hefði tekið um efna-
hagslífið — og hér væri að skap-
ast úrelt og ranglátt þjóðfélag
og gróðrarstia fyrir kommúnista.
Þórarinn ítrekaði, að skapa yrði
hinum mörgu einstaklingum skil-
yrði til þess að þeir fengju að
njóta sín, þjóðin þarfnaðist fram-
taks hfnna mörgu, Framsóknar-
menn vildu leggja grundvöll að
nýrri stefnu þar sem hinir fram-
takssömu einstaklingar fengju að
frá, sagði Þórarinn.
Síðastur andstæðinga van-
traustsins talaði Emil Jónsson,
félagsmáiráðherra. Svaraði hann
ádeilum á stefnu flokks hans í
launamálum og kvað hana vera
hina sömu nú og fyrr — and-
stöðu við óraunhæfar kauphækk
anir, sem teknar væru jafnóð-

að þreyta verkíallsmenn, brjóta, njóta sín En ef stj5rnin verður
þa mður — og siðan hefði hun ekkl felld á þingii þá verður þjóg
^elT.fh?v*u bo1vT1'1lin að neyða hana til þess að fara
ur bytum eftir verkfallið. _ Nu frá_ saggi Þórarinn.
hefðu verkalyðssamtokm akveð-
ið að segja upp samningum til
þess að endurheimta það, sem
ríkisstjórnin hefði rænt. Nú ætti
að tryggja henni sömu laun og
toún hefði haft eftir verkföllin
í sumar. E£ í hart faeri yrðu
verkalýðssamtökin að beita sam-
takaafli sinu til að knýja fram
kjarabætur.
Jóhann Hafstein, dómsmála-
ráðherra, talaði síðastur Sjálf-
stæðismanna. Hann minnti á
loforð vinstri stjórnarinnar og
efndir — og loks hvemig Her-
mann Jónasson hefði gefizt upp
og sagt, að í vinstri stjórninni
hefði loks ekki verið samstaða
um nein úrræði — og Hermann
síðan sagt af sér og svikið öll
loforð. Nú talaði Hermann hins-
vegar um að loforð og áform
ríkisstjórnarinnar hefðu öll
„farið í sömu gröfina" — og
óþyrmilega
minnti þannig óþyrmilega a tilefni tii vantrausts. ‘Hann drap
sína eigin frammistöðu.
En eftir fall vinstri stjómar-
innar samþykkti flokksráð Sjálf
a ummæli Herm. J. frá kvöldinu
áður um að lýðræðinu væri
. « ,, • . stefnt í voða með loforðasvikuwi
stæðisflokksms yfirlysingu um ríkisstjómarinnar, sem
efnahagsmál o. fl., sagði Jóhann
Hafstein, og voru það megin-
stoðir undir hugsanlegt stjómar-
samstarf Sjálfstæðismanna við
aðra flokka. Sú
stefna, sem þar
var m ö r k u ð ,
sagði hann, að
þegar hefði ver-
ið framkvæmd
ið undantekn-
um fáeinum at-
riðum, sem nú
væri verið að
framkvæma. —
í tilefni um-
Einars Olgeirssonar um Island
og Efnahagsbandalagið sagði Jó-
hann Hafstein: Ríkisstjómin og
a stuðningsflokkar hennar vilja
einmitt. vegna trúar á mann-
gildi, mannhelgi og frelsi ein-
staklingsins, freista þess að
slitna ekki úr tengslum við
hinar vestrænu lýðræðisþjóðir
og þar á meðal Norðurlöndin —
efnahagsuppbyggingu þeirra, til
bættra lífskjara fyrir alþýðu
manna. Þjóðinni verður gerð
full grein fyrir því, sem um er
að ræða. En núverandi ríkis-
stjórn mun ekki gangast undir
nein þau samningsákvæði, sem
hér eiga ekki við og samræm-
ast ekki íslenzkum þjóðarhags-
munum.
Ríkisstjórn Islands og stuðn-
•ingsflokikar hennar hafa ekki
eitrað fyrir íslenzka atvinnuvegi
og alþýðu manna eins og stjóm-
arandstaðan vill vera láta. Það
hefúr verið barizt harðri bar-
áttu til þess að rétta við eftir
öngþveiti vinstri stjórnarinnar.
— En andrúmsloftið er hins veg-
ar eitrað þessa dagana. Mánuð-
um og e. t. v. árum saman verð-
ur það eitrað um gjörvalla heims
byggðina. Kommúnistar og hand
bendi þeirra virðast ekki vilja
vita um hið eitraða helryk, sem
nú breiðist út eftir risasprenging
ar Rússa. En ótti og skelfing býr
um sig. Ef til vill eru þau Furts-
eva og Krúsjeff saklausar friðar-
dúfur. En ef til vill eru þau og
þeirra lið ekki meira mannkosta-
fólk en þau sjálf lýsa fyrri sam-
herjum og áður f*emstu mönnum
hins komimúniska ríkis í austri.
Og þegar slíkt fólk leikur
sér að 50 milljón tonna vetnis-
sprengjum er gjörvöllu lífi ögr-
að. Við slík tímamót þykir efcki
öllu máli skipta hvort kommún-
istum megi takast að komast á
nýjan leik í vinstri stjórn á Is-
landi.
Þórarinm Þórarinsson (F) sagði
að ríkisstjórnin væri að rífa nið-
ur það, sem byggt hefði verið
upp á undaníörnum árum fyrir
tilstilli Framsóknarmanna. Stjórn
um. Slíkar kaup
hæikkanir væru
fólkinu einskis
virði. Atvinnu-
reksturinn yrði
að geta borið
þær uppi. ef
þær ættu að
verða varanleg-
ar. Þá vék hann
að ásökum E.
Olg. um aðild að
Ernanagsbanaalagi Evrópu og
kvað það eins sem gerzt hefði
vera það, að ríkisstjórnin hefði
kynnt sér málið. Ekki gæfi slíkt
. --- m. a
toefði heitið því að stöðva dýr-
tíðina. Þessi staðhæfing væri út
í hött. í stað þess að framfærslu
vísitalan mundi hafa hækkað um
50 stig, ef stefnu vinstri-stjórn-
arinnar hefði verið fylgt ári
lengur, — hefði hækkunin orð-
ið 4 stig, síðan stjórnin tók við
og þar til skemmdarráðstafanir
stjórnarandstæðinga komu til
sögunnar. Engin kosningalof-
orð hefðu verið svikin. Þá
minntist hann á það, að Lúðvik
Jósefsson hefði hvatt til samein-
ingar vinstri manna og þá vænt
anlega undir forystu kommúnista
um að koma aftur á hinni gömki
stefnu, sem einkennzt hefði af
óðaverðbólgu. uppbótum og
styrkjum. Þó mætti halda. að
allir hefðu þegar fengið nóg af
henni. Þegar meta skyldi verk
einnar ríkisstjórnar yrði að taka
tillit til þess sem vel væri gert
ekki síður en hins, sem aflaga
færi. Enginn væri fullkominn —
ekki einu sinni Framsóknar-
menn. Á þeim tæpu 2 árum, sem
rikisstjórnin hefði verið við
völd hefði margt áunnizt, al-
mannatryggingar efldar, tekjiu-
skattur og útsvör lækkuð, lausn
efnahagsvandræðanna komizt á
góðan rekspöl, þar til skemmd-
arverkin hefðu verið hafin. Þau
hefðu stjórnarandstæðingar unn-
ið — og fyrir það mundu þeir
hljóta vantraust allrar þjóðar-
innar.
Lúðvík Jósefsson talaði síðast-
ur og endurtók fyrri gagnrýni á
Alþýðuflokkinn fyrir stefnu hans
í kjaramálum. Þá kvað hann rík-
isstjórnina hafa gert meira en
lítið til þess að
reyna að koma
íslendingum í
Efnahagsbandal.
Ræðumaður bar
af sér að hafa á
sinni tíð leyft at
vinnurekendum
að velta hækk-
unurn á kaupi
yfir í verðlagið.
Kaupmátturinn
hefði verið 109 stig í tíð vinstri
stjórnarinnar en væri 84 nú.
Framleiðslan hefði aldrei stöðv-
ast á dögum vinstri-stjórnarinnar
en langtímum saman nú — til
stórtjóns fyrir þjóðina. Kjörin
væru nú verri en fyrir verkföll-
in og þess vegna væri nú stefnt
út í ný verkföll. Allt logaði í
óánægju. Fyrir næstu kosningar
ætti að birta nýja myndskreytta
áætlun. Um þá myndabók ætti
að kjósa — en fela viðreisnar-
stefnuna. Hægri ,,blokkin“ í land-
inu yrði ekki sigruð nema með
samstöðu vinstri manna. Það
yrðu þeir að skilja.