Morgunblaðið - 24.12.1961, Síða 22

QQP
RÓMABORG er „borgin ei-
lífa“ — en man þó tíma
tvenna. Olympíuleikar eiga
klassiska sögu, en hafa þó fall
ið fyrir mannlegan veikleika
og risið í mannlegum styrk-
leika. Þeim, sem stóð á Capi-
tol og sá olympiskan eld tendr
aðan á rómversku eldstaeði,
rómverska hermenn gæta báls
ins og dætur Rómar og syni
flykkjast þúsundum saman að
einmitt þessum eldi, varð ó-
sjálfrátt hugsað til eilífrar
sögu um rómverskt veldi og
olympiskan eld. Samsiáttur ör
laga og mikilla atvika er ein-
kennilega mikill milli þessara
„eilífu" nafna. Þau áttu svo
vel saman við eldbiarma á
Frá „borginni eilífu“
til „lands sólarinnar“
Capitol „rómversk olympía"
eða „olympisk Róm“.
Já, Olympíuleikar sveiflast'
upp í hugarfylgsnunum. Hlað
in fornum og eilífum minning
um og svipmyndum, en þó full
af gáskasömu lífi, tók Róma-
borg við Olympíuleikunum.
Þangað söfnuðust hundruð þús
unda manna og kvenna og
hlutu neista þess elds, sem
Olympíuleikar hafa megnað
að kveikja í brjóstum manna,
burtséð frá þjóðerni. Róm
hefur áður verið yfirfull að-
komufólks, en samt munu þess
ir leikar eiga sinn kafla í sögu
borgarinnar eilífu.
Það er skemmtileg tilviljun,
að einmitt á leikvangi í borg-
inni eilífu, var hinn
fyrsti fáni nútíma olympíu-
leika afhentur fulltrum hins
rísandi lands — lands sólarinn
ar í austri. Frá Tokíó komu
skáeygðir, velbúnir, kurteisir
og stífgreiddir menn og tóku
Olympíufánann í vörzlu sína.
Austur þar vinna nú þúsund
ir manna að undirbúningi
næstu Olympíuleika. Skáeyg
augu þeirra fylgdust með
hverri athöfn í Róm, í Mel-
börne, í Helsingfors (ög reynd
ar áður) í þehn eina tilgangi
að allt yrði bezt í Tokíó, þegar
þar að kæmi.
Og draumur hinna kurteisu
og lágvöxnu Japana rættist-
Eftir mikinn áróður hlutu þeir
meirihluta samþykki alþjóða
Olympítmefndarinnar til þess
að standa fyrir Olympíuleik-
unum 1964. Þeir lofuðu öllum
þjóðum öllu. Og hafa sjálf-
sagt ætlað að efna það allt. En
enginn er almáttugur — jafn-
vel ekki „land sólarinnar" í
austri. ,
Hinir brosandi Japanir, sem
unnu að því að Japan fengi
tækifærið til að sína mátt
sinn og megin á skipulagssviði
mikilla Olympíuleiika urðu að
lofa einni þjóð þessu og ann-
arri hitt. Þegar til fram-
kvæmda og athafna dró varð
ekki óskum allra sinnt, jafnvel
engar óskir uppfylltar — því
milliveginn varð að fara. En
þeir sjálfir fengu ósk sína
uppfyllta og nú puða lág-
vaxnir, skáeygðir Japanar
þúsundum saman að undir-
búningi Olympíuleikanna.
Hinn olympiski eldur mua
tendraður í landi sólarinn-
ar. Fáninn og æskan flytur sig
frá umhverfi sögufrægra högg
og myndlistaverka í borginni
eilífu til „land sólarinnar".
Hinn olympiski andi er á
rísandi vegi.
Íslenzík íþróttahreyfing geng
ur betlandi milli ráðamanna
og jafnvel almennings til að
geta haft örfáa keppendur og
fána landsins meðal æsku-
fólks og fána frjálsra þjóða
á vettvangi æskunnar — Olym
píuleikum. Samtímis rífast í-
þróttaleiðtögar annarra landa
um að fá að halda Olympíu-
leika en slíkt fyrirtæki kost-
ar hvert land hundruð millj.
ísl. króna.
Q8P
Eftir hverju er þá að sækj-
ast? Til hvers er að halda
Olympíuleika?
Eftirsóknin er aðallega fólg
in í landkynningu- Megin á-
góði íþróttahreyfingar þess
lands, sem leikana heldur, er
fólgin í því, að sé slíkt mót
haldið, sameinast öll þjóðin
um að byggja vegleg og ný-
tízkuleg íþróttamannvirki,
sem koma ókomnum kynslóð
um að gagni. Sagt er að ítalir
hafi tapað um 90 millj. ísl. kr.
á vetrarleikunum í Cortina
1956. En án Vetrarleiikanna þá
væri ekki fullkomin aðstaða
til skíðaiðkunar né fullkomin
hótel á staðnum, né heldur full
komnar samgönguleiðir til og
frá staðnum. Þetta hefur síðan
gefið milljónir kr. í tekjur ár-
lega og á eftir að sikila,
kannski milljörðum áður en
lýkur, fyrir utan það að Ítalía
er síðaft í röð fremstu landa
varðandi móttöku og aðbúnað
erlendra sem innlendra sikíða
hótelgesta:
Án Olympíuleika yrði
minna talað um Japan á þeim
árum sem nú fara í hönd, held
ur en raun mun á verða. Ol-
ympíuleikar hafa ótrúlegt seið
magn, ótrúlegt aðdráttarafl,
ótrúlegt gildi fyrir allan al-
múga manna, fyrir allar þjóð
ir — og ekki sízt fyxir þá
þjóð, sem stendur vel í stykk-
inu um framkvæmd þeirra.
Það er hægt að vinna alþjóð-
legan stórsigur með því að sjá
vel um Olympíuleika — stór-
sigur sem ekki er stundarsig-
ur, heldur „eilífur sem Róm“.
Það gerði Berlín 1936, það
gerði Róm 1960. Þetta ætla
Japanir að gera 1964.
En „land sólarinnar" með
sína Tókió sem miðdepil leik-
anna er dálítið öðruvisi en
„borgin eilífa“. Það m,unu án
efa koma upp fjölmörg vanda-
mál milli gesta og búándi
manna.
Eg sat fund Sþróttafrétta-
manna þar sem fulltrúi
Svía í alþjóða Olympíunefnd
inni drap á ýmislegt varðandi
þessi vandamál. Hann taldi að
Hærra, hraðar, lengra.
erfiðast myndi reynast að
leysa tungumálavandann. Og
hann tók sem lítið dæmi:
Evrópubúi kemur til Tókíó
flugleiðis. Hann kemst á af-
greiðslu flugfélagsins vanda-
lítið. Þar er veifað í leigubif-
reið og hann sezt uppí. Leigu
bílstjórinn segir einhver óskilj
anleg orð. (Meinar auðvitað:
Hvert á að aka?). Evrópubú-
inn svarar á sínu máli eða segj
um ensku, og nefnir hótelið,
er ólíkt fyrra landnámi hans.
bergi.
Bílstjórinn skilur ekkert.
Segir eitthvað — líkast ,gelti‘,
patar höndum Og blínir sínum
skásettu augum á manninn í
aftursætinu.
Evrópubúanum dettur snjall
ræði í hug. Leitar blaðsnepils
og blýants og skrifar nafn
hótelsins og réttir ökumannin
um sigri hrósándi.
Hinn lítur á þetta furðupár
og gjóir augunum aftur á ská
afturí- (Það getur verið að
hann hugsi: Hvern fjandann
er hann að leika sér að mér?).
Aðeins 1 af hverjum 10 Jap
önum — og jafnvel ekki það
— skilja ensku. Og mun færri
skilja enskt lesmál. Þeir búa
við sína japönsku — sitt
„gelt“ að dómi Svíians og þeir
eiga sitt japanska letur. Ann
að kemur þeim ekki við á þvi
sviði, þó þeir gjarnan vilji
vinna sér inn pening með flutn
ingi á aðskotadýrum o.fl.
Þetta er kannski ekki ýkja
mikið vandamál dags daglega
í Japan. En þegar þangað
storma 1—200 þúsundir er-
lendra gesta, þá verður vand-
inn meiri. Þá þarf stóran hóp
þjónustuliðs á öllum sviðum
— í bílum, á veitingahúsum, í
búðum, á götum, í lögreglu, á
leikvöngum o.s.frv. o.s.frv.
En á íþróttalega sviðinu
hafa Japanir sýnt mikinn
dugnað- Íþróttamannvirki
þeirra eru fullkomin, hlaupa-
brautir, sundlaugar, knatt-
leikjávellir. Og þeir eiga þraut
þjálfaða íþróttamenn — af-
reksmenn á fjölmörgum svið-
um, sundi, fimleikum og jafn
vel skíða og skautaíþróttum.
Það mun samt án efa bera
mest á nýju keppnisgrein leik
anna, judoglímunni. í henni
liggur hugur og hjarta Japana,
þó þeir unni öðrum greinum
Hinn olympiski andi og eld
trr nemur nýtt land, þegar
hann flytzt til Toikíó, land, sem
þar sem hann á pantað her-
Tokíó og Japan er land and-
stæðanna miklu fremur en í
öðru landnámi eldsins — auð-
legð og ævaforn austurlenzk
menning móti sárustu fátækt
og fávizku, nýir siðir á banda
rískan máta móti gömlum venj
um og óbreyttum um þúsund
ár, tækni og hæfileikar
menntamanna munu speglast
í öllu skipulagi leiikjanna, en
í nálægð verður að finna hin
frumstæðu hús og atvinnu-
hætti. En eitt er víst, að sá
Evrópubúi, sem situr á jap-
önskum leikvangi undir hvíta
fánanum með rauðu sólinni í,
ásamt olympska fánanum,
mun finna að hann er meðal
þjóðar, sem vildi sýna stolt
sitt og mátt í því að halda
Olympíuleika svo eftirminni-
legt yrði. Sá sem sveiflar
japönskum blævæng, til að
kæla andlit sitt undir steikj-
andi geislum „sólarlandsins",
verður sennilega að einhverju
leyti landnám austurlenzks
anda á sama hátt og Japan
verður lanidnám hins olym-
píska elds, sem síðast gisti
borgina eilífu.
— A. St.
QPP
Ólympíufáninn borinn af leikvanginum í Róm, — næst
blaktir hann á leikvanginum í Tókíó.