Morgunblaðið - 20.01.1962, Blaðsíða 3

Laugardagur 20. jan. 1962
MORGU N BL AÐIÐ
3
BIFREIÐUM landsmanna
fjölgar stööugt og aldrei
meira en síðastliðiö ár. Það
ár urðu einnig hvað flest
banaslys af völdum bifreiða.
Dauðaslys, þar sem ekið var
á gangandi fólk, voru átta
talsins á árinu, sem leið. Þá
fáu daga, sem liðnir eru af
þessu ári, hefur verxð ekið á
sjö manns.
Þessar hryggilegu tölur
vöktu endurminningu í huga
blaðamanns Mbl. af atburði,
sem hann varð áhorfandi að
sl. sumar. Stefnumóti þriggja
manna við dauðann.
Hjólbarðar spyrntu
við malbikinu
Það var óvenju heitur dag-
ur. Klukkan var orðin rúm-
lega fimm og eftirmiðdags-
umxerðin jókst stöðugt. Skrif
Enginn veit sína aevina, fyrr en öll er. Hvort hér er um mikil meiðsli að ræða, kemur í
ljós á sjú krahúsinu.
Stefnumdt við dauðann
stofufólkið streymdi út á göt-
urnar, sumir góndu upp í
loftið og sólina, aðrir voru
á hraðri íeið heim, eða eitt-
hvað annað.
Skyndilega hvein við sker-
andi iskur, þegar heitir hjól-
barðar spyrntu við malbik-
inu, síðan varð allt hljóít.
Þögult fólkið safnaðist sam-
an í kringum bifreiðina.
Kom hlaupandi úr öllum átt-
um, eins og risastór segull
drægi það til sín. Sumir
sneru sér aðeins að náung-
anum og spurðu hlutlausri
röddu: Hvað, varð slys? Þeir
vildu vera sjálfstæðir per-
sónuleikar, ekki múgsálir.
Þeim koma annarra manna
slys ekki við. Vælið í sjúkra-
bílnum, þessi váboði, sem
svo oft fær okkur til þess að
staldra við og hugsa um
hverfulleik mannlífsins,
minnti þó á, að hér var
alvara á ferðum. Einn af
harmleikum hversdagsins á
þessum sólríka degi. Margir
sneru sér við í dyrum ísbars-
ins og hættu við" að fá sér ís.
Á heimleið?
Ef til vill hefur hann heit-
ið Guðmundur, ef til vill
eitthvað annað. Hann var að
koma af skrifstofunni og var
að flýta sér heim, því að
hann og konpn hans ætluðu
í heimsókn í kvöld í sumar-
hús í nágrenni bæjarins. Eða
átti hann sumarhús sjálfur,
þar sem konan hans beið
eftir kjötinu í kvöldmatinn?
Hann ók þó ekki hratt,
ekki eins og þessir stráka-
bjálfar, sem nýbúnir eru að
fá ökuleyfi. Hann ók alltaf
gætilega, hefur ef til vill
heiðursmerki tryggingarfélags
í jakkabarminum til árétting
ar tíu ára góðakstri. Hann á
sjálfur börn, en þau eru í
sveitinni, langt burtu frá
hættum umferðarinnar. Góð-
legur maður, sjálfsagt barn-
góður og konan hans beið
eftir kjötinu í kvöldmatinn.
Að fara niður í bæ
Hvort hann „Siggi“ litli
var sendur niður í bæ til
þess að kaupa eitthvað fyrir
mömmu sina, vitum við ekki,
eða hvort hann var bara að
skoða allt fólkið í m'líbæn-
um og þessa skrítnu útlend-
inga, sem þar höfðu verið á
sveimi í sumar, á stuttbux-
um með bakpoka og í skíða-
skóm. Honum hefur verið
sagt, að þeir séu þýzkir. Var
hann að velta því fyrir sér,
hvort allir Þjóðverjar væru
skátar, því að þeir voru allir
klæddir, eins og bróðir hans,
þegar hann fer í útilegur.
Annars skrítið, að menn
skuli vera að sofa í tjaldi
uppi á fjöllum, þegar fullt
er af húsum hér í bænum.
Sennilega mundi „Siggi“
litli hefja skólagöngu sína í
haust. Hann ætlar að verða
•mikill maður, þegar hann
verður stór. Hann ætlar að
verða, eins og kallarnir í bíó.
Og svo þarf hann að hlaupa
yfir götuna....
Fylgst með æðaslögum
í búðinni
Kaupmaðurinn lék við
hvern sinn fingur. Hann tók
konurnar tali, sem komu til
þess að kaupa jarðepli og
sósulit. Hann þekkti þessar
konur flestar, þær höfðu
keypt þetta sama hjá honum
í mörg ár. Ég þekki lífið,
látið mig um það, hefur
hann verið vanur að segja
við kunningja sína, þegar
þeir stálust til þess að fá
sér „einn“ í kompunni á bak
við hjá honum eftir lokun.
Ég fylgist með æðaslögum
mannlífsins hér við götima.
Kaupmaðurinn var líklega
glettinn náungi, skemmtileg-
ur karl, eins og sagt er og
mjög greiðvikinn. Það bætir
„bisnessinn“ hefur hann hugs
að méð sér. Hann skipti oft
seðlum í krónupeninga fyrir
þá, sem lagt höfðu bílum
sinum að stöðumælum. Stxmd
um keyptu þeir eitthvað smá
vegis um leið. Á veggnum í
búðinni er miði, sem á
stendur: Símtalið kostar 1
krónu. Mörg stefnumótin
höfðu verið ákveðin í gegn-
xxm símann hans, og hvað er
1 króna fyrir ógleymanlega
kvöldstund með fallegri
stúlku.
Skyndilega
er búðarhurðinni hrundið
upp og inn hleypur náföiur
maður. Hvar er síminn,
hvar er síminn, hrópar mað-
urinn. Þrifur tólið, hringir,
halló, halló, er það lögregl-
an, sendið sjúkrabíl, eins og
skot, já strax, það varð slys,
lítill strákui-, fljótt....
Það er verið að bera litla
drenginn inn í sjúkrabílinn.
Hann er meðvitundarlaus.
Þarna skall hurð nærrl hælum. Bílstjóranum tókst að stöðva vagninn á síðasta andartaki.
Litla stúlkan liggur grátandi á götunni — en hefur aðeins hlotið smáskrámur. Móðir henn-
ar hleypur til í örvæntingu, með yngra barn ið sitt í fanginu — en, guði sé lof. Telpunni er
borgið. — Það er þvi miður sjaldan, sem slík saga endar svo vel. — Myndina tók blaða-
Ijósmyndari nokkur í franska smábænum Bruay-en-Artois.
Það léttir honum þjáningarn-
ar í bili. Hvort hann er end-
anlega laus við þjáningar
mannlegs lífs, vitum við
ekki. Hann var meiddur, seg-
ir fólkið.
Maðurinn við stýrið situr
þar enn. Hann er mjög rauð-
ur í andliti og reykir sígar-
ettu í ákafa. Viljið þið ekki
taka bílinn, segir hann við
lögregluna, ég treysti mér
ekki til að keyra heim. Ein-
hver styður hann inn í búð-
ina til kaupm.annsins og hann
fær sér sæti á kassa á bak
við. Aumingja maðurinn að
lenda í þessu, segir fólkið.
Má kannski bjóða þér „einn“,
segir kaupmaðurinn, það
hressir. Nei, takk, segir mað-
urinn, áttu glas af vatni.
Viltu koma með okkur
suður á Fríkirkjuveg, segir
lögreglan við manninn, við
þurfum að skrifa skýrslu á
þetta. Og maðurinn fer út
með þjónum réttvísinnar.
Konurnar halda áfram að
kaupa kartöflur og sósulit
hjá kaupmanninum. Þetta er
þriðja slysið hér fyrir utan
í sumar, segir kaupmaðurinn,
óskapleg óvarkárni er þetta.
Þetta var víst smástrákur,
segja konurnar, var hann
mikið meiddur? Hann var
meðvitundarlaus, þegar þeir
fóru með hann, segir kaup-
maðurinn, tuttugu og átta
krónur, takk. Ósköp voru að
sjá manngreyið, sem lenti í
þessu. Hann titraði allur og
skalf. Þetta verður ábyggi-
lega allt í blöðunum á morg-
un. Gjörið svo vel, hver er
næstur?
Óvarkárni og óheppni
Eftir nokkur augnablik
gengur allt sinn vanagang á
götunni. Fólkið heldur áfram
að spóka sig í sólinni. Sumir
ákveða að fá sér ís, þrátt
fyrir allt.
Slíkir atburðir gerast hér
oft á götum Reykjavíkur.
Alltof oft. Stundum er það
óvarkárni ökumanns stund-
um vegfarandans, stundum
aðeins óskiljanleg óheppni.
Átta harmleikir, svipaðir
þessum gerðust á síðasta ári,
banaslys, miklu fleiri, þar
sem afleiðingarnar urðu ekki
svo alvarlegar. Hvað verða
mörg slys á þessu ári?
Þótt stundum sé óheppni
um að kenna, þá er óvar-
kárni miklu oftar orsök mik-
illa meiðsla eða bana. Ef öku
menn hafa kapp með forsjá
og flýta sér hægt, þá mun
skerandi vein sjúkrabílsins
sjaldnar trufla hugleiðingar
okkar eða hugsunarleysi á
göngu um bæinn.
J. R.

STAKSTEIIilAR
AJlsstaðax stjórnmál
Kommúnistum er fyrirskipað
■ eins og kunnugt er — að beita
stjórnmálaáróðri hvarvetna í
félögum, á vinnustöðum og í
einkaviðræðum. Og fá munu þau
félagasamtök almennings, sem
þeir ekki hafa reynt innreið í.
En í seinni tíð hefur sérstaklega
borið á. því, að þeir og raunar
líka Framsóknarmenn reyndu að
hagnýta ungmennafélögin fyrir
áróður sinn. Fyrir skörr.mu birt-
ist í íslendingi grein eftir
Kristján Þórlxallsson, þar sem
f jallað er um ræðu, sem Þorgi ' n-
ur Starri Björgvinsson í Garði
hélt á samkomu ungmennafélags.
Þar segir:
,,Það duldist víst engum hvað
Starri var hér að fara, þ. e. um
Efnahagsbandalag Evrópu, enda
nefndi hann það. Mér finnst, og
mörgum fleiri, mjög óviðeigandi
að taka það mál til umræðu á
þessu stigi og það á skemmtisam-
konr.u ungmennafélags — og ég
fullyrði: í áróðursstíl. Þess vegna
geri ég þetta að umtalsefni. Ég
vil mjög alvarlega vara menn
við því að reyna að gera ung-
mennafélögin vettvang stórpóli-
tískra ágreiningsmála. Því mið-
ur hefur að undanförnu á því
borið hér í sýslu.“
Almenningshlutafélög
oc framtíðin
Á öðrum stað í blaðinu birtist
grein eftir forseta kauphallar
New York borgar um almenn-
insghlutafélög og þátttöku
almennings í atvinnurekstri víða
um heim. Er grein þessi hin
merkilegasta og skal öllum þeim,
sem á.huga hafa á stjórnmálum,
ráðlagt að kynna sér efni henn-
ar. Eitt meginstefnumið fram-
sækinna lýðræðisflokka er nú
hvarvetna það að örfa þátttöku
almennings í atvinnurekstri,
dreifa auðlegðinni, án þess. að
draga úr afköstum fyrirtækj-
anna og tryggja fjárhagslegt
sjálfstæði sem allra flestra þjóð-
félagsþegna. Á þann hátt er hægt
að safna saman miklu fjármagni
til að hrinda í framkvæmd stór-
um verkefnum og jafnframt er
fyrirbyggt að fjármálalegt ofur-
vald safnist á fáar hendur, hvort
heldur er einstaklinga eða
stjórnmálamanna og flokka
þeirra. Á þessu sviði, eins og
ýmsum öðrum i efnahagsmáJum,
höfum við Islendingar dregizt
aftur úr i hinni öru þróun, en nú
þarf að vinda bráðan bug að því
að koma á fót verðbréfamark-
aði og stofnsetja almennings-
hlutafélag, svo að allur Iandslýð-
ur eigi þess kost að taka virkan
þátt í atvinnurekstri.
A Uivghsverðar uniræðui
Umræðurnar í borgarstjórn í
fyrradag um launamál voru hin-
ar athyglisverðustu. Fulltrúar
allra flokka lýstu því þar yfir, að
þeir teldu að launamismunur
væri orðinn of lítill hérlendis og
hefði það berlega kornáð fram i
deilum verkfræðinga og lækna
og kröfugerð háskólamenntaðra
manna yfirleitt. Geir Hallgríms-
son, borgarstjóri, benti á, að góð
kjör tæknimenntaðra manna og
góð starfsskilyrði þeirra mundi
leiða til kjarabóta annarra stétta.
Þess vegna yrði að búa vel að
þessum mönnum. Hinsvegar gæti
ekki komið til greina að taka
verkfræðinga eina út úr og ganga
að öllum kröfum þeirra, eins og
kommúnistar óskuðu, m. a. vegna
þess að þeir yrðu þá sumir m.eð
um helmingi hærri laun en for-
stöðumenn bæjarstofnana.