Morgunblaðið - 09.02.1962, Blaðsíða 13

0- Föstudagur 9. febr. 1962
MORCVNBLAÐ1Ð
13

fc*W

f ^ ^ ^
Asgeir Asgeirsson forseti Islands:
Athugasemd um
Collingwood-myndir
í GREIN í Morgunblaðinu í
gær um hinar merku Colling-
wood-myndir frá íslandi seg-
ir svo:
„Dr. Jón Stefánsson segir í
endurminningum sínum, að
hann hafi ritað forsætisráð-
herra bréf, og lagt áherzlu
á, að ísland eignaðist heild-
arsafn myndanna af sögu-
stöðimum.... Var þáverandi
forsætisráðherra, Ásgeir Ás-
geirsson, þessu samþykkur,
en skýrði Jóni hinsvegar svo
frá, að fjárkreppa væri skoll-
in á, og engir peningar af-
lögu til kaupa á myndunum,
— Collingwood hélt þá að
íslendingar hefðu engan
áhuga á myndunum, en
kvaðst raunar hafa verið
reiðubúinn að gefa þær, ef
hann hefði komizt að raun
um, að íslenzka ríkisstjórnin
væri félítil en hefði áhuga á
myndunum.... Collingwood
andaðist 1930“.
Þetta er allt rétt hermt
eftir bók dr. Jóns Stefáns-
sonar, og má þó bæta við
þessari tilvitnun: „Þegar Ás-
geir Ásgeirsson var forsætis-
ráðherra skrifaði ég honum
fyrir hönd Collingwoods".
Höfuðdrættir í frásögn dr.
Jóns Stefánssonar eru þessir:
Hann skrifar Ásgeir Ásgeirs-
syni forsætisráðherra fyrir
hönd Collingwoods. (Colling-
wood deyr 1930, og Ásgeir
Ásgeirsson varð ekki for-
sætisráðherra fyrr en 1932).
Ásgeir Ásgeirsson svarar að
hann sé dr. Jóni Stefánssyni
samþykkur um, að íslending-
ar eigi að eignast heildar-
safn Collingwood-myndanna,
en engir peningar til vegna
fjárkreppu. (Það var fyrst
eftir dauða Collingwoods,
sem hér var farið að tala
um „kreppu"). Collingwood
var reiðubúinn að gefa mynd-
irnar, ef íslenzka ríkisstjóm-
in hefði sýnt nokkurn áhuga
á myndunum. (Áður er dr.
Jón Stefánsson búinn að
segja, að Ásgeir Ásgeirsson
sé honum samþykkur. Hver
hefir þá flutt Collingwood
þessa frétt, að íslendingar
séú bæði auralausir, áður en
„kreppan" skellur á, og ríkis-
stjórnin áhuga- og skeyting-
Ásgeir Ásgeirsson
forseti íslands
arlaus, þó Ásgeir Ásgeirsson
hafi skrifað dr. Jóni Stefáns-
syni, að hann væri honum
samþykkur um myndirnar?)
Svo andast Collingwood
tveim árum áður en Ásgeir
Ásgeirsson verður forætisráð-
herra, vonsvikinn, ekki beint
vegna þess, að Islendingar
hafi „enga peninga aflögu",
heldur meir vegna þess, að
ríkisstjórn Ásgeirs Ásgeirs-
sonar, sem kom ekki til
valda fyrr en tveim árum
eftir dauða hans, „hafði eng-
an áhuga á myndunum". Dr.
Jón Stefánsson hefir tilkynnt
honum um „fjárkreppu“, Ás-
geir Ásgeirsson hefir skrifað
dr. Jóni Stefánssyni, að hann
hafi sama áhuga og hann
sjálfur á myndunum, en samt
deyr Collingwood í þeirri
vonsviknu trú, að ríkisstjórn,
sem kemur til valda tveim
árum eftir að hann deyr, sé
bæði peningalaus og áhuga-
laus. Við erum dulspakir ís-
lendingar og Englendingar,
en samt held ég að þessi
saga eigi ekkert erindi í sál-
arrannsóknarrit.
Það er raunar fullnægjandi
svar, að Collingwood deyr
árið 1930 og ég verð ekki
forsætisráðherra fyrr en
1932. En samt tel ég rétt að
bæta því við, að ég minnist
þess ekki, að hafa nokkum
tíma fengið bréf frá dr. Jóni
Stefánssyni eða skrifað hon-
um, hvorki fyrir eða eftir
dánardag Collingwoods 1930.
Ég rakst á þessa sögu um
Collingwood myndirnar, þeg-
ar æfiminningar dr. Jóns
Stefánssonar komu út, en
taldi ekki ástæðu til að gera
athugasemd við hana í blöð-
um, fremur en margt ann-
að misminni og missagnir í
æfisögu þessa fjörgamla 1
manns.
Ég heyrði hann hvorki né
sá, fyrr en í London árið
1934. Hann átti þá í erfið-
leikum, sem ég reyndi að
greiða úr á ríkisins kostnað,
en skar þó við nögl. Þessa
naut hann svo til æfiloka, og
fann enginn að. Máske þess
vegna hefir mitt nafn sezt
að honum í sambandi við
Collingwood myndir, sem
hann hefir vafalaust haft á-
huga á, enda var hann fylgd-
armaður Collingwoods í ís-
landsferðinni. En aldrei bar
það í tal við mig. Dr. Jón
Stefánsson var vel greindur
og fjölfróður, eins og bók
hans ber með sér — en sann-
sögu heimild er hún ekki.
Það litla ,sem ég kynntist
honum á gamals aldri þá
lifði hann meir í ímyndun
en veruleika.
Ég geri þessa athugasemd
nú, en ekki þegar bókin kom
út, vegna þess að áhugamað-
ur hefir komizt á slóð Coll-
ingwoods myndanna, og
væntanleg sýning í vor. Eng-
inn mundi gleðjast meir en
ég, ef sem flestar af þeim
myndum yrðu hér eftir og
þjóðareign. Collingwood er
einn af þeim beztu mönnum,
sem ísland hafa heimsótt og
höfuðsnillingur.
Bessastöðum 8. febr. 1962
Ásgeir Ásgeirsson.

Hryðjuverkum
haldið áfram
Breytt tilhögun hja
útlendingaeftirlitinu
íslendingar þurfa ekki lengur að fylla
út spjöld við heimkomu — samskon-
ar tilhögun varðandi Norður-
landabúa í athugun
SVO sem kunnugt er hafa ís-
lendingar, sem komið hafa flug-
leiðis frá útlöindum, þurft að
fylla út þar til gerð spjöld fyrir
lendingu, þar sem tilgreint er
nafn, fæðingardagur og ár, at-
vinna o. s. frv. Um mánaðamótin
varð sú breyting á að Útlendings
eftirlitið hætti að krefja íslend-
inga um að fylla út þessi spjöld,
enda mun þessi tilhögun víðast
hvar hafa verið lögð niður er-
lendis. Útlendingar þurfa eftir
sem áður að fylla út þessi spjöld.
Mbl. hefur aflað sér upplýs-
inga um að í athugun sé hvort
Norðurlandabúar geti notið sömu
fríðinda og Íslendingar, þ.e.a.s.
þurfi ekki að gera grein fyrir
sér á þessum spjöldum við kom-
una hingað, en engin ákvörðun
mun hafa verið tekin í því máli
enn. Ef til kemur munu íslend-
ingar váfalaust njóta sömu fríð-
inda við komu til hinna Norður-
landamna.
Loftleiðir hefja rekstur
í Tjarnarcafé
Alsír, 7. febrúar.—
SJÖ menn voru vegnir í Alsír
í dag — fimm menn af evrópsk-
um ættum og tveir Serkir. Þessir
hryðjuverk urðu víðsvegar um
landið, flest þó í Algeirsborg.
Franska herstjórnin í Alsír til
Ikynnti að meðal hinna látnu væri
majór André Boulle og hefðu
þrir einkennisklæddir hermenn
frá OAS unnið á honum. Majór-
inn var í bifreið sinni á leið imn
í borgina Oran þegar hinir ein-
kennisklæddu menn gáfu honum
merki um að stanza. Hann mun
hafa talið, að hér væri um venju
lega vegavörzlu að ræða og fór
út úr bifreið sinn. Var hann þá
skotinn tveim skotum í höfuðið
og lézt þegar. Mennirnir fóru
þegar á brott og skildu lík majórs
ins eftir a götunni.
í Oran voru einnig framin tvö
rán í dag og stolið um 111 þús-
tmd nýfrönkum
• Unnið úr skjölum
OAS-manna
I Paris var sprengd plast-
sprengja í húsagarði franska
menntamálaráðherrans, André
Maulraux og særðist f jögurra ára
stúlkubarn, er þar var að leik.
Miklar skemmdir urðu á húsi
ráðherrans.
De Gaulle var í forsæti ráðu-
neytisfundar, sem haldinn var í
París í dag — og var aðalum-
ræðuefnið þær ráðstafanir sem
gera á vegna hermdarverka
OAS-manna. Stjórnin vinnur nú
úr þeim gögnum, sem lögreglan
hefur komizt yfir við handtökur
nokkurra forystumanná samtak-
anna og segiv talsmaður upplýs-
ingamálaráðuneytisins, Louis
Terrenoire, að engar ákvarðanir
verði teknar lun nýjar aðgerðir
gegn OA8 fyrr en úr þeim hafi
verið fuliunnið.
LOFTLEIÐIR munu hef ja
veitingarekstur sinn í Tjarn-
arcafé strax eftir næstu
helgi. — Munu farþegar á
leið austur eða vestur um haf,
fá þar beina, og ennfremur
verður þar tilreiddur matur
handa farþegum og áhöfnum á
flugleiðum félagsins. Jafnframt
mun almenni veitingarekstur
Tjarnarcafés leggjast niður.
1 fréttatilkynningu, sem Mbl.
barst frá Loftleiðum í gær,
segir m. a. svo:
Eftir brunann á Reykjavikur-
flugvelli voru engin skilyrði til
þess að veita farþegum Loft-
leiða bema á Reykjavíkurflug-
velli, Og var því horfið til þess
ráðs til bráðabirgða, að láta allar
flugvélar félagsins lenda á Kefla-
víkurflugvelli, þar sem unnt var
að fá brýnustu fyrirgreiðslu í
gisti og veitángahúsi flugvallar-
ins.
Ýmsar ástæður valda þvi, að
Loftleiðir vilja, að óbreyttum
aðstæðum á Keflavíkurflugvelli,
halda áfram að hafa aðalbæki-
stöð í Reykjavík, en frumskilyrði
þess er, að unnt verði að veita
farþegum félagsins nauðsynlega
fyrirgreiðslu í Reykjavík meðan
þeir eiga þar viðdvöl. Af þeim
sökum var, strax eftár brunann,
hafizt handa um að finna ein-
hverja lausn á þessu nýja vanda-
málL
Eins og nú er komið er ekkert
það húsnæði laust á Reykja-
víkurflugvelli, sem unnt væri að
fá til veitingastarfsemi Loftleiða.
Á hinn bóginn er það mjög æski-
legt að sú aðstiaða fáist þar, og
hafa Loftleiðir því með umsókn-
um til hlutaðeigandi yfirvalda
gert ráðstafanir til að finna lausn
á því máli sem geti orðið til
nokkurrar frambúðar, en fulln-
aðarsvör við þeim málaleitunum
eru ekki fengin. í því sambandi
«; þess rétit að geta, til að forð-
ast misskilning, að með af-
greiðslu- og veitingastofubygg-
ingum á Reykjavíkurflugvelli
vill félagið ekki taka afstöðu til
spurningarinnar um framtíð
Reykjavíkurflugvallar, þar sem
þær byggingar, sem Loftleiðir
telja nú nauðsynlegt að reisa þar
gætiu bæði sómt sér vel í nýju
bæjarhverfi og fullnægt brýnni
þörf meðan flugvöllurinn er not-
aður með svipuðum hætti og nú.
Á þessu stigi málsins er naumast
tímabært að gera þessum þætti
eleggri skil, en það verður gert,
strax Og fyrir liggja fullnaðar-
svör viðkomandi yfirvalda, svo
sem fyrr segir.
Loftleiðir tóku nú að leita fyrir
sér um húsnæði inni í bæ, sem
hentugt mætti telja, eftir atvik-
um; fyrir þá starfsemi, sem áður
hafði verið til húsa í skálunum
á Reykjavíkurflugvelli.
Möguleikar voru kannaðir í
nær öllum veitingahúsum bæjar-
ins, og lauk þeirri leit með því
að fundinn var samastiaður fyrir
veitingastarfsemina í húsnæði
því, sem Tjarnarcafé hefir haft
í salarkynnum Oddfellöwregl-
unnar við Vonarstræti 10.
Kristján Gíslason veitingamað-
ur, sem veitt hefir Tjarnarcafé
forstöðu að undanfömu og aðrir
hluthafar, seldu Loftleiðum eign-
ir Tjarnarcafé h/f. og samningar
tókust um leigu á húsnæðinu
milli Loftleiða og forystumanna
Oddfellowreglunnar.
Gert er ráð fyrir að Loftleiðir
hefji veitingarekstur sinn í hinu
r.ýja húsnæði strax eftir næstu
helgi.
Með þessum samningum lýkur
hinni almennu veitingastarfsemi
í Tjarnarcafé, og er ástæðan sú,
að hún er talin ósamrýmanleg
þeirri þjónustu, sem Loftleiðir
þurfa að veita farþegum sínum.
Með hinum 22 ferðum til Og frá
íslandi, sern hefjast hinn 1. apríl
n.k. má gera ráð fyrir að far
þegahópar út tveim og jafnvel
þrem flugvélum, verði samtiímis
hér í Reykjavík á vegum félags-
ins, og er þá ærið um að sýsla
fyrir veitingafólkið þó að annað
komi ekki til, en vegna þess
verða húsakynni Loftleiða í Odd-
fellow lokuð öðrum en gestum
félagsins.
Enda þótt vonir standi til að
farþegar Loftleiða muni vel una
því að skipta á skálum Reykja-
víkurflugvallar og hinum vist-
legu salarkynnum í Oddfellow,
þá er með þessari breytingu um
mikinn kostnaðarauka að ræða
fyrir Loftleiðir einkum vegna
þess að bifreiðar verður stöðug-
lega að hafa í förum milli flug-
vallarins og Oddfellow-hússins.
Vegna bessa verður að telja, að
þó kaupin á Tjarnarcafé séu eftir
atvikum, sú lausn, sem æskileg-
ust er, þá vona Loftleiðir, að þar
sé um stundarfyrirbæri eitit að
ræða, sem hverfi úr sögu félags-
ins, strax og reist verður bygg-
ing á Reykjavíkurflugvelli, er
rúmi bæði afgreiðslu- og veitinga
sali fyrir hina sívaxandi farþega-
hópa félagsins.