Morgunblaðið - 01.02.1962, Blaðsíða 14

14
MORGUNJtr *aiÐ
Fimmtudagur 1. febr. 1962
Sigurjón Einarsson skipstjóri
Hvað bíður togara-
útgerðarinnar á íslandi?
ÍSLENZKUR sjóvarútvegur á í
vök að verjast, undanfarið, þó
einkum togaraútgerðin, eftir út-
færslu landhelginnar og fisk-
þurrð á fjarlægum miðum.
í orði kveðnu ber öllum sam-
an um að úr þessu þurfi að bæta,
en varla eru það meir en orðin
tóm hjá sumum, eftir því sem
fram kemur nú, þegar á herðir.
Hvernig menn snúast við þessu
máli má ef til vill rekja til þeirr
ar fádæma ævintýramennsku,
sem greip um sig, þegar hvert
bæjar og sveitafélagið af öðru
heimtaði sinn togara og fékk
hann, án þess að fyrir hendi væru
nauðsynleg skilyrði á sjó eða
landi um útgerð slíkra skipa og
stundum varla nokkur maður fá
anlegur á skipin. Var því ekki
von að vel færi, enda hafa af-
leiðingarnar ekki látið standa á
sér og komið fram í ýmsum mynd
um, sumum leiðinlegum í meira
lagi.
Væntanlega sjá allir, að erfið-
leikar togaranna verða ekki leyst
ir með því að bægja þeim frá
landgrunninu og öllum sínum
bestu fiskimiðum hér við land,
sem tilvera þeirra hefir hvilt á
frá því við höfum veiðar á þeim.
Það segir sig sjálft, að einhlítu
ráði er fylgt í eyðileggingu ís-
lenzkrar togaraútgerðar, ef þeim
skipum er bannaðar allar veiðar
hér við land, en það er svona hér
um bil búið að gera, en verður
sjálfsagt betur gert með sömu
stefnu og frekari útfærslu, sem
lendir þá á togurum með sama
þunga og erlendum veiðiskipum.
íslenzkir togarar verða ekki
reknir á þeim snöpum, sem þeim
eru nú heimilar hér um slóðir.
Höfum við efni á að henda togur
unum okkar í brotajárn af þeim
sökum?
Er nokkur heil brú í því, þegar
þess er gætt, að við er látin taka
ennþá hættulegri veiðitækni sem
beitt er af fullu afli af hundruð-
um báta á þeim sömu miðum og
togararnir áður stunduðu. Tog-
ararnir eru rúmlega 40 að tölu.
En við rökstuddum útfærsluna
með því að hún væri nauðsynleg
Hjartans þakklæti og kveðjur flyt ég börnum, tengda-
börnum, barnabörnum og öðrum kunningjum og vin-
um, sem heiðruðu mig á s.iötugs almæli mínu 24. jan.
síðast liðinn. — Lifið hc-il.
Jóhann B. Loftsson, Háeyri, Eyrarbakka
Innilega þakka ég öllum þeim sem minntust mín á
70 ára afmæli mínu og gerðu mér daginn ógleymanlegan.
Kjartan T. Örvar
Vinkona min
BJARNFKÍÐUK JÓNÍNA BJARNADÓTTIR
andaðist að Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund, 31. þ.m.
Sigríður Jafetsdóttir.
Eiginkona mín og fóstudóttir okkar
VALGERÐUR ÞÓRÓLFSDÓTTIR
/Egisgötu 11, Akureyri,
andaðist í Fjórðungssjúkrahúsinu biiðjudaginn 30. jan.
Jarðarförin fer +ram frá Akureyrarkirkju, mánudaginn
5. febrúar kl. 13 30.
Björgvin Júníusson,
Guðrún Jóhannsdóttir,
Jcns. Eyjólfsson.
ÞORLEIFUR JOHANNSSON
skósmiður frá Stykkishólmi, Grettisgötu 24,
er andaðist 22. janúar, verður jarðsunginn frá Foss-
vogskirkju, föstudaginn 2. febrúai kl. 10,30 f.h. —
Athöfninni í kirkjunni verður útvarpað.
Sesselja Jónsdóttir, börn og tengdabörn
Jarðarför eiginmanns míns,
ÍVARS MAGNÚSSONAR
fer fram laugardaginn 3. febr. kl. 1 e.h — Blóm eru
vinsamlegast afþökkuð, en þeim sem vildu minnast hans
er bent á Grindavíkurkirkju.
Ferð vérður frá Bifreiðastöð íslands kl. 11 f.h.
Guðný Stefánsdóttir, Steinaborg, Grindavík.
Eiginmaður m;nn, faðir okkar og bróðir
GUÐJÓN B. ÓLASON
verður jarðsunginn föstudaginn 2. febrúar kl. 2,30 frá
Fríkirkjunni. Blóm vinsamlegast afbeðin, en bent á
líknarstofnanii'.
Gyðríður Jónsdóttir, börn og systkini
' til verndar fiskstofninum, og
: fiskveiðum landsmanna, sem
væri aðalatvinnuvegur þjóðannn
ar.
Hvað er hægt að gera til að
bjarga togaraútgerðinni, sem
I gerð hefur verið homreka?
Er hægt að jafna metin með
hækkuðu fiskverði?
Munurinn á ferskfiskverðinu
hér og erlendis, er fyrir útgerð-
ina geigvænleguA
Fiskur upp úr skipi þarf að
hækka í verði segja sjómenn-
irnir og það er von að þeir segi
það, því að þeir þekkja þennan
mun manna bezt.
Það myndi líka bæta tekjur
þeirra og skipsins og það á líka
svo að vera að til þeirra sé fyrst
skipt.
íslenzkur sjómaður dregur
jafnverðmætan fisk úr sjó og
hinn erlendi starfsbróðir hans
miðað við sömu veiðiaðferð og
að báðir séu á sama sjó.
Útgerðarkostnaður er síst
minni hjá honum og því er hinn
mikli verðmunur honum torráð-
in gáta.
Ekki er hægt fram hjá því að
fara, að oft fer fiskur hjá okkur
og Norðmönnum í sömu verkun,
á sömu markaði, svo að ekki rétt-
lætir það lægra verð hér en þar.
Sú rökfræði, að það gerir mun
inn, að fiskur sé hér nærtækari
nægir heldur ekki, því að bæði
er það. að þeir fiska heima við
eins og við, þótt þeir eigi lang-
sótt stundum, en það eigum við
líka svo þar er um tómt mál að
tala.
Ekki styðst þessi röksemi
heldur við þjóðirnar við Norð-
ursjó, því að hjá .þeim ræður
gæðamatið algjörlega verðinu, og
heima veiddi fiskurinn jafnan
verðhæstur, þar eð hann kemur
ferskastur á markaðinn.
Nú er það spurning hvað veld-
ur því að þeir. sem verkið taka
að sér í landi hér. segjast ekki
geta unnið með íslenzkum hönd-
um fisk til útflutnings fyrir jafn-
lágt eða sama verð og þeir úti.
Þess vegna geti þeir ekki borgað
sama verð fyrir fiskinn upp úr
skipi. Afsakanirnar liggja ekki
að fullu Ijósar fyrir en bent hef-
ir verið á ýmsa kostnaðarliði sem
þungt liggja á, svo sem háa vexti
og útflutningsgjöld, hærri en
hjá þeim norsku. !
Erum við þá nokkru nær því ,
að sjálfsagt er á þessum liðum '
lagfæringar að vænta, en samt i
mun ekki fyllt skarðið í vör 1
Skíða. Meira mun þurfa í þann
gífurlega verðmun á fiski hér og
erlendis, eins og togarasölurnar
sýna, en þeir hafa nú á s.l. ári
selt fisk sinn í Þýzkalandi og
Englandi að meðaltali fyrir meir
en þrefalt heimaverð.
Sýnist mörgum að minna
mætti á milli liggja.
En þetta er engin ný bóla, held
ur aðeins nýjasta sönnunin um
of lágt fiskverð upp úr skipi á
Islandi.
Hverra úrbóta. sem leitað verð
ur, þá ættu menn að gæta þess
að byrja á réttum enda fram- j
vegis á skiptunum, en ekki eins
og verið hefir með aukinni fisk-
vinnslu í landi. að tryggja fyrst
öllum, sem í landi vinna það,
sem þeir vilja hafa en afhenda
svo útgerð og sjómönnum -af
ganginn, en það verkar í þá átt
að sagt sé við þá: i
Það varðar okkur engu hvort
hann nægir til ykkar þarfa.
Ofan á pessa köldu kveðju bæt
ist illt umial eða ónot í garð
þeirra, sem að veiðunum standa,

ef þeir mögla um sinn hlut og
eru það firn mikil hjá þjóð, sem
I annars veit að hún byggir að
miklu leyti tilveru sína á fisk-
I veiðum.
I Jafnframt því að útgerðin
leggur til hinn ódýra fisk til út-
flutningsvinnslu, þá leggur hún
landsmönnum til ódýrustu fæð-
una og þá einu, sem seld er hér
langt undir heimsmarkaðsverði.
A sama tíma ®g þýzkar og ensk
ar húsmæður verða að kaupa
10—20 daga ísaðan fisk á verði,
sem slagar upp í kjötverð.
Vegna þessa mikla verðmunar
vilja togararnir heldur selja í
Þýzkalandi og Englandi en
heima. enda kemur þá til greina
hallalaus rekstur hjá þeim á
móti botnlausu tapi, ef heima er
landað. Hér skal því ekki slegið
föstu, að mál þetta sé auðleyst,
síður en svo. Þó verður ekki frá
því hvikað. að fiskverðið verður
að vera í samræmi við allan til-
kostnað, og þetta verður að lag-
ast svo fljótt sem auðið er og
áður en allur flotinn er kominn
í rúst, í bið eftir réttlátu fisk-
verði og starfsgrundvelli.
Hausatölusamþykktir þeirra,
sem annarsvegar eiga persónu-
legra hagsmuna að gæta, gegn
heimild okkar fáu togara til
veiða innan 12 mílna markanna,
er lítið upp úr að leggja. Og þeg-
ar þess er gætt að aðal andstað-
an kemur frá mönnum, sem all-
ar flóðgáttir vilja hafa opnar
fyrir nælonnetum og dragnót, þá
virðist ekki fiskverndin í sjálfu
sér vera ástæðan hjá þeim í and
stöðunni gegn því að 30—40 tog-
arar fái takmarkað veiðileyfi
innan fiskveiðitakmarkánna.
Eg get ósköp vel sett mig inn
í óskina um olnbogarúm bátasjó
manna, en það er dýrt spaug að
fórna togaraflotanum á altari
bátaflotans af þeim sökum að
bátasjómönnum þyki of þröngt
um sig með nælonnetin. Menn
mega ekki í þessu máli láta blind
ast af gamalli andúð á togveiði
erlendra skipa, sem stunduðu
veiðar inn um allar víkur og
voga hér og samanburðinn á
önglaveiði landsmanna og þeirra.
Það eru tvennir tímarnir og síð-
an ' nælonnetin og dragnótin
komu til sögunnar, er það mjög
um deilt, hver sé mestur skað-
valdurinn á íslenzka fiskstofn-
inum.
Það má hiklaust fullyrða að
þau tonnin sem þessir fáu togar-
ar tækju úr stofninum innan
markanna, ef þeim heimilaðist
veiðin, hyggju ekki stórt skarð
í hann og sama magn tekið með
dragnót og nælonnetum, því að
þar í mundu ekki verða eins
margar hrygnur og smáseyði.
Þess utan yrðu þau á fleiri vegu
dýrmætustu tonnin, meðal ann-
ars fyrir það, að þau mundu mik-
ið rétta úr fyrir togaraútgerðinni
eins og brýnust er þörfin nú sem
stendur.
Sjálfsagt er að skipuleggja
veiðar íslenzkra fiskiskipa innan
fiskveiðilögsögunnar og hafa
hönd í bagga um notkun veiðar-
færa. Það er samt ekki áhyggjur
af fiskstofninum eða strádrep-
andi veiðarfærum. sem fram
koma i áskorun til alþingis um
að leyfa togurunum ekki neinar
veiðar á sínum fyrri miðum inn-
an fiskveiðimarkanna, heldur er
sú ástæða tilfærð, að það mundi
skaða bátana, og er þá auðvitað
átt við, að það mundi hefta neta-
lagnir þeirra, sem eru allt of
miklar að margra dómi.
Þessi ástæða er hvorki sann-
færandi né mikilvæg. Henni
verður því að taka með varúð,
þegar jafn mikið er í húfi og
togaraútgerðin. Til hvers höfum
við þá barizt til aukinna yfir-
ráða yfir landgrunninu, ef við
ekki kunnum önnur rök, þegar
við ræðum um hagnýtingu
landgrunnsins en þau, að einn
sé fyrir öðrum við veiðarnar?
Manni verður á að hugsa i
þessu sambandi til þeirra tíma,
þegar hundruð erlendra skipa
voru samhliða íslenzka flotanum
á umræddum miðum við veið-
ar. En nú, þegar við erum bún-
ir að bægja öllum útlendingum
frá, þá á hvergi að vera pláss
fyrir 40 íslenzka togara á mið-
unum vegna þrengsla? Hvílík
fjarstæða!
Ekki veit ég hvaðan það er
komið að það muni álitshnekkir
út á við, ef við nýtum fiskveiði-
réttindin fyrir öll okkar veiði-
skip, þar með talið togarana.
Hitt kannast ég við að hafa
orðið að standa fyrir svörum út
af því, sem kallað hefur verið
hreinn molbúaháttur, að leyfa
jafnvel ekki okkar eigin skipum
að ná í dýrmætasta fiskinn, kol-
ann og ýsuna, og hefur þá verið
um togarana að ræða. Þannig
skilja útlendir menn það ekki,
hve stórir steinar eru lagðir í
veg fyrir togaraútgerð á Is-
landi. Davíð Ólafsson sagði það
í ársfréttum frá sjávarútvegin-
um, að útfærsla fiskveiðimark-
anna hefði orðið allri þjóðinni
til góðs. Það er rétt, að til þess
var ætlazt. En er það nú svo,
ef það leiðir til þess að gengið
sé af togaraútgerðinni dauðri?
‘Norðmeiín hafa leyst þetta mál
á þánn veg að þeír heimila sín-
um togurum veiðar upp að 4—6
mílum .frá grunnlínum. Hafa þó
togveiðar aldrei verið jafn snar
þáttur í þeirra lífi og okkar.
Sigurjón Einarsson,
______________skipstjóri.
Samkomw
K. F. U. M.
Aðaldeildar-fundur í kvöld kL
8.30. Jóhann Hannesson, pró-
fessor flytur erindi: „Misgengis-
línur í sögu íslenzkrar kirkju“.
Kaffi. Séra Bjarni Jónsson, vígslu
biskup, hefur hugleiðingu. Allir
karlmenn velkomnir.
Fíladelfía
Almenn samkoma kl. 8.30. —»
Sennilega síðasta samkoman að
Hverfisgötu 44. Samkoma fellur
niður nk. sunnudag. Verið vel-
komin á samkomuna í kvöld.
Hjálpræðisherinn
í kvöld kl. 8.30 almenn sam-
koma. Kafteinn Höyland og frú
stjórna og tala. Föstudag, Hjálp-
arflokkurinn. Allir velkomnir.
áfc,
SKIPAUTGERB RIKISÍNS
M.s. HEKLA
austur um land í hringferð hlnn
6. þ. m. Vörumóttaka í dag og
árdegis á morgun til Páskrúðs-
fjarðar, Heyðarfjarðar, Eski-
fjarðar, Norðfjarðar, Seyðis-
fjarðar, Raufarhafnar, Húsavík-
ur og Ólafsfjarðar. Farseðlar
seldir á mánudag.