Morgunblaðið - 19.11.1961, Blaðsíða 3

SunnuÖagu? 19. nóv. 1961
MORCVNBL4ÐIÐ
3
Sr. Jón Auðuns dómprófasfun
Hvild
skotinn
V IÐ Sveinn Þormóðsswn
tókum okkur bíl og fór-
um hringferð milli síldar-
stöðvanna í Reykjavík á
föstudaginn, þegar mest
var um að vera eftir afla-
hrotuna undan Jökli, þeg-
ar meginhluti flotans fékk
góðan afla og Reykjavík
•var fremur lík síldarbæ,
en höfuðborg mennta,
stjórnaraðseturs, verzlun-
ar, iðnaðar og siglinga,
eins og við eigum henni að
venjast.
I>etta kvöld réði síldin lögum
og lofum í Reykjavík. Stjóm-
máiamenn og heildsalar höfðu
ekkert að segja, kaupmenn og
sjómenn af siglingaflotanum
sáust varla. Allra augu mændu
á bíla með háum skjólborð-
um, sem fluttu síld neðan af
Grandagarði til frystihú.-arina
og söltunarstöðvanna hér og
hvar um bæinn.
—★—
Við Sveinn fórum víða og
margt sáum við og lærðum en
mesta athygli okkar - vöktu
tvær aldurhnignar konur inni
í frystihúsi Jupiters og Marz.
Eg segi þetta ekki af því að
við Sveinn séum kvenkærir.
Hitt varð okkur meira ævin-
týri að tvær 78 ára gamlar
konur skyldu vinna eins og
ungar stúlkur væru að berjast
fyrir því að eignast. fallegan
„skenk“ í stofuna sína og þær
væru trúlofaðar lærilingi á
j árnsmíð a verkst æ ði eða í há-
skólanum og langaði til að
gera sér heimili sem fyrst.
Nei. Þær Arnheiður og
Rangheiður áttu sér víst eng-
an stúdent eða járnsmíðanema.
Einna helzt fannst okkiur þær
vinna, vinnunnar vegna, og
þeirrar lífegleði sem hún veit
„önd mín er þreytt, — hvar má
hún finna hvíld?“ Þessi eru upp-
hafsorð hinna fögru Hugleiðinga
Mynsters, sem Jónas Hallgríms-
són átti hlut í að þýða með séra
Þorgeiri Guðmundssyni og Kon-
ráð Gíslasyni.
„Önd mín er þreytt", — svo
mætti sýnast, sem þetta væri
fjariægt nútimamanninum, svo
margt er auðveldara oss en var
fyrri kyrislóðum. Lausn höfum
vér fengið frá mörgu, sem þjáði
þær og þreytti.
A mörgum sviðum hafa vélar
gert vinnuna að leik hjá því, sem
Amheiður: — Mig langar að enda ævina hér,-
ir. En nú skulum við rabba
við þær ofurlitla stund.
—★—
Þær eru báðar trúar sínum
húsbónda og hafa aldrei lært
að svíkjast um þótt jakka-
klæddur maður komi að borð-
inu til þeirra og reyni að
tefja fyrir þeim.
Við göngum inn eftir hin-
um vistlega vinnusal í frysti-
húsi Júpiters og Marz. Stúlk-
urnar líta upp frá vinnuborð-
unum þegar Markús verkstjóri
kemur með þessi aðskotadýr
inn ganginn. Það er eins og'
við séum í sparifötunum. Við
eigum þarna ekki heima. All-.
ar verða þær tortryggnar á
svipinn, þegar þser sjá mig,
en það er eins og skilningsblæ
bregði fyrir á andliti þeirra
er þær sjá myndavélina á
brjósti Sveins.
Eg hef 'á því engar vöflur,
snarast til gráhærðu konunn-
ar sem situr við næstinnsta
borðið og þríf upp minnis-
blaðið.
—★—
— Komdu sæl. Ég er blaða-
maður og mig langar til að
tala við þig.
— Jæja, segir gömul kona
og skáskítur til mín augunum,
en henni dvelst ekki andartak
við verk sitt. Hún er að raða
síl'd niður í kassa.
— Finns't þér gaman að þess
ari vinnu?, spyr ég eins og
kjáni.
— Já mér líkar hún vel, seg-
ir garnla konan og og gefur
mér augnakast út undan gull-
spangargleraugunum, um leið
og hún leggur stóra og.fallega
síld niður í kassann.
Eg tek mig á og spyr:
— Hvað heitir þú? Ég halla
mér í áttina til hennar og
reyni að brosa.
— Eg heiti nú Arnheiður
Björnsdóttir.
— Og ertu búin að vera hér
lengi ?
— Eg er búin að vera í 12
ár hjá honum Tryggva og ég
Hún er búin að vera að frá
því um hádegi og nú er klukk
an að ganga sex.
— Og þú ert elzt hér í hópn
um?
— Nei, blessaður vertu.
Farðu og talaðu við hana
Ragnheiði- Hún er elzt.
Eg lít í áttina, sem hún
bendir mér, og sé þykkvaxna
konu sita við færibandíð, sem
flytur síldina til þeirra. Eg
þangað samstunais.
— Ert þú elzt hér Ragn-
heiður ?
— Já. En ég er 78 ára eins
og Arnheiður, en eldri í árinu.
— Hrvaðan ert þú ættuð ?
— Eg er fædd á Eyrarbakka
og var þar sem unglingur en
ég 'kom hingað til Reykjavík-
j þeim báðum
er að hugsa um að enda æv-
ina hér.
— Þér líkar þettá þá vel?
—★—
— Hann Tryggvi hefir farið
vel með mig.
— Fer hann þá illa með
suma aðra.
— Nei. En hann hefir farið
betur með mig en ég á skilið.
— Hvað ertu gömul, Arn-
heiður ?
— Eg er 78 ára.
— Og hvaðan ertu ættuð ?
Ertu Reykvíkingur ?
— Nei. Eg er ættuð úr Holt-
unum.
— En búin að vera leigi hér
í Reykjavík ?
— Eg hef verið hér á Heiði
við Kleppsveg frá því 1931.
— Og líkar vel hér ?
— Eg kann allstaðar vel við
mig.
— Ætlarðu að vinna hér
lengi í dag ?
— Þó það yrði til morguns,
segir gamla konan og það
kemur hnikkur á andlitið, grá-
krýnt undir skýlunni.
Ur 1925 frá StykkLshólmi.
— Og likar þér þessi vinna
vel ?
— Já, ég Ijann vel við hana.
Ætlið þið nú að fara að taka
myndir af mér ? Þeir komu
héma frá öðru blaði um dag-
inn og tóku mynd af mér. Eg
var þá með hnífinn á loíti að
flaka karfa.
-★- " f
Gamla bonan rekur í mig
olnbogann og sveiflar tveimur
síldum upp í fötuna, en hún
er eins konar ragari og velur
síldarnar af færibandinu í
hendumar á stúlkunum, sem
pakka hana.
Ragnheiður Snorradóttir er
ekki síður spræk en Arnheið-
ur og hú hnippir í mig og
hlær við 'hverja athugasemd
sem fellur í samtali okkar.
Síldamar fljúga upp í fötuna
og gamla konan hlær gegnum
'h'Ornispangargleraugun.
Eg get ekiki að því gert. Eg
varð skotinn í þeim báðum.
vig.
Ragnheiður: — Þelr tóku af mér mynð þar sem ég var með
hnifinn á lofti. — Ljósm. Sv. Þormóðsson.
Fjöltefli á ísafirði
Isafirði, 18. nóv. 1961.
GUNNAR Gunnarsson skákmeist-
ari úr Reykjavík hefur undan-
farna viku dvalist á Isafirði við
skákkennsm á vegum Taflfélags
Reykjavíkur. og teflt þar fjöl-
tefli.
Vill Taflfélagið, sem er 60 ára
um þessar mundir minnast af-
mælisins rreð því að stuðla
þannig að heimsóknum kunnra
skákmanna til bæjarins, ef vera
mætti til að auka áhuga almenn-
ings fyrir skák og skákiðkun.
A sunnudag tefldi Gunnar fjöl-
efli á Uppsöium við 22 menn frá
Isafirði og Bolungarvík, og lauk
því svo að hann vann 19 skákir,
gerði tvö jafntefli og tapaði
einni. A mánudag og miðvikudag
tefldi hann klukkufjöltefli. Hið
fyrra við 10 1. flokks menn og
vann hann þá 7 skákir, gerði
tvö jafnteflí, en tapaði einni. Hið
ir en tapaði tveimur.
Þeir, sem unnu Gunnar voru
þessir: I fyrsta fjölteflinu Gísli
Kristjánsson. í öðru Einar S. Ein-
arsson, en 1 því síðasta þeir Hörð-
ur Jakobsson og Magnús Alex-
andersson.
Þá fóv ginnig fram hraðskák-
mót og voru þátttakendur 12.
Sigurvegari varð Björn Jóhann-
esson, Bolungarvík, með 11 vinn
inga. Anriar Gunnar Gunnarsson
með 10 vmninga. — AKS.
Barnaskemmtun
Leikfélagsins
AÐ gefnu tilefni skal það tekið
fram, að aðgöngumiðasala að
barnaskemmtun Leikfél. Reykja
... víkur er í Háskólabíóinu frá kl.
siðara við 13 menn. Vann 11 skaki í dag, en engin í Iðnó.
hún áður var. Ognir ægilegrar
hjátrúar hvíidu á mönnum eins
Og farg. Þeir óttuðust þlágur og
drepsóttir, sem gereyddu heim-
iii og heiiar byggðir. Hugsum um.
djöfíatrúna, galdraskelfinguna og
hræðsluna við myrkrahöfðingj-
ann, sem sviptu menn viti og
hélzt í hendur við útskúfunar-
lærdóminn um að kvelja deyj-
andi menn. Og hugsum um hina
vonlitlu baráttu við hungurvof-
una og þúsund aðrar ógnir, sem
myrkvuðu mannlífið.
Er vér rennum hug að þessu,
ætti þakkarefni vort að vera mik-
ið, — og þó er önd vor þreytt.
Þrátt fyrir stórkostlega bætt
lífskjör ber líf nútímamannsins
þess margíöid merki, að hann
er vansæll.
I miklu ríkara mæli en á yfir-
borðinu sést er hann haldinn
minnimáttarkennd, sem harin -
reynir að leyna. A bak við upp-
gerðaryfirlæti reyna menn að
fela þetta fyrir sjálfum sér og
öðrum. Menr gefast sjúklegri of-
sóknarímyndun, telja sig beitta
ranglæti af öðrum, af þjóðfélag-
inu, og skella skuldinni á aðra,
þegar þeim mistekst sjálfum að
bera það úr býtum, sem hugur
þeirra stendur til. Aðrir gefa sig
dagdraumum á vald og flýja inn
í sjálfskapaðan heim, þar sem
þeir eru ímyndaðir herrar og
stórir menn. Og ískyggilega marg
ir leita uppbótar ófara sinna og
óánægju með sjálfa sig í blekk-
ingaheimi hóflausra nautna.
Þannig segir.lífsflóttinn hvar-
vetna til sín, tilraunir ímyndaðr-
ar uppbótar þess, sem manninurn
tekst ekki að öðlast á heilbrigð-
um leiðum.
A aðra iausn þessa mikla
vanda, trúi ég ekki en þá, að
menn finni lífsviðhorf, finni á
andlegum leiðum orkulindirnar
í sjálfum sér og læri að ausa af
þeim. En að þeim lindum á trúin
að geta leitt manninn.
Margir þeirra manna, sem
hugsa dýpst, sjá lengst og vilja
bezt, benda eindregið á þessa leið.
Fyrir nokkrum árum flutti Julian
Huxley erindi á menntamála-
þingi. Hann ræddi um framtíð
mannkyns og lagði áherzlu á, að
nú þarfnaðist heimurinn fyrst og
fremst nýrra trúarbragða. Það er
ekki ýkjalangt síðan menn hefðu
ekki búizt við því, að þessi víð-
frægi maður myndi kalla á trúar-
brögðin til að bjarga mannkyn-
inu.
Eg er ekki eins viss um það
og Julian Huxley, að vér þurf-
um ný trúarbrögð. I 19 aldir hef-
ir kristindómurinn sannað það,
að hann býr yfir þeim verðmæt-
um, sem veita mannsandanum
frið og hvíld. Hlutlaus saman-
burður víðsýnna manna á krist-
indóminum og öðrum trúarbrögð-
um sýnir, að það sem þau eiga
verðmætast, er einnig að finna f
honum. En hitt er að mínu viti
ekki jafnvíst, að það sem bjargar
framtíðinni, verði kristindómur-
inn í þeim búningi, sem vér íklæð
um hann í dag. Og þó enn síður
kristindómui. í fornum kirkju-
klæðum, sem hafa þjónað sínum
markmiðum og þjónað þeim vel,
en hafa lokið hlutverki sínu og
ná ekki lengur hug og hjarta nýrr
ar kynslóðar.
Eg trúi því, að miklir umbóta-
menn innan kristninnar eigi marg
ir eftir að koma enn. Sagan end-
urtekur sig.
„önd mín er þreytt, — hvar
má hún finna hvíld?“
Mannssálunni er meðfædd
hneigðin til hins heilaga, Þess-
vegna nægir henni ekki jörðin
ein til frambúðar og gæði henn-
ar. Þegar maðurinn gleymir
himninum og horfir á jörðina
eina, missir hann hæfileikann til
að njóta þess, sem jörðin gefur.
Þetta er að gerast í stórum stíl
með nútímakynslóðinni. Þess
vegna er öndin þreytt og þráir
hvild.
Vér þurfum að læra að horfa
til himins, til þess að vera ham-
ingjusöm á jörðu. Með heiðri trú-
arsjón til himins, lærum vér
fyrst sanna fótfestu á jörðu. Þá
— og ekki fyrr, kunnum vér
þau tök á iífinu, að vér þurfum
ekki að flýje í ímyndað skjól
ofnautna eða annarra fánýtra
sj álfsbleklcinga, þá höfum vér
fundið lífsþorstanum svöluu,
sálunni frið og hvíld.