Morgunblaðið - 25.03.1962, Page 12

Morgunblaðið - 25.03.1962, Page 12
12 MORCVN BL1Ð1Ð Sunnudagur 25. marz 1962 '> JflfaWglltltlFlfafrÍfr CTtgefandi: H.f. Arvakur. Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.) SigufSur Bjamason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson. Ritstjórn: iðalstræti 6. Augiýsingar og argreiðsla: A.ðalstræti 6. Sími 22480. Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands. 1 lausasölu kr. 3.00 eintakið. HRAÐA ÞARF AÐ- GERÐUM ■fTið kosningamar í laun-' " þegafélögunum, sem fram hafa farið að undan- förnu, hafa lýðræðissinnar barizt undir kjörorðinu: Kjarabætur án verkfalla. Verkfallamenn hafa goldið algjört afhroð í þessum kosn ingum. Þannig hafa laun- þegar lýst því yfir, svo ekki verður um villzt, að þeir vilja reyna kjarabótaleiðina. Nú í vor hækka laun sjálf- krafa um 4%, og má gera ráð fyrir að sú kauphækkun verði raunhæf kjarabót, þann ig að verðhækkanir verði ekki samfara henni svo neinu nemi. Þeirri kjarabót vilja launþegar ekki stofna í hættu með nýju verkfallsbrölti. En þar með er þó alls ekki nóg að gert, því að enn er eftir að hrinda í framkvæmd því fyrirkomulagi, sem felst í tillögunni um raunhæfar kjarabætur, sem alhr Alþing ismenn stóðu að fyrir jólin. Launþegarnir ætlast til að enginn óþarfur dráttur verði á framkvæmd þeirrar tillögu. Um leið og launþegar lýsa stuðningi sínum við kjara- bótaleiðina og afneita verk- fallastefnunni, krefjast þeir þess, að þegar á þessu ári verði gerðar róttækar ráð- Stafanir til að bæta kjörin með meiri vinnuhagræðingu, samstarfsnefndum launþega og vinnuveitenda og aukinni ákvæðisvinnu. Þeir eiga líka heimtingu á því að komið sé á fót stofnun, sem fylgist með framleiðsluaukningu og geri opinberlega grein fyrir greiðslugetu atvinnuveganna, svo að öruggt sé, að launþeg- ar fái á hverjum tíma rétt- mæta hlutdeild í meiri fram- leiðslu. Eins og kunnugt er starfar nú nefnd að undirbúningi til- lagna í samræmi við þings- ályktunina, sem áður var getið um. Sú nefnd verður að hraða störfum eins og frek- ast er unnt. Hún á að ráða hæfa menn í þjónustu sína og hafa fullt samstarf bæði við Vinnuveitendasambandið og Alþýðusambandið. Undir eng um kringumstæðum má spara fé til þessarar starfsemi. Ef því er að skipta á ríkið að leggja fjármagnið til, en skemmtilegast væri að það kæmi frá Vinnuveitendasam- bandinu og Alþýðusamband- inu, enda mundu þessir aðil- ar með þeim hætti undir- strika samstarfsvilja sinn og þann ásetning að tryggja launþegum kjarabætur eftir heilbrigðum leiðum. AHUGALEYSI KOMMÚNISTA TVTokkrir þingmenn komm- ’ únista, þar á meðal for- seti Alþýðusambands íslands og formaður Dagsbrúnar, fluttu þingsályktunartillög- una um raunhæfar kjarabæt ur á Alþingi. Aðrir þing- flokkar tóku henni opnum örmum og samþykktu hana þegar í stað. Gerðu menn sér þá vonir um, að komm- únistar hefðu horfið frá villu síns vegar í verkalýðsmálum og mundu taka upp einlægt samstarf um kjarabætur. — Brátt kom í ljós, að áhuginn var minni en gera hefði mátt ráð fyrir. Kommúnistar gripu til þess ráðs að dreifa athygl- inni frá eigin tillögu með því að setja saman óskalista, sem þeir fóru með á fund ríkis- stjómarinnar með miklu brambolti og hafa síðan lagt á það megináherzlu, að ríkis- stjórnin geti með einu penna striki bætt kjörin, en hafa verið hljóðir um kjarabóta- tillöguna. Nýlega var frá því skýrt í blaðinu, að með góðu sam- starfi rafvirkjameistara og sveina hefði tekizt að stór- bæta kjör hæfra og duglegra rafvirkja. Efnt var til sér- staks námskeiðs og prófs að því loknu, og fengu þeir sem prófið stóðust 10% kaup- hækkun. Vinnuveitendasamband Is- lands fylgdist með þessari til raun og studdi hana. Hins- vegar kom á daginn, að for- seti Alþýðusambands Islands vissi ekki einu sinni að þetta námskeið hefði verið háð og rafvirkjar hefðu fengið 10% kjarabætur. Þetta áhugaleysi Hanni- bals Valdimarssonar á raun- hæfum kjarabótum spáir ekki góðu um samstarf í þessum efnum við núverandi stjórn Alþýðusambands Is- lands. Er því hætt við að verkalýðurinn verði að skipta um stjóm í Alþýðu- sambandinu, áður en mikill árangur verður af kjarabóta- leiðinni. Að vísu hefur forseti ASl lýst því yfir, að hann hafi mikinn áhuga á að bæta kjörin eftir heilbrigðum leið- um, en því miður eru þar enn sem komið er a. m. k. ■■ ■■ Verkalýðs- íorinffiim Andre Framini, með sólglerauffn fagnar með vinum sínum unnum \ sigri í Buenos Airea. Perons yfir Skuggi Argentínu JUAN Peron, fyrrverandi ein- ræðisherra Argentínu hefur unn,- ið óvæntan og e. t. v. afdrifa- ríkan sigur í argentískum stjórn málum, þótt hann sjálfur hafi þar hvergi komið nærri. f kosning- unum, sem fram fóru í þessum mánuði unn.u stuðningsmenn menn hans 43 af 187 þingsætum sem kosið var um og fengu kjörna fylkisstjóra í tíu af fjórtán fylkj- um landsins, — með þeim afleið- ingum, sem kunnar eru af frétt- um síðustu daga. Dr. Arturo Frondizi, forseti Argentínu hefur látið undan þeirri kröfu yfirstjórnar hersins, að meina perónistuon að taka við þessum embættum og beita þeim ákvæðum stjórnarinnar, sem heimila honum að setja herstjórn ir yfir þessi fyl'ki. Mikiivægastur var sigur perónista í stærsta fyllki landsins BuenOs Aires, en þar var perónistinn Framini, for- maður félags verkamanna í vefnaðarvöruverksmiðjum kjör- inn með yfirgnæfandi meirihluta. Þingsætin verða hinsvegar ekki af perónistum tekin með neinum ákvæðum stjórnarskrár — og þykir víst að hinir nýju þitigmenn eigi eftir að láta veru- einungis orð, en engar at- hafnir. Morgunblaðið vonar að því skjátlist, þegar það heldur því fram, að Hannibal sé á- hugalítill um raunhæfar kjarabætur, en tími er sann- arlega til þess kominn að hann sýni vilja sinn í verki, ef hann í raun réttri vill fara kjarabótaleiðina. Það er orðið tímabært, að vinnuveitendur og forystu- menn launþegasamtakanna taki upp heilbrigt og heiðar- legt samstarf til að bæta í senn kjör launþega og hag atvinnuveganna og girða fyr- ir vinnudeilur og átök, sem öllum eru til tjóns. I því efni gæti Hannibal Valdimarsson vissulega unnið gott starf og sýnt með því, að hann vilji í raun réttri kjarabætur, en ekki verkföll. Vinnuveitendur verða líka að gera sér fulla grein fyrir því, að þeir verða að leggja sig alla fram til þess að slíkt samstarf beri árangur og verkamenn sjái svart á hvítu að þeir fá kjör sín bætt. Á þessu má enginn dráttur verða. lega að sér kveða á þeim vett- vangi. • Lifði á fyrningum Skýringin á því hversu öfluig- an stuðning Perón á enn í Argen- tínu er sú, að hann byggði ein- ræðisstjórn sína á höllustu mikils hluta þjóðarinnar, þ. e. a. s. verka lýðsins. Peron kor»n til valda árið 1946 eftir að hann í þrjú ár hafði notað til hins ítrasta stöðu sína sem yfirmaður félagsimála riíkis- ins í þáverandi stjórn, sem var herstjórn. Hann fékik því fram- gengt, að laun voru hækkuð, vinnutími styttur og ýmsar breyt ingar gerðar í þjóðfélagsmálum. Hann tryggði sér algera stjóm stéttarfélaganna og byggði upp öflugan stjórnmólafliokk. Þetta tryggði honum sigur í kosning- unum 1946 og 1951 og gerði hon- um kleift að koma fram stjórnar- skrárbreytingu, sem heimilaði endurkjör hans í forsetaemibætt- ið. PerOn beitti sér fyrir iðnvæð- ingu og ýmsum aðgerðum sem í ríkum mæli bættu hag verka- lýðssstéttanna. En stefna hans byggðist á þeirri velmegun og þeim gjaldeyrisforða, sem Argen- tína hafði safnað á styrjaldar- árunum, var þess utan rekin á kostnað landbúnaðarins, því að Peron keypti landbúnaðarafurðir heima fyrir iágu verði og seldi erlendis með ríflegum hagnaði fyrir rikiskassann. Landeigendur snerust brátt gegn þessari stefnu Og drógu verulega úr framleiðsl- unni. Þegar svo sala argentískra landtoúnaðarafurða minnkaði á evrópákum mankaði varð Peron að breyta til. að þessu sinni til hagsbóta fyrir landtoúnaðinn. Raunveruleg laun verkalýðsins læfekuðu stórum vegna mikillar og vaxandi verðbóligu og hin ótrygga stefna í efnabagsmálum landsins hitti sjálfa sig fyrir. Þegar svo Peron tók að elda grátt silfur við Kaþólsku kirkj- una, svo ekki sé talað um fráfall konu hans Evu, sem var orðinn dýrlingur í augum alþýðu, runnu stoðirnar undan valdastóli Per- ons. Verkalýðurinn snerist að vísu efeki gegn honum — en hafð- izt ekki að gegn valdatöku hers- ins árið 1955, sem á fáum dögum leiddi til falls Perons og flótta hans úr landi. Áður tókst honum þó að láta greipar sópa um ríkis- ka.ssann og hefur lifað góðu lífi síðan, nú síðast hjá Franco á Spáni. • Perón.istar studðu Frondizi til valda Þegar dr. Frondizi varð forseti Argentín/u árið 1958 var landið í þjóðfélagslegu og efnahagslegu öngþveiti. Bráðabirgðastjórn P. Aramburu, heiböfðingja, hafði ’látið sér nægja að gera það, sem nauðsynlegast var til undirbún- ings því, að lýðræðisstjórn, kosin í frjólsum kosningum gæti tekið til við hin óleystu verkefni og beint landinu inn á braut fram- fara. Menn gerðu sér háar vonir, en þeir sem varkárari voru gerðu sér ljóst, að byrðarnar, sem hið nýja ráðuneyti átti að bera, voru þungar. Tvö höfuð vandamál yrðu erfið úrlausnar. Annars veg ar endurreisn efnahagslífsins og hinsvegar, sem var nátengt, hvernig ríkisstjórnin gæti unnið tryggan stuðning verkalýðsina við þær aðgerðir sem nauðsynleg ar reyndust í þessu sfcyni. Dr. Frondizi aðhylltist lýðræðia lega þjóðemisstefnu og hafði i ræðu og riti lýst sig andvígan þvl að reisa við hag landsins með er- lendu lánafé! Þó fór svo að hann sá þá leið færasta til þess að hag- nýta hinar miklu olíulindir lands ins. Hann leitaði einnig eftir er- lendri fjárfestingu til eflingar iðn aðinum, stálframileiðslu og raf- væðingu landsins. Þetta hvarf FrOndizis frá hinni þröngu þjóð- ernisstefnu Perons jók traust á landinu erlendis Og svo virtist, sem end-urreisn Argentínu gæti Orðið með skjótum hætti ef stjórn málaástandið yrði stöðugt. Til þess að tryggja kosningu Frondizi var ieitað stuðnings Perorfista og réðu atkvæði þeirra úrslitum í kosningunum. Þess í stað skyidi stjórn Frondizi gang- ast fyrir því að móta ríkið að nokkru leyti samkvæmt stjórn- málastefnu Perons, þótt hann sjálfur væri fjarri. Ennfremur skyldu náðaðir þeir stuðnings- menn Perons, sem fangelsaðir voru á tímum herstjórnarinnar. Hinn nýi forseti lét það verða sitt fyrsta verk að fyrirskipa al- menna launahækkun til að mæta hækkuðum framfærslukostnaði. Vonbrigði létu þó efeki á sér standa. í hernum heyrðust há- værar óónægju raddir yfir skipan perónista í mikilvægar stöður ög dómarar landsins mótmæltu harð lega öllum tilraunum til þess að skipa perónistum á bekk með þeim. Stéttarfélagsforingjar, sem höfðu barizt gegn einræði Perons og persónudýrkun neituðu að ganga til samstarfs við stuðninga menn hans'og helmingur þjóðar- innar andmælti þeirri yfirlýs- ingu Frondizi, að hann værl forseti 20 millj. manna þjóðar. Áður en langt um leið hættu verkalýðsfélög peronista stuðn- ingi við Frondizi og við næstu kosningar skiluðu þeir auðu, en framtojóðendur stjórnarinnar fengu áðeins 30% allra atfcvæða. Kröfur um launahæfckanir urðu toáværar og verkföll tíð. Fram- færslulkostnaður hækkaði en hag- ur framleiðenda fór þó tiltölulega batnandi. TJtflutningur jókst veru lega, þótt hann sé enn töiuvert lægri en þmflutningur. Framto. á bls. 17.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.