Morgunblaðið - 18.02.1962, Page 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 18. febr. 1965.
ÞjóðSeikhúsið:
aðl eftir það guðfræðinám við
Háskóla íslands um tveggja ára
skeið. Hélt hann síðan utan og
GESTAGANGUR
eftir Sigurð A. Itlagnússon
FIMMTUDAGINN 15. þ. m. var
frumsýndur í Þjóðleikhúsinu nýr
íslenzkur sjónleikur, „Gestagang
ur“, eftir Sigurð A. Magnússon.
Höfundurinn er ungur maður,
fæddur hér í borg 1928, enþeg-
ar orðinn þjóðkunnur fyrir
margháttuð ritstörf sín. Hann
lauk stúdentsprófi við Mennta-
skólann hér árið 1948 og stund-
Kristbjörg Kjeld og Gísli Alfreðsson í hlutverkum.
stundaði nám í ýmsum löndum
Evrópu og einnig í Bandaríkj-
unum og vann þá jafnan ýms
störf meðfram náminu af mikl-
um dugnaði, var meðal annars
fréttaritari Morgimblaðsins með
an hann dvaldist í Grikklandi,
var útvarpsfyrirlesari hjá Sam-
einuðu þjóðunum og kennari í
íslenzkum fombókmenntum við
The City College of New York
og The New School for Social
Research o. fl. Sigurður hvarf
aftur hingað heim haustið 1956
og gerðist þá starfsmaður Morg-
unblaðsins. Hefur hann síðan
verið annar bókmenntagagnrýn-
andi blaðsins og einnig leik-
dómari þess ásamt undirrituðum
frá því í haust.
Sigurður A. Magnússon hefur
verið mikilvirkur rithöfundur,
skrifað mikið í blöð og tímarit,
innlend og erlend, og auk þess
hafa komið hér út eftir hann
fimm bækur, ferðabók, ritgerða-
safn, tvær ljóðabækur og skáld-
saga. Komu þrjár þessara bóka
út á árinu sem leið. Hér við
bætist svo leikrit það, sem hér
er um að ræða, en það hefur
ekki verið gefið út.
_„Gestagangur“ er eitt þeirra
fjögurra leikrita, sem verðlaun
hlutu í leikritasamkeppni Menn-
ingarsjóðs í fyrravetur. Gerist
leikurinn hér í Reykjavík á vor-
um dögum. Er hann öðrum
þræði hjúskapardrama, en
kjarni leiksins er þó fyrst og
fresmt sú veigamikla spurning
hvort mannfólkið sé ekki oftast
meira eða minna að leika, hve-
nær um leik sé að ræða og
hvenær ekki og hvar séu mörk-
in milli leiks og raunveruleika.
Auk þessa tekur höfundurinn til
meðferðar vandamál unga fólks-
ins ástalíf þess og viðhorf þess
til lífsins. Allt eru þetta vissu-
lega athyglisverð viðfangsefni,
sem alla varða, og því ærið
fróðlegt að sjá og heyra hver
skil höfundurinn gerir þeim og
hvað hann hefur til málanna að
leggja.
Haft hefur verið eftir höfund-
Herdís Þorvaldsdóttir og Róbert Arnfinnsson í hlutverkum.
inum í blaðaviðtölum að leik-
ritið sé að meira eða minna leyti
í hefðbundnu formi allt að síð-
asta þætti, en þá rofni formið
og verði nýtízkulegra. Satt er
það að höfundurinn heldur sér
dyggilega við hið gamla hefð-
bundna form í 1. og 2. þætti
leiksins, en þess ber einnig að
geta, að 3. þáttur er ekki eins
nýtízkulegur að formi og sagt
hefur verið. Nægir 1 því efni
að benda á leikritið „Sex per-
sónur leita höfundar“ eftir Pir-
andello, samið 1921, en það var
sýnt hér síðast fyrir um tveim-
ur árum. Beitir höfundur
„Gestagangs“ í 3. þætti leiksins
sams konar vinnubrögðum og
Pirarrdello í þessa leikriti sínu.
Er þetta síður en svo sagt,
„Gestagangi" til hnjóðs, enda
hafa margir ágætir leikritahöf-
undar á síðari tímum beitt sams
konar vinnubrögðum.
„Gestagangur" er um margt
athyglisvert verk og furðuvel
samið, ekki sízt þegar þess er
gætt að hér er um fyrsta leik-
rit höfundarins að ræða. Vita-
skuld hefur höfundinum ekki
Framhald á bls. 8.
• Hvað er mikilvægast
í hjónabandi?
Nýlega birtust í dönsku
blaði niðurstöður úr Gallup-
skoðanakönnun um málefni
sem varða fjölmarga í hvaða
landi sem er. Spurningarnar
voru að vísu margar, en í raun
inni má sameina þær í eina: —
Hvað er mikilvægast í hjón-
bandi til að það verði far-
saelt? í skoðankönnuninni
í Danmörku kom það t. d.
fram nð aðeins 1% af eigin-
mönnum ög eiginkonum
taldi að ástarlífið skipti
ihöfuðmáli. Ýmislegt annað
var fram talið, sem væri
miklu þýðingarmeira.
Þetta var sem sagt tilefnið
til að ég ákvað að leggja slíka
spurningu fyrir konu eða karl
imann á íslandi, sem ég vissi
að lifði í góðu hjónabandi.
Fyrir valinu varð frú Sara,
kona Harðar Helgasonar, deild
arstjóra í utanríkisráðuneyt-
inu. Sara er bandarísk að þjóð
erni, en giftist til íslands 20
ára gömul og hefur búið með
manni sínum í París og í
Reykjavík síðan. Eg lagði fyr-
ir hana svipaðar spurningar
og í Gallupskoðanakönnuninni
og hún svaraði:
• Hjónin reiðist ekki
í einu
Eg held að það sem mestu
máli skiptir í hjónabandi sé að
hjónin reíðist aldrei bæði í
einu. AUir verða einhverntíma
óþolinmóðir og láta sér gremj
ast, ekki sízt þar sem mörg
börn eru með hávaða og læti,
á heimilinu. Ef annar aðilinn
segir eitthvað óþægilegt undir
slíkum kringumstæðum, þá er
um að gera að svara aldrei
um hæl Og reiðast ekki. Ef sá
aðilinn, sem ekki var gramur,
bíður með svarið, þá er lík-
legast að hættan líði hjá. í
mínu hjónabandi vill svo
heppilega til, að ég er upp-
lögðust á morgnana og mað-
urinn minn á kvöldin. Eg ólst
upp við að fara snemma á
fætur og mér líður alltaf vel
á morgnana, en ég á það til
að vera orðin þreytt á kvöld-
in og þá er helzt hættutími.
Maðurinn minn er aftur á móti
seinn upp á morgnana Og þá
alltaf að flýta sér, sem orðið
getur tilefni til gremju, en
yfirleitt í sólskinskapi á kvöld
in. Svo þetta hefur aldrei ver-
ið vandamál hjá okkur.
Einnig er það mikilvægt,
þar sem bbrn eru, að hvorugur
aðili láti á sér heyra að hann
sé ekki sammála, ef hinn hef-
ur gefið börnunum einhver
fyrirmæli.
Við höfum aldrei rætt þetta
eða sett neinar reglur um það.
En ef maður hefur tilfinningu
fyrir þvi hvernig annarri
manneskju líður og hvarnig
andrúmsloftið er, þá hlýt.ur
maður að finna hve allt geng
ur mikiu betur ef reynt er að
fylgja þessum meginreglum.
Heimihð verður miklu rólegra
og bcrnin þá um leið rólynd-
ari.
• Svipuð menntun
Hvað það snertir að hjón-
in þurfi að vera alin upp við
svipaðar kringumstæður, vil
ég segja þetta. Eg held að
svipuð menntun skipti máli,
þó ég viti að fjölmörg hjóna-
bönd hafa blessazt þó svo
sé ekki. Þetta skipti máli til
að líkur séu til þess að hjón-
in hafi svipaðar skoðanir í
mikilvægum málum heimilis-
ins, eins og t. d. hverja mennt-
un börnin skuli fá, hvort á-
herzlu eigi að leggja á að hafa
á heimilinu bækur, hljómplöt-
ur eða góifteppi, vélar O. s.
frv. Þá eru líka meiri líkur
til að manni geti fallið vel
við fjölskyldu og vini hvors
annars og átt sameiginlega
vini.
Utan við heimilið held ég aS
gott sé ef hjónin hafa gaman
af því sama, en ég held að
þetta skipti ekki máli. Maður
eyðir tiltölulega litlum hluta
af æfinni í dægrastyttingu ut-
an heimilis. Bæði verða bara
að láta átölulaust þó hinn að-
ilinn geri það sem honum þylc
ir skemmtilegast, alveg eina
og maður mundi gera ef kunn
ingjar ættu í hlut.
Tryggð í hjónabandi? Mér
finnst að það ætti ekki að
vera nein spurning um það,
Hún þarf að vera fyrir hendi.
Og ástalífið ? Það skiptir
ekki miklu máli ef það er í
lagi. En ef ólag er á því, þá
getur það sjálfsagt valdið
miklu tjóni.
Fólk er auðvitað misjafnt..
Og ég á erfitt með að svara
fyrir aðra, en ég held að það
sem ég hefi talið upp skipti
máli til að hjónabandið verði
farsælt.